C-Reaktif Protein (CRP) Testi Nedir? Yüksek CRP Ne Anlama Gelir?, başlıklı yazımızda bu konunun tüm detaylarına değinmeye çalışacağız. C-reaktif protein (CRP) testi, kandaki C-reaktif protein seviyesini ölçer. Karaciğer, iltihaplanmaya yanıt olarak CRP'yi kan dolaşımına bırakır. Doktorlar, enfeksiyonlar ve belirli otoimmün hastalıklar gibi birkaç farklı inflamasyon nedenini teşhis etmeye ve izlemeye yardımcı olması amacıyla bu testi kullanır.
C-Reaktif Protein (CRP) Testi Nedir?
C-reaktif protein (CRP) testi, kanda karaciğer tarafından üretilen bir protein olan C-reaktif proteinin miktarını ölçer. Karaciğer, iltihaplanmaya cevap olarak CRP'yi kan dolaşımına iletir.
Vücut rahatsız edici bir ajanla (virüsler, bakteriler veya toksik kimyasallar gibi) karşılaştığında veya bir yaralanma meydana geldiğinde bağışıklık sistemini harekete geçirir. Bağışıklık sistemi ise ilk karşılıkları gönderir. Bunlar inflamatuar hücreler ve sitokinlerdir.
Bu hücreler, bakterileri ve diğer rahatsızlık yaratan ajanları tuzağa düşürmek için inflamatuar bir tepki başlatır veya yaralı dokuyu iyileştirmeye başlar. Sonuç; ağrı, şişlik, morarma veya kızarıklık olabilir ancak iltihaplanma, eklemler gibi görülemeyen vücut sistemlerini de etkiler.
Normalde kanda, düşük seviyelerde CRP bulunur. Orta ila ciddi düzeyde yüksek CRP seviyeleri, önemli bir enfeksiyonun veya başka bir inflamatuar durumun belirtisi olabilir.
C-Reaktif Protein (CRP) Testi Neden İstenir?
Doktorlar, aşağıdakiler de dahil olmak üzere belirli hastalıkları teşhis veya ekarte etmek için genelde bir C-reaktif protein (CRP) testi isterler:
- Sepsis gibi ciddi bakteriyel enfeksiyonlar,
- Zatürre (pnömoni),
- Mantar enfeksiyonları,
- Osteomiyelit (kemiğin enfeksiyonu),
- İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBD),
- Bazı artrit formları,
- Romatoid artrit veya lupus (sistemik lupus eritematozus) gibi otoimmün hastalıklar,
- Kalp rahatsızlıkları,
- Pelvik inflamatuar hastalık.
Doktorlar ayrıca, iyileşme dönemlerinde enfeksiyon olup olmadığını kontrol etmek için ameliyat veya diğer invaziv prosedürlerden sonra hastaları izlemek amacıyla CRP testini kullanırlar.
CRP testi tek başına bir hastalığı veya iltihaplanmanın vücudun neresinde olduğunu teşhis edemez. Bu nedenle CRP testi sonuçları kişide iltihaplanma olduğunu gösteriyorsa, doktorlar genellikle ilave testler isterler.
C-Reaktif Protein (CRP) Testine Ne Zaman İhtiyaç Olur?
Aşağıdakiler dahil olmak üzere ciddi bakteriyel enfeksiyon belirtileri varsa, doktor bir CRP testi isteyebilir:
- Yüksek ateş,
- Titreme,
- Hızlı nefes alma (takipne),
- Hızlı kalp atış hızı (taşikardi),
- Mide bulantısı ve kusma,
Doktor, kişiye zaten bir enfeksiyon veya kronik inflamatuar bir durumun teşhisini koyduysa, tedaviyi izlemek için CRP testlerini kullanabilir.
CRP seviyeleri, vücuttaki iltihaplanma miktarına bağlı olarak artar ve azalır. CRP seviyeleri düşerse bu, iltihaplanma tedavisinin işe yaradığının bir işaretidir.
C-Reaktif Protein (CRP) Testi Öncesi Ne Yapılmalıdır?
Doktor, bir CRP testine hazırlanmak için ne yapılması gerektiği konusunda hastayı bildirecektir ancak çoğu durumda, bu teste hazırlanmak için özel bir şey yapılması (testten önce aç kalmak gibi) gerekmez.
CRP Testi Nasıl Yapılır?
Bir kan testi için kan alımı sırasında aşağıdaki gibi bir yol izlenir:
- Kişi bir sandalyeye oturur ve bir sağlık uzmanı kolayca erişilebilen bir damar için kollarını kontrol eder. Bu damar genellikle kolun iç kısmında, dirseğin iç tarafındadır.
- Bir damar bulduktan sonra bölge temizlenip dezenfekte edilir.
- Daha sonra kan örneği almak için damara küçük bir iğne sokulur. İğnenin acısı, küçük bir çimdik gibi hissedilir.
- İğneyi soktuktan sonra, bir test tüpünde az miktarda kan toplanacaktır.
- Test için yeterli kan biriktiğinde iğne çıkarılır ve kanamayı durdurmak için bölgeye bir pamuk veya gazlı bez bastırılır.
- Sitenin üzerine bir bandaj veya bant yerleştirilir ve işlem sona erer.
Tüm prosedür genellikle beş dakikadan az sürer.
Bir sağlık uzmanı kan örneğini aldıktan sonra test için bir laboratuvara gönderir. Test sonuçları geldiğinde doktor, sonuçları hastayla paylaşacaktır.
C-Reaktif Protein (CRP) Testinin Riskleri Nelerdir?
Kan testleri, tıbbi test ve taramanın çok yaygın ve önemli bir parçasıdır. Bir kan testi yaptırmanın çok az riski vardır. Kan alınan yerde hafif bir hassasiyet veya morluk olabilir ancak bu genellikle hızlı bir şekilde düzelir.
C-Reaktif Protein (CRP) Testinin Sonuçları Ne Zaman Çıkar?
Çoğu durumda CRP test sonuçları bir veya iki gün içinde alınır ancak kimi zaman bu süre biraz daha uzayabilir.
C-Reaktif Protein (CRP) Testi Neleri Gösterir?
CRP testi sonuçları da dahil olmak üzere kan testi sonuçlar genellikle aşağıdaki bilgileri sağlar:
- Kan testinin adı veya kanınızda ölçülen şeyin ne olduğu,
- Kan testi sonucunuzun sayısı veya ölçümü,
- Bu test için normal ölçüm aralığı,
- Sonucun normal mi anormal mi ya da yüksek mi düşük mü olduğunu gösteren bilgiler.
CRP Testi İçin Normal Aralık Nedir?
Laboratuvarların normal C-reaktif protein (CRP) seviyeleri için farklı referans aralıkları vardır. Kan testi sonuçları alındığında, raporda o laboratuvarın normal CRP aralığının ne olduğunu gösteren bilgiler olacaktır.
Genel olarak normal CRP seviyesi desilitrede (mg/dL) 0,9 miligramdan azdır.
Birçok faktör CRP seviyesini etkileyebilir. Az miktarda bir CRP seviyesi yükselmesi, aşağıdaki koşullar veya durumlardan kaynaklanabilir:
- Sigara içmek.
- Nezle veya soğuk algınlığı.
- Depresyon,
- Diyabet.
- İnsomnia (uykusuzluk hastalığı).
- Diş eti iltihabı.
- Obezite.
- Periodontitis,
- Gebelik.
- Yakın zamandaki bir yaralanma.
Kadınlar ve yaşlı insanlar doğal olarak daha yüksek CRP seviyelerine sahiptir. Sonuçlar hakkında herhangi bir sorusu olan kişiler, bunları bir sağlık uzmanına danışmalıdırlar.
Yüksek CRP Seviyesi Ne Anlama Gelir?
CRP seviyesi orta ila ciddi derecede yüksekse, bu muhtemelen bir tür iltihaplanmanın olduğu anlamına gelir ancak CRP testi, iltihaplanmanın nedenini veya vücudun neresinde olduğunu gösteremez. Bu nedenle kan testi sonucu yüksek bir CRP seviyesi gösteriyorsa, doktor muhtemelen ek testler isteyecektir.
CRP seviyesinin ne kadar yüksek olduğu farklı anlamlara gelebilir.
Orta yükseklik: Desilitre başına 1,0 ila 10,0 miligram (mg/dL) arasındaki bir CRP testi sonucu, genellikle orta derecede yüksek bir seviye olarak kabul edilir. Bu sonuç, aşağıdakilerden herhangi birini gösterebilir:
- Romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus veya diğer otoimmün durumlar gibi durumlardan kaynaklanan sistemik inflamasyon,
- Kalp krizi (miyokard enfarktüsü),
- Pankreatit,
- Bronşit.
Belirgin yükseklik: 10 mg/dL'nin üzerindeki bir CRP testi sonucu genellikle belirgin bir yükselme olarak kabul edilir. Bu sonuç, aşağıdakilerden herhangi birini gösterebilir:
- Akut bakteriyel enfeksiyonlar,
- Viral enfeksiyonlar,
- Sistemik vaskülit,
- Büyük yaralanmalar (travma).
Şiddetli yükseklik: 50 mg/dL'nin üzerindeki bir CRP testi sonucu genellikle şiddetli yükselme olarak kabul edilir. 50 mg/L'nin üzerindeki sonuçların yaklaşık %90'ı akut bakteriyel enfeksiyonlarla ilişkilidir.
Düşük CRP Seviyesi Ne Anlama Gelir?
Normal CRP seviyesi genellikle 0,9 mg/dL'nin altı olarak kabul edildiği için normal CRP seviyesinin altı ya da düşük CRP seviyesi diye bir şey yoktur.
Daha önce yüksek bir CRP sonucu olan ve şimdi daha düşük bir CRP sonucu alan bir kişi için bu durum muhtemelen, iltihaplanmanızın azaldığı ve/veya iltihaplanma ile ilgili tedavinin işe yaradığı anlamına gelir.
CRP Seviyesi Normalin Üzerindeyse Ne Yapılmalıdır?
CRP test sonuçları yüksek CRP seviyelerine sahip olunduğunu gösteriyorsa bu, özellikle de seviyeler çok az yükselmişse, mutlaka tedavi gerektiren bir tıbbi durum olduğu anlamına gelmez. Sigara içmek, geçirilen bir yaralanma ve belirli sağlık koşulları gibi çeşitli faktörler CRP seviyesini yükseltebilir. Ayrıca testin toplanmasında, taşınmasında veya işlenmesinde de bir hata olmuş olabilir.
Anormal bir sonucu olanların sonuçlarını doktor değerlendirip hastayla görüşecektir. Doktor, anormal CRP seviyesinin nedenini belirlemek için ek testler isteyebilir.
Anormal bir test sonucu görmek kişi için stresli olabilir. Yüksek bir CRP düzeyine sahip olmak mutlaka tıbbi bir rahatsızlığın var olduğu ve tedaviye ihtiyaç duyulduğu anlamına gelmez. 20 sağlıklı insandan yaklaşık 1'i normal aralığın dışında sonuçlara sahiptir. Anormal seviyenin nedenini belirlemek için daha fazla test yapılmasının gerekip gerekmediğini doktor değerlendirecek ve bunu hastaya açıklayacaktır.