Yağ Bezesi İçin Hangi Doktora Gidilir?
Yağ bezeleri vücudun birçok farklı bölgesinde ortaya çıkabilir. Özellikle başta ense kısmı olmak üzere kafatasında ya da kol bölgesinde meydana gelmektedir. Böyle durumlarda bir dermatoloğa ya da genel cerrahi uzmanını görmek gerekir. Aynı zamanda bu iki bölüm uzman herhangi bir probleme karşı, karşılıklı bir yönlendirme gerçekleştirir. Yapılan yönlendirme ile beraber teşhis ve tanı üzerinden gerekli tedavi yöntemleri ele alınır.
Yağ Bezelerine Hangi Bölüm Bakar?
Yağ bezeleri sık yaşanan sağlık sorunlarından biridir. Bu soruna karşı ilgili iki farklı bölüm ve poliklinik ön plana çıkıyor. Bunlardan biri dermatoloji bölümü olması ile beraber Diğeri ise genel cerrahi bölümüdür. Bu iki bölüm arasında yönlendirme ile beraber teşhis ve tanı konur. Özellikle erken zamanda yapılan teşhis ile beraber yağ bezelerinden farklı yöntemler dahilinde kurtulma şansı bulunuyor.
Yağ Bezesi İçin Tedavi
Deri altına yerleşen yağ kitlesi olarak bilinen yağ bezesi, farklı yöntemler doğrultusunda tedavi edilir. Bunlardan biri cerrahi yöntemler üzerinden deri altındaki yağ bezesinin alınmasıdır. Aynı zamanda radyofrekans yöntemi sayesinde biriken yağlar bu şekilde ortadan kaldırır. Özellikle yağ kütlesinin yeniden oluşmasını engelleme noktasında önemli bir yere sahip olduğunu ifade etmek mümkün. Bu yöntemler genel cerrahi ile beraber dermatoloji kapsamında yer sağlanır.
Yağ bezesi, tıpta lipom, lipoma olarak da bilinen deri altında yağ dokusunun büyümesi sonucu yağ hücrelerinin birikmesiyle oluşan genellikle küçük, kapsülle sarılı yapılardır. Yağ bezeleri hareketli, yumuşak bir şişlik ile fark edilirler. Vücutta tek bir yağ bezesi olabileceği gibi farklı yerde birden fazla da bulunabilir. Yağ bezeleri, iyi huylu tümör kitleleridir. Çok nadir olarak kötü huylu yağ doku tümörleri olan liposarkoma dönüşürler.
Yağ bezeleri, yağ dokusunun olduğu vücudun herhangi bir yerinde deri altında veya iç organlarda ortaya çıkabilirler. Sıklıkla sırt, omuz, ense, boyun, karın bölgesi, kol ve bacaklarda ortaya çıkarlar. Bunların dışında özellikle yüzde görülen yağ bezeleri kozmetik olarak kişiyi rahatsız eder. Yüzde en sık göz çevresi, göz altı, göz kapağında görülmekle birlikte göz içi, burun, dudak çevresi, kulak, kulak arkası, yanak, çene ve çene altında da görülebilir.
Yağ bezeleri meme ve çevresi, koltuk altı, kasık bölgesi, bel çevresi, kalça, kadın dış genital organlarından labium majus (dış dudak), labium minus (iç dudak), erkek dış genital organlarından testis, penis gibi organlarda da görülür ve sıklıkla kişiyi görsel olarak rahatsız eder. Daha nadir olarak kasta, bağırsak, yumurtalık, larinks (boğazda bulunan gırtlak olarak bilinen organ), beyin ve kalp gibi iç organlarda da görülebilirler.
Çocukluk döneminde daha az görülmekle birlikte her yaşta görülebilir. En sık görüldüğü yaş aralığı 40-60 yaştır. Her 100 kişiden 1'inde yağ bezesi görülmektedir ve erkeklerde kadınlardan daha sık görülür. Yağ bezeleri genellikle zararsız olup kozmetik açıdan sorun oluşturup kişiyi rahatsız etmedikçe, şüpheli bir görünüm yok ise veya bir enfeksiyon durumu olmadıkça tedavi gerektirmemektedir. Ancak tedavi gerektirmediği doktor tarafından onaylanmış olmalıdır. Eğer takip önerisi varsa da takiplere düzenli bir şekilde gidilmelidir. Tedavisi de cerrahi olup kısa süren bir işlemle kişi yağ bezelerinden kurtulur.
Yağ bezeleri genelde oluşan şişlik ile fark edilirler. Başka belirtiler komplikasyon denilen enfeksiyon, büyüme gibi ek durumların, hastalıkların oluşması ile gözlenir. Genel anlamda belirtiler şöyledir;
Yağ bezelerinin oluşum nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı riski faktörleri ve sendromlar tanımlanmıştır. Bunlar;
Bu risk faktörleri dışında tetiklediği düşünülen bazı durumlar vardır;
Yağ bezesi teşhisi için öncelikle kişiden öyküsü alınır. Şikâyeti, ne zaman ortaya çıktığı ve büyüklüğünde bir değişim olup olmadığı sorgulanır. İlk olarak fizik muayene yapılır. Yağ bezesi genellikle 1-3 cm büyüklüğünde, ağrısız, hareketli ve yumuşaktır. Teşhisten emin olmak için ultrason incelemesi yapılabilir.
Bazen kötü huylu tümör, yağ kistleri veya başka yumuşak doku hastalıkları ile karışabilir. Yağ kistlerinde ortaya çıkan şişlikte kistin içerisi sebum denilen yağ bezlerinin salgıladığı madde, sıvı bulunur. Sıklıkla saçlı deri ve kıl köklerinde meydana gelirler. Yağ kistlerinin oluşum nedeni yağ bezlerinin tıkanması, iltihaplanmasıdır. Yağ bezelerinde ise bir kitle söz konusudur. Kötü huylu tümörlerde sert, hareketsiz ve hızlı büyüyen bir kitle söz konusudur. Bu yüzden ultrasonun dışında şüpheli bir durum varlığında biyopsi yapılır. Biyopsi ile dokudan örnek alınır ve patolojik inceleme yapılır. Biyopsi ile tanı net olarak konulabilir. Ayrıca tespitte yumuşak dokuları daha iyi görüntülemek için MR (manyetik rezonans) kullanılabilir.
Yağ bezeleri tedavi edilebilir bir rahatsızlık olup tedavisi ameliyat ile yağ bezesini almaktır. Ameliyat kararı hastaya, hastanın durumuna, yağ bezesine göre doktor ile belirlenir.
Yağ bezesi tedavi edilmediği takdirde rahatsızlık vermiyorsa bir sorun oluşturmaz. Yağ bezeleri en sık görülen iyi huylu yumuşak doku tümörlerdir ve çok nadir olarak kötü huylu tümör olan liposarkoma dönüşebilir.
Eğer hızlı bir şekilde büyüyorsa, hareketsiz ve sert olması gibi değişimler varsa mutlaka doktora gidilmeli ve yağ bezesinin takibi yapılmalıdır. Tedavi edilmeyen yağ bezesi iltihap kapabilir ve iltihap oluştuğu zaman mutlaka doktora başvurulması gerekir. Aksi takdirde iltihap yayılarak daha ciddi sorunlara neden olabilir.
Yağ bezeleri zamanla yavaş bir şekilde büyüme gösterebilirler ve bu büyüme kişide rahatsızlık oluşturabilir. Eğer kişi yağ bezelerini cerrahi olarak tedavi etmezse zamanla büyümesiyle görüntü olarak, iç organlarda ise bası yaparak ve bulunduğu yerde fonksiyon kaybı oluşturarak zarar verebilir.
Yağ bezeleri yağ dokusunun büyümesi ile oluşan yapılardır. Kişinin ailesinde yağ bezesi olan birey olması, ailesel çoklu lipomatozis, adipoz dolorosa, cowden sendromu gibi durumlarda risk söz konusudur. Kişi bunların bilincinde olmalıdır. Kişi sağlıklı beslenmeli, kilo dengesine dikkat etmeli, hareketli olmalı ve kronik, metabolik hastalıkları varsa tedavisine dikkat etmelidir.
Kişide yağ bezesi bulunuyorsa sürekli oynamak, iğne ile delmeye çalışmak, sıkmak ve yağ bezesi olan kısmın travmaya uğraması ağrı ve enfeksiyon oluşumuna neden olabilir. Kişi dikkatli olmalı ve yağ bezesinin olduğu kısmı temiz tutmalıdır. Sirke, zerdeçal, hint yağı gibi bazı bitkisel ürünlerin yağ bezesine iyi geldiği söylenmektedir. Ancak bunlarla ilgili kesin bilimsel bir çalışma yoktur ve tedavi olarak kullanımı da yoktur. Doktor önerisi olmadan kullanılmamalıdır.
Yağ bezeleri zamanla büyüyebilir. Ancak hızlı büyüme pek beklenen bir durum değildir. Böyle bir durum varlığında takibinin yapılması ve uzmana başvurulması önemlidir. Yağ bezeleri ile oynanmamalıdır, boşaltılmaya çalışılmamalıdır. Darbe, travma ve ezilmeye karşı dikkatli olunmalıdır. Doktor tedavisi dışında müdahale yapılmamalıdır. Eğer enfeksiyon gelişmiş ise verilen antibiyotik tedavisine uyulmalıdır.
Yağ bezelerinin yağ kistlerinden farklı oluşumlar olduğu bilinmelidir. Aksi takdirde kişinin uzman olmayan kişilerden tavsiye, yanlış uygulama ve birtakım bitkisel çözümler uygulaması tedavi etmez aksine başka rahatsızlıklara neden olabilir. Yağ bezesinin tek tedavisinin ameliyat olduğu bilinmelidir.
Yağdan zengin yiyecekler gerektiği kadar tüketilmeli, aşırıya kaçılmamalıdır. Hareketsiz yaşam, kötü beslenme varsa giderilmelidir.
Yağ bezesi görünümüne benzeyen veya yeni oluşan deri altında bir şişlik fark edildiğinde ilk olarak dermatoloji uzmanına ardından gerekli görülürse genel cerrahi veya plastik ve estetik cerrahi uzmanına başvurulmalıdır.
Genelde oynamak, sıkmak, patlatmak ve ezmeye çalışmak gibi durumlarda iltihap oluşabilir ve yaraya dönüşebilir. Böyle durumlarda bir enfeksiyon uzmanına da başvurulmalıdır.
Yağ bezesi yerleştiği yere göre belirtileri de değişebileceğinden kişi şikayetleri doğrultusunda bir uzmana başvurmalıdır. Eğer genital organda bir şişlik, beze tarzı bir oluşum varsa başka hastalıklarda bu belirtilere neden olabileceğinden bir kadın doğum uzmanı veya üroloji uzmanına başvurulmalıdır.
Göz ve çevresinde görülen yağ bezeleri benzeri oluşum başka hastalıklarda benzeri bir görüntü verebileceği için göz uzmanına da başvurulabilir.
Amerikalı bir dermatolog olan John Addison Fordyce'den sonra adlandırıldı.[4]