Dış Gebelikten Iğne Ile Kurtulanlar Kadınlar Kulübü

Normal bir hamilelik gibi başlayan ancak gebelik kesesinin rahim içi dışında bir yere genellikle de tüplere yerleşmesi sonucunda oluşan dış gebelik, erken fark edilmemesi durumunda hastanın hayatını tehlikeye sokabiliyor.

Kadınlar için en büyük mutluluk olan gebelik, bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara neden olabiliyor. Bunlardan en önemlisi de dış gebelik. Dış gebelik, erken dönemde yapılan ultrason ve muayene ile anlaşılabiliyor. Dış gebeliğin en önemli belirtisi ise kanama ve ağrı oluyor.

Dış gebelik nedir?
Bir gebeliğin gerçekleşmesi için sperm ile yumurtanın birleşmesi gerekiyor ve bu sperm ile yumurtanın normalde yerleşmesi gereken yer rahim içi. Gebelik kesesinin rahim içi dışında herhangi bir yere yerleşmesi ve büyümeye başlamasına ise dış gebelik adı veriliyor.

Bunu daha net anlatabilmek için aslında bir gebeliğin nasıl oluştuğunu söylemekte yarar var. Sperm ve yumurta batın içerisinde karşılaşıyor, yani sperm önce vajinaya düşüyor, rahim içerisinden tüpü takip ederek ilerliyor, yumurta da batın içerisinden tüpe geçiyor ve ilk karşılaşma tüpün içerisinde gerçekleşiyor. Bu tüpün içerisinde sperm ve yumurta birleşip döllenmiş yumurta olduktan sonra, yaklaşık günlük bir yolculukla rahim içerisine geliyor ve oturuyor. Bundan sonra da oturduğu yerde gebelik değerleri yükselmeye ve belirtiler görülmeye başlıyor.

Ama enfeksiyon, geçirilmiş ameliyatlar, tüp bebek gibi bazı nedenlerle tüpteki bu günlük yolculuk gerçekleşemeyebiliyor. Tüpün tıkanması, tüpün hareket kabiliyetinin bozulması gibi nedenler, döllenmiş yumurtanın tüp içerisinde rahme geri dönüşünü bir şekilde engelliyor, mevcut bulunduğu yerde kalıyor ve orada hayatına devam ediyor. Bu da dış gebelik denilen duruma neden oluyor.

Dış gebeliğin en önemli komplikasyonu nedir?
Döllenmiş yumurtanın tüpten rahime dönüşünü engelleyecek herhangi bir neden dış gebeliğin oluşmasına yol açıyor. Rahim büyümeye elverişli bir organ. Gebelik büyüdükçe rahim de büyüyerek gebeliğe yer açıyor. Ancak tüp aynı kabiliyette değil. Gebelik ilerlerken tüp bir noktada bunu taşıyamıyor ve yırtılabiliyor. Dolayısıyla yırtılma sırasında oluşan hasar kanamaya neden oluyor ve dış gebeliğin en önemli komplikasyonu olan batın içi kanama gerçekleşiyor. Bu, eğer fark edilemezse hayatı tehdit eden bir durum olarak karşımıza çıkıyor.

Eğer kanama olmazsa hamilelik dokuz ay boyunca devam ediyor mu?
Bu mümkün değil. ’inci haftalarda genellikle tüp artık o gerilmeyi, büyümeyi kaldıramıyor ve yırtılarak kanamayı başlatıyor.

Dış gebeliğin erken dönemde fark edilmemesi mümkün mü?
Evet, çünkü bu bir gebelik aslında. Ciddi belirtiler başlayana kadar gebelik belirtileri görülüyor.

Bu noktada yapılması gereken en önemli şey nedir?
Burada yapılması gereken en önemli şey, erken dönemde kadın doğum hekimine başvurmak. Örneğin bir regl dönemi gecikti, gebe olunduğundan şüpheleniliyor ya da artık biliniyor ve kanama var. Böyle bir durumda bir kadın doğum hekiminin ultrason ile durumu değerlendirmesi gerekiyor.

Ultrasonun günümüzde daha iyi kullanılması, gebelik testinin yaygınlaşması ve kolay kullanımı çok önemli Çünkü hasta bize başvurduğunda biz gebelik testini yapıp Beta hCG’nin belli değerlerin üzerinde olduğunu görüyor ama rahmin içerisinde gebelik kesesini göremiyorsak dış gebelikten şüpheleniyoruz.

Kanda Beta hCG değerinin yükselmesinin gebelik haricinde başka bir belirtisi olabilir mi?
Nadiren yumurtalık tümörlerinin de belirtisi. Ama doğurganlık dönemindeki hastalarda çok sık görmediğimiz bir durum olduğu için, adet rötarı olan bir hastada Beta hCG’nin varlığını görüyorsak, tümörü düşünmüyoruz. Ayrıca değerin yükselmesi de önemli.

Normal şartlar altında gebelikte Beta hCG’nin değeri iki günde iki katı kadar artıyor. Artışın bu şekilde olması sağlıklı bir gebeliğin gidişatını gösteriyor. Dolayısıyla dış gebelikten şüphelenildiğinde ve tam olarak tanıyı koyamadığımızda, Beta hCG değerini iki günde bir kontrol ediyoruz. Artış istediğimiz gibi olmuyorsa, bu anormal bir gebeliği düşündürüyor. Değerin yükselmesine rağmen rahim içinde gebelik kesesini göremiyorsak, yine dış gebelikten şüpheleniyoruz.

Tedavi aşamasında nasıl bir yöntem uygulanıyor?
Dış gebelikten şüpheleniyorsak takibe alıyoruz. Bu, tedavi için önemli, çünkü dış gebelik tedavisinde geç gelinen dönemlerde ameliyat zorunlu oluyor. Eskiden tüp yırtılıp kanama olduğunda ameliyat edip (açık ameliyat) tüpü alıyor ve dış gebeliği sonlandırıyorduk. Ancak günümüzde şartlar uygunsa ilaçla, medikal tedaviyle ve laparoskopiyle dış gebeliğin yüksek başarıyla tedavisini yapabiliyoruz.

Ne zaman ilaçla, ne zaman açık, ne zaman kapalı ameliyat tercih ediliyor?
Dış gebeliğin yerleşim yerini bilmemiz, tedaviye cevap verip veremeyeceğini bilmemiz, hormonların normal değerlerde olması, hastanın genel durumunun iyi olması, henüz kanamanın olmaması gibi bazı şartlar sağlanırsa bir iğne yardımıyla, tıbbı tedaviyle, bir kez, bazen de tekrarlayan dozlarla, hücre ölümü sağlayan bir iğne yardımıyla anormal bölgede yerleşmiş gebeliği sonlandırabiliyoruz. Yani eğer şartlar uygunsa, ilaçla tedaviyi tercih etmeye çalışıyoruz. Onun dışındaki tedavilerimiz operasyon oluyor. Tüpün yırtıldığı, batın içi kanamanın fazlalaştığı, hastanın genel durumunun kötü olduğu durumlarda hala geçerli tedavi olan açık ameliyatı yapmak gerektiğini söyleyebiliriz. Tüpün alınması ya da tüpün içerisinden dış gebelik kesesinin çıkarılması yöntemleriyle kanama durduruluyor. Kapalı ameliyatın (laparoskopi) seçilebilmesi için genel durumun iyi, tüpün henüz yırtılmamış olması gerekiyor.

Dış gebelik ameliyatı geçirmek sonrasında komplikasyonlar yaratıyor mu?
Bir kere dış gebelik ameliyatı geçirmek ya da bir kere dış gebelik geçirmek, bir sonraki gebelikte dış gebelik yaşama ihtimalini artırıyor. Çünkü zaten hasarlı bir tüp üzerine bir hasar daha gelmiş olacağından, bir sonraki gebelikte dış gebelik yaşama ihtimali yüzde 10 kadar artıyor. Bu önemli bir artış ve bize yine şunu söyletiyor: Tekrar bir gebelikten şüpheleniliyorsa, mutlaka ultrason ile kadın doğum hekiminin değerlendirmesi gerekiyor.

Hangi durumlarda dış gebelik hayati risk taşıyor?
Hayati risk taşıyan durum, gecikilmiş dış gebeliktir.

Gecikildiğinde hasta neler yaşıyor?
Çok şiddetli ağrı. Hatta kanama çok fazlalaştığında çarpıntı, halsizlik, güçsüzlük gibi şikayetler oluşabiliyor. Hasta genellikle durumunun en dramatik olduğu anda, ciddi bir kanama başladığı anda başvuruyor. O sırada tanı hızı, tedavi hızı ya da hastaneye gelme zamanı bize hayati tehdit açısından durumu belli ediyor.

Dış gebelik ne sıklıkta görülüyor?
Amerikan kaynaklı bir bilgi olmakla birlikte ’de oranında bir rakamdır dış gebelik. Bu çok yüksek bir oran değil, ama başınıza geldiğinde sıkıntılı bir süreç olduğu için önemli ve dikkat edilmesi gereken bir durum. Bir kez dış gebelik yaşamak ve geçirilmiş enfeksiyonlar, dış gebelik ihtimalini artırabildiği için bu durumun tanınması önemli.

Uzm. Dr. Burçin Demirel
Bayındır Levent Tıp Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Dış Gebelik İlaç Tedavisi

Ultrason teknolojisindeki gelişmeler ve kanda yapılan gebelik testi (bhcg) sonuçlarının kısa sürede raporlanması, dış gebelik tanısını erken koymamıza yardımcı olmaktadır.

Böylece tanısı erken konan dış gebelikler, ameliyat edilecek duruma gelmeden ilaç ile tedavi edilebilmektedir.

Dış gebelikte ilaç tedavisi olarak en başarılı ilaç MTX:Metoreksat dır. Bu bir kemoterapi ilaçıdır. Kanser tedavisinde kullanılmasının yanında dış gebelik tedavisinde de oldukça etkilidir.

Dış gebelik tedavisinde hangi hastalarda metotreksat kullanılır?

• Hastanın hayati tehlikesi olmamalıdır ( nabız, tansiyon normal olmalıdır)
• Dış gebeliğin kesin olarak tanısını koymak için kürtaj yapılması gerekir. Kürtaj ile alınan parçanın patoloji sonucu dış gebelik gelmelidir
• Ultrasonda rahim içinde gebelik görülmemelidir
• Dış gebeliğe bağlı iç kanama olmamalı (rüptüre dış gebelik olmamalı)
• Hastanın karaciğer ve böbrek hastalığı olmamalıdır
• Kandan yapılan gebelik testi (bhcg) değeri den büyük olmamalı
• Bazen dış gebelik tanısı ultrasonda % koyulabilir. Bebek rahim dışında izlenir ve kalp atışları oluşmuştur. Bebeğin kalp atışları ultrasonda izleniyor ise metotrexat kullanılamaz. Metotrexat kullanmak için bebeğin kalp atışlarının görülmemesi gerekir.

Yukarıdaki kriterleri sağlayan dış gebelik hastası ilaç ( Metotreksat ) ile tedavi edilebilir.

metotreksat karaciğere, böbreğe ve kan üretimini yapan kemik iliğine zarar verebilir. Bundan dolayı metotreksat tedavisi öncesinde bu organların sağlıklı olduklarını bilmemiz gerekir. Bundan dolayı da;

Hastaya Metotrexat tedavisi öncesinde bazı testler ve kürtaj yapılmalıdır.

• Hemogram ( tam kan sayımı)
• Karaciğer fonksiyon testleri ( ast,alt)
• Böbrek fonksyon testi ( kreatinin)

Metotreksat tedavisi öncesinde dış gebelik tanısının % konulması gerekir. Yani rahim içinde gebeliğin olmadığından kesin olarak emin olmamız şarttır. Diğer bir deyiş ile dış gebelik tanısı kesin olarak koyulmalıdır. Bu iki şekilde mümkündür

1-Hastaya kürtaj yapılıp rahim içi temizlenir. Rahim içinden alınan parçalar patolojiye gönderilir. Patoloji sonucu ile dış gebelik tanısını kesin olarak koyulur.

2- Renkli dopler ultrason ile nadirde olsa dış gebelik tanısını koyulabilir. Fakat kürtaj da olduğu gibi hiç bir zaman % kesin tanı koyulamaz.

Dış gebelikte methoteraxte kullanımında dikkat edilmesi gereken diğer önemli bir nokta da, dış gebelik 8 haftadan büyükse ve kan uyuşmazlığı varsa ( kadın negatif (-) , erkek pozitif (+) ) mutlaka kan uyuşmazlık iğnesi yapılmalıdır. Yapılmaz ise hastanın sonraki gebelikleri sorunlu olabilir.

İlaçlı (Metotreksat) dış gebelik tedavisi dört şekilde yapılabilir.

Birinci ve ikinci tedavide methotreaxte kalçadan yapılır.

Üçüncü tedavi de metoreksat ağızdan verilir.

Dördüncü tedavi şekli hem ilaç hem de cerrahi yöntem olarak düşünülebilir. Metotreksat ultrason eşliğinde dış gebeliğin içine şırınga ile verilir. Bu tedaviye salpingosentez denir.

1) Tek doz metotreksat metodu:

2) Tekrarlayan methotreaxte metodu:

3) Ağızdan metotreksat metodu:

4) Salpingosentez metodu:

Dış gebelikte tedavisinde uygulanan methotrexat  yöntemleri ni ayrıntılı

• Tek doz metotreksat metodu:

Kandan yapılan gebelik testi bhcg değeri 5’in altına düşene kadar bhcg testi haftada bir yapılmaya devam edilir.

İlaç tedavisi ile elde edilen deneyimler ve bilgiler artıkça, tedaviyi basitleştirmek, hasta uyumunu arttırmak, maliyeti ve yan etkileri azaltmak için tek doz metotreksat tedavisi geliştirilmiştir.

Tek doz methorexate tedavisi ilaçın yan etkilerini önemli ölçüde azaltmıştır. Metotrexate bağlı yan etkileri önlemek için folinik asit adında bir vitamin hastalara verilir. Tek doz methorexate tedavisinde hastaların folinik asit kullanmasına gerek kalmamıştır.

Tek doz methorexate tedavisinde bhcg değeri 1 ve 4. gün arasında biraz yükselebilir. Bu normaldir hastaların korkmasına gerek yoktur. Bu yükseliş tedavinin işe yaramadığını göstermez.

Asıl önemli olan 4 ve 7. günler arasında yapılan bhcg değerleridir. Tedavinin başarılı olduğunu söylememiz için 7. gündeki değerin 4. günkü değerden en az %15 düşük olması gerekir.

Bhcg değeri 5’in altına düşene kadar haftalık bhcg takiplerine devam edilmesi gerekir.

Kan gebelik testi (bhcg) değerinde herhangi bir yükselme yada %15 den daha az bir düşüş olursa metotreksat dozu tekrarlanır.

Tek doz metotreksat tedavisi ile hastaların tam olarak iyileşmesi hafta sürmektedir.

Bhcg 5’in altına düşene kadar haftalık bhcg takibine devam edilir.

Metotreksat ve folinik asit tedavisi kan gebelik testi (bhcg) değerleri bir önceki değerine göre %15 azalıncaya kadar uygulanabilir.

Tekrarlayan metoreksat ve folinik asit tedavisi en fazla dört kez ve iki günde bir yapılabilir.

MTX ve folinik asit enjeksiyonları serum b-HCG değerleri öncekinin %15’i

kadar azalıncaya kadar maksimum dört doz olacak şekilde iki günde bir yapılabilir.

• Ağızdan (oral) Metotreksat metodu:

Ağızdan metotreksat tedavisi günümüzde oldukça nadir kullanılır. bu tedavide bhcg’nin 5’in altına düşmesi ortalama 4 hafta sürmektedir.

Ağızdan metotraksat tedavisinde, dış gebeliğe bağlı olarak tüplerin parcalanıp iç kanama oluşturabileceği unutulmamalıdır.

Laparoskopi ( kapalı ameliyat ) yada ultrason eşliğinde karından yada vajinadan şırınga ile gebelik kesesinin içine gebeliği sonlandıracak madde verilerek dış gebelik tedavi edilebilir.

Şırınga ile gebelik kesesinin içine metotraksat, kcl ( potasyum klorür), prostaglandinler, şeker gibi hiperozmolar maddeler denenmiştir.

Bu işlem diğer medikal ( ilaç ) tedavilerine göre riskli olduğundan genellikle tercih edilmez.

Dış gebelik ilaç tedavisi ile ilgili olarak hastalarımızdan gelen sorular ve cevaplar:

Dış gebelik iğne tedavisi kaç gün sürer?

Yukarıda anlattığımız gibi iğne ( metotreksat)tedavisi  bir gün  yapılabildiği gibi  bir hafta içinde 3 defa da yapılabilmektedir. Çoğunlukla tek bir defa yapılan uygulama kullanılmaktadır. İlaçın etkisinin başlaması ve dış gebeliğin tamamen tedavi edilmesi ilaç yapıldıktan sonra hafta sürmektedir.

Dış gebelik iğne tedavisi sonrası kanama normal mi?

İlaç tedavisi sonrası vajinal kanama olması normaldir. çok şiddetli olamayan karın ağrısı olabilir. ağrı dayanılmayacak kadar fazla ise acil olarak ultrason ile kontrol edilmelidir. Bazen ilaç tedavisine rağmen tüp yırtılıp iç kanama olabilir.

Dış gebelik iğne tedavisi sonrası hamilelik kaç ay sonra olabilir?

Methotrexat  bir kemotrapi ilaçıdır bu ilaç uygulandıktan sonra en az üç ay gebe kalmamak gerekir.

Dış gebelik tedavisi sonrası cinsel ilişki ye ne zaman girilebilir?

Cinsel ilişki sırasında dış gebeliğin yerleştiği tüp yırtılıp kanamaya neden olabileceği için. İlaç &#; iğne etkisini gösterip bhcg sıfırlandıktan sonra cinsel ilişkiye girilebilir.

Gelen Arama Terimleri:

Dış gebelik eğer iğneyle sonlandırıldıysa çiftin 6 ay süreyle korunması şart. Bu dönemde gebelik olursa iğnenin yan etkileri nedeniyle bebekte yapısal bazı anormallikler meydana gelebilir

Rahim filmi gerekiyor mu?

Eşim ve ben 32 yaşındayız. 2 yıllık evliyiz. 3 ay doğum kontrol hapı kullandıktan sonra bebek sahibi olmak istedik. Eşimin sperm testi normal. Benim FSH değeri , E2 çıktıktan sonra diğer kontrolde yumurtalıklarımın yeterli boyuta ulaşmadığı anlaşıldı. Çatlatma iğnesi verildi. Hamile kaldım ama dış gebelik oldu, iğneyle sonlandırıldı. Doktorum “3 ay bekleyin” demişti. Başka bir doktor “6 ay beklemek gerekir, sonra rahim filmi çekilir” dedi. Rahim filmi çektireyim mi? 6 ay daha beklemem gerekiyor mu bilmiyorum. Siz ne dersiniz? CEVAP Sevgili okuyucum, öncelikle geçmiş olsun. Dış gebelik gibi zor bir hadise atlatmışsınız ama çok şükür ki ameliyat olmaksızın dış gebelik iğne ile sonlandırılabilmiş. Bu iğne yapıldıktan sonra çiftin 6 ay korunması ve asla gebe kalmaması gerekir. Size kullanılan bu iğne, bebekte bazı yapısal anormallikler yapacak kadar ciddi yan etkileri olan güçlü bir ilaçtır. 6 ay beklemeniz bu açıdan doğru olmuş. Dış gebelikten sonra kanda gebelik hormonu olan b-hCG’nin 5’in altına inmesiyle birlikte 6 ay beklemeden rahim filmi çektirebilirdiniz. Bunu çektirmeyi beklemekle vakit kaybetmişsiniz. Benim önerim tekrar gebelik denemeden önce mutlaka rahim filmi çektirmenizdir. Geçmişte dış gebelik yaşamış olmanız özellikle tüplerinizde birtakım sıkıntılar olabileceğini düşündürdüğünden bunu mutlaka ekarte ettirmenizi öneririm. Eğer filminizde sıkıntı yoksa artık tekrar çocuk deneyebilirsiniz. Film sonucuna göre tüplerinizde sorun saptanırsa önce bunun giderilip sonra gebelik denemenizi öneririm aksi taktirde tekrar dış gebelik yaşayabilirsiniz.

[[HAFTAYA]]

Acaba bebeğim etkilenir mi?

3 yaşında bir kızım var ve kendisine 5. hastalık teşhisi konuldu. Ben şu anda hamileyim ve bebeğim bundan etkilenir mi çok korkuyorum. CEVAP Sevgili okuyucum, hamileliği sırasında seafoodplus.infoık virüsüyle temasta bulunmuş birçok kadında bildirilmiş ciddi komplikasyon bulunmamaktadır. Ama gebeliğinizin ilk 3 ayı içerisindeyseniz anemi ve düşük yaşama riskiniz bulunmaktadır. 5. hastalık virüsü olduğundan eminseniz ve almış olabileceğinizi düşünüyorsanız lütfen en kısa zamanda kadın hastalıkları ve doğum uzmanınıza başvurun ve durumu kendisine bildirin. Büyük ihtimalle kendisi size bir süre daha yakın takip etmek isteyecektir. Geçmiş olsun dileklerimle.