Damarların Ince Olmasının Zararları Tedavisi

AKUT DOLAŞIM BOZUKLUĞU

Akut dolaşım bozukluğu önceden herhangi bir belirti olmaksızın ortaya çıkabilir. Nedeni genellikle damar tıkanıklığıdır. Bu durumda çok hızlı hareket edilmelidir. Acil bir durumdur. Aksi takdirde sonuçlar yaşamı tehdit edebilir. Derhal acil doktoru veya ambulans aranmalıdır. Çünkü bu durumda kalp krizi veya felç geçirme riski büyük ölçüde artar. Kan dolaşımının azalmasına karşı da acil önlem alınmalıdır.

BU SEMPTOMLAR VASKÜLER BİR TIKANMANIN BELİRTİLERİ OLABİLİR:

• Uyuşma
• Etkilenen bölgede soluk cilt
• Etkilenen kol veya bacakta nabız alamama
• Ağrı
• Etkilenen bölgede vücut ısısında azalma

DOLAŞIM BOZUKLUĞU NE DEMEKTİR?

Kan damarları gerekli miktarda kanın geçmesine izin verecek kadar geçirgen olmadığında bir dolaşım bozukluğu ortaya çıkar ve bir arteri çevreleyen doku artık yeterli oksijen ve besinlerle beslenemez.

Dolaşım bozuklukları organlara ve kaslara zarar verebilir. Organizmanın her alanında dolaşım bozuklukları ortaya çıkabilir. Beyin hücreleri ve kalp kasları yetersiz beslemeye karşı özellikle hassas olduğu için felç ve kalp krizinden korkulur. 

Birçok yaşlı insan da ekstremitelerde dolaşım bozukluklarından muzdariptir. Özellikle bacaklarda dolaşım bozukluğu yaygındır. Nedeni genellikle damarları daraltan arteriyosklerozdur (arterlerin sertleşmesi).

Önemli bir fark ise hangi damarların dolaşım bozukluğuna neden olduğudur. Kalpten uzaklaşan bir damar, yani bir arter tıkanırsa, hasta için sonuçlar, kalbe giden bir damardan farklı sonuçlar verir.

DOLAŞIM BOZUKLUKLARI – SEMPTOMLAR

Dolaşım bozukluğunun ilk semptomları genellikle gözden kaçırılır. Ne de olsa, tamamen sağlıklı insanlar zaman zaman soğuk ayaklara veya ellere sahip olabilir. Ancak dikkat edilmelidir ki belirtiler gittikçe daha sık ortaya çıkıyorsa arkasında bir dolaşım bozukluğu olabilir. Kalıcı veya tekrarlayan semptomlar olması durumunda tıbbi tavsiye alınmalıdır. Bir dolaşım bozukluğunun veya tıkayıcı bir hastalığın belirtileri şunlar olabilir:

• Soluk cilt bölgeleri
• Gecikmiş yara iyileşmesi
• Uyuşma
• Soğuk uzuvlar
• Ağrı
• Nabız alamama
• Koşarken sınırlı dayanıklılık

ARTERİYEL DOLAŞIM BOZUKLUKLARI

Arterler daralma ve hatta tıkanma gösteriyorsa, arteriyel emboli (tıkayıcı) hastalıklardan söz edilir. Hastalar etkilenen kan damarlarının arkasındaki yetersiz doku tedarikinden muztariptir.

Kronik arter tıkanıklığı genellikle ilerleyici arteriyosklerozdan (arterlerin sertleşmesi) gelişir. Kan akışı, arterlerdeki birikintiler tarafından giderek engellenir. 

Başlangıçta semptomsuz (evre I) daha sonra tipik semptomlarla görülür. Yetersiz kan dolaşımı nedeniyle bacak kasları çok çabuk yorulur ve ağrımaya başlar (evre II). Etkilenenler, tekrar devam etmeden önce yürürken (örneğin yoldaki vitrinlerin önünde) kısa molalar vermek zorundadır. Doktor bu sonuçlar doğrultusunda periferik arter hastalığı (PAH) tanısı koyar. PAH ilerledikçe semptomlar istirahatte ortaya çıkar. IV. evre PAH'da arterler tamamen bloke olur. Tedavi edilmezse, bacak üzerindeki yüzeysel doku alanları ölür. Ülserler ve iyileşmeyen açık yaralar oluşabilir. Daha da kötüleşirse, bacağın kesilme tehlikesi vardır.

PAH'dan etkilenen sadece bacaklar değildir. Periferik arter hastalığı kollarda veya ellerde de ortaya çıkabilir. Çoğu zaman iç organlar, arteriyel tıkayıcı hastalık nedeniyle yetersiz veya eksik bir kan dolaşımından muztariptir. Daha sonra, kalp kasına uygun şekilde kan sağlanamayan koroner arter hastalığı teşhis edilir. Beyinde veya diğer organlarda da damar tıkanıklıkları meydana gelir. Hafif vakalarda vücut yeni kan damarları oluşturarak tedariği üstlenebilir. 

VENÖZ DOLAŞIM BOZUKLUKLARI

Kalbe geri dönen kan damarları da yetersiz geçirgenliğe sahip olabilir veya tamamen kapalı olabilir. O zaman sadece metabolik ürünlerin hücrelerden güvenilir şekilde uzaklaştırılması risk altında değildir. Daralmış damarlarda da tromboz gelişebilir. Bir kan pıhtısı sıkışır ve kan akışını (emboli) engeller. Tromboz genellikle bacaklarda veya kollarda ortaya çıkar. Sonuç olarak, uzuvlar şişer ve basınca karşı çok hassastır. Bazı durumlarda etkilenen bölge iltihaplanmaya benzer kızarıklık ve ısınma gibi semptomlar gösterir.

Tromboz durumunda doktora danışmak veya hastaneye gitmek çok önemlidir. Damardaki kan pıhtısı gevşeyebilir, vücutta dolaşabilir ve akciğerler gibi hayati organlara yerleşebilir.

DOLAŞIM BOZUKLUĞU - NEDENLERİ

Damar sertliği ve embolinin yanı sıra damar iltihabı da dolaşım bozukluklarına neden olabilir. Vaskülit kan damarı yaralanmalarından veya ilaçların zararlı etkilerinden kaynaklanabilir. Bazı hastalarda bir otoimmün hastalığın sonucu olarak vasküler inflamasyon vardır. Bazı risk faktörleri dolaşım bozukluğu olasılığını artırır.

DOLAŞIM BOZUKLUKLARININ GELİŞİMİ İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ:

• Sigara içmek
• Obezite
• Sedanter yaşam tarzı
• Diyabet
• Yüksek tansiyon
• Dengesiz ve sağlıksız beslenme
• Yüksek kolestorol
• Kardiyovasküler hastalıklar

DOLAŞIM BOZUKLUĞU - TANI

Dolaşım bozukluğundan şüpheleniliyorsa doktor, semptomlar hakkında bilgi alacak ve önceki hastalıkları soracaktır. Kardiyovasküler sistem hastalıkları ve metabolik hastalıklar burada özellikle önemlidir. Ekstremitelerde dolaşım bozukluğu varsa etkilenen ve sağlıklı taraf arasındaki farklılıkları belirlemek için vücudun her iki tarafından kan basıncı ölçülür. Gerekirse ayak bileği-kol indeksini (Doppler indeksi) hesaplamak için üst kol ve alt bacaktan da ölçümler yapılır. 

Bir sonraki adımda, doktor genellikle pıhtılaşma faktörleri, enzimler, kolesterol ve kan şekeri değerlerini kontrol etmek için kan alır. Doppler sonografi (ultrason) kullanarak kan akışının yönünü ve hızını gözlemler. Osilografi, kalp kasının damarlardaki pompalanmasının neden olduğu basınç farklılıklarının hala yeterince belirgin olup olmadığını gösterir. Hastalıklı kan damarları, anjiyografi kullanılarak bir X-ışını görüntüsünde gösterilebilir. Böylece dar bir nokta (stenoz) net bir şekilde tespit edilebilir. Mümkünse bir stres ölçümü de yardımcı olur. Bu, hastanın ağrısız belirli bir hızda yürüyebileceği güzergahta hastalığın şiddetini gösterir.

DOLAŞIM BOZUKLUĞU - TEDAVİ

Akut dolaşım bozuklukları tıbbi acil durumlardır. Bu nedenle tedaviye acilen ihtiyaç vardır. Çeşitli cerrahi prosedürler mümkündür.

Mevcut bir kan pıhtısı lokal anestezi (embolektomi) altında çıkarılabilir. Damar tıkanıklığının cerrahi olarak çıkarılmasına ek olarak başka tedavi yöntemleri de bulunmaktadır. Kan inceltici maddeler kullanarak pıhtıyı çözen ilaç damarları açabilir. Vasküler genişlemede daralmış bir kan damarı, bir balon kateter ile mekanik olarak gerilir ve genellikle bir destek (stent) ile açık tutulur.

İLAÇ TEDAVİSİ

Kan dolaşımını teşvik eden ajanlara ek olarak dolaşım bozukluğunun semptomlarını hafifleten ilaç ve gıda takviyeli destek ürünleri kullanılır.

EGZERSİZ TEDAVİSİ

Yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme gibi hafif fiziksel aktivite tüm vücuda oksijen verilmesini iyileştirir.  Fiziksel egzersiz ve hedefe yönelik fizyoterapi, organizmayı yeni damarlar oluşturmaya teşvik eder ve bu da dolaşım bozukluğu olan dokuların tedarikini kısmen üstlenebilir.

DOLAŞIM BOZUKLUKLARINA KARŞI KENDİNİZ NE YAPABİLİRSİNİZ?

Kişinin kendini zorlamadan yapacağı spor, vücudun etkilenen bölgelerine kan akışını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bisiklete binme, yüzme ve yürüyüş önerilir. Fazla kilo mümkün olduğunca azaltılmalıdır. Sigara içmekten tamamen kaçınılmalıdır. Çünkü nikotin ve sigara dolaşım bozukluklarına yol açar. Sağlıklı ve dengeli beslenme de önemlidir. Yüksek kan lipidleri, hastalık üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir. Yağ ve karbonhidrat metabolizması veya yüksek tansiyon hastalıklarında doktorun önerilerine  titizlikle uyulmalıdır.

DOLAŞIM BOZUKLUKLARI İÇİN AKUPUNKTUR

Akupunkturun dolaşımı teşvik edici bir etkisi olduğu düşünülür. Bu açıdan ince iğnelerle tedavi, dolaşım bozukluğunun gelişmesine olumlu etki sağlayabilir. 

DOLAŞIM BOZUKLUĞU İÇİN NÖRALTERAPİ

Nöralterapi yaklaşımında bedene organların tek tek toplamından oluşan bir organizma olarak bakılmaz. Çünkü bütünlük ve regülasyon yaklaşımında organların tek tek sorunsuz çalışmalarının yanı sıra, birbiriyle olan ilişkileri, bedenin enerjisi, kişinin psikolojik ve toplumsal durumu da önemlidir.

Nöralterapide bu yüzden regülasyon yaklaşımı temelinde, ana ekseni oluşturan bağ dokusunu ve vücudun bütün fonksiyonlarını düzenleyen Otonom Sinir Sistemi’nin veya eş anlamlı olarak, Vejetatif Sinir Sistemi’nin (VSS) gerçek işlevselliği bir bütünlük içinde değerlendirilir ve tanı bu bağlamda konulup tedavi yapılır.

Nöralterapi dolaşıma (arter, venöz ve lenfatik) anti enflamasyona katkı sağlaması ve organizmada oluşmuş olan blokajı kaldırması sebebiyle sadece akut değil, kronik hastalıkların tedavisinde de başarılı olarak uygulanmaktadır.

Nöralterapide kullanılan başlıca iki lokal anestezik ürün vardır. Bunlar Prokain ve Lidokain’dir. Nöralterapin en etkin ve bilinen bir özelliği dolaşımı olumlu yönde düzeltmesidir. Arter damar ve toplardamarlarımızı bir ağ gibi saran vejetatif sinir sisteminin özellikle sempatik sinir damarlarının genişlemesi veya daralmasına neden olan bir özelliğe sahiptir. Nöralterapi de özellikle sempatik sinir üzerinde ortaya çıkmış olan tonus artışını ve bu baskıyı kıran yöntemin adıdır.

Nöralterapi uygulamalarında en çok tercih ettiğimiz Prokaindir.

Lokal anesteziklerin;  bronşiyal aktiviteyi ve dolaşımı düzenleyici, kanlanmayı artırıcı, antiinflamatuar, antibakteriyel, antifungal, analjezik (akut ve kronik ağrı), antitümör, nöroprotektif, antitrombotik,  antiepileptik, antiaritmik (ventriküler aritmilerde) ve vazodilatatör etkiler gibi başka olumlu özellikleri de vardır.

Lokal anesteziklerin bu etkileri nedeniyle de son yıllarda  farklı amaçlarla hem tedavide hem de koruyucu hekimlikte; hastalıkların önlenmesi, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi  ve anti-aging etki için kullanımları artmıştır.

BU KONUDA SIKÇA MARUZ KALDIĞIM SORULARA BU YAZI VESİLESİYLE YANIT VEREYİM.

DOLAŞIM BOZUKLUĞU NASIL GELİŞİR?

Genellikle kan akışını engelleyen bir kan pıhtısı, bir damar veya arterde bir daralmaya neden olur. Arterdeki bu tıkanıklığın arkasındaki alana artık yeterince kan sağlanmamaktadır. Kan artık düzgün şekilde akamaz. Daha nadir olarak, dolaşım bozuklukları vasküler bir spazm veya vasküler bir iltihaplanmadan da kaynaklanabilir. Dolaylı hasarlardan kaçınmak için dolaşım bozuklukları derhal tedavi edilmelidir.

BİR DOLAŞIM BOZUKLUĞUNU NASIL ANLARSINIZ?

Arteriyel dolaşım bozukluğunun belirtileri soluk cilt, uyuşma, soğuk ekstremiteler, zar zor hissedilen nabız ve ağrıdır. Parmak uçları veya ayak parmakları mavimsi bir renk alabilir. Eğer enfeksiyon da eklenirse deri genellikle kırmızımsı renkte olur. Kol veya bacak kaldırıldığında oluşan ağrı azalır.

DİYABET NEDEN DOLAŞIM BOZUKLUKLARINA YOL AÇABİLİR?

Diabetes mellitus, kan damarı duvarlarına zarar verir. Bu hem ince kıl damarları (kılcal damarlar) hem de kalpteki büyük damarlar için geçerlidir. Kan pıhtıları daha sonra daralmış damarlarda ve arterlerde daha kolay oluşarak kan akışını daha da engelleyebilir. Dolaşım bozuklukları ortaya çıkar.

FİZYOTERAPİ DOLAŞIM BOZUKLUKLARINA KARŞI YARDIMCI OLUR MU?

Düzenli egzersiz, dolaşım problemleri riskini azaltır. Aktif fizyoterapi ve kişinin kendini zorlamadan yapacağı dayanıklılık sporları bu nedenle faydalıdır. Hedeflenen bir spor programı dolaşım bozukluklarının varlığında yetersiz kan akışında gözle görülür bir iyileşme sağlayabilir. Belirli hareket dizileri, organizmada yeni kan damarlarının oluşumunu uyarır.

DOLAŞIM BOZUKLUĞUNUZ VARSA HANGİ BRANŞA GİDİLMELİDİR?

Hafif bir dolaşım bozukluğunuz varsa mümkün olan en kısa sürede Aile Hekiminize danışmalısınız. Akut damar tıkanıklığı durumunda hayatı tehdit eden sonuçların riski yüksektir. Başvurulması gereken hekim bu durumda genellikle bir damar cerrahı, dahiliye uzmanı veya anjiyologdur.

Faydalandığım Kaynaklar:

•    Nazlikul, H: Nöralterapi Ders Kitabı 
•    Nazlikul, H: Nöralterapi Başka Bir Tedavi Mümkün
•    H. Barop’un (Çevirmen H. Nazlikul) Nöralterapi Atlası 
•    L. Fischer’in  ( Çevirmen H. Nazlikul ve Y. Tamam) Nöralterapi Kitabı
•    James W. NcNabb ( Çevirmen H. Nazlikul ve Y. Tamam) Eklem ve Yumuşak Doku Enjeksiyonları
•    Weinschenk, S: Neuraltherapie 
•    Fıscher, L et: Lehrbusch Integrative Schmeztherapie

Dünyada en sık görülen ve ölüm nedenlerinin başında yer alan koroner kalp hastalığının tedavisi ve bu hastalığın seyri sırasında ortaya çıkan kalp krizi, kalp yetersizliği ve ölüm gibi üzücü olayların önlenmesi konusunda yapılan çalışmalar ‘‘EECP’’ yönteminin yararlarını ortaya çıkardı.

İstanbul Memorial Hastanesi'den Prof. Dr. Günsel Şurdum Avcı, giderek yaygınlaşan bu yöntemi anlattı.

KOLAY uygulanan, kansız ve yan etkisi olmayan ‘‘Enhanced External Counter Pulsation’’ (EECP) yöntemi, Amerika'da 'ün üzerinde merkezde olmak üzere tüm dünyada yaygın olarak koroner kalp hastalarının tedavisinde kullanılmakta.

EECP yöntemi ile tedavi, kalbi besleyen koroner damarların ve ince uç dallarının genişlemesini, bu dallar arasında kollateral adı verilen bağlantı dalcıklarının (doğal by-pass'ların) açılmasını ve yeni kılcal damarların oluşmasını sağlamaktadır. Böylece, kalbi besleyen koroner damarlarında daralma ve tıkanma olan koroner kalp hastalarında, kalpte kanlanma eksikliği düzelmekte, koroner yetersizliğine bağlı olarak ortaya çıkan göğüs ağrısı, yorgunluk, nefes darlığı, çarpıntı gibi yakınmalar azalmakta, hatta kaybolmakta; kalp krizi riski azalmakta, ömür uzamaktadır.

EECP, kolay uygulanan bir yöntemdir: Sırt üstü yatar durumdaki hastanın bacaklarına ve kalça çevresine sarılan hava torbaları, kalp atımları ile eş zamanlı olarak şişirilip boşaltılır. Her şişirme sırasında bacaklara uygulanmış olan basınç, bu bölge damarlarındaki kanın kalp yönüne hareketini sağlar. Kalbe yakın ve koroner damarların çıktığı ana atardamar bölgesinde biriken kanın yükselttiği basınç ile, kan koroner damarlara itilir. Her kalp atımında olan bu itiş, zamanla koroner damarların uç dallarında genişlemeyi ve yeni yan dalların oluşumunu sağlar. Günde bir saatten toplam 35 saat uygulanan bu tedavi sırasında, doktor ve hemşire tarafından yapılan ilave bağlantılar ve ince ayarlar ile en iyi etkinin elde edilmesi sağlanırken, hasta hiçbir yakınma hissetmeksizin gazetesini okuyabilir, televizyon seyredebilir, bir saatlik günlük tedaviyi aldıktan sonra evine ya da işine gidebilir.

EECP tedavisi gören hastaların elde ettiği yarar, yakınmalarının azalmasından anlaşılabileceği gibi, tedaviden sonra yapılan efor, talyum ve diğer testlerle de kanıtlanabilir. Tedavi ile elde edilen yararlı etki kalıcı olup beş yıl geçtikten sonra yapılan testlerde de gösterilebilir.

HAFTANIN KİTABI

Bir insanın kendini daha iyi hissedebilmesi, daha sağlıklı olabilmesi için, yaşamın getirdiği ve biriktirdiği zararlılardan arınması gerekiyor. Bu arınmaya, toksinlerden kurtulma anlamında ‘‘detoks’’ deniliyor. Bu haftaki kitabımız ‘‘Zihinsel Arınma’’ adını taşıyor. Bu kitap, bir hafta içinde negatif düşünceyi yenme, stresleri atma, güveninizi yeniden kazanma ve tamamen gevşemeyi öğretmeyi amaçlıyor.

Bu kitap bir hafta boyunca tüm D&R mağazalarında yüzde 15 indirimli