Burnu Çok Karıştırmanın Zararları

Ebeveynler genelde çocuklarına burunlarını karıştırmamalarını öğütler. Zira burun karıştırmanın gerçekten de büyük sağlık riskleri mevcut. 

Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Prof. Dr. Paul Pottinger’a göre burnunu karıştıran kişiler daha sonra dokundukları yüzeylere kendi mikroplarını bulaştırmakla kalmıyor, parmak uçlarına yapışan mikropları da doğrudan burnuna aktarıyor.

Bu da burnunu karıştıran kişilerin koronavirüsü başkalarına yayabileceği veya onunla birlikte grip virüsü gibi diğer mikropları doğrudan vücuduna aktarabileceği anlamına geliyor.

Zira burun, ağız ve gözle birlikte mikropların vücuda girebileceği üç ana yoldan biri. Ancak patojenlerin girişini engellemek için burun kılları ve mukoza salgısı gibi savunma sistemlerine sahip.

Pottinger, burnun nemli astarının, "yabancı istilacılara karşı mukus salgılayabilen mikroskobik küçük bezler barındırdığını” ifade ediyor. Bu istiacılar arasında polen, kir ve toz gibi büyük parçacıklarla birlikte bakteri ve virüsler gibi mikroskobik maddeler de dahil.

Ancak bu mukus tabakası kuruduktan sonra yakaladığı parçacıklarla birlikte, sümük diye bilinen maddeye dönüşüyor. Ve burnunu karıştıran kişiler işte bu maddeyle temas ediyor.

Ayrıca burun içindeki derinin çok hassas olması, yine ciddi bir sağlık riski yaratıyor. Daha önce ABD’deki Jackson Eyalet Üniversitesi'nde biyoloji profesörlüğü yapan moleküler virolog Cedric Buckley, burun karıştırmanın, burnun içindeki hassas epitel dokuda küçük kesikler oluşturabileceğini belirtiyor:

Bu bariyer aşıldığında viral parçacık enfeksiyonu için bir kanal haline gelen kılcal bir yatağa girersiniz.

İşte bu ihlal, eldeki mikropların kan dolaşımına taşınma riskini artırıyor. 

Alışkanlığı kırmak

Burun karıştırma, pandemi sırasında her zamankinden daha fazla kaçınılması gereken bir eylem. Ancak alışkanlıklardan, özellikle de düşünmeden yapılan alışkanlıklardan vazgeçmek zor olabilir.

Psikoloji uzmanları burun karıştırmayı; tırnak yeme, dudak çiğneme ve saç yolma davranışları gibi "vücut odaklı tekrarlayan bir davranış" diye niteliyor. Kaliforniya Stanford Üniversitesi'nde klinik psikiyatri profesörü Dr. Elias Aboujaoude, bu alışkanlıkların, bireylerin kişisel veya profesyonel yaşamına zarar vermesi durumunda klinik bir duruma dönüşebileceğini söylüyor.

Bu alışkanlıkları bırakmak isteyen bireyler, bir bilişsel davranışçı terapi biçimi olan “alışkanlığı tersine çevirme terapisi” alabiliyor. Bu terapi, psikiyatristlerin beden odaklı tekrarlayan davranışlara sahip kişilere yardımcı olmak için başvurduğu bir yöntem.

Aboujaoude’ye göre bu tedavi, bireylerin davranışlarına ve bunların sonuçlarına yönelik farkındalığını artırıyor ve alışkanlığa dönüşen davranışın yerine örneğin stres topu sıkmak gibi zararsız bir davranış koyuyor. 

Bu noktada yüz maskeleri de özellikle yararlı olabilir. Zira koronavirüslerin hava yoluyla bulaşmasını önleyebilen maskeler, bilinçsizce yapılan parmak-burun hareketlerini de engelleyerek bu alışkanlığın terk edilmesine yardımcı olabilir.

Pottinger, konuyla ilgili düşüncelerini şöyle ifade ediyor:

Eğer burun karıştırma alışkanlığını bırakmaya hevesliyseniz bu insanlık tarihindeki en büyük fırsat. Zira herkesin yüzünü kapatması gereken bir dönemdeyiz.

Independent Türkçe, CNN

Derleyen: Çağla Üren

Burun karıştırmak toplum içinde kabul edilebilir bir davranış değil. Ama pek çok insan açıkça kabul etmese de burnunu karıştırıyor. Bu patalojik bir durum değil; belki de bazı insanların stresini rahatlatmak adına başvurduğu rutinlerden biri. Bazımız ise dümdüz burnunu karıştırmak için karıştırıyor elbette. Geçmişte buna yönelik yapılmış iki araştırma dikkat çekiyor. 'te ABD'de mektup yoluyla yapılan araştırmada bin kişiye mektup gönderilmiş bunların içinden yanıt veren kişinin yüzde 91'i burnunu karıştırdığını kabul etmiş.

Bu elbette çok geniş bir araştırma değil ancak bir fikir verdiği de açık. Takvimler 'i gösterdiğinde Hindistan'da yapılan araştırmada da ankete katılan gencin hemen hemen hepsi burnunu karıştırdığını kabul etmiş. Burada daha çarpıcı olan durum ise öğrencilerin yüzde 'sı günde 20 kereden fazla burnunu karıştırdığını söylerken yüzde 12'si hoşlarına gittiği için burnunu karıştırdığını ifade etmiş. Yüzde 20'lik kesim ise ciddi burun karıştırma problemine sahip olduğunu düşünüyor.

Yepyeni bir araştırma ise burun karıştırmanın sağlığa etkisi noktasında ilginç bir sonuca ulaşmış durumda. 'de yapılan araştırma burnunu karıştıran bireylerde Alzheimer riskinin artıyor olabileceğini öne sürüyor. Elde edilen sonuç aradaki bağlantının zayıf ama makul bir bağlantı olduğunu göstermekte.

Hassas deri zarar gördüğü için

Şöyle ki burun karıştırmanın burnun iç dokularına zarar verebileceği bir gerçek. Burnun özellikle parmakla ulaşılabilen iç kısmında hem yararlı bakteriler bulunuyor hem de zararlı bakterilerin geçişi burada engelleniyor. Burun karıştırmak hassas deriye zarar verip sinüs enfeksiyonlarını tetikleyebileceği gibi kritik bakterilerin beyne daha kolay ulaşmasına da neden olabiliyor. Farelerin kullanıldığı söz konusu araştırmada beynin bu bakterilerin varlığına Alzheimer belirtilerine benzer bir şekilde yanıt verdiği görüldü.

Dikkatli yaklaşılması gereken bulgular kesinlikle daha derin bir şekilde araştırılmayı değer ve gizemini koruyan bir konu olan Alzheimer'ın nasıl başladığına dair anlayışımızı da geliştirilebilir.

Avustralya'daki Griffith Üniversitesi'nde görev yapan bilim insanlarının öncülük ettiği araştırma ekibi insanları enfekte edip zatürreye neden olabilen Chlamydia pneumoniae adlı bakteri ile testler yaptı. Bu bakteriler geç başlangıçlı demanstan muzdarip insanların çoğunda da keşfedilmişti. Farelerde söz konusu bakterlerin burun boşluğundan beynin birleştiği koku alma sinirinde ilerleyebildiği görüldü. Dahası, burun boşluğunun çatısı boyunca uzanan ve burun epiteli de denen ince dokuda hasar olduğunda enfeksiyonların daha da kötüleştiği gözlemlendi.

Bu durum fare beyinlerinde enfeksiyonlara yanıt olarak salınan bir protein olan amiloid-beta proteininin daha fazlasını biriktirmesine yol açtı. Bu proteinin plakları veya kümeleri Alzheimer'lı kişilerde de önemli ölçüde bulunmakta.

Griffith Üniversitesi'nde görev yapam ve üniversite bünyesindeki Clem Jones Nörobiyoloji ve Kök Hücre Araştırma Merkezi Başkanı Prof. James St. John, liderlik ettiği araştırmanın bulgularına ilişkin “Chlamydia pneumoniae'nin doğrudan burundan yukarıya ve beyine giderek Alzheimer'a benzeyen patolojileri tetikleyebileceğini gösteren ilk biz olduk” diyor ve ekliyor:

Bunun bir farelerle modellendiğinde gerçekleştiğini gördük ve kanıtlar potansiyel olarak insanlar için de korkutucu.

Bilim insanları C. pneumoniae'nin farelerin merkezi sinir sisteminde tutunma hızına şaşırdılar zira enfeksiyon 24 ila 72 saat içinde gerçekleşti. Bakterilerin ve virüslerin burnu beyne giden hızlı bir yol olarak gördükleri düşünülmekte. Etkilerin insanlarda aynı olup olmayacağı ve hatta amiloid-beta plaklarının Alzheimer'ın bir nedeni olup olmayacağı kesin değil ancak bu yaygın nörodejeneratif rahatsızlığı anlama mücadelemizde umut verici ipuçlarını takip etmek oldukça önemli.

Prof. St. John, “Bu çalışmayı insanlarda yapmamız ve aynı yolun aynı şekilde çalışıp çalışmadığını doğrulamamız gerekiyor” ifadelerini kullanıyor ve şöyle devam ediyor:

Bu birçok kişi tarafından önerilen ancak henüz tamamlanmayan bir araştırma. Bildiğimiz şey, aynı bakterilerin insanlarda da mevcut olduğu. Ancak oraya nasıl ulaştıklarını çözemedik.

Girişte de bahsettiğimiz gibi burun karıştırma yaygın ve muhtemelen yaygın kalmaya da devam edecek. İnsanlarda aynı süreçlerle ilgili çalışmalar planlanıyor ancak o zamana kadar Prof. St. John ve meslektaşları koruyucu burun dokusuna potansiyel olarak zararları nedeniyle burun karıştırmanın ve benzer sebeplerle burun kıllarını yolmanın “iyi bir fikir olmadığını” ileri sürüyor.

Ekibin cevaplamak istediği önemli bir soru da artan amiloid-beta protein birikintilerinin enfeksiyonla savaş sona erdiğinde tersine çevrilebilecek, doğal ve sağlıklı bir bağışıklık tepkisi olup olmadığı sorusu. Alzheimer ve çatı tanım olan demans hakkında yapılan çok sayıda araştırma ve bilim insanlarının onu anlamaya çalışırken başvurdukları farklı açılardan da anlaşılacağı üzere inanılmaz derecede karmaşık bir hastalık fakat her araştırma bizi onu durdurmanın bir yolunu bulmaya biraz daha yaklaştırıyor.

Prof. St. John, “65 yaşı geçtiğinizde risk faktörünüz yükselir ancak diğer nedenlere de bakıyoruz. Çünkü bu sadece yaştan ötürü değil aynı zamanda çevresel maruziyetten de kaynaklanıyor. Ve bu noktada bakteri ve virüslerin kritik olduğunu düşünüyoruz” diye konuşuyor.

Kaynak: Science Alert, Medical News Today, BBC / Metin Aktaşoğlu yerelleştirdi

Özellikle kış aylarında burnumuzu daha fazla karıştırırız.

Burun karıştırma işi toplumumuz tarafından hoş karşılanmadığı için genelde insanlar yalnızken karıştırma işini yaparlar.

Zaman zaman hepimiz burnumuzla oynarız. Burnumuzda bazen sümük gibi maddeler varken bazen de kaşındığı için karıştırma gereği duyarız. Peki, bu durumun kadar tehlikeli olabileceğini biliyor musunuz?

Burnumuzu karıştırdığımızda burnumuzun içinde sinüs bölgesinde yaşayan Staphylococcus aureus adında oldukça tehlikeli bir bakteri türü vardır ve bu bakteri vücudunuza girebilir.

Bu mikroplar sinüslerde yaşar ve parmağınızı burnunuza soktuğunuz zaman bakterileri beslemiş olursunuz.

Mikropları beslemenin yanında ayrıca, parmağınızı burnunuza sokup karıştırdığımızda burun duvarlarını tahriş edersiniz. Bu durum kronik bir şekilde enfekte olabilir. Burunun toplanması hassas olan mukoza zarını zedeleyebilir ve sonucu kanama olur.

Burnunuzda scabbing oluştukça siz daha fazla kaşımak istersiniz. Böylece de tırnak altındaki virüsler, mantarlar ve bakteriler kan dolaşımına girip hastalığa neden olmaktadır.

Burun kanamaları oldukça ciddi problemlerdir. Burun altından geçen 5 farklı damar vardır. Bu damarlar zarar görür ve damarlar zedelenirse iyileşme süresi artacaktır.

Bu denli zararsız olduğu düşünülen alışkanlığın bu denli etkilerini biliyor muydunuz? Lütfen sağlığınıza dikkat ediniz. Sizler bizim için çok değerlisiniz. Hayırlı ve sağlıklı günler dileriz.

HABERİ KAYNAĞINDAN OKUMAK İÇİN

Azınlıkça'yı Google Haberlerde takip et

Azınlıkça'yı Facebook'ta takip et

Azınlıkça'yı Twitter'da takip et