Büyükada Saat Kulesi

Cumhuriyet’in kurulduğu ′te, İskele Meydanı’na yerleştirilen Saat Kulesi, Büyükada’nın simgelerinden birisi…
Paris için Eiffel, Roma için Kolezyum neyse, Büyükada için de Saat Kulesi’nin önemi o olmuştur tarih boyunca.

Öyle ki; Adada çekilen hemen her fotoğrafın arka planı olan Saat Kulesi için bir rivayet şöyle der: “Saatin altında iskeleye sırtını verip çektirdiğin resim, Büyükada’ya geldiğinin resmidir.
İskeleye yüzünü dönüp çektirdiğin resim ise Büyükada’dan gideceğinin resmidir. Gözlerinden sevinç okunur ilkinde,
ikincisindeyse hüzün”…

Tarih kitapları ve eski fotoğraflar, ilk İskele Meydanı ve Saat Kulesi’nin bugünkünden çok farklı olduğunu gösterse de,
rengarenk çiçek desenleriyle süslü Saat Kulesi ve İskele Meydanı,
gerçek bir Ada efsanesi&#;

İstanbul Büyükada&#;da bulunan Saat Kulesi’nin inşa tarihe ilişkin farklı kaynaklarda birbiriyle çelişen bilgilere rastlamak mümkündür. Örneğin; Meltem Cansever^[1]kulenin ’te dikildiğini belirtirken, Hakkı Acun ’de Bostancı İskelesiyle birlikte inşa edildiğini yazar. ’de restore edilen Saat Kulesi’nin mimari özellikleri sekizgen gövdeli, geniş saçaklı, sivri piramidal külâhlıdır. Saçak altı kalınlaştırılarak üç yönde yuvarlak kadranlı “Mayer&#; marka saat yerleştirilmiştir. Gövde üzerine ince uzun dikdörtgen pencereler açılmıştır. Pencere camları çiçek ve dallarla vitray tekniğiyle süslenmiştir.^[2]

Saat Kulesi’nin yapılış tarihi anladığımız kadarıyla savaş dönemi yada Cumhuriyet’in kuruluş dönemine denk geliyor. Saat kulelerinin ilk örnekleri yüzyıl Avrupa’sında görülüyor, Osmanlı’da ise yüzyılda inşa edilen bir kaç saat kulesi olduğunu arşiv kayıtlarından anlıyoruz.  Ama asıl yüzyıl başında II. Abdülhamid’in başta İzmir olmak üzere pek çok Anadolu kentine merkezi otoritenin birer simgesi olarak saat kulesi inşa ettirdiği bilinmektedir. Erken Cumhuriyet  dönemi ve hemen sonrasında ise saat kuleleri  genç Cumhuriyetin hem merkezi otoritesi hem de toplumun modernleşme göstergelerinden biri haline geliyor. Geçmişten günümüze Türkiye’de yaklaşık saat kulesi inşa edilmiş olduğu belirtiliyor: Bunların yaklaşık ’i hali hazırda dikildikleri meydanlarda ya da taşındıkları yeni yerlerinde yaşıyor.^[3]

Saat kuleleri gündelik hayatta karşılaşma, kesişme, buluşma, simge ve temsil mekânları olarak karşımıza çıkar. O nedenle de bireysel ve toplumsal hafızanın kesiştiği yerde kimlik ve aidiyete ilişkin çok önemli anlatı detayını barındırılar. 

Biz de Kartal Belediyesi’nin mali desteğiyle Adalar Vakfı ve Toplum Gönüllüleri Vakfı tarafından düzenlenen Nazım Hikmet Büyükada Yaz Kampı 28 Ağustos-7 Eylül kapsamında, yaptığımız sözlü tarih çalışmasıyla, bir hafıza mekânı olarak Büyükada Saat Kulesi’ni inceledik. Bu kapsamda biri kadın üç erkek dört adalıyla  tematik sözlü tarih görüşmesi yaparak, hafızayı tarihselleştiren bir mekân olan Büyükada Saat Kulesi hakkındaki anlatıları derledik. Yaptığımız görüşmelerin transkripsiyonlarını sizlerle aşağıda paylaşıyor ve görüşme yaptığımız kişilere teşekkür ediyoruz. 

^[1]Meltem Cansever

^[2]Hakkı Acun, ,

^[3]seafoodplus.info

Görüşme 1 

-Bize kendinizi tanıtır mısınız?

Erdoğan Yılmaz, İstanbul Kasapı’nın sahibiyim. 50 yıldır kasaplık yapıyorum. Ben halkla ilişkiler önlisans, işletme fakültesi lisans, uluslararası ilişkiler yüksek lisans yaptım. Daha önce burada İl Genel Meclis Üyesi olarak 10 sene adalarda görev yaptım. Büyükada’da yardım ve sağlık alanında yardımlarımız oldu. Esnaflığın yanında böyle bir yanımız da var.  

-Büyükada’daki Saat Kulesi sizin için ne ifade ediyor?

Büyükada’daki Saat Kulesi adanın simgesini ifade ediyor. İş Bankası sponsorluğunda belirli zamanlarda dizayn ediyor. Güzel, nostaljik, adanın eskisini yansıtan bir görünümü var. 

-Saat Kulesiyle ilgili bir anınızı bizimle paylaşır mısınız?

Gençlikte hep onun etrafında arkadaşlarımızla oturur, konuşurduk. Kızlar, erkekler gelip saat meydanında buluşalım derler. Öyle bir nostaljisi vardır.

&#;Size göre Saat Kulesi’nin adadaki önemi nedir?

Şimdi herkesin kolunda bir saat var, saat olma özelliğini kaybetti yani. Simgesel bir özelliği var. Görünümüyle adayı hatırlatıyor. 

 -Saat Kulesini gördüğünüz andan bu yana ne gibi değişiklikler oldu? 

Eskiden daha değişik bir konumu vardı. Günümüze göre evrildi diyebilirim, günümüz şartlarına büründü.

Bugün Saat Kulesine bakınca ne hissediyorsunuz?

Çocukluk yıllarımı hatırlıyorum, adanın simgesi olarak düşünüyorum. Ben 50 senedir burada yaşıyorum, başka bir yerde yaşasam adayı o kuleyle hatırlarım.

Görüşme 2 

-Bize kendinizi tanıtır mısınız?

Adım Affan Ginçay, doğma büyüme adalıyım. doğumluyum. Adanın bir eşrafıyım. Burası adanın merkez noktasıdır. Buraya “Affan Akademi” derler. Bütün elit kesim burada oturur; profesör, kaymakam, müdür… Yani bir kulüp gibidir.

-Büyükada’daki Saat Kulesi sizin için ne ifade ediyor?

Çok güzel şeyler ifade ediyor. Sembol ve tarihi bir kule, yani çok güzel.

-Saat Kulesiyle ilgili bir anınızı bizimle paylaşır mısınız?

Bir anım yok. Fotoğraf çekilmedim ama herkes çekilir orada. Ben önünden geçiyorum sadece.

 -Size göre Saat Kulesi’nin adadaki önemi nedir?

Çok büyük bir önemi var. İstanbul’dan gelenler, günübirlikçiler orada hatıra fotoğrafı çektirirler. Instagram’a, Facebook’a koyarlar.

 -Saat Kulesini gördüğünüz andan bu yana ne gibi değişiklikler oldu? 

Oraya İş Bankası bakıyor. Arada İş Bankası, Belediye çiçekler diker. Eski hali yok artık.

 -Bugün Saat Kulesine bakınca ne hissediyorsunuz?

Gençliğimi hissediyorum. Burada yetiştim, burada büyüdüm, burada öleceğim. Buranın sembolüdür.

Görüşme 3

 -Bize kendinizi tanıtır mısınız?

Ben Gönül Dinder. Doğduğumdan beri Büyükadadayım. Esnafım. Meclis üyesiyim.

 -Saat Kulesiyle ilgili bir anınızı bizimle paylaşır mısınız?

Onunla ilgili çok anılarımız vardır, şöyle diyeyim rahmetli dedem her zaman iş dönüşü, saat 5’ten sonra saat kulesinin yanında dikilip eşleri beklerdi. Çok güzeldi! Benim küçüklüğümde Rum kadınlar akşam 7’de saat kulesinden iskeleye kadar dizilip eşlerini beklerlerdi.

  -Size göre Saat Kulesi’nin adadaki önemi nedir?

Adadaki Saat kulesi adanın sembolü. İnsanlar adamıza geldikleri zaman

ilk saat kulesini sorar. Tam göbekte olması ve tarihi eser sayılması, adanın olmazsa olmazıdır benim için.

 -Saat Kulesini gördüğünüz andan bu yana ne gibi değişiklikler oldu?

İnan ki hiçbir değişiklik hissetmedim. Bakım istiyor biraz.

-Bugün Saat Kulesine bakınca ne hissediyorsunuz?

Huzur,mutluluk… Yani Büyükada’nın anlamını hissediyorum.

Görüşme 4

 -Bize kendinizi tanıtır mısınız?

Ben Osman Yürük. Baba tarafından 85 yıllık adalıyız. Ben 65 yaşındayım. Ada çocuğuyum.

-Büyükada’daki Saat Kulesi sizin için ne ifade ediyor?  Simge. Büyükada’nın simgesidir. Adaya ilk geleni o karşılar.

 -Saat Kulesiyle ilgili bir anınızı bizimle paylaşır mısınız?

Saat meydanında gençliğimizde yaptığımız kavgalarımız var. İstanbul’dan gelen gençler adanın kızlarına laf atarlardı. Biz de adalı gençler olarak müdahale ederdik, onları kıstırıp iskeleye kadar kovalardık. Öyle anılarımız vardır orada! 

  -Size göre Saat Kulesi’nin adadaki önemi nedir?

Adayla ilgili herhangi bir araştırmada karşımıza çıkardı. Eski kartpostalların hepsinde saat kulesini görürsünüz, simgesiydi. Sembolüydü. 

 -Saat Kulesini gördüğünüz andan bu yana ne gibi değişiklikler oldu?

Defalarca… Estetik olarak çok kötü değişiklikler geçirdi. Eski ahşap hali çok daha güzeldi, üstü çinko kaplamaydı. Yani onu ancak görerek anlarsınız. Şimdi plastik siding kaplama yaptılar. Bize göre berbat. Genişledi, büyüdü. Doğallığı gitti. Şişko hale geldi, eskiden ince zarifti. Plastik adanın dokusuna yakışmıyor. Ahşap vernikli çok güzeldi. Biz onu isteriz. 

-Bugün Saat Kulesine bakınca ne hissediyorsunuz?

Ona baktığımda insanların fotoğraf çekilmesi, oradan anı götürmesi benim ve ada adına çok güzel. Neden? İnsanlar adamız ile ilgili bilgi sahibi olup onu beğeniyorlar.

Sözlü Tarih Görüşmeleri, Deşifre: Bensu Kaya ve Zeynep Karahan

Edit, redaksiyon: Gülay Kayacan

Kaynakça: 

Meltem Cansever, Saat Kulesi Türkiye&#;nin Kültür Mirası, NTV Yay.,

Hakkı Acun, Osmanlı İmparatorluğu’nda Saat Kuleleri, Atatürk Kültür Merkezi,

seafoodplus.info

seafoodplus.info

İstanbul şehrinde Büyükada Saat Meydanı konumuna Toplu Taşıma

İstanbul, Türkiye'deki Büyükada Saat Meydanı adresine nasıl gidebileceğinizi mi merak ediyorsunuz? Moovit, en yakın toplu taşıma durağından adım adım yol tarifi ile Büyükada Saat Meydanı adresine ulaşmanın en iyi yolunu bulmanıza yardımcı olur.

Moovit, şehrinizde gezmenize yardımcı olacak ücretsiz haritalar ve canlı yol tarifleri sağlar. Saatleri, güzergahları, hareket saatlerini görüntüleyin ve gerçek zamanlı olarak Büyükada Saat Meydanı adresine ne kadar sürede ulaşabileceğinizi öğrenin.

Büyükada Saat Meydanı için en yakın durak veya istasyonu mu arıyorsunuz? Hedefinize en yakın durakların listesine göz atın: Araba Meydani - Lunapark Yönü; Büyükada (Dentur).

Vapur:BOSTANCI - ADALARKARTAL - BÜYÜKADA - HEYBELIADA

Sizi daha erken zamanda ulaştırabilecek başka güzergah olup olmadığını görmek ister misiniz? Moovit alternatif rotalar veya saatler bulmanıza yardımcı olur. Moovit Uygulamasından veya Web Sitesinden kolayca Büyükada Saat Meydanı için yol tarifi alın.

Büyükada Saat Meydanı adresine en kolay yoldan ulaşmanızı sağlıyoruz, bu nedenle İstanbul konumundaki kullanıcılar dahil milyondan fazla kullanıcı, toplu taşıma için en iyi uygulama olarak Moovit'e güveniyor. Ayrıca otobüs uygulaması veya tren uygulaması indirmenize gerek yoktur. Moovit, en doğru otobüsü veya metro saatlerini bulmanıza yardımcı olan tüm toplu taşıma araçlarının bir arada olduğu ulaşım uygulamanızdır.

Büyükada Saat Meydanı için Vapur, Otobüs, Minibüs / Dolmuş ve Metro fiyatları, ve tüm yolculuk ücreti hakkında bilgi için lütfen Moovit uygulamasını kontrol edin.

Havaalanı, hastane, stadyum, market, alışveriş merkezi, kafe, okul, kolej ve üniversite gibi popüler yerlere gitmek için uygulamayı kullan.

Konum: İstanbul