Dadaizm Akımı Türk Temsilcileri

Dil ve estetik kurallarını tanımayan, anlatımda başıboş bir yöntem benimseyen, kapalılığı amaçlayan sanat akımıdır. yüzyılın ilk çeyreğinde T. Tzara adlı gencin öncülüğünde bir grup şair tarafından kurulmuştur. Bu genç şairler, Fransızca&#;da &#;oyuncak tahta at&#; anlamına gelen &#;Dada&#; sözcüğünü akımlarına isim olarak seçerler.

Birinci Dünya Savaşının ardından kurulan bir akım olduğundan dönemin karamsarlığı dadaistlere de yansımıştır. Dayandığı temel görüşler dayanaksız olduğu için çok kısa bir süre () varlığını sürdürebilmiştir.

Dadaizm Akımının Özellikleri

• Dadaistler aklın hiçbir değerinin olmadığına inanırlar.
• Her şeye kuşkuyla bakan dadaistler çevrelerindeki hiçbir şeyin doğruluğuna ve varlığına inanmazlar.
• Bu akım, hiçbir şeyin sağlam ve sürekli olduğuna inanmayan bir felsefi yapıdan etkilenir.
• Dadaist sanatçılar, insanları şaşırtmak istemişlerdir.
• Alışılmış estetik anlayışa karşı çıkarak, dil ve biçimde yeni deneylere girişen dadaistler, dil, biçim, uyak gibi kaygılar taşımaz. Çünkü onlara göre estetiğin hiçbir değeri yoktur.
• Dadaistler, bilinçsiz bir şekilde hayalle ruhun kontrol edilemeyen boyutlarına kadar ilerleyip karışıklık meydana getirip sanatı bile ortadan kaldırmayı düşünürler.
• Dadaizmde, bilincin yönünü kaybetmiş bir kuşağın ümitsizliği ve isyanı vardır.

Dadaizmin Temsilcileri

• Tristan Tzara
• Jean Arp
• Richard Hülsenbeck
• Marcel Janco
• Emmy Hennings

Dadaizm, &#;da Romanyalı Tristan Tzara&#;nın öncülüğünde Zürih&#;te toplanan bir grup gencin başlattığı bir akımdır. Adını bir görüşe göre anlamsız iki hecenin birleştirilmesinden alan bu akım, Birinci Dünya Savaşı sonrasında bazı kübistlerin de katılımıyla belli bir güce erişmiş; &#;te yerini sürrealizme bırakmıştır.

Dadaizm&#;in ortaya çıkmasında en büyük etken Birinci Dünya Savaşı&#;nın getirdiği yıkımların doğurduğu umutsuzluk, yılgınlık ve güvensizlik ortamıdır. İçinde yaşadıkları burjuva toplumunun tüm kurumlarıyla yozlaştığına inanan, bu yüzden toplumun bütün değerleriyle alay eden Dadacılar, kuralsızlığı kural haline getirerek kurulu düzene savaş açmışlardır.

&#;de yayımlanan Dadaizm bildirgesinde geçen şu sözler akımın amacını ortaya koyar: &#;&#;Yerle bir edici eylemin var güçle yumruklarda anlatılışı: DA¬DA, incelik ya da uysal bir uzlaşmanın utangaç duygusuyla, günümüze değin yadsınmış tüm yolların tanınması: DADA. Zavallıların dansı olan mantığın yok edilişi: DADA. (&#;) Belleğin yok edilişi: DADA. Geleceğin yok edilişi: DADA. (&#;) Özgürlük: DADA DADA DADA (&#;)&#;

Dadacılar, sözcükleri bilinen anlamları dışında kullanmaya, serbest çağrışıma, aşırı derecede anlam kapalılığına, şaşırtıcı imgelere dayalı bir şiir geliştirmek istemişlerdir.

Dadaizmin Önemli Temsilcileri
Şiir

• Tristan Tzara
• Louis Aragon
• Paul Eluard

Türk Edebiyatında Dadaizm

♦ Dadaizm edebiyatımızda rağbet görmemiş, sadece Mümtaz Zeki Taşkın&#;ın ve Ercüment Behzat Lav&#;ın birkaç şiirinde etkisi olmuştur.

Dadaizme Örnek Şiir:

HAYTİADALARI

Bir istiridyedir bizim ada Dada.. Dada&#; Dada&#;
Benim istiridye adamın incisidir. Dadam&#;
Dadam&#;
Dadam derken çıldıracak adam. Dada
Benim istiridye adamın incisidir. Dada
Ne bir Arjantin güzeli
Ne bir Afrika zencisidir.
Okyanusun Koyu nefti dalgaları
Hayti adaları
Ah.. Ah&#; Da&#; Da&#; Da&#; Da&#; Da&#;
Da&#;
Mümtaz Zeki Taşkın