Dalak Büyümesi Nasıl Tedavi Edilir

Dalak büyümesi, enfeksiyonlara, karaciğer hastalıklarına ve bazı kanserlere bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Avicenna Ataşehir Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü uzman hekimleri, dalak büyümesine dair merak edilenleri anlattılar.

Dalak Büyümesi Nedir?

Dalak büyümesi sıklıkla doktor kontrolü esnasında ortaya çıkan ve kimi zaman da belirtilere sebep olmadan teşhis edilen bir problemdir. Dalak büyümesi hakkında fikir sahibi olabilmek için, dalağın vücutta hangi görevleri yerine getirdiğini iyi bilmek gerekir. Dalak, karnın sol tarafında, midenin hemen yanında, göğüs kafesinin ise alt kısmında yer alır. Genel olarak görevleri ise şunlardır:

• Lenfosit olarak da bilinen beyaz kan hücrelerini üretir. Hastalıklara karşı vücudun ilk savunmasıdır ve enfeksiyonla savaşır.
• Yaşlanmış ve zarar görmüş hücreleri tespit edip, yok eder.
• Trombositleri ve kanın pıhtılaşmasında etkisi olan kırmızı kan hücrelerini depolamakla görevlidir.

Dalak Büyümesi Zararları

Peki, dalak ve karaciğer büyümesi tehlikeli mi? Dalak büyümesi, insan yaşamını sağlayan hayati fonksiyonların tümüne etki etmektedir. Dalak büyüdükçe, sadece yaşlı ve zarara uğramış değil, sağlıklı hücreler de yok edilmeye başlanır. Bu da kandaki hücre sayısının azalmasına neden olur. Öte yandan fazlasıyla trombosit de hapsedilmektedir. Böylece dalak, fazla kırmızı kan hücresinden ve trombositten dolayı tıkanabilmektedir. Sonuç olarak da kan akışı yetersiz hale gelir ve vücudun çok sayıda organı risk altına girer.

Dalak Büyümesi Belirtileri

Dalak şişmesi belirtileri her zaman ortaya çıkmasa da, zaman zaman aşağıda yer alan semptomlarla kendisini gösterdiği bilinmektedir:

• Sol alt karın bölgesinden sol omuza kadar ilerleyebilen dalak ağrısı
• Kansızlık
• Kolay kanama
• Sık sık enfeksiyona yakalanma
• Halsizlik, yorgunluk
• Mideye yapacağı baskı nedeniyle açlık hissetmemek
• Yemeklerden sonra yoğun şişkinlik ve çabuk doyma

Farklı dalak hastalıkları belirtileri yaşanması halinde, uzman hekimler gereken yönlendirmeleri yapacaklardır.

Dalak Büyümesi Neden Olur?

Dalak büyümesinde çeşitli enfeksiyonlar ya da hastalıklar etkili olmaktadır. Kimi zaman, hastanın almış olduğu farklı bir tedaviye bağlı olarak ortaya çıkıp, bir süre sonra kendi kendisine geçebilir. Nedenleri ise aşağıdakilerden oluşmaktadır:

• Frengi ya da kalbin iç zarında enfeksiyona neden olan çeşitli bakteriyel enfeksiyonlar
• Karaciğeri etkileyen siroz gibi hastalıklar
• Kan kanserleri ve lenfomalar
• Karaciğer ya da dalak üzerindeki damarlara kan pıhtısı atması
• Gaucher hastalığı ve niemann-pick rahatsızlığı
• Viral enfeksiyonlar (Mononükleoz vs.)
• Parazit enfeksiyonları (Sıtma vs.)
• Hemolitik anemiler

Tanı Yöntemleri

Dalak büyümesi sıklıkla yapılan bir fizik muayene esnasında teşhis edilmektedir. Doktorlar sıklıkla sol üst karın bölgesini incelerken teşhisi koyarlar. Çocuklarda dalak büyümesi, sol kaburganın altından ele gelebilmektedir.  Ancak uzmanlar, teşhisin kesinleşmesi için dalak büyümesi kan tahlili yaptırılmasını isteyebilirler. Kan testinde kırmızı kan hücrelerinin, trombositlerin ve beyaz kan hücrelerinin sayısı incelenir. Bununla beraber, dalağın ne kadar büyüdüğünü ve diğer organlara baskı gibi etkiler yapıp yapmadığını anlayabilmek için görüntüleme tekniklerinden de faydalanılabilir. Aynı zamanda dalaktaki kan akışı seviyesini gözlemlemek için manyetik rezonans görüntülemesi de istenebilir.

Dalak Büyümesi Tedavisi

Dalak büyümesi tedavisinde, rahatsızlığa neden olan esas probleme odaklanılmalıdır. Eğer bakteriyel enfeksiyon kaynaklı bir büyüme söz konusuysa, antibiyotik tedavisi alınabilir. Fakat viral enfeksiyonlarda antibiyotiklerin hiçbir işe yaramayacağı unutulmamalıdır. Hastaya teşhis konduktan sonra, hastada herhangi bir şikayet yoksa ve büyümenin nedeni de tespit edilemiyorsa, dikkatli bekleme sürecine girilir. Burada hastanın şikayetlerinin ortaya çıkıp çıkmayacağına ve kendi kendine iyileşmenin olup olmayacağına bakılır. Hastada şikayetler oluşması halinde hemen doktora görünülmelidir. Aksi halde beklemeye devam edilir.

Dalak büyümesi kendi kendine iyileşmezse, ciddi sorunlar doğurmaya başlarsa ve en önemlisi de, nedeni bulunamıyorsa, hastanın dalağının alınması seçenek haline gelir. Ancak dalağın hastadan alınması radikal bir karardır. Bir insan, dalağı olmadan yaşantısına devam edebilir. Ancak dalak alındıktan sonra, enfeksiyonlara yakalanma oranı bir hayli artış gösterir. Bu yüzden hastanın, yaşamı boyunca ciddi önlemler altında yaşamına devam etmesi gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Avicenna Hastanesi İç Hastalıkları &#; Dahiliye Bölümü Doktorları

Dalak büyümesi ile ilgili semptomlara göre belirtiler ortaya çıkabilir. Dalak büyümesi belirtileri görülmez ise rutin muayene sırasında da ortaya çıkabilir.

Dalak büyümesi belirtileri Nelerdir?

Dalak, karnın sol tarafındaki midenin yan tarafında göğüs kafesinin altında yer alır. Yumuşak ve sünger gibi bir yapıda olan dalak ile ilgili belli başlı hastalıklar ortaya çıkabilir. Dalak büyümesi genel olarak hayati fonksiyonları da etkilemektedir.

Dalak büyüdükçe anormal kırmızı kan hücrelerinin yanı sıra normal kan hücreleri de filtrelenir. Bunun yanı sıra sağlıklı hücre sayısında da azalma görülür. Burada fazla trombosit de hapsedilmiş olacaktır. Vücuttaki dalak büyümeleri sonucunda kan akışında yetersizlik görülür. Bu durumda hastalık organın bazı bölümlerinde hasara da yol açabilir.

Dalak büyümesi nasıl tedavi edilir?

Dalak büyümesinin belli başlı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bunun için tedavi dalak büyümesinin altında yatan nedenin bulunması ile başlar. Öncelikle bekleme ve gözlemleme süreci başlar. Dalak büyümesi teşhis edilerek semptomlar ile ilgili belirtilere bakılır. Ayrıca ciddi sorunlar yaratan bir durumda ise dalak çıkarma ameliyatı yapılabilecektir.

Ciddi komplikasyonlara neden olan dalak büyümesinde cerrahi bir müdahale de gerekebilir. Dalak çıkarma ameliyatı oldukça önemlidir. Bu karar alınırken iyi düşünülmesi gerekir.

Dalak büyümesinde hangi komplikasyonlar ortaya çıkar?

Dalak büyümesinin belli başlı potansiyel komplikasyonları bulunmaktadır. Genellikle enfeksiyon ortaya çıkabilir. Bunun içinde dalak büyümesi, kan dolaşımındaki sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin, beyaz hücrelerin ve trombositlerin sayısının azalmasına neden olan enfeksiyonlar ortaya çıkabilir.

Ayrıca anemi ve yaşanan kanama sırasında da komplikasyonlar olur. Özellikle yaşanan kazalar ve ani çarpmalara bağlı olarak dalak yırtılmaları da oluşur. Dalaklar sağlıklı bile olsa herhangi bir yırtılma sonrasında hasar görür ve hayati bir tehlike yaratabilir. Bu yırtılmalar karın boşluğunda ciddi kanamalara neden olur. 

Dalak büyümesi risk faktörleri nelerdir?

Dalak büyümesinin belli başlı risk faktörleri bulunmaktadır. Hemen hemen herkeste belli bir yaşta dalak büyümesi gelişebilir. Günümüzde özellikle enfeksiyonlu çocuklar ve genç yetişkinlerde dalak büyümesi daha fazla görülebilir. Sıtmanın yaygın olduğu yerlerde yaşayan ve sık sık seyahat eden insanlarda dalak büyümesi meydana gelebilir. Özellikle kalıtsal metabolik hastalıklara sahip kişilerde dalak büyümesi de daha fazla görülür. Tüm bu etkenler dalak büyümesinin risk faktörleri arasında yer alır. 

Dalak; midenin arka kısmında yer alan yumruk şeklinde bir organdır. Kırmızı kan hücrelerinin ve bakterilerin süzülerek temizlenmesinde, lenfoit üreterek bağışıklık sistemini güçlendirmede, trombositler ve kırmızı kan hücrelerin depolanmasında görev yapmaktadır.

Dalak Büyümesi Nedir?

Dalak büyümesi zor teşhis edilmesi açısından sıkıntı yaratır. Belirtileri ender olarak ortaya çıkar. Genelde hekim kontrollerinde ortaya çıkmaktadır. Çok yemek yiyemek ve tıkanmak, karnın üst kısmında şişlik, ağrı ve rahatsızlık hissiyle birlikte sol omuza doğru yayılan bir ağrı oluşabilmektedir.

Dalak büyümesinde altta yatan bazı nedenler oluşabilmektedir. Bunlar; Yorgunluk, bitkinlik, ateş, solgun bir yüz, geceleri terleme, kilo kaybetme, vücutta kolay kanamalar, hıçkırık, sarılık, kansızlık, sık enfeksiyon kapma şeklinde görülebilmektedir.

Dalak Neden Büyür?

Kan Hastalıkları Nedeni İle Büyüme: Vücudun çalışma sisteminde oluşan aksaklıklar nedeni ile dalak daha lenfonit üretmek ve kanı temizlemek için çok daha fazla çalışır ve büyümesine neden olur. Hemolotik anemi, kan hücrelerini bozar ve bu nedenle dalak büyümesi ortaya çıkmaktadır. Sferositoz, talasemi ve orak hücresi anemisi hastalıkları nedeniyle oluşan kan hücrelerinin şekli bozularak, kılcal damarlarda ilerlemesi zorlaşır bu da fazlalık yaratan kan temizleme işini yapan dalağı yorar ve büyümesine neden olur.

Kanser Nedeni ile Büyüme: Lenfoma ve lösemi kanseri nedeniyle oluşan beyaz kan hücreleri dalağı sarar ve dalağın büyümesine neden olur.

Kan Akışı Nedeni İle Büyüme portal hipertansiyon ve karaciğer hastalığı ile kan hücrelerinde azalma ortaya çıkar ve bu da dalağın büyümesine etki eder. Konjestif kalp yetersizliği ile ortaya çıkan kötü kan hücreleri de dalağın büyümesine yol açmaktadır.

Metabolizma Hastalıkları Nedeni İle Büyüme: Niemann-Pick hastalığı, Hurler sendromu ve Gaucher hastalığı nedeniyle de dalak büyümesi olabilmektedir.

Enfeksiyon İle Büyüme: AIDS, Mononükleoz (Epstein-Barr virüsü neden olur), Sıtma, Anaplazmoz, Verem, CMV Enfeksiyonu, Hepatit gibi parazitlerin, virüslerin ve bakterilerin neden olduğu bu enfeksiyonlar ile dalakta büyüme olmaktadır.

Dalak Büyümesi Tedavisi

Dalak büyümesinde öncelikle altta hangi hastalığın bunu tetiklediği araştırılarak bu hastalığın öncelikle tedavi edilmesi ile sağlanmaktadır. Yani karaciğer hastalığı varsa önce bu hastalığın tedavi edilmesi sağlanır. Diğer neden olan hastalıklarda da aynı şekilde hareket edilir.

Dalak büyümesi çok ilerlediyse ve hayati önem taşımaya başladıysa ameliyatla alınması gerekebilmektedir. Özellikle; talasemi, lösemi, Gaucher hastalığı ile kan damarlarında pıhtılaşma varsa ameliyata gerek duyulmaktadır. Dalaksız yaşama sonucunda enfeksiyon çok fazla kapılır ve bu nedenle ameliyat sırasında aşı yapılmaktadır.