Bu Parça Aşağıdaki Sorulardan Hangisine Karşılık Söylenmiş Olabilir

1. &#;- Kendi yapmaz, yapamaz; kalkar başkalarının yaptıklarına karışır. İnceleyecek, yargılayacakmış; değerlisini bir yana ayıracak, değersizini bir yana; güzeli, kalıcıyı alacak; başarısızı, geçiciyi atacak. Bilirmiş o, duyarmış, sezermiş&#; Siz oturacaksınız uzun uzun çalışacak, aylarca, belki yıllarca didineceksiniz bir şiir ya da bir öykü yazacak, bir resim çizecek, bir yapıt ortaya koyacaksınız. Birde bakacaksınız ki eleştirmen, şöyle yukarıdan almış, buyurup duruyor sizin yapıtınız üzerine.

Bu parçanın, aşağıdakilerden hangisi ile başlatılması uygun olur?

A) Ne anlaşılmaz biridir şu eleştirmen!

B) Eleştiri, yalnız gerçekleri ortaya koymak değildir.

C) Tarafsızlığını koruyamayan eleştirmen inandırıcılığını yitirir.

D) Hiçbir eleştirmen, zaman kadar başarılı değildir.

E) Günümüz eleştirmenleri, değerlendirmelerinde gerçekçi değildir.

2. (I) Övünmek, hiç kuşkusuz kimsenin vazgeçemediği bir davranıştır. (II) Ancak kimileri düşünsel ürünleriyle yapıtlarıyla, topluma kazandırdıklarıyla övünür; kimileri de paralarıyla, pullarıyla&#; (III) Bir iş başaran her insan, övünmeye hakkı olduğunu düşünür. (IV) Birinciler duydukları, algıladıklarıyla kendilerine özgü bir dünya, evren kurup başkalarını da o dünyaya çekip mutlu ederler. (V) Ötekiler ise paralarıyla, eşyalarıyla övünüp bir yapıt ortaya koyanlara tepeden bakarlar. (VI) Başkalarını, kendilerine çekmek yerine ittikleri için de azalıp yalnızlaşırlar.

Numaralanmış cümlelerden hangisi, konunun akışını bozmuştur?

A) II.   B) III.   C) VI.   D) V.   E) VI.

3. (I) Bizim olduğumuz her yerde doğa da var. (II) Yaşamımızın vazgeçilmez koşulu doğa. (III) Varlığımız onun içinde; onda, onunla var olan bir şeyiz biz. (IV) İçimizde o, dışımızda da; doğasız yapamayız biz. (V) Biz, insanlar, kendimizi bildik bileli doğayı değiştirmekteyiz. (VI) Bazılarına tuhaf gelecek, ama işte size gerçeği en iyi yansıtan insan tanımı: (VII) İnsan doğayı değiştiren canlı varlıktır. (VIII) İnsanın eli, durup dinlenme nedir bilmeksizin doğanın üstündedir.

Bu parça ikiye ayrılacak olursa, ikinci paragraf numaralanmış cümlelerden hangisi ile başlamalıdır?

A) III.   B) IV.   C) V.   D) VI.   E) VII.

4. Kimileri yaşamın amacının mutluluk, kimisi erdem, kimisi lekesiz bir üne kavuşmak olduğunu söyler. Kimileri ise gerçeğe varmak olarak tanımlar yaşamın amacını. İnsanın bunlardan yalnız birini benimseyeceğini, onunla yetinebileceğini sanmıyorum, insanoğlu değişik oranlarda da olsa, bir ölçüde bunların hepsine birden kavuşmak isteyebilir. Bu nedenle insanın yaşamdan beklentisini tek bir amaca bağlamak doğru değildir.

Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisinin karşılığı olabilir?

A) İnsan, yaşamdaki hedeflerini neye göre belirler?

B) Üne kavuşmak insanın mutluluğu için yeterli midir?

C) Mutluluk, erdem, şöhret gibi kavramlar size ne ifade ediyor?

D) Yaşamdaki küçük ayrıntılar insanı mutlu etmeye yeter mi?

E) İnsanın yaşamdan beklentisi nedir?

5. Aydın insan, kendisine ve çevresinde olanlara sorular yönelten ve sorulara cevaplar arayan kişidir. Düşünmesinin, araştırmasının ilk adımını soru sormakla atar. Soru ve soru sormak onun yaşama katılmasının ilk adımıdır. Sorusu ona bir temel oluşturur. O, önce kendisine sorduğu soruyu, yakın çevresine ve oradan da topluma aktarma kaygısını taşır. İşte bu nokta aydın insanın toplumsal işlevini gündeme getirir.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine yanıt olarak söylenmiş olabilir?

A) Kişinin bilinçlenmesinde soru sormanın önemi nedir?

B) Çevreyi tanımak açısından soru sormak önemli midir?

C) Aydın, sorularına her zaman yanıt bulabilir mi?

D) Size göre &#;aydın&#;ın en belirgin özelliği nedir?

E) &#;Aydın&#;ı öteki insanlardan ayıran özellikler var mıdır?

6. &#;- Dilin doğru ve güzel kullanımı, okuru romanın dünyasına çekip götüren öğelerin başında gelir. Okurun okuduklarından yeni düşler, duygular üretebilmesi için romanın dilinin arı, üretken, çağrıştırıcı olması gerekir. Sıradan betimlemelerin, kanıksanmış orta malı sözlerin anlatımı kısırlaştıracağı, okuru okuduğundan soğutacağı inancındayım.

Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisidir?

A) Başarılı bir roman hem içeriği hem de anlatımı ile okuru etkiler.

B) Konusu okurun dünyasına seslenmeyen bir roman kimseyi etkilemeyecektir.

C) Başarılı bir yazar dildeki gelişim ve yenilikten habersiz olamaz.

D) Bir yazarın dil kaygısı, dil özeni varsa işini iyi yapmanın yolunu bulmuştur.

E) Romanlarım kolay okunsun, kolay anlaşılsın isteği yazarın sanatına zarar verir.

7. İşte bu zor iş gerçekten, belki de dünyanın en zor işi. Öyle olmasa, bu kadar karışmazdı birbirine, iyisi çok defa acıdan, üzüntüden ölüp kötüsü onun sırtından geçinmezdi. Sanatın çok canlı olduğu, el üstünde tutulduğu sanat çevrelerinde bile kimse önleyemiyor kötülerin öne çıkmasını. Yalnız halk, hak etmediği bir şöhret kazanan kötü sanatçıların gerçek yüzünü ortaya çıkarabiliyor.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir?

A) Gerçek sanatçılar hak ettikleri ilgiyi görebiliyorlar mı?

B) Sanatçının iyisi ile kötüsü, başarılısı ile başarısızı nasıl ayırt edilir?

C) Halkın gerçek sanat eserlerini okuması nasıl sağlanabilir?

D) Ülkemizde sanatın bugünkü durumunu yorumlayabilir misiniz?

E) Size göre, gerçek sanatçı hangi nitelikleriyle ilgi çeker?

8. &#;- Böyle bir yanlışlığa zaman zaman kendim de düşmüş olmalıyım ki, bugüne kadar o adamlara: &#;Hangi işler ciddidir, hangisi değildir?&#; diye sormadım. Ne cevap verirlerdi kesin bilmiyorum, ama az çok kestirebiliyorum. Örneğin bazılarına göre bilim ciddidir, sanat değildir; düz yazı ciddidir, şiir değildir; tragedya ciddidir, komedya değildir. Olgun adamlar ancak ciddi işlerle uğraşırlar. Ciddi olmayan işlerle uğraşanları ciddiye almamak gerekir.

Bu parçanın aşağıdakilerden hangisi ile başlatılması uygun olur?

A) Ben, işin ciddisi ya da gayrı ciddisi olabileceğine inanmıyorum.

B) Bazı işlerin her nedense zevksiz, sıkıcı olduğu söylenir çoğu zaman.

C) Bazıları yaşamını sürdürebilmek için çalışmanın yersiz olduğundan söz ederler.

D) Birtakım insanlar, dünya işlerini, ciddi olan ve ciddi olmayan işler olarak ikiye ayırıyorlar.

E) Her insanın yaşamında önemli ya da önemsiz yanlışlar olabilir.

9. Bu soruyu, bilirsiniz ikide bir çıkarırlar. Kimi sahte bir üzüntüyle, kimi bir zafer kazanmış kimselerin sevinciyle yine kendisi yanıtlar. Kesip atarlar yok diye, Benim de vardır diye tutturacağımı sanmayın. Gönül isterdi doğrusu, ne yapayım ki sevmem yalan söylemeyi. Bizde eleştirmen yok, eleştiri yok. Var ama eleştiri denmez ona. Biz eleştirinin ne demek olduğunu bile daha anlayamıyoruz.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı olarak söylenmiş olabilir?

A) Son yıllardaki eleştiri örneklerini nasıl buluyorsunuz?

B) Ülkemizde eleştiri nasıl gelişir?

C) Eleştiri alanındaki çalışmaları yeterli buluyor musunuz?

D) Ülkemizde eleştirinin gelişmediğini söylemek haksızlık olmuyor mu?

E) Size göre, ülkemizde eleştiri ve eleştirmen var mı, yok mu?

(I) Orhan Veli, Melih Cevdet, Oktay Rifat üç ayaklı bir pergel gibiydiler. (II) Bu üçgenin ortasına düşmek her zaman keyifli olmazdı. (III) Mesela birisi gramofon olurdu, birisi plak, birisi de gramofoncu. (IV) Kur gramofonu keyfine bak; böyle müthiş bir gramofon görmedim. (V) Bir araya geldiler mi dünyanın en keyifli üçgeni kurulurdu. (VI) Kazara birisini makaraya sardılar mı, zavallının iflahını keserlerdi.

Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğun giderilmesi için hangi cümlelerin birbiriyle yeri değiştirilmelidir?

A) I. ve III.   B) II. ve IV.   C) III. ve V.   D) II. ve V.   E) I. ve IV.

Aşağıdaki cümlelerle bir paragraf oluşturulacak olsa, bunlardan hangisi o paragrafın ilk cümlesi olur?

A) Bunun çok önemli nedenlerinden biri ülkenin kültürel zenginliği.

B) Bugün Mısır dünyanın önemli bir turizm gözdesi.

C) Özellikle kış aylarında iklimin ılıman olması, soğuk bölgelerde yaşayanlara kaçış olanağı tanıyor.

D) Ülkenin başkenti Kahire tam bir oteller kenti durumunda.

E) Dünyanın önde gelen otel zincirleri, Kahire&#;yi mekan tutmuş.

(I) Bozkırın ortasında, az bulunan türden bir çekirge yakalamak için uğraşıyordum. (II) Toprak rengi kanatlarının arasında kırmızı parlak bir zar taşıyan çekirgelerden birinin peşindeydim. (III) Bir türlü yakalayamıyordum. (IV) Gözlerini kırpmadan beni seyrediyordu. (V) Masmavi gözlerinde alaycı bir gülümseme vardı.

Düşüncenin akışına göre &#;Birden onu gördüm.&#; cümlesinin numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra getirilmesi uygun olur?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

(I) insan, deneye deneye ulaşmıştır gerçek bilgiye. (II) Gerçek bilginin temelinde deney vardır, insanın yaşamı vardır. (III) Bilgiyi, insanın üretkenliği açısından ele almak gerekir. (IV) Kafadaki oluşumunu üretime dönüştüremeyen bilgi işlevsiz kalır. (V) Ortaya bir şeyler koyamayan bilgi kuşkuyla karşılanır. (VI) Çağlan etkileyen bütün bilgilerin temelinde kuşku vardır.

Numaralanmış cümlelerden hangisinin atılması parçanın anlamında bir eksikliğe yol açmaz?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

&#;- İnsanın dili ve bilinci, onu diğer tüm canlılardan ayıran iki önemli özelliktir. Kısaca açıklamak gerekirse dil, sembolik işaretlerden oluşan bir düşünme ve iletişim aracıdır. Bilincin ne olduğu konusunda birbirinden farklı tanımlar vardır. Bu farklı tanımların çoğunun buluştuğu nokta, bilincin bir &#;farkına varma&#; süreci olduğu yolundadır.

Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dil ve bilinç bir bütünün ayrılmaz parçaları gibidir.

B) Bilincin mi dili, dilin mi bilinci doğurduğu konusu çok tartışılmıştır.

C) Dil bilinci gelişmemiş insan çevresindeki olayları anlamlandıramaz.

D) Dil ve bilinç insanın varoluşunun, varlığının temel taşlarıdır.

E) Anlamlı biçimde konuşabilen tek canlı insandır.

Tiyatronun sanatlar topluluğu içinde, öbürleriyle sık sık çatışmayan bir yeri varsa, tiyatro gerekli bir sanat demektir. Resim, heykel, mimarlık gibi plastik sanatlarla şiir, müzik, edebiyat gibi öteki sanatlar duyularımızı doyurmakla ün kazanmışlardır. Tiyatronun bunlar arasında bir yeri var mıdır? Yanıtımız evetse tiyatro gereklidir; değilse, bazılarının dediği gibi edebiyatın bir dalıdır. Ya da Beaudlaire&#;in dediği gibi sanatların bir bileşkesidir.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir?

A) Tiyatronun öteki sanat dalları içinde yeri nedir?

B) Tiyatro, toplum için yararlı ve önemli bir sanat mıdır?

C) Tiyatro, edebiyattan ayrı bir sanat dalı olarak ele alınabilir mi?

D) Sanatların birbirinden etkilenmesi konusunda ne düşünüyorsunuz?

E) Tiyatronun en çok etkilendiği sanat hangisidir?

&#;- Davranışları yönlendirmede duygu ile düşünce arasında işbirliği vardır. Duygular, hedeflere yönelik davranışlarımızın itici güç kaynağını oluşturur. Düşüncelerimiz ise hedefe ulaşmak için hangi davranışları sergileyeceğimiz konusunda bize yardımcı olur. Örneğin bizi tehdit eden bir dış uyarıcı karşısında önlem alabilmek için önce korkmamız gerekir. Korku duygusu bizi bir şeyler yapmaya sevk eder; kaçabiliriz, saklanabiliriz ya da bizi korkutana saldırabiliriz. Bunlardan hangisini seçeceğimiz konusunda düşüncelerimiz devreye girer.

Bu parçanın başına getirilebilecek cümle aşağıdakilerden hangisidir?

A) Duygu-düşünce-davranış üçlüsü içinde en önemlisi duygulardır.

B) İnsanın duyguları, düşünceleri ve davranışları birbiriyle ilişkilidir.

C) Davranışlarını duyguları ile yönlendiren kişi dış etkilere açıktır.

D) Hedeflerimizi belirlemede düşünce kadar duygularımız da etkilidir.

E) Her davranış mutlaka bir hedefe yöneliktir.

CEVAP ANAHTARI

1-A  2-B  3-C  4-E  5-D  6-D  7-B  8-D  9-E  D  B  C  A  D  B  B

Paragraf Nedir?

Paragraf herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüne denir.

Paragraf bir olayın, bir durumun, bir duygunun sadece bir yönünü ele alır.

Paragraf uzun bir yazıya yapı olarak benzer. Paragrafta da uzun yazılarda olduğu gibi giriş, gelişme, sonuç bölümleri vardır.

Her paragrafta bir düşünce savunulur. Paragrafı oluşturan cümlelerin anlam ve yapı yönünden bir uyum içerisinde olması gerekir.

A) PARAGRAFIN ANLAM YÖNÜ

1) Paragrafın Konusu:

Her paragrafta yazar bir şeylerden söz ederek okura mesaj ulaştırmak ister. Paragrafta üzerinde durulan, hakkında söz söylenen düşünce, olay ya da duruma &#;konu&#; denir.

Bir paragrafı Çözümlerken yapılacak ilk iş konuyu doğru olarak saptamaktır. Konusu bilinmeyen paragrafın anlaşılması güçtür. Konuyu bulmak için &#;Parçada neden söz ediliyor?&#;, &#;Üzerinde durulan nedir?&#;, &#;Hakkında söz söylenen nedir?&#; sorularını paragrafa yöneltiriz, aldığımız cevap bize paragrafın konusunu verir.

NOT: Konunun belirlenmesi ana düşüncenin belirlenmesi için ilk aşamadır. Konu, genellikle paragrafın ilk cümlesinde yer alır. Kimi zaman da ikinci cümlede yer alır.

Örnek: Sabun köpüklerinde gökkuşağının renklerini, lapa lapa yağan karda uçuşan serçeleri görebildiğimiz için Tanrı&#;ya şükredelim. Eğer bize verilen nimetleri ve bütün güzellikleri göremeyecek kadar kör isek utanalım. Elimizdeki nimetleri sayalım. Ufak tefek çabalarla ortadan kaldırılabilecek sıkıntıları değil.

Şimdi bu paragrafı dikkatlice okuyup anladıktan sonra paragrafa şu soruyu soralım: &#;Parçada neden söz ediliyor?&#; Bu sorunun cevabı &#;Mutlu olabilmek için hayatın kötü yönlerini değil güzel yönlerini görmeye çalışmak gerekir&#; cevabını alıyoruz.

Örnek: Herkes mesleğinde ve hayatında birçok karanlık yoldan geçmeye mecburdur. Ancak bu yolları elinde bir ışık olmadan geçmeye çalışmaktansa, başkalarının tecrübe meşalelerinden faydalanarak yürümek daha kolay ve karlı değil midir?

Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden bahsedilmektedir?
A)  Gelecekte başarılı olmak için genç yaşta bir mesleğe atılmak gerekir.
B)  Hayat, uzun ve zor bir yoldur.
C)  Hayatı daha kolay bir hale getirmek için başkalarının tecrübelerinden yararlanmak gerekir
D) Herkes, mesleğinde ve hayatında birçok karanlık yoldan geçer.

Çözüm: Paragrafın bütününü dikkatlice okuduktan sonra &#;paragrafta neden söz ediliyor?&#; sorusunu paragrafa yönelttiğimizde &#;hayatı kolay  bir hale getirmek için başkalarının tecrübelerinden yararlanmak gerekir .&#; cevabını alırız. Cevap: C

2) Paragrafın Başlığı:

Bir paragrafın başlığı konu ve ana düşünceyle doğrudan ilgilidir. Başlık, konu ve ana düşüncenin bir çeşit özetidir. Başlık paragrafın tamamını kapsar.

Paragrafın başlığını bulurken paragraf okunduktan sonra ilk ve son cümle tekrar okunmalıdır. Bu cümleler genellikle konuyu ve ana düşünceyi verir. Başlık ana düşünceyle özellikle de konuyla ilgilidir.

Örnek: Sözü uzatmak, büyütmek, dallandırmak, gereksiz kelimelerle doldurmak yoktur onda. Ne diyecekse en açık, en doğru biçimde söyler. Ama bu sözler bir araya geldi mi bir derinlik, bir anlam çoğalması, üzerinde uzun uzun durmak, incelemek, düşünmek gerekliliği yaratır.

Bu paragrafın ana düşüncesi, &#;Söyleyeceği sözü uzatmadan açıkça söylemek.&#; olduğuna göre, başlık da düşüncenin özeti olan &#;özlü anlatım&#; olmalıdır.

Örnek: Para, gerçek zenginlik değildir. O, sadece ihtiyaçların giderilmesine vasıta olduğu için değerlidir. Bir çölün ortasında, hararetten yanan bir insan için birkaç damla soğuk su, bir torba altından çok daha değerlidir.

Bu paragrafın başlığı aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A)  Gerçek Zenginlik
B)  Çöl ve Su
C)  Soğuk Su
D)  İhtiyaçların Giderilmesi

Çözüm: Paragrafın ana düşüncesi &#;Para gerçek zenginlik değildir.&#; Bu ana düşünceyi kapsayan başlık  &#;Gerçek Zenginlik&#; olmalıdır. Cevap: A

3) Paragrafın Ana Düşüncesi:

Yazarken veya konuşurken karşımızdakine bir şeyler aktarmak isteriz. İster bir olay aktaralım, isterse bir konudaki düşüncemizi aktaralım,bunların hepsini bir amaç için ortaya koyarıseafoodplus.info amaca,aktarmak istenilen bu mesaja &#;ana düşünce&#; denir.

&#;Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?&#; sorularına cevap verir. Ana düşünce paragrafın başında, ortasında, sonunda olabileceği gibi paragrafın geneline sindirilmiş de olabilir.

Örnek: &#;Kışın beyaz güzelliğinin de yazın sıcak ve nemli günlerinin de zevkine var. Her mevsim, her gün, her an gelir geçer ve hiçbiri asla birbirinin aynı ya da tekrarı değildir. Kış soğuğunun ortasında yazı, yazın bunaltıcı sıcağında kışı özlemek yerine, her mevsimi kendi güzelliğiyle kabul et.&#;

Parçada, her mevsimin, her anın kendine göre bir güzelliğinin olduğu, bir mevsimi yaşarken bir başka mevsimin hayalini kurarak yaşamamak  ve içinde bulunduğumuz mevsimin tadını çıkararak yaşamak gerektiği anlatılıyor. Öyleyse bu paragrafın ana düşüncesi: &#;Hayatın her mevsiminin tadını çıkarmak gerekir.&#; olmalıdır.

4) Paragrafın Yardımcı Düşünceleri:

Ana düşünceyi inandırıcı bir duruma getirmek,desteklemek amacıyla çeşitli düşüncelere,görüşlere de yer verilir,bunlara &#;yardımcı düşünce&#; denir.

Bir paragrafta ana düşünce bir tane iken yardımcı düşünce sayısı birden fazla seafoodplus.infoımcı düşünceler ana düşünceyle bağlantıları ölçüsünde önem kazanır.

Yardımcı düşünceyle ilgili sorular çoğu zaman &#;olumsuz&#; biçimdedir.

• &#;&#;..  hangisine değinilmemiştir?&#;
• &#;&#;..  hangisi çıkarılamaz?&#;
• &#;&#;..  hangisi söylenemez?&#;
• &#;&#;&#; hangisine yer verilmez?&#;
• &#;&#;&#; hangisi yoktur?&#;
• &#;&#;&#; hangisine ulaşılamaz?&#;

biçimdeki olumsuz sorular yardımcı düşünceleri sorar. Seçeneklerin dördünde söz edilenler  parçada bulunmalıdıseafoodplus.info yüzden bu tip olumsuz sorularda paragraflar dikkatlice okunmalı,yardımcı düşünceler iyi belirlenmelidir.

Örnek: Hislerimizi etkileyen yüz ifadeleri üzerinde yapılan çalışmalar, iyi durumdayken bile pek fazla gülmediğimizi ortaya çıkarmıştır. Oysa gülümseme ve gülme, biyolojik süreci etkileyerek kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlar. Onlar, beynimize giden kan ve oksijen miktarını, sinir taşıyıcılarının uyarı düzeyini artırır.

Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Yapılan araştırmalar, pek fazla gülmediğimiz ortaya çıkarmıştır.
B)  Gülümseme kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlar.
C)  Gülümseme insan biyolojisini etkiler.
D)  Sağlıklı insanlarda beyne giden kan ve oksijen miktarı daha fazladır.

Çözüm: Parçada A, B, C seçeneklerinde verilenlere ulaşılabilir. Parçada, beyne giden kan ve oksijen miktarının artması sağlıklı olmaya değil, gülümsemeye bağlanmıştır; bu yüzden D seçeneğinde verilen yargıya ulaşıseafoodplus.info: D

B) PARAGRAFIN YAPISI

Her cümlenin paragraf içinde özel bir yeri vardıseafoodplus.infoıl ki her metnin bir girişi, bir gelişmesi, bir sonucu varsa paragraf da böyle bölümlere ayrılır. Her cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından ilişki içindedir.
Şimdi bu bölümlerin özelliklerini görelim:

 1) PARAGRAFIN GİRİŞ (BÖLÜMÜ) CÜMLESİ:

Giriş cümlesi paragrafın ilk cümlesidir. Bu bölümde paragrafta ele alınacak konu belirtilir. Kendisinden sonraki her cümle, dil ve düşünce yönünden giriş cümlesine bağlıdır.

NOT: Giriş cümlelerinde bir cümleyi önceki cümleye bağlayan &#;bağlayıcı öğeler&#; bulunmaz. &#;Fakat, ama,lakin, ancak, yalnız, çünkü, yani, oysa,n ne var ki, bu nedenle, şöyle ki, halbuki, kısacası,.&#; bağlaçlarına yer verilmez.

NOT: Giriş cümlesi kendinden önceki bir yargının varlığını hissettirmez;çünkü daha önce söylenen bir şey yoktur.

Örnek:Aşağıdakilerden hangisi bir yazının ilk cümlesi olmaya en uygundur?

A) Yeni öykücüler arasında Türkçe&#;yi bütün güzelliği ile kullananlar var.
B) Başka öykülerini de dergilerde okumuştum ama bunu hepsinden güzel buldum.
C) Bunda,tiplerin çok canlı,öykülerin otobiyografik olmasının da etkisi var.
D) Bir bakıma bu son iki kitabı birer dil olayı olarak değerlendirilmelidir.
E) Birçok yeni öykücünün,buna gereğinden fazla önem verdiğini gördük.

2) PARAGRAFIN GELİŞME  BÖLÜMÜ

Bu bölümde girişte ele alınan konu açıklanmış, tartışılmış, betimlenmiş ve öykülenmiştir. Bundan dolayı ayrıntılara girilmiş, düşüncelerle desteklenmiş, bütünleşme sağlanmış bölüme &#;gelişme bölümü&#; denir.

Gelişmeyi oluşturan cümleler, dil ve düşünce yönünden kendisinden önceki ve sonraki cümleye bağlıdır. Bu cümleler konunun geliştirilip açıklandığı cümledir. Gelişme cümleleri ana düşüncenin belirginleşmesini sağlayan yardımcı düşünceleri içerir.

NOT: &#;&#;. hangisi söylenemez, hangisine değinilmemiştir, hangisine ulaşılamaz?&#; biçiminde düzenlenmiş, olumsuz sorularda &#;söylenen, değinilen, ulaşılan&#; sonuçların çoğu gelişme bölümünde bulunur.

Örnek: Bence edebiyat, bütün türleriyle masalla başlar, masalla biter. Masal, türler içinde en çok şiire yakındır. Ritmiyle, tekrarıyla, hayaliyle. Eşine rastlamadığımız ama umutlarımızı, korkularımızı, sevinçlerimizi taşıyan yeni eşyalar, yeni insanlar, yeni hayvanlar yaratır masal. Bu nedenle en çok şiire yakındır.

Bu parçada masalla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Yinelemelere yer verildiğine,
B) Düş öğesinden yararlanıldığına,
C) Çok aranan ve okunan bir tür olduğuna,
D) Değişik türlerin kaynağı olduğuna,
E) Duygusal yönünün bulunduğuna.

Çözüm: Görüldüğü gibi bu soru,paragrafın yan düşüncelerini araştıran bir sorudur. Paragrafta yan düşünceler paragrafın gelişme bölümünde bulunur.

A,B,D ve E seçeneklerinde bulunan düşünceler bu paragrafın gelişme bölümünde yer almıştır. C seçeneğindeki &#;çok aranan ve okunan bir tür olduğuna&#; değinilmemiştir.

3) PARAGRAFIN SONUÇ (BÖLÜMÜ) CÜMLESİ:

Paragrafın en can alıcı,en etkili bölümü burasıdır. Sonuç bölümü çoğu kez, kendinden önceki düşünceleri açıklayan, özetleyen bir nitelik taşır. &#;Kısacası, demek ki, yani, böylece, sonuç olarak, öyleyse.&#; gibi özet anlamı taşıyan bağlaçlarla tamamlanır.

Yazar bu bölümde düşüncelerini derleyip toparlar ve bir sonuca bağseafoodplus.infoç bölümü,bazen giriş bölümünün tekrarı biçiminde bazen de ana düşüncenin anımsatıldığı,paragrafın özetlenmesi şeklinde oluşur.

Örnek: İnsanın doğayla savaşımında korkunun rolü yansımaz.Önemli olan, bu insanca duyguyu iyi değerlendirebilmektir. Nasıl ki  kullanılması bilinmeyen bir silah bazen geri tepip büyük zararlara yol açabiliyorsa, korku da  denetim altında tutulmayıp kendi başına bırakılırsa sonuç hiç kimse için iyi olmaz. Korkalım; ama neden, niçin korktuğumuzu bilelim. Korkuya yenilme kaygısının tutsağı olmayalım.

Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

A) Korkuyla birlikte yaşamayı öğrenelim.
B) Korkudan,uygun biçimde yararlanmaya çalışalım.
C) Korkunun,toplumu değişik yönlerden etkilediğini unutmayalım.
D) Korkuyu bir engel değil,bir araç olarak görelim.
E) Korkumuzun nedenini öğrenip ona göre davranalım.

Çözüm: Parçada korkuyla yaşamın sadeliğinden,bu duyguyu iyi değerlendirmenin gerekliğinden söz seafoodplus.info parçanın sonuna A,B,D,E seçeneklerindeki ifadeler seafoodplus.info korkunun toplum üzerindeki değişik etkilerinden söz edilmediği için E&#;deki ifade ile tamamlanması uygun olmaz.

Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler:

Her cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlamlı hem de yapı bakımından ilişki içerisindedir. Bu yüzden bir paragrafta dil ve düşünce bağlantısı iyi kurulmamışsa, anlatımın akışı bozulur. Paragrafın içerisinde belirtilen düşünceden farklı bir düşünceye değinen cümleler düşüncenin akışını bozar.

Ayrıca bakınız ⇒Anlatım Bozuklukları

Örnek: (I)  Bu kitap, yaşamının değişik dönemlerinden seçilmiş ürünlerden oluşuyor.(II)  Ağırlık  O lerden önce yazdığım şiirlerde (III) Son beş yılda dergilerde birçok şiir yayımladım, ancak bu şiirleri kitaba almadım. (IV)Anılarımda da belirttiğim gibi bunlar kendimle uzun bir hesaplaşmadan sonra oluşan şiirler.(V) Dolayısıyla beni bütün yöntemlerimle okurlarımla tanıtacaktır.

Yukarıdaki  numaralanmış gibi cümlelerden düşüncenin hangisi akışını bozmaktadır?
A) 1.          B) 2        C) 3          D) 4        E) 5

Çözüm: Bu parçanın üçüncü  cümlesi düşüncenin akışını bozuyor. Çünkü 1. ve 2. cümlede kitaptaki şiirlerden  söz  edilmiş 3. cümlede ise kitapta olmayan şiirlere değinilmiş 4.cümlede ise yine kitapta olanlara geçilmiş 4. cümledeki &#;bunlar&#; sözü bir önceki cümleye bağlı olduğunu açıkça ortaya koymuşturcümle çıkarılırsa anlam düzelir.

Parçayı Bölümlere Ayırma:

Bir paragraf ancak bir düşünceyi anlatır. Parça iki paragrafa bölünmek istenirse, parçada iki ayrı düşünce var demektir. Öyleyse parça içinde her düşünce ayrı bir paragrafta yer almalıdır.

Bu konuyla ilgili sorularda iki ayrı düşüncenin işlendiği bir parça verilir. Ve bu parçanın iki parçaya bölünmesi istenir.

Örnek:
Sanatçının mektupları bir araya getirilerek bir kitap oluşturulmuş.(1) Oluşturulan kitap iki bölüme ayrılmış.(2) Birinci bölümde sanatçının çeşitli kişilere yazın alanında yazdıkları,ikinci bölümde ise ona yazılanlardan alıntılar yer alıyor.(3) Sanatçı şiiri,düz yazıdan daha çok seviyor.(4) Bir mektubunda: &#;Şiirin bir tek dizesi bile, koskoca bir yazının anlatmak istediğini bir çırpıda anlatıverir.&#; diyor.(5) Bu söz de onun şiire ilişkin görüşlerini kısaca açıklıyor.

Bu parça, açıklanan düşünceler açısından iki paragrafa ayrılmak istense, ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?

A) 1           B) 2           C) 3         D) 4              E) 5

Çözüm: Parçada 3. cümleye kadar sanatçının mektuplarından oluşan bir kitabın özellikleri; 3.cümleden sonra ise sanatçının sevdiği tür üzerinde duruluyor. Yani yeni bir konuya geçiliyor. Bu da ikinci paragrafa geçilmesini gerektiren bir durumdur.

Paragrafa Cümle Ekleme:

Bir paragrafın başına, ortasına ve sonuna getirilecek cümle, kendisinden önceki veya sonraki cümleyle dil ve düşünce yönünden bağlantılı olmalıdır.
Bazı sorularda paragrafın başına, ortasına bazılarında ise sonuna cümle ekleme sorulabilir. Bu durumda parçanın anlam bütünlüğü ve yapısal bağlılığı dikkate alınmalıdır.

Örnek: İnsanların beğenileri birbirine seafoodplus.info o kırmızıdan hoşlanıyor,siz yeşili seafoodplus.info o,Wagner&#;in müziğini beğeniyor. Siz Mozart&#;ı yeğliyorsunuzdur. Gördüklerinden ve dinlediklerinden aldığı tat sizinkine uymuyor diye karşınızdakini zevksizlikle,kabalıkla suçlamaya hakkınız yoktur.

Bu parçada boş bırakılan yere,düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) Kimi zaman beğenilerinizin bağdaştığı da olur.
B) Öteki sanat dallarında da böyledir bu.
C) Öyleyse nelerden hoşlandığınızı bilmeniz gerekir.
D) Çünkü,insanların beğenileriyle davranışları arasında ilişki vardır.
E) Değerlendirmeleri belirli ölçütlere göre yapmak gerekir.

Çözüm: Paragrafta asıl anlatılmak istenen farklı beğenileri olan insanların davranışlarının da farklı olacağı,bundan dolayı da insanların suçlanmaması gerektiğseafoodplus.infoğişik renklerden hoşlanan,değişik müzikler dinleyen insanlar değişik davranışlar sergileyeceğine göre boş bırakılan yere &#;D&#; seçeneğindeki cümlenin gelmesi uygun olur.

Bir Sorunun Cevabı Olan Paragraflar

Bir paragrafın ilk cümlesi sorudan sonra okunduğunda soru ve ilk cümle arasında bir uyum olması gerekir. Bu bakımdan genellikle konuyla ilgili bu tür sorular sorulduğu paragraftaki ilk cümleden anlaşılır.

Bir de paragrafın ana düşüncesinin sorulan soruyla uyum içinde olması, parçanın sorunun cevabı niteliğinde olması gerekir.

Örnek: Bu soru, birçok yazara sorulmuştur. Soruyu yanıtlayanlar arasında, &#;Kendim için yazıyorum.&#; diyenler de vardır. Eğer bu tür bir yanıtı benimsemiş olsaydım, okurlarımı kendimle bütünleştirirdim; yani,  &#;Onlar demek,ben demek&#; derdim. Oysa ben, beni anlamak için özel bir çaba gösterecek olanlara sesleniyorum.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir?

A) Yapıtlarınızla ilgili tepkilerine göre,okurlarınızı nasıl değerlendiriyorsunuz?
B) Niçin kendinizi okurun beklentilerine bağımlı hissediyorsunuz?
C) Okurlarınızın, &#;sizin gibi düşünenlerden oluştuğu&#; görüşüne nasıl vardınız?
D) Okurlarınızın görüşlerini değerlendirmeyi doğru buluyor musunuz?
E) Yapıtlarınızı oluştururken hangi tür okuru hedefliyorsunuz?

Çözüm: Yazar; &#;Oysa ben,beni anlamak için özel bir çaba gösterecek olanlara sesleniyorum.&#; diyerek aktif okuyuculara hitap ettiğini  belirtmektedir. Böylesine bir yanıt E seçeneğindeki &#;Yapıtlarınızı oluştururken hangi tür okuru hedefliyorsunuz?&#; sorusuna karşılık verilmiş olabilir.

Duyularla İlgili  Sorular:

Duyu insan ve hayvanlarda dışarısının etkisini bir organizma yardımıyla duyma yeteneğidir. Duyular; görme, işitme, koklama, tatma ve dokunma organları ile algılanır.

Örnek: Küf yeşili yaprağın üzerinde koyu benekler vardı. Yapraktan acı, kekiğimsi bir koku geliyordu. Adam, yaprağa bakıyor, beneklerini sayıyordu. Birden yaprağın üstündeki beneklerden biri kımıldadı.İrkildi adam. Önce gözlerine inanamadı. Koyu kestane kabuk çıtırdayarak yarıldı, altından tül gibi yarı saydam kanatlar çıktı. Uçuverdi böcek. Nemli, ılık bir esintinin içinde yitip gitti.

Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyuların hangisinden yararlanılmamıştır?

A) Görme     B) Tatma        C) Dokunma   D) İşitme  E) Koklama

Çözüm: Parçada duyuları veren ipuçlarını bulalım. &#;Küf yeşili&#; sözü renk olduğundan &#;görme&#; , &#;acı bir koku&#; sözü &#;koklama&#; , &#;çıtırdayarak&#; sözü &#;işitme&#; , &#;nemli,ılık bir esinti&#; sözü &#;dokunma&#; duyusunun bulunduğunu göseafoodplus.infoçada tatmayla ilgili bir duyu yok. &#;Acı&#; sözü sizi aldatmasın parçada bu söz mecaz anlamda kullanılarak, koku söylenmiş.

Paragraftan Yargı Çıkarma:

Paragraftan hareketle paragraftaki düşünceyle ilgili bazı kanılara varmaktır. Paragraftaki düşünceyi yorumlamayla yargılara ulaşılır. Anlatılanların, neyi düşündürmek istediğine ve hangi amaca yönelik olduğuna göre yorumlanması olumlu veya olumsuz yargıları saptar.

Örnek: Kimi çağdaş yazarların hoş bir tutumu var. Önce bilinen bir klişeyi alıp yazdıkları öykünün çıkış noktası yapıyorlar. Siz okur olarak &#;Eyvah!&#; der demez, satırların arasında verilen ustalıklı ve incelikli anlatımlar sizi bambaşka bir şölene çağırıyor. Ama öyle dil oyunlarının, bilinç akışı gibi metnin anlaşılmasını güçleştiren yöntemlerin kullanıldığı bir şölen değil bu. İnsanların davranışlarını yönlendiren ögeleri seçiyor, bunları çarpıtmadan çağdaş insanın tutkularıyla bizi yüz yüze getiriyor. Üstelik her şey yalın ve usulca söz söylemeye dayalı.

Bu parçada sözü edilen yazarların yapıtlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Anlaşılması çaba gerektiren nitelikler taşıdığı
B) Özgün olmayan konulardan yola çıktığı
C) Belirli teknikleri kullanmaktan kaçındığı
D) Anlatılanların beklentilere ters düştüğü
E) Karakterleri kendi gerçeklikleri içinde yansıttığı  (ÖSS )

PARAGRAF SORULARINDA  ŞUNLARA DİKKAT EDELİM!

* Paragraf sorularında önce soru cümlesi okunur. Daha sonra parça okunur. Çünkü parçayı hangi amaçla okuyacağımızı bilirsek amacımıza uygun olarak paragraftaki düşüncelere daha kolay ulaşırız. Bu yaklaşım zamanda kazanç sağlar, dikkatimizin dağılmasını önler.

*Paragraf sorularının tamamına yakınını doğru yanıtlayabilmek için, &#;Paragraflar uzun olduğu için zordur.&#; önyargısını terk edelim; bir parça ne kadar uzun olursa, yanıtı bulmak o kadar kolaylaşır. Çünkü sorunun yanıtı parçada yer alır. Bu nedenle en kolay sorular, paragraf sorularıdır. Bu tip sorular özel bir bilgi gerektirmediğinden, herkes tarafından kolaylıkla yanıtlanabilir.

*Sorulanı göz önünde tutarak metni okuyunuz. Önemli gördüğünüz anahtar sözcüklerin altını çiziniz.

*Paragraflar bir çırpıda, geri dönüş yapmadan mümkün olduğu kadar hızlı okunmalıdır. Paragrafları dudağımızla değil, gözlerimizle okumalıyız. Yapılan araştırmalar gözün okuma hızının, zihnin düşünme ve anlama hızına dudağınkinden daha yakın olduğunu ortaya çıkarmıştır.

*Paragrafta anlatılanlar karşısında nesnel olmalıyız. Bu tür sorularda paragraftaki düşünceye katılıp katılmadığımız ya da o konuda ne düşündüğümüz sorulmaz. Paragraf yazarının söylediklerini anlamamız yeter.

*Özel uyarılara dikkat etmeliyiz. Soru cümlesinde altı çizilen ya da tırnak içine alınan  &#;-me, -ma, değildir, yoktur&#; gibi ek ve sözcüklere özellikle dikkat gösterilmelidir.

*Paragraf sorularında başarılı olmanız için geçmiş yılların  sınav sorularını titizlikle, sabırla, dikkatle çözmenizi tavsiye ederiz. Düzenli olarak yapacağınız günlük paragraf çözme egzersizleri anlama, yorumlama ve karşılaştırma yeteneğinizi geliştirecek ve tüm sözel (Tarih, Coğrafya, Felsefe) sorularında fayda sağlayacaktır.

OKUMA HIZINIZI ARTIRIN !!!

Okuma hızınızı artırmak için yapacağımız işlem çok basittir. Elinize alacağınız bir kalemi mümkün olduğu kadar hızlı hareket ettirerek satırlar üzerinde yürütün ve gözünüzün her defasında birden çok kelime üzerinde sabitleşmesine imkân verir.

Kalemi satır üzerinde yürüterek okumak size başlangıçta anlamsız ve çocukça gelebilir. Sonuç olarak yavaş okuduğunuzda ağır ve sıçramalı okuyuşunuzdan ötürü çabuk sıkılır ve dikkatiniz dağılır. Bu sebeple zihniniz okuduğunuz konudan uzaklaşır. Fakat hızlı okuduğunuz zaman elde edeceğiniz ritim ve akış okuduğunuzun anlamına daha kolay ulaşmanızı sağlar.