Böbreklerin sağlıklı olduğu zamanlarda vücuda zararlı olan üre azotu kandan ayrılır ve bu ayrılma idrarla gerçekleşir. Kan Üre Azotu olarak belirtilen BUN testi ya da diğer bir ifade ile kan üre azotu, kan içinde sabitlenmiş üre azotunun miktarının belirlenmesi için kullanılmakta olan bir laboratuvar testidir.
Bun değeri kaç olmalı?
Kandaki üre azotu olarak da bilinen BUN testinin aralığı:
Yetişkinlerde 10 mg / dL ve 20 mg / dL 'dir.
Çocuklarda 5 mg / dL ve 18 mg / dL ‘dir.
BUN testinde bulunan referans değerlerinden yola çıkılarak öğrenilen sonuç, akut veya kronik böbrek hastalıklarının öncüsü olabilir. Sonucun kritik değerin üzerinde olması, böbrek yetmezliği gibi çok ciddi durumların bir belirtisi olabilir.
Bu hastalık, konjestif kalp nedeniyle böbreklere kan akışındaki azalma, kalp yetmezliği gibi ciddi hastalıklara da neden olabilir. Yüksek BUN değeri, uzun süre su olmaması veya uzun süre idrar retansiyonu nedeniyle gözlenen dehidrasyon sebebiyle de görülebilir.
BUN düşüklüğü nedenleri
Düşük BUN yaygın olarak görülmemektedir. Düzensiz ya da yetersiz beslenme sonucunda meydana gelen bu durum, aşırı su tüketilmesi nedeniyle de görülebilir. Genel olarak, vücudun beslenme ile ihtiyaç duyduğu protein miktarını karşılayamaması nedeniyle ortaya çıkan düşük miktarda BUN, antibiyotik ve anabolik steroid ilaçlardan kaynaklanabilir. Bazen, karaciğer merkezli rahatsızlıklar, sindirim sistemin sıkıntıları, diyabet ve tüberküloz gibi sorunlar da BUN'da azalmaya neden olabilir.
BUN yüksekliği nedenleri;
BUN testindeki protein metabolizmasında son aşama olan yüksek üre azotu, çoğunlukla böbrekle ilgili bir durumun öncüsüdür. İdrar köpüğü, idrara çıkma sırasında ağrı, yorgunluk ve halsizlik gibi belirtiler ile kendini ortaya çıkaran yüksek BUN değeri, kalp ve kan dolaşımı ile ilgili problemler nedeniyle de görülebilir.
BUN düşüklüğü belirtileri
Nadiren görülen düşük üre çoğunlukla protein bakımından zayıf diyet veya aşırı su tüketiminden kaynaklanır. Karaciğer hastalıkları ve antibiyotik kullanımı nedeniyle kullanılan bazı ilaçlar, ürenin düşmesine sebep olan faktörlerdendir. Kısa bağırsak sendromu da düşük üreye yol açabilir. Düşük üre durumunda karşılaşılan semptomlar sıklıkla ürenin düşmesine neden olan hastalıklarla ilişkilidir.
BUN yüksekliği belirtileri
Protein metabolizmasının son ürünü olan üre, kandaki miktar normal değerlerin üzerinde ise birçok sağlık sorununun, özellikle böbrek hastalıklarının öncüsü olabilir. Kontrol edilmesi gereken üre seviyesi, vücutta bizzat kişinin kendisinin de fark edeceği değişikliklere neden olur. Üre yüksekliği belirtilerinden bazıları:
- Yaralanma ve yorgunluk,
- Kas güçsüzlüğü,
- Baş ağrısı,
- İştah kaybı,
- Kilo kaybı,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Nefeste amonyak kokusu,
- Kuru ağız,
- Ağızda yanma hissi,
- Düzensiz uyku,
- Solunum bozuklukları.
Böbrekler, yaamsal faaliyetlerin sorunsuz ekilde devam etmesi için önemli bir rol alan iç organlardr. Vücuda zarar verecek atklar böbrekler sayesinde dar atlr. Bu yazmzda böbrek salnz yakndan ilgilendiren ve böbreklerin görevinin durumunu ifade eden kreatinin maddesini ele aldk.
Tahlil yaptrdnzda kreatinin deerinizi yorumlamak adna, sizde oluturaca etkileri de örenmeniz için yazmz sizlere sunuyoruz. Merak edilen “Kreatinin Nedir?” ve “Kreatinin Özellikleri” bilgileri ite sizlerle.
Kreatinin vücuttan atlmas gereken bir maddedir. Kas hücrelerinde olumaktadr. Böbrein görevinin yerine getirilip getirilmediini ifade eden atk üründür. Tahliller ile vücudunuzda ne kadar kreatinin yer ald örenilir. Kontrol ettii böbrekler sayesinde dar atlr. Kaslarn ilevi için önemli bir bileiktir. Kas metabolizmasndaki gerekli maddeler görevini yerine getirdikten sonra, en son aamada kreatinin kullanlr ve idrar yolu ile dar atlr.
Kreatinin karacierde anatomi gerei doal olarak üretilmektedir. Karacierden kaslara dalr. Karacierden çkan kreatinin öncelikle beyin merkezine ular. Sonrasnda ise kaslara gönderilir. Vücudunuzun üretmi olduu kreatinin yaklak %95’i beyine iletilmektedir.
Böbreklerden süzülen ve dar atlan bir madde de üredir. Kandaki üre miktar ise BUN ad verilen bir sistemle ölçülür. Bu sistem ar sv kaybnda deerleri belirtmek için kullanlr. Sv kaybnda ise BUN seviyesi yükselirken kreatinin deeri düer. Böyle bir durumda olmas gereken üre kreatinin oran ml kan içinde 6 ile 20 mg arasnda olmaldr. Normal zaman diliminde ise bu oran 10/1 – 20/1 deerlerinde olmaldr. Yan ilerlemesi ile beraber BUN deeri de artar. Bu durum ayn zamanda kreatinin düüklüünü de beraberinde getirir.
Kadn ve erkeklerde farkl olmak üzere ideal bir kreatinin deeri vardr. Bu deerler ise u ekildedir: Erkek: ml/min; kadn ml/min olmaldr. Tahliller sonucunda bu deerin altnda bir sonuç görülürse kreatinin düüklüü söz konusu olacaktr. Kreatinin düüklüüne ise baz durumlar neden olur. Bu nedenlere bakacak olursak:
Bu gibi durumlarda doktora danp gerekli tahlillerin yaplmas ve uygun görülen tedavinin balamas salkl karar olacaktr.
Kadn ve erkeklerde olmas gereken kreatinin deeri uzun süre art gösterdiinde kreatinin yükseklii meydana gelir. Bu durum ise kiide öncelikle yorgunluk ve susuzluk ile kendini gösterir. Bu belirtilere nefes darl ve mental bulankl da eklenebilir. Mental bulanklk bilinç bulankl olarak da bilinmektedir. Böbreklerde oluan bir problem kreatinin seviyesinin yükselmesine neden olur. drar yolunun tkanmasnda, çeitli kan hastalklarnda ve hamilelik döneminde skça yaanan bir durumdur.
Kreatinin yükselmesine neden olan faktörler doktor tarafndan incelenir. Eer böbreklerinizle ilgili bir rahatszlk varsa buna uygun ilaç tedavisine balanr. Rahatszl tetikleyen art nedenler görüldüünde doktorunuz sizin için en uygun tedaviye ve ilaca bavuracaktr. Bu nedenle belirtiler görüldüünde uzman yardm almak mantkl bir adm olacaktr.
Kreatinin her insanda var olan bir bileiktir. Gün içinde ortalama 2 gram kreatinin salglanr. Protein arlkl beslenildiinde bu oran daha da artacaktr. Baz durumlarda kreatinin miktarnn biraz daha fazla olmas gereklidir. Bunun için takviyeler alnr. Bu takviyeler spor öncesinde, spor sonrasnda veya istenen her anda karlanabilir. Takviye ilaçlar doktorun tavsiye ettii ekilde alabilirsiniz. Yanz ve kilonuz kullanm koullarn etkileyecektir.
Kreatinin kullanm doktor tarafndan uygun görülen kiilerde ve youn olarak spor yapan kiilerde skça görülür. Doal olarak krmz et yiyerek alabileceiniz kreatinin, son çözüm olarak ilaçla karlanmaktadr. laçla karland durumda 18 yandan büyük kiiler için tavsiye edilmektedir. 18 ya alt için beslenme yoluyla alnmas uygun görülür. Fakat 1 gram kreatinin alnmas için neredeyse gram krmz etin tüketilmesi gereklidir. Bu nedenden dolay pek çok kii takviye almaktadr.
Sporcular tarafndan sklkla kullanlan kreatinin tozu, kokusu olmayan ve tad hissedilmeyen ekersi görünüme sahip bir pudradr. Sporcular ve vücut gelitirenler için adeta yaamsal bir takviyedir. Veganlar için de kreatinin takviyesi uygun bir beslenme önerisi olacaktr. Genellikle krmz etten alnmas gereken bir madde olduu için vegan yaam tarzna uygun deildir.
Kreatinin kullanmak isteyenler için kreatinin çeitleri bulunmaktadr. Genel olarak ele alndnda 5 çeit kreatinin görebilirsiniz. Kreatin sitrat, kreatin ester, kreatin malat, kreatin monohidrat ve kreatin fosfat olmak üzere çeitlenmitir. En popüler olan kreatinin monohidrat türünden saf mikronize tozudur. Etil ester ise mide iyi oldukça hzl anlaan bir türdür. Takviye kreatinin fiyat 25 TL ile TL arasnda deimektedir.
Kreatinin etkileri sporcu kiileri merak içinde brakan bir konudur. Dardan takviye yoluyla kreatinin yüklemesi alan sporcular herhangi bir zarar olacak m diye endie duyarlar. Kreatinin zaten vücudun yapsnda bulunan bir maddedir. nsan vücudunda yer alan maddenin dardan alnmas herhangi bir sorun oluturmayacaktr. Nasl ki her gdann veya hareketin fazlas kiiye zarar veriyorsa, kreatinin fazlalnda da birtakm yan etkiler görülecektir. Bu yan etkiler genellikle yanl kreatinin almnda hissedilir. Yan etkileri ise:
Herhangi bir ikayetinizde dahiliye doktoruna gittiinizde kan deerlerinizde kreatinin orann görebilirsiniz. Doktorunuz rahatszlk verici bir durumda size deeriniz hakknda bilgi verecektir. Eksikliinde veya çok fazla görüldüünde gerekli tedavi balar. Kreatinin deerinin bilinmesi için u testler yeterli olacaktr:
Kreatinin Nedir?
Kreatinin vücutta bulunan kasta enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır. Erkeklerde daha büyük bir iskelet kitlesi olduğu için kadınlardan daha yüksek kreatinin seviyesine sahiplerdir. Kısaca kreatinin kas metabolizmasında üretilen kimyasal bir atık molekülü olarak bilinmektedir. Kaslarda enerji üretimi için kreatinin çok önemli bir yere sahiptir.
Kreatinin Kaç Olmalıdır?
Kandaki kreatinin seviyelerine çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Normal bir vücutta kandaki normal kreatinin seviyesi yetişkin olan erkeklerde desilitre başına kreatinin seviyesi (dL) başına İLE miligram olması beklenir. Yetişkin kadınlarda ise bu oran desilitre başına ile miligramdır.
Kreatinin Yüksekliği ve Düşüklüğü Neden Olur?
Kreatinin seviyesinin yüksekliği ve ya düşüklüğü çeşitli sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Kandaki kreatinin yüksekliği meydana geldiğinde böbrekte bir sorun olduğu anlaşılır. Kişilerdeki böbrek yetmezliği durumunda kandaki kreatinin seviyesi yükselebilir. Kandaki kreatinin seviyesi ne kadar yüksek ise böbrek fonksiyonları da o kadar bozulmuş olur. Bu durumda kişide cilt kuruluğu, yüksek tansiyon, halsizlik ve iştahsızlık olabilir. Kandaki kreatinin seviyelerinin normalden daha düşük olması klinik olarak önemli değildir. Ancak kreatinin düşüklüğünün altında yatan durumlar iyice incelenmelidir.
Yüksek Kreatinin Belirtileri Nelerdir?
Kanda yüksek kreatinin seviyesi olmasının bazı belirtileri bulunur. Kişide bulantı ve kusma ortaya çıkabilir. Aynı zamanda iştahsızlık, halsizlik ve yorgunluk da yüksek kreatin belirtileri arasında yer almaktadır. Vücudundaki kreatinin seviyesi yükselen kişilerin ellerinde, ayaklarında şişlik, su toplaması ve ödem de oluşabilir. Ayrıca bilinç değişiklikleri yaşanırken idrar miktarında artış ve ya azalış olabilir.
Kreatinin Düşüklüğüne Neler Neden Olur?
Bazı durumlarda kreatinin düşüklüğü oluşabilir. Kreatinin düşük olmasının nedenlerinden birisi aşırı su kaybı olarak ortaya çıkar. Özellikle hamilelik dönemi, bazı ilaçların kullanımı da buna neden olabilir. Kas hastalıkları ve ya karaciğer rahatsızlıkları da kreatin düşüklüğüne neden olabilir.