Ayçiçek Yağı Nasıl Yapılır ve Elde Edilir?
Ayçiçek yağı elde edebilmek için öncelikle olgunlaşmış ayçiçeği bitkisinin tohumları toplanır. Bu tohumlar soyularak öğütülür. Ardından pek çok bitkisel yağ üretme yöntemi olan soğuk presleme kullanılır. Bu şekilde soyulmuş ve öğütülmüş tohumlardan yağ elde edilir. Bunun yanı sıra büyük fabrikalarda genellikle sıcak presleme işlemi uygulanmaktadır ve bu işlemin kullanıldığı yerlerde istenmeyen parçacıkları yağdan temizlemek amacıyla ekstra arıtma işlemleri uygulanır.
Satışa sunulmadan önce üretilen yağlar depolanmaktadır. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken bazı şartlar vardır. Bitkisel yağlar güneş ışığına direkt olarak maruz kalmayacak biçimde ve 20 °C’in altındaki sıcaklıklarda depolanmalıdır. Bu şartlar sağlandığı takdirde ayçiçek yağı en fazla on iki ay boyunca bozulmadan depolanabilir.
Ayçiçek Yağı Ne İşe Yarar?
Ayçiçek yağı içerisinde bulundurduğu Omega9 ve Omega6 yağ asitlerine ek olarak K,E,D ve A vitaminlerinde bol miktarda içermektedir. Ayçiçek yağı hücrelere hasar veren moleküllerin etkisini azaltır ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Kolesterolü, tansiyonu ve kan dolaşımını düzenlemeye yardım eder.
Ayçiçek yağı diyabet hastalarının insülin ihtiyacını azaltır ve damar sertliğine karşı korur. Karaciğer korumasında etkin rol oynarken çocukların sağlıklı beyin gelişimlerine destek olur. Ölçülü ve düzenli kullanıldığında cildi nemlendirir ve genç bir görünüm elde edilmesini sağlar.
Ayçiçek Yağının Faydaları Nelerdir?
Ayçiçeği Yağı Kullanımı
Uzmanlar zeytinyağı ve ayçiçeği yağı konusunda fikir ayrılığı yaşamaktadır. Bazı doktorlar ise minimum düzeyde her yağ türünden tüketilmesinin sağlığa herhangi bir zararının olmayacağını ifade etmektedir.
Genellikle ayçiçek yağı yemeklerde tercih edilir. Sebze ve et yemeklerinde rahatlıkla kullanılır. Hafif olması nedeniyle de salata ve salata soslarında da tüketilir. En çok ise kızartma içeren yemeklerde kullanılır. Yüksek ısıya dayanıklı olması nedeniyle köfte, hamur ve sebze kızartırken rahatlıkla kullanılabilir.
Ayçiçeği yağı ağız yaralarını iyileştirmek amacıyla da kullanılır. Birkaç dakika ağız içinde bekletilerek uygulanır. Bu aşamada ayçiçek yağının yutulmaması gerekir. Gargara olarak uygulandığında ise baş ağrılarına ve uykusuzluğa iyi geldiği bilinir. Sağlık ve yemek alanlarında tercih edildiği gibi kozmetik ve temizlik alanlarında da kullanılır. Bazı sabunlar ilave madde olarak ayçiçek yağı içerir.
Ayçiçek yağının içinde bulunan yağ asitleri genel itibarıyla tohumdan tohuma değişiklik göstermektedir. Geleneksel tohumlarda elde edilmiş olan yağın yapısında % 48 arasında doymamış yağ asitlerinin ihtiva eder. Yalnız buradaki tekli veya çoklu doymamış yağ asitleri mahsulden mahsule farklı oranlarda olabilmektedir.
Bunun yanında ‘’Yüksek oleik ayçiçeği’’ denilen ayçiçeklerin çekirdeklerinden elde edilmiş yağın yapısında doymamış yağ asitlerin oranı geleneksel ayçiçeğinden elde edilmiş yağın oranına göre daha düşüktü. Yüksek oleik ayçiçeğinden elde edilmiş yağın %10 civarında doymamış yağ asiti bulunmaktadır. Bununla sıcağa karşı dayanıklılığı artmaktadır.
Genel itibarıyla bitkisel yağların yağ asitleri büyük oranda Trigliserit’e bağlanmış Gliserin’den oluşmaktadır. Ayçiçek yağının yapısındaki serbest yağ asitlerinin miktarı %1,8’in altındadır. Buna karşılık yapısında yüksek oranda E Vitamini bulunmaktadır. Bu özelliğinden dolayı depolama için daha elverişli bir hale almaktadır.
Ayçiçek yağının kullanılması bundan yıl öncesine kadar Kuzey Amerikalılar’a dayanmaktadır. Tahminlere göre ayçiçeğinin Avrupaya gelmesi İspanyolların aracılığıyla olmuştur. İspanyollar yağı İtalya’ya Almanya’ya ve Fransa’ya getirmişlerdir. Bu ülkeler bitkiyle çok tanışmış olmalarına rağmen günümüzde dünyada ayçiçek yağı üretiminin başını Rusya çekmektedir. Bunu ikinci sırada Avrupa Birliği ülkeleri takip etmektedir. Diğer iki önemli üreticide Arjantin ve Ukrayna’dır. Yapılan tahminlere göre dünyada 11,5 Milyon ton (/) ayçiçek yağı üretimi yapılmaktadır.[4]
Ayçiçek yağı elde etmek için öncelikle olgunlaşmış bitkinin çekirdekleri alınır. Daha sonra bu tohumlar soyulur ve öğütülür. Bu işlemlerden sonra birçok bitkisel yağdan yağ elde etme biçimi olan soğuk presleme yöntemi kullanılır. Burada soyulmuş ve öğütülmüş çekirdeklerden yağ elde edilir. Bunun yanında büyük fabrikalarda genel itibarıyla sıcak presleme yöntemi kullanılır. Yalnız bu yöntemin kullanıldığı yerlerde yağı istenmeyen parçacıklardan temizlemek için ekstra arıtma işleminden geçirilir.
Üretilen yağlar satışa sunulmadan önce depolanmaktadırlar. Bu işlem sırasında bazı şartlara dikkat etmek gerekmektedir. Bitkisel yağlar genel itibarıyla 20 °C’in altındaki sıcaklıklarda ve güneş ışığına direkt maruz kalmayacak şekilde depolanmalıdır. Ayçiçek yağı bu şartlar sağlandığı zaman en fazla 12 ay bozulma olmadan depolanabilir.
Mutfakta vazgeçilemez yemeklik bir yağ olarak kullanılmasının yanı sıra ilaç sanayinde ve endüstriyel amaçlar içinde kullanılmaktadır. Bitkisel yağlar genel itibarıyla yemeksel yağların en değerlileridir. Çünkü hem pişirmek için kullanıla bildiği gibi bazı pişirilmeyen yiyeceklerin tadını artırmak için de kullanılmaktadır. Örneğin salatada, tatlı yapımında, soslarda, kızartmalarda ve daha sayamadığımız birçok yiyeceğin yapım ya da sunum esansında bitkisel yağlar bir numaralı tercih olarak yerini almaktadır. Yüksek oleik ayçiçeğinden elde edilmiş yağlar yüksek sıcaklıklara daha dayanıklı olduklarından, genel itibarıyla kızartmalarda tercih edilmektedir.
Endüstriyel alanda ise daha çok boya sanayisinde kullanılmaktadır. Bunlara evlerimizi boyalamak için kullanılan yağlı boyaları ve sanatçıların resim çizmek için kullandıkları boyaları örnek olarak verebiliriz. Bunun yanında deri endüstrisinde ve gıda sanayisinde de kullanılmaktadır. Bu saydığımız kullanım alanların dışında bazı Avrupa birliği ülkelerinde ekolojik yakıt olarak da kullanılmaktadır. Avrupa’da yılında üretilen ayçiçek yağının %10’na yakını ekolojik yakıt olarak araçlarda kullanılmıştır.
kaynağı değiştir]Ayçiçek yağı elde etmek için öncelikle olgunlaşmış bitkinin çekirdekleri alınır. Daha sonra bu tohumlar soyulur ve öğütülür. Bu işlemlerden sonra birçok bitkisel yağdan yağ elde etme biçimi olan soğuk presleme yöntemi kullanılır. Burada soyulmuş ve öğütülmüş çekirdeklerden yağ elde edilir. Bunun yanında büyük fabrikalarda genel itibarıyla sıcak presleme yöntemi kullanılır. Yalnız bu yöntemin kullanıldığı yerlerde yağı istenmeyen parçacıklardan temizlemek için ekstra arıtma işleminden geçirilir.
Üretilen yağlar satışa sunulmadan önce depolanmaktadırlar. Bu işlem sırasında bazı şartlara dikkat etmek gerekmektedir. Bitkisel yağlar genel itibarıyla 20°C’in altındaki sıcaklıklarda ve güneş ışığına direkt maruz kalmayacak şekilde depolanmalıdır. Ayçiçek yağı bu şartlar sağlandığı zaman en fazla 12 ay bozulma olmadan depolanabilir.