Boza Sarhoş Eder Mi

Boza: K&#;&#; Gecelerinin Geleneksel &#;çece&#;i

So&#;uk k&#;&#; gecelerinde s&#;cac&#;k evimizde otururken d&#;&#;ar&#;dan yank&#;lanan boza sesleri hepimizi geçmi&#;e götürür. Boza neden gece sat&#;l&#;r, neden salep sat&#;lmaz, çay sat&#;lmaz, hiç akl&#;n&#;za geldi mi? Eski y&#;llarda özellikle k&#;&#;a denk gelen Ramazan aylar&#;nda boza ak&#;amdan haz&#;rlan&#;r ve sokak sat&#;c&#;lar&#; taraf&#;ndan sat&#;l&#;rm&#;&#;. S&#;cak olmas&#; ve tok tutucu özelli&#;i ile sahurlar&#;n vazgeçilmezi olan boza zaman içinde sadece ramazanda de&#;il her gece sat&#;lmaya ba&#;lanm&#;&#;.

Milattan önce ’li y&#;llarda Do&#;u Anadolu ve Mezopotamya’da görülen boza ne demek, peki?

Boza, Farsça dar&#; anlam&#;na gelen ‘buze’ kelimesinden gelir. Türkler boza ile 9. yüzy&#;lda Orta Asya Türkleri sayesinde tan&#;&#;&#;r. Boza vücuda s&#;cakl&#;k veren yüksek kalorili bir içecektir. Yüksek kalorisi nedeniyle tok tutan boza zengin vitamin ve mineral kayna&#;&#;d&#;r. Yüksek protein, ya&#; ve karbonhidrat içeri&#;inden dolay&#; besin de&#;eri yüksektir. Dünyan&#;n her taraf&#;nda yayg&#;n olarak tüketilen boza tüccar gemileri vas&#;tas&#;yla geni&#; bir co&#;rafyaya hakimdir.

Boza Nedir? Neyden Yap&#;l&#;r?

Osmanl&#;dan günümüze kadar uzanan boza ham maddesi:

• Yulaf
• Pirinç
• Dar&#;
• Arpa
• Bu&#;day veya m&#;s&#;r olan tarihi bir içecektir.

Lezzeti kadar içerdi&#;i E, B1,B2, A vitaminleri ve fosfor, demir gibi mineral içeri&#;i ile de oldukça sa&#;l&#;kl&#;d&#;r.

M&#;s&#;r ve Kuzey Afrika sahillerinden Akdenizli gemi tüccarlar&#; yard&#;m&#;yla önce bat&#;ya, Asya ülkelerine ve Çin’e, oradan da &#;ran ve Afganistan’a kadar geni&#; bir alana yay&#;lan boza, ambalaj sanayinin geli&#;mesi ile birlikte ticari bir içecek haline gelir. Eski y&#;llarda Türkiye’de ramazan ay&#;n&#;n habercisi olan boza marka haline gelen özel bir içecek olarak severek tüketilmektedir.

Boza helal mi ya da boza neden haram sorular&#; boza ile ilgili akla gelen sorular aras&#;ndad&#;r. Osmanl&#;larda yüzy&#;lda iki tip boza yap&#;l&#;rm&#;&#;:

• &#;lki Ermeniler taraf&#;ndan yap&#;lan, fazla mayaland&#;&#;&#; için içeri&#;inde alkol bar&#;nd&#;ran ve içeni sarho&#; eden M&#;rm&#;r&#;k.
• Di&#;eri de tatl&#; boza olarak adland&#;r&#;lan ve fazla mayaland&#;r&#;lmayan Arnavut Bozas&#;. Ek&#;i mayan&#;n sarho&#; edici özelli&#;inden dolay&#; o tarihlerde görev yapan &#;eyhülislam Ermeni bozas&#;n&#; yasaklam&#;&#;. O gün, bugündür de haram ya da helal mi diye sorulur olmu&#;.

Boza Nas&#;l Yap&#;l&#;r? &#;çindekiler Listesi

Boza neden yap&#;l&#;yor? Boza malzemeleri için kal&#;n bulgur ya da dar&#;, su, pirinç, ya&#; maya, toz &#;eker, &#;l&#;k süt, leblebi ve tarç&#;n yeterlidir.

Her mevsimin içece&#;i boza içeri&#;i &#;u &#;ekildedir:

• Bulgur
• &#;eker
• Vanilya
• Toz maya
• Su

Bu malzemelerin kolay bulunmas&#; ve ucuz olmas&#; nedeniyle de boza fiyat aç&#;s&#;ndan uygundur. Marketlerde &#;i&#;e ambalajlarda sat&#;lan bozan&#;n 1 litre fiyat&#; ortalama olarak 12 ile 15 lira aras&#;nda farkl&#;l&#;k gösterir. Bozan&#;n mayaland&#;r&#;lma ortam&#;n&#;n karanl&#;k ve serin olmas&#; bozan&#;n tad&#;n&#; etkiler.

Gelelim bozan&#;n yap&#;m&#;na:

• Öncelikle bulgur ve pirinç iyice yumu&#;ay&#;ncaya kadar kaynat&#;l&#;r.
• Püre haline getirilerek ince delikli bir süzgeçten geçirilir.
• Süzgeçten geçirilen k&#;s&#;m tamamen so&#;utulur.
• Bu arada &#;l&#;k süt, toz &#;eker ve maya bir kapta kar&#;&#;t&#;r&#;l&#;r.
• Haz&#;rlad&#;&#;&#;m&#;z bulgur lapas&#;n&#;n içine maya eklenerek 24 saat bekletilmek üzere serin ve karanl&#;k bir ortama al&#;n&#;r.
• Ara s&#;ra bekleyen bozan&#;n kapa&#;&#; aç&#;larak havaland&#;r&#;l&#;r.
• 24 saat sonra boza kar&#;&#;&#;m&#;na toz &#;eker ve su azar azar eklenerek istenilen k&#;vama getirilir.
• Daha sonra k&#;vam&#;n&#;n biraz daha artmas&#; için buzdolab&#;na koyulur.
• S&#;cak ya da so&#;uk olarak servis edilen bozan&#;n olmazsa olmaz&#; üzerine serpilen toz tarç&#;n ve bütün olarak konulan leblebilerdir.

Boza Nas&#;l &#;çilir?

• Aromas&#; yo&#;un ve keskin olan boza baz&#;lar&#; taraf&#;ndan pek be&#;enilmez. &#;lk defa bozay&#; tatt&#;&#;&#;n&#;zda ya çok seversiniz ya da hiç.
• Temel olarak su, dar&#; irmi&#;i ve &#;eker kullan&#;larak yap&#;lan boza, en çok may&#;s ve eylül aylar&#;nda tüketilir.
• Eski zamanlarda so&#;uk k&#;&#; gecelerinin içece&#;i olan boza halen baz&#; bölgelerde sat&#;lmaktad&#;r.
• Peki, boza s&#;cak m&#; içilir?
• S&#;cak bir içecek olarak alg&#;lanmas&#;na ra&#;men asl&#;nda boza so&#;uk içilir.
• Tarç&#;n ve sar&#; leblebi ile birlikte tüketilen bozaya tarç&#;n toz, sar&#; leblebiler ise bütün halinde at&#;l&#;r.
• Koyu k&#;vaml&#; oldu&#;undan dolay&#; dilerseniz bozay&#; ka&#;&#;k ile çorba gibi de tüketebilirsiniz.
• E&#;er marketten haz&#;r boza alm&#;&#;san&#;z; evde bir miktar &#;s&#;t&#;p tüketebilirsiniz.
• Is&#;t&#;rken orta boy bir cezve kullanabilirsiniz.
• Büyük ve geni&#; bir bardakta tad&#;n&#; daha rahat alabilirsiniz.
• Ayr&#;ca bozan&#;n lezzet detaylar&#;ndan biri olan tarç&#;n&#; da eklemeyi unutmay&#;n&#;z. Tarç&#;n pek çok ki&#;i taraf&#;ndan bir bozan&#;n olmazsa olmaz malzemelerindendir.

Tarif: Boza (Videolu)

Boza Faydalar&#; Nelerdir?

• &#;çeri&#;inde yer alan vitaminler bozan&#;n so&#;uk alg&#;nl&#;&#;&#;na kar&#;&#; vücudu korumas&#;n&#; sa&#;lar. Özellikle balgam ç&#;karmay&#; sa&#;lad&#;&#;&#; için öksürü&#;ü kesme konusunda faydal&#;d&#;r.
• Alerjik bron&#;ite ve ast&#;ma iyi geldi&#;ine dair yap&#;lan çal&#;&#;malar gün boyunca boza içmenin akci&#;erleri rahatlatt&#;&#;&#;n&#; kan&#;tlamaktad&#;r.
• Yüksek protein, karbonhidrat ve ya&#;a ek olarak vitamin ve mineral içeri&#;i bozan&#;n besin de&#;erini art&#;r&#;r ve anne sütünü artt&#;r&#;c&#; etki gösterir.
• &#;çeri&#;inde yer alan laktik asit midenin sindirim ve hazmetme yetene&#;ini geli&#;tirir ve ba&#;&#;rsaklar&#; temizler.
• Antioksidan yönünden zengin olan boza vücudun ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sistemini güçlendirerek kanser riskine kar&#;&#; hücreleri korur. Ayr&#;ca kanser tedavisi için uygulanan kemoterapi s&#;ras&#;nda kemoterapinin yan etkilerini azalt&#;r.
• Yüksek vitamin içeri&#;i geli&#;me dönemindeki çocuklar&#;n kemik yap&#;lar&#;n&#; güçlendirir ve ya&#;l&#;l&#;kta meydana gelebilecek kemik hastal&#;klar&#;na kar&#;&#; eklemleri güçlendirir.
• Yüksek B vitamini içeri&#;i vücudun kronik yorgunlukla ba&#; etmesine yard&#;mc&#; olur ve yüksek kalori de&#;eri enerji vericidir. Özellikle sporcular, hamile ve emziren kad&#;nlar&#;n beslenme programlar&#;nda boza önemlidir.
• Yine içeri&#;indeki B vitaminleri sinir sistemi üzerinde olumlu bir etki yarat&#;r ve stresle mücadele etme gücü verir.
• B12, fosfor ve demir içeri&#;i cilt ve saç sa&#;l&#;&#;&#; üzerinde faydal&#;d&#;r. Saçlar&#;n dökülmesini önler, cildi nemlendirir ve cildin sa&#;l&#;kl&#; olmas&#;n&#; sa&#;lar. Düzenli olarak boza tüketirseniz cildiniz eskisinden daha parlak ve saçlar&#;n&#;z daha dolgun olabilir.

Boza tüketmek neye iyi gelir?

• Hamilelik döneminde anne ve bebek sa&#;l&#;&#;&#;n&#; korur.
• Böbrek fonksiyonlar&#;n&#; kontrol eder.
• Ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sistemini güçlendirir.
• Kendinizi daha mutlu hissetmenize yard&#;m eder.
• Cilt sa&#;l&#;&#;&#;n&#; korur ve hücre yeniler.
• Solunum yolu hastal&#;klar&#;na iyi gelir.

Detayl&#; bilgi için: Bozan&#;n Faydalar&#;, Tarihçesi ve &#;çeri&#;indeki Vitaminler

Boza Kalori ve Besin De&#;eri Nedir?

• Yüksek karbonhidrat içeri&#;inden dolay&#; bozaya s&#;v&#; ekmek de denilebilir. 1 su barda&#;&#; yani yakla&#;&#;k mililitre boza kalori içerir.
• 1 su barda&#;&#; boza 57 gram karbonhidrat, 0,5 gram ya&#;, 3,5 gram protein, 29 miligram kalsiyum, 1,3 miligram demir, 97 miligram fosfor, 1 mg sodyum, 1 mg çinko ve A vitamini, tiamin, riboflavin ve niyasin içerir.
• Vücudun temel vitamin ve minerallerini 1 bardakta toplayan boza a&#;&#;zda b&#;rakt&#;&#;&#; mayho&#; tad&#; ile en sevilen Türk içeceklerinden biridir.
• Bozay&#; diyet döneminde tüketmek isterseniz; biraz dikkatli davranabilirsiniz. Çünkü kalorisi yüksek bir içecektir. Bu leziz içece&#;i içerken damak zevkine göre bir de leblebi tüketmek isterseniz; alaca&#;&#;n&#;z kalori bir miktar daha artar. Bu nedenle bozaya yer verdi&#;iniz ö&#;ünlerde farkl&#; g&#;dalar&#; tüketmemeye çal&#;&#;abilirsiniz.
• E&#;er s&#;k s&#;k boza içerseniz ve çok hareketsiz kal&#;rsan&#;z; boza tart&#;daki rakamlar&#;n yükselmesine neden olabilir. Boza sa&#;l&#;k için faydal&#;d&#;r ancak ölçülü oldu&#;unuzda faydal&#; hale gelmektedir. Dozunu a&#;t&#;&#;&#;n&#;zda vücudunuzda kilo al&#;m&#;na neden olabilir.

Detayl&#; bilgi için: Boza Kaç Kalori? Besin De&#;erleri, Kilo Ald&#;r&#;r M&#;? Diyette &#;çilir Mi?

Boza Zararlar&#; ve Yan Etkileri

• Yüksek kalorili bir içecek olan boza kilo almak istemeyenlerin uzak durmas&#; ya da kontrollü tüketmesi gereken bir içecektir.
• Maya kullan&#;larak yap&#;lan bir içecek olan boza baz&#; insanlarda mide problemleri yaratabilir.
• &#;i&#;kinlik, gaz, kab&#;zl&#;k ve ishal boza içenlerde gözlenebilir.
• &#;çeri&#;inde kullan&#;lan &#;eker, diyabet hastalar&#;n&#;n kan &#;ekerini yükseltir. Doktor ya da diyetisyene dan&#;&#;madan diyabet hastalar&#;n&#;n boza tüketmemesi önerilir.
• Yüksek karbonhidrat içeri&#;i özellikle tansiyon hastalar&#; üzerinde de etki yaratabilir. Fazla miktarda boza tüketimi tansiyonu yükseltebilir.
• Boza içeri&#;i ile birçok faydal&#; etkiye sahip olsa da dikkatli tüketilmesi gereken farkl&#; aromaya sahip bir içecektir.

Tarif: Boza

Kendi Mutfa&#;&#;mda Boza Nas&#;l Haz&#;rlar&#;m?

Orijinal Lezzetiyle Ev Yap&#;m&#; Boza Tarifi

Eski zamanlara oranla tüketimi oldukça azalan boza evde do&#;al yollarla haz&#;rlanabilir. Tarih kokan, k&#;&#;&#; k&#;&#; yapan boza ev imkânlar&#; ile kolayca yap&#;labilir. Sadece biraz istek yeterli. So&#;uk k&#;&#; günlerinde s&#;cak olarak, yaz&#;n s&#;cak günlerinde ise so&#;uk olarak her türlü içilebilir. Üstelik çok ucuza yüksek besin de&#;erine sahip ve yap&#;m&#; kolayd&#;r. Malzemeleri elinizin alt&#;nda.

Hafta sonu keyfinizi tamamlamak için bir miktar tarç&#;n, biraz leblebi, boza ve bir kitap ya da film ba&#;tan ç&#;kar&#;c&#; de&#;il mi? Evde Boza Yap&#;m&#;

Nane Limon Çay&#;n&#;n Her Derde Deva 10 Faydas&#;

Adaçay&#;n&#;n Faydalar&#;: Hiç Duymad&#;&#;&#;n&#;z Bilgiler, Uzman Görü&#;ler

Ihlamurun Faydalar&#;, &#;ifal&#; Ihlamur Çay&#;n&#;n Bilinmeyen Faydalar&#;

Rezene Çay&#; Faydalar&#;, Neye &#;yi Gelir? Zay&#;flat&#;r M&#;? Nas&#;l Demlenir?

Nane Çay&#;n&#;n Faydalar&#; – Baharat Olman&#;n Çok Ötesinde 7 &#;ifal&#; Özelli&#;i

Havalar serinleyince akla boza, boza dendiğinde ise akla Vefa geliyor. İşte bu lezzetli içeceğin öyküsü…

Boza darı irmiği, şeker ve sudan yapılmış bir içecek türü. Birçok ev yapımı tarifte bulgur kullanılsa da esas tarif darıdan. Boza denilince akla ilk Balkanlar geliyor, Balkanlar’da özellikle de Bosna ve Kosova’da tadına baktığımız boza, daha sıvı halde ve ekşimsi tadı daha yoğun olarak servis ediliyordu. Türkiye’de boza denince akla gelen Vefa Bozacısı’nın tarifi ise biraz daha farklı. Daha koyu kıvamlı ve ekşi değil, hatta içmekten öte kaşık ile tüketiliyor. Sonbahar ve kış yaklaştıkça boza arayanların uğrak mekanı olarak akla gelen ilk tek yer de Vefa!

Aslında Vefa Bozacısı’nın İstanbul’la buluşması da Hacı Sadık Bey’in Prizren’den İstanbul’a taşınması ile başlamış. Takvimler ’yı gösterdiğinde ise Sadık Bey bozanın sıvı ve ekşimsi formülünü değiştirmiş, onu daha koyu kıvamlı ve tatlı bir formül uygulayarak satmaya başlamış. Kısa sürede çok sevilen bu formül bozanın şöhretini arttırmış. İşletmesini Vefa’da açan Sadık Bey’in başlattığı bozacı, bugün aynı aile tarafından işletilmeye devam ediyor.

Boza tarifine gelecek olursak, fermantasyon zamanına göre geçmişte iki çeşit üretiliyormuş. Biri içeni sarhoş edecek derecede alkollü olan ekşi boza, diğeri ise günümüzde de tüketilen tatlı boza. O zamanki boza dükkanlarının şimdiki kahvehanelerden farkı yokmuş. İnsanları sarhoş ediyor diye Osmanlı zamanında çıkarılan bir fetva ile alkollü boza satılan işletmelerin kapatıldığı bilgisi de mevcut.

Vefa sadece bir semt adı değil, bir ürüne ismini veren bir hissiyat ayrıca. İstanbul’a yolu düşenlerin uğrak noktalarından biri olan Vefa Bozacısı günün her saati yoğun ve sirkülasyonu yüksek. Tabii bunun yanında hediyelik şekilde satın alabileceğiniz litrelik bozaları da var. Bozacının şahidi şıracı mı bilinmez ama Vefa Bozacısı çok güzel şıra da satıyor. Gelmişken edinebilirsiniz. Tarihi dükkanda yılında Atatürk&#;ün ziyaretinde kullandığı bardak da sergileniyor.

Vefa Bozacısı, Fatih’te Bozdoğan su kemerine paralel Cemal Yener Tosyalı sokakta yer alıyor. Aracınızla bu sokağa rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Aksaray-Taksim veya Eminönü otobüsleri ile Saraçhane durağında inip yürüyebilir, İstanbul metrosu ile Vezneciler durağında inip buraya rahatlıkla ulaşabilirsiniz.

Boza soğuk tüketilen bir içecek. Her ne kadar içecek desek de, Vefa Bozası koyu kıvamlı olduğundan kaşık ile yenilebiliyor. Üzerine serpilen tarçın ve leblebi ile servis edilmesi de lezzetini artırıyor.

Vefa Bozacısı’nın bulunduğu Vefa Caddesi de oldukça aktif bir cadde. Hemen karşısındaki bir kuruyemişçide her daim leblebi bulmanız mümkün. Boza leblebisiz de olur, fakat ilk defa tadacaksanız leblebi ile tatmanızı tavsiye ederim. Yine aynı sokakta bir de gazozcu var. Türkiye’nin dört bir tarafında üretilen gazoz çeşitlerini burada bulabilirsiniz. Tam bir nostalji havası estiren bir sokak burası.

Boza fazla içildiğinde kilo aldırabilir, bu nedenle dikkatli olmak gerek. Ayrıca aktif bakteri içerdiğinden sindirim sorunu yaşayanlara da iyi geldiği de biliniyor.

Yazının sonlarına gelirken boza dendiğinde akla gelen bir kitaptan bahsetmek istiyorum. Ben bir Orhan Pamuk romanının bu kadar samimiyete sahip olabileceğini düşünmemiştim. Şimdi boza ile Orhan Pamuk arasında ne bağlantı var diyebilirsiniz. Orhan Pamuk altı yılda tamamladığı Kafamda Bir Tuhaflık isimli romanında, işi bozacılık olan bir adamın aşk öyküsünü anlatıyor. Pamuk, Bozacı Mevlüt’ün çocukluktan başlayan yaşam öyküsünü yakın tarihte yaşanan siyasi olayları da tarafsızca yorumlayarak anlatmış. Boza demişken burada Mevlüt’ten bahsetmemek olmazdı. Hala okumadıysanız kitabı mutlaka edinin.

Bozanızı içtiniz, sonraki rotanız mutlaka Süleymaniye Camii’ne doğru ara sokaklardan geçerek tarihi Süleymaniye evlerini fotoğraflamak olsun.

Aşağıda 7 Aralık ’de NTV’de yayınlanan boza ile ilgili bir programdan alıntı paylaşıyorum. Ağzınızın tadı bozulmasın efendim.

Yazar: Cengiz Selçuk

seafoodplus.info