-
Haberler - Anadolu Ajans
Soluk borusuna yabancı cisim kaçmasının özellikle yaş arası çocuklarda daha sık görüldüğünü belirten Türkiye Acil Tıp Derneği (TATD) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ayhan Özhasenekler, “yabancı cisim aspirasyonları”nda erken tanı ve uygun ilk yardım müdahalesinin hayati öneme sahip olduğunun altını çizdi.
Literatürde aynı yaş grubu çocuklarda kazalara bağlı ölümlerin yüzde 7'sinden yabancı cisim aspirasyonlarının sorumlu olduğunu ifade eden Özhasenekler, küçük çocuklarda yemek parçaları, şekerlemeler, çerez ve çekirdek, minik oyuncaklar ve parçaları, metal para, boncuk ile kalem kapaklarının en çok bu soruna yol açan maddeler olduğuna dikkati çekti. Özellikle, çocukların konuşurken, ağlarken, yürürken ağızlarına yiyecek madde, oyuncak ve parçalarını almalarının, bu cisimlerin nefes borusuna kaçma riskini artırdığına işaret etti.
Yabancı cisim aspirasyonlarına bağlı tıkanıklıkların, en sık soluk borusunda görüldüğünü aktaran Uzman şunları söyledi:
“Yabancı cisim aspirasyonları klinik olarak kısmi veya tam tıkanıklık şeklinde klinik bulgu verebilir.
Kısmi tıkanıklıkta hastalarda öksürük, nefes darlığı, hırıltılı solunum şikayetleri sık görülürken, tam tıkanıklıkta hasta öksüremez, hava açlığı içerisindedir. Genellikle erken dönemde uygun öykü ile tanı konan yabancı cisim aspirasyonlarına, gerek ilk yardım anlamında gerekse hastane şartlarında müdahale edilebilmesine rağmen, öykünün tam olarak bilinemediği durumlarda akciğer enfeksiyonu, astım gibi klinik durumlar ile karışabilir."
YABANCI CİSİM ASPİRASYONLARINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
Yabancı cisim aspirasyonlarında, hasta yönetiminin olay yerinde başlaması gerektiğini vurgulayan Özhasenekler, "" acil çağrı sisteminin erken dönemde aktive edilmesinin önem taşıdığını dile getirerek şöyle devam etti:
"Kısmi tıkanıklıklarda hasta ile iletişim halinde olunmalı, öne doğru eğilerek yabancı cisim çıkana kadar hastanın öksürmesi sağlanmalı. Öksürmekle yabancı cismin çıkmadığı durumlarda, hastanın öne eğilmiş pozisyonda iki kürek kemiği arasına kez vurularak yabancı cismin çıkmasına yardımcı olunmalı. Ancak tam tıkanıklıkta erişkin veya bir yaşından büyük çocuklarda, hastanın bilinci açıksa, 'Heimlich' manevrası denilen hayat kurtarıcı manevra yapılmalı. Kurtarıcı, hastanın arkasına geçmeli, hastanın göbek çukuru ile göğüs kafesi arasına bir elini yumruk yaparak yerleştirmeli ve diğer eliyle de destekleyerek içe yukarı şekilde 5 kez baskı uygulamalı.
KURTARICI İLE HASTANIN BOYU UYUMSUZ İSE…
Kurtarıcı ile hastanın boyu uyumsuz veya kurtarıcının kolları hastanın göbek çevresini saracak kadar uzun değilse hastayı dikkatli bir şeklide sırt üstü yere yatırmalı, her iki elini üst üste gelecek şeklide hastanın göbek çukuru ile göğüs kafesi arasına yerleştirerek içe yukarı olacak şekilde 5 kez itme hareketi yapmalı.
Hasta 1 yaş altında, tam tıkanıklık var ve bilinci açık ise çocuk, kurtarıcının sol kolu üzerine başı aşağıya doğru gelecek şekilde yüzükoyun yatırılmalı, çocuğun her iki kürek kemiği arasına kurtarıcının elinin topuk kısmı ile 5 kez vurulmalı ve yabancı cismin çıkması sağlanmalı. Başka bir yöntemde ise, çocuk kurtarıcının sol kolu üzerine başı aşağıya doğru gelecek şekilde sırt üstü yatırılmalı, göğüs kafesi alt ucuna kurtarıcının sağ el 2. ve 3. parmakları birleştirilerek 5 kez itme hareketi yapılmalı."
"BİLİNCİ KAPANAN HASTAYA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ UYGULANMALI"
Prof. Dr. Özhasenekler, gerek kısmi gerekse tam tıkanıklık halinde hastanın bilincinin açık olduğuna dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizerek, "Eğer yabancı cisim aspirasyonu olan hastanın bilinci kapanmışsa yabancı cismi çıkarmakla uğraşmamalı, hastaya temel yaşam desteği uygulanmalı, acil çağrı sistemi erken dönemde aktive edilmeli." diye konuştu.
“ÖNEMLİ OLAN ÖNLEM ALMAKTIR”
Yabancı cisim aspirasyonlarının önlenebilir klinik bir durum olduğunu vurgulayan Özhasenekler, sözlerini şöyle tamamladı:
"Önemli olan önlem almaktır. Aspirasyona sebep olabilecek küçük yiyecek ve şekerlemeler, çerez, çekirdek, kalem kapağı, oyuncak parçaları küçük çocukların erişemeyeceği yerlerde muhafaza edilmeli. Gerek aile içerisinde gerekse okulda, böyle bir durumla karşılaşıldığında neler yapılması gerektiği hakkında farkındalık eğitimleri yapılmalı, okullarda öğretmenlere uygulamalı sertifikasyonlu ilk yardım eğitimleri verilmeli, belli dönemlerde bu eğitimler tekrarlanarak bilgiler güncellenmeli."
VİDEO: CİSİM YUTAN ÇOCUĞA NASIL MÜDAHALE EDİLİR? ()
-Her eyden önce küçük çocuklarn ulaabilecei yerlerde bozuk para, ine, küpe, boncuk, kuruyemi gibi eyler brakmamak gereklidir . Çocuklarn akla hayale gelmeyecek çeitteki küçük maddeleri azlarna götürme eilimleri unutulmamaldr.
-Eer d kulak yoluna bir madde sokulmusa bu madde aile üyeleri tarafndan çkarlmaya çallmamaldr . Bu durum eer yabanc cismin kesici-batc özellii yok ise çou kez ciddi bir zedelenmeye yol açmaz yani panie gerek yoktur . Kulak yabanc cisimlerinin çkarlmas doktorun iidir .
-Eer yabanc cisim buruna sokulmu ise bu durumda da aileler yabanc cismi çkarmaya çalmamaldrlar . Burun içerisindeki yabanc cisim çou kez büyüklük ve ekline de bal olarak burun içerisinde kalr. Ehil olmayan kiilerin çkarmaya çalmas halinde bu cisim arkaya kaçarak solunum sistemine kaçabilir ve çok daha acil ve hayati bir durum yaratabilir
-Eer burundaki yabanc cisim dardan görülüyor ise ve büyüklüü ve yaps arkaya kaçacak gibi gözükmüyor ise öteki taraf burun delii kapatlarak birkaç kezden fazla olmamak art ile çocuk sümkürtülebilir . Eer doktora ulama sorunu yoksa buna da teebbüs etmemek daha uygun olur . Cismin bulunduu tarafa kesinlikle parmak yada bir araç sokarak çkartmaya çallmamaldr. Burun yabanc cisimleri de souk kanl bir ekilde çocuun en yakn klinie götürülmesini gerektirir .Çocuk tama srasnda ba dik pozisyonda olmaldr, çevresinden korkarak alamasna yol açlmamak da iyi bir önlem olabilir .
-Boaza kaçan yabanc cisimlerde ise eer grtla tam tkayabilecek büyüklükte bir madde söz konusu ise hastann arkasna geçilerek birden hastann karn boluu ile gösünün birletii yerin altndan basnçl bir kucaklama hareketi yapmak (Heimlich manevras) yutulan maddenin dar atlmasna yardmc olarak hayat kurtarabilir . Ancak solunum sistemine kaçan cisimler çocuk yada erikinin daha alt solunum borusuna yada bronlarna inmise burada ailelerin yapabilecei ey hzl bir ekilde tam teekküllü bir hastaneye ulamaktr .
Özetle yeniden vurgulamak gerekirse kulak burun boaz yabanc cisimleri çou kez ortalkta braklan küçük cisimlerin çocuklarn ellerine geçmesi nedeni ile olmaktadr ve ailelerin yapabilecekleri en iyi ey buna zemin olabilecek ortama izin vermemektir .
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ