Cümle türleri anlam ve yapı açısından birbirinden farklı olabilir. Ayrıca yüklemin türüne ve ögelerin dizilişine göre cümle türleri çeşitlenebilir. Cümle türleri arasında isim cümlesi, kurallı cümle ve devrik cümle gibi çeşitler bulunmaktadır.
Cümle Türleri Nelerdir?
Türkçe dilbilgisi kuralları gereği cümleler genel olarak yüklemlerine ve öge dizilişlerine göre farklı çeşitlere ayrılır. Yüklemin türüne göre cümle türleri ikiye ayrılır. Bunlar isim cümlesi ve fiil cümlesidir. Ayrıca yüklemin yerine göre cümle türleri üçe ayrılır. Devrik cümle, kurallı cümle ve eksiltili cümle yüklemin yerine göre cümleler olarak bilinir. Anlamına göre cümleler ise olumlu cümle, olumsuz cümle, şart cümlesi, ünlem cümlesi ve soru cümlesidir. Yapısına göre cümleler de basit cümleler, birleşik cümleler olarak bilinir. Cümle türleri arasında sıralı, bağlı, girişik, Ki'li ve iç içe geçmiş birleşik cümleler de bulunmaktadır. Cümle türleri bu çerçevede incelenmelidir.
Cümle Çeşitlerinin Ana Başlıkları Nelerdir?
Cümle çeşitleri incelenirken ayrıntılı bir şekilde ele alınmalıdır. Cümle türlerini etkileyen pek çok farklı durum vardır. Özellikle yüklemine göre cümleler isim cümlesi ve fiil cümlesi olarak ikiye ayrılmaktadır. Yüklemin yerine göre ise cümleler devrik cümle, kurallı cümle ve eksiltili cümle olarak bilinmektedir. Cümlelerin anlamlarına bakılacak olursa olumlu cümle, olumsuz cümle, şart cümlesi, ünlem cümlesi ve soru cümlesi bulunur. Anlamlarına göre cümlelerin oluşturulması sırasında anlam bütünlüğüne de dikkat edilmelidir. Basit cümleler ve birleşik cümleler yapısına göre cümle çeşitleri arasında yer alır. Ayrıca sıralı cümleler, bağlı cümleler, girişik cümleler, Ki'li birleşik cümleler ve iç içe geçmiş birleşik cümleler de yapısına göre cümleler olarak bilinmektedir.
Bir Cümle Nasıl Olur?
Türkçe bir cümle oluştururken pek çok noktaya dikkat edilmesi gerekilir. O nedenle bir cümle anlam ve yargı bildirmelidir. Cümle içerisinde ek fiil ile çekimlenen bir tek isimden, zaman ve ya şahsa göre çekimlenen yüklem bulunmalıdır. Cümle içerisinde yüklem ve birbirini anlam bakımından bütünleyen kelime grupları bulunmalıdır. Türkçede en küçük cümle tek kelimeden oluşabilir.
Cümle Kurmak İle İlgili Merak Edilenler
Cümleler genellikle özne ve yüklemden oluşan, kendi içinde bir anlam bütünlüğü olan söz dizilerine denilmektedir. Cümlenin diğer bir adı ise tümcedir. Cümleler pek çok kelimeden oluşabileceği gibi tek bir kelimeden de meydana gelebilir. Cümleler genellikle bir duygu ve düşünceyi ifade etmek için kullanılır. Cümlelerde ise en az bir tane fiil bulunmalıdır. Anlamı ve yapısı bakımından birbirinden farklı özelliklerde cümle çeşitleri de bulunmaktadır. Genellikle yüklemin türü ile ögelerin dizilişine göre cümlenin türü de kolaylıkla anlaşılabilir.
Örnek Cümle Çeşitleri
Fiil Cümlesi: Ayşe koliyi mutfağa getirdi.
İsim Cümlesi: Yeşim'in balkona çıkardığı sandalye kırmızıydı.
Kurallı Cümle: Merve beni arayarak geç geleceğini söyledi.
Devrik Cümle: Ayaklarım çok ağrıdı yürümekten.
Eksiltili Cümle: Ak Akçe, Damlaya damlaya
Şart Cümlesi: Oğuz da benimle gelirse okula giderim.
Bağlı Cümle: Hem suçlu hem güçlü.
Basit cümle: Ali topu tut.
Cümleler anlamlarına ve ya yapılarına göre farklılık gösterir. Cümlelerin türünün bilinmesi için hem anlamına hem de ögelerine bakılır. Cümlenin vermek istediği anlam anlaşılır ve basit olmalıdır. Bunun yanı sıra cümlenin ögeleri de doğru bir şekilde kullanılmalıdır. Bu sayede kolay ve kurallara uygun bir şekilde cümle kurulabilir.
1. Şiir nesre çevrilmeyen nazımdır.
Anlamına Göre: Olumlu
Yapısına Göre: Girişik birleşik
Yüklemine Göre: İsim
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı
2. Yarı açık gözlerle tavana baktıktan sonra başını yavaşça yana çevirdi.
Anlamına Göre: Olumlu
Yapısına Göre: Girişik birleşik
Yüklemine Göre: Fiil
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı
3. Bu sorusunda biraz hayret, birazcık da memnuniyet vardı.
Anlamına Göre: Olumlu
Yapısına Göre: Basit cümle
Yüklemine Göre: İsim
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı
4. Ortalık tam anlamıyla kararmadığı için lambayı yakmadılar.
Anlamına Göre:
Yapısına Göre:
Yüklemine Göre:
Yüklemin Yerine Göre:
5. İçimde ikinci bir insan gibidir seni sevmek saadeti.
Anlamına Göre: Olumlu
Yapısına Göre: Girişik birleşik
Yüklemine Göre: İsim
Yüklemin Yerine Göre: Devrik
6. Kamyonlar yine kavun taşır fakat içimde şarkı bitti.
Anlamına Göre: Olumlu-Olumlu
Yapısına Göre: Bağlı
Yüklemine Göre: Fiil-Fiil
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı-kurallı
7. Artık seninle düşman bile değiliz, dedi.
Anlamına Göre: Olumlu
Yapısına Göre: İç içe birleşik cümle
Yüklemine Göre: Fiil
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı
8. Heybemde sana benzeyecek kadar güzel bir şey yok.
Anlamına Göre: Olumsuz
Yapısına Göre: Girişik birleşik cümle
Yüklemine Göre: İsim
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı
9. Ormanlar düşünürdüm, uyurdum, düşündüğüm ormanlarda kaybolurdum
Anlamına Göre: Olumlu
Yapısına Göre: Sıralı cümle
Yüklemine Göre: Fiil
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
Anlamına Göre: Olumlu-soru
Yapısına Göre: Basit
Yüklemine Göre: İsim
Yüklemin Yerine Göre: Devrik
Ne şair yaş döker ne âşık ağlar.
Anlamına Göre: Olumsuz
Yapısına Göre: Bağlı
Yüklemine Göre: Fiil
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı
Karıştı tarihe eski sevdalar.
Anlamına Göre: Olumlu
Yapısına Göre: Basit
Yüklemine Göre: Fiil
Yüklemin Yerine Göre: Devrik
Sen gidersen yıkılır bu kent.
Anlamına Göre: Olumlu
Yapısına Göre: Şartlı birleşik
Yüklemine Göre: Fiil
Yüklemin Yerine Göre: Devrik
Bu bendeki sevda değil.
Anlamına Göre: Olumsuz
Yapısına Göre: Basit
Yüklemine Göre: İsim
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı
Yılana yumuşak diye el sunma.
Anlamına Göre: Olumsuz
Yapısına Göre: Girişik birleşik
Yüklemine Göre: Fiil
Yüklemin Yerine Göre: Kurallı
Hâlâ iyi insanlar yok değil günümüzde.
Anlamına Göre: Olumlu
Yapısına Göre: Basit
Yüklemine Göre: İsim
Yüklemin Yerine Göre: devrik
Ders Tanımlama ve Uygulama Bilgileri Formu |
---|
Fakülte/Meslek Yüksekokulu/Yüksekokul /Enstitü | Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu |
Bölüm / Program / Diğer | Deniz ve Liman İşletmeciliği |
Dersin Adı | Kodu | Yarıyılı | Teo. | Uyg-Lab | Kredi | AKTS |
Türk Dili II | TDİ | Bahar Yarıyılı | 2 | 2 | 2 |
Öğr. Gör. Dr. SİBEL ERCAN |
ÖÇ 9) Basın organları için yapılan konuşmalar hakkında bilgi sahibi olmak. |
ÖÇ 3) Hazırlıklı konuşma yöntemlerini öğrenmek ve kavramak. |
ÖÇ 13) Konuşma kavramını ve önemini kavramak |
ÖÇ 12) İyi bir konuşmacı olabilmek için yapılması gerekenleri kavramak. |
ÖÇ 11) Türkçenin söyleyiş özelliklerini ve kurallarını kavramak. |
ÖÇ 10) Dinleyici topluluğu karşısında yapılan konuşmalar hakkında bilgi sahibi olmak. |
ÖÇ 8) Diksiyonu tanımak ve bu konu ile ilgili bilgileri kavramak. |
ÖÇ 7) Güzel konuşma hakkında bilgi sahibi olmak. |
ÖÇ 6) Konuşma eğitiminin niteliklerini kavramak. |
ÖÇ 5) Ses eğitimini uygulamalı olarak kavramak. |
ÖÇ 4) Sözlü anlatımın toplum içindeki yerini kavramak. |
ÖÇ 2) Hazırlıksız konuşma yöntemlerini öğrenmek ve kavramak. |
ÖÇ 1) Sözlü anlatım hakkında bilgi sahibi olmak. |
1 | Cümle Bilgisi |
2 | Cümle Çeşitleri |
3 | Cümle Çeşitleri ve Uygulama Çalışmaları |
4 | Sözlü Kompozisyon Çeşitleri |
5 | Hazırlıklı Konuşmalar |
6 | Hazırlıksız Konuşmalar |
7 | Kompozisyon Anlatım Türleri |
8 | Türkçede Ses Olayları |
9 | Ara Sınav |
10 | Yazılı Anlatım |
11 | Dil Yanlışları ve Anlatım Bozuklukları |
12 | Dil Yanlışları ve Anlatım Bozuklukları |
13 | Uygulama Çalışmaları |
14 | Edebiyat ve Düşünce Yazılarıyla İlgili Eserlerin İncelenmesi |
15 | Final Sınavı 1. Hafta |
16 | Final Sınavı 2. Hafta |
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI | SAYISI | KATKI PAYI | |
Ara Sınav | 1 | 30 | |
TOPLAM | 30 | ||
Yarıyıl İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı | 30 | ||
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı | 70 | ||
TOPLAM |
PÇ-1 | Analitik düşünerek analiz edebilme ve problemler karşısında kazandığı bilgiyle beceriyi uygulayabilme |
PÇ-2 | Bireysel inisiyatif alabilmekle beraber ekip ruhuna uygun davranışlar sergileme |
PÇ-3 | Davranışlarda etik kurallara uyabilme |
PÇ-4 | Deniz ve Liman İşletme Bilimi ile farklı disiplinler arasında ilişki kurabilme |
PÇ-5 | Deniz ve Liman İşletmesi biliminin temel kavramlarını anlama ve uygulamaya aktarma. |
PÇ-6 | Deniz ve Liman İşletmesi kuruluşunu,var olma nedenlerini kavrama ve toplumsal,hukuki ve ahlaki sorumluluklarının bilincinde olma |
PÇ-7 | Deniz ve Liman işletmesinin işlevlerini ve alt dallarının özelliklerini bilme |
PÇ-8 | Deniz ve Liman İşletmesini örgütsel ve yönetsel açıdan tanımlama;yerel,ulusal ve küresel boyutlarını kavrama |
PÇ-9 | Kendini ifade edebilme ve çevresiyle sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisiyle yeteneğine sahip olabilme |
PÇ | Türkiyede ve dünyada Deniz ve Liman İşletmeciliğinin modern gelişimlerini izleme ve yeni yöntemleri kullanabilme |
# | PÇ-1 | PÇ-2 | PÇ-3 | PÇ-4 | PÇ-5 | PÇ-6 | PÇ-7 | PÇ-8 | PÇ-9 | PÇ |
ÖÇ-1 | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ-2 | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ-3 | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ-4 | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ-5 | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ-6 | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ-7 | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ-8 | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ-9 | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
ÖÇ | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 |
Etkinlik türü | Etkinlik Sayısı | Etkinlik Süresi | Toplam İş Yükü |
Yarıyıl Sınavı | 1 | 2 | 2 |
Ara Sınav 1 | 1 | 2 | 2 |
Sınıf dışı ders çalışma süresi(ön çalışma, pekiştirme) | 5 | 3 | 15 |
Ders süresi(sınav haftası dahildir: toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
Ödevler | 1 | 10 | 10 |
Sunum / Seminer Hazırlama | 1 | 10 | 10 |
Toplam İş Yükü | 71 | ||
Toplam İş Yükü / 30 | 2 | ||
Dersin AKTS (ECTS) Kredisi | 2 |