Kilo vermeye çalışanların azılı düşmanı, en büyük engeli insülin direnci!
İnsülin hormonunun görevi glikozun hücre içerisine girmesini sağlamaktır. Yani bir şeyler yediğimizde yükselen kaç şekerini düşürme-dengeleme işini yapar. İnsülinin çalışmasında bozulma olursa ve dokular insüline doğru yanıt vermezse glikoz kanda birikeceğinden kan şekerinde yükselme görülür. Yükseldikçe bunu düşürmek için daha çok insülin salgılanır. Ancak işlev bozukluğu olduğu için kan şekeri yükselmeye devam eder.
Yine bir kısır döngü! Dokuların insüline karşı gösterdiği direnç; kiloların bize gösterdiği direnci doğuruyor yani…
Sebepleri:
-Genetik faktörler
-Fazla kilolu olmak
-Hareketsizlik
-Bazı İlaçlar
Kan şekeri düzensizliği olduğu için insülin direnci olan kişilerde en büyük problem iştah kontrolsüzlüğüdür. Bu da beslenmeyi yönetmeyi zorlayan en önemli etkenlerden biridir. Kilo vermek hem metabolizma hem de kişi tarafından zorlaşır.
Önemsenmezse diyabete doğru gidebileceği için beslenme düzenlemeleri yapmak şarttır.
Peki kan tahlilleri ile nasıl hesaplanır?
(Açlık insülin değeri x açlık kan şekeri değeri)/ = formülünden çıkan sonuç > mg/dL ise insülin direnciniz var diyebiliriz.
Bazı tahlillerde direkt HOMA-IR değeri olarak da verilir.
Neler yapılabilir?
Doğru beslenme ve egzersiz ile insülin direncini kırabiliriz!
· Kan şekeri dengesi için uzun süre açlıklar önerilmez. Doğru zamanlarda ara öğünler yapılmalıdır.
· Öğün içerikleri aşırı karbonhidrat içermemelidir. Basit şekerler yanında kan şekerini dengeleyebilecek protein kaynağı olmadan tercih edilmemelidir. Örneğin çikolatanın yanında süt içmek, meyvenin yanında ceviz yemek gibi.
· Kan şekerini hızlı yükselten patates, pirinç, mısır, havuç, beyaz ekmek gibi besinler çok sık tercih edilmemelidir. Tercih edilirse yanında yoğurt, yumurta, ayran, et-tavuk-balık gibi protein kaynakları tüketilmelidir.
· Posa alımı arttırılmalıdır. Tam tahıllı ürünler tercih edilmeli ve meyve sebze tüketimine özen gösterilmelidir. Yemeklerin yanında mutlaka yağsız salata veya yeşillik olmalıdır.
· Eklenmiş şeker, glikoz şurubu içeren paketli ürünlerden kaçınılmalıdır.
· Lif ve bitkisel protein kaynağı olan kurubaklagiller haftada 2 kez tercih edilmelidir.
· İnsülin direnci olan kişilerde özellikle bel bölgesinde yağlanma görülür. Bu nedenle aşırı yağlı, kızartma besinler fazla tercih edilmemelidir.
· Hayatınızdaki aktiviteyi arttırmayı da unutmayın.
Gelin bu direnci Diyetin Sağlıklı Yaşam Merkezi’nde birlikte kıralım. seafoodplus.info İletişim bölümündeki whatsapp hattımızdan bilgi alabilirsiniz.
İnsülin direnci, insan vücudunda bulunan ve bulunması gereken şekerin kontrol edilebilmesi için salgılanan insülinin etkisini göstermesindeki zorluk diye adlandırılmaktadır.
İnsülin glukoz adı verilen insan vücudundaki önemli enerji kaynağı sayılan kan şekerini, hücre içine sokan pankreas hormonudur.
Bu düzenleme vücutta yapılırken tıp dilinde ‘’insülin reseptörü’’ adı verilen bir yapıyla bağlanır ve vücutta aktivite olur.
Tıp dilinde ‘’insülin reseptörü’’ olarak geçen bu bağlantı, bir çok neden ile insülinin bağlanmasına izin vermez, bu durumda da vücutta insülin olduğu halde kanda insülinin görev yapmamasına neden olur. Bu durum insülin direnci olarak adlandırılmaktadır.
İnsülin Direncinin Belirtileri
Yukarıda saydığımız nedenler genellikle insülin direnci olan kişilerde gördüğümüz belirtilerdir. Bu nedenleri ve belirtileri olan kişilerin mutlaka insülin direnci testi yaptırmaları ve bir uzmana başvurmaları gerekmektedir.
İnsülin Direnci Tedavisi
İnsülin direnci olan kişilerde;
‘’Sık sık acıkıyorum’’
‘’Asla kilo veremiyorum’’ şikayetlerini sıkça duyarsınız.
İnsülin direnci tedavisinde öncelikle kişilerin sağlıklı beslenmeye ve sağlıklı yaşamaya özen göstermeleri gerekmektedir. İnsülin direnci olan kişinin sağlıklı öğünlerle beslenmesi, uyku düzenini sağlaması ve egzersiz yapması çok önemlidir. İnsülin direnci tedavisinde, insülin direnci olan kişinin yaşı, cinsiyeti, fiziksel durumu ve hayat tarzına göre planlanmalıdır. İnsülin direnci tedavisinin sürdürülebilir olması açısından kişiye özel tedavi uygulanmalıdır.
İnsülin direnci tedavisinde yapılması gerekli olan insülin direnci testi yapılmalıdır. Bu teste kişinin değerleri yüksek olduğunda 2 ya da 3 aylık veya maksimum 6 aylık tedavi süresinde kişinin insülin direnci normal seviyelere indirilebilmektedir.
İnsülin direnci normal seviyelere döndüğünde kişilerin kilosu kontrol altına alınmaya başlar. Ek olarak, kanser tiplerine yatkınlık, kalp hastalığı ve şeker hastalığı da önlenmiş olur.
İnsülin direnci tedavisinde ilaçlar sıkça kullanılmaktadır ve önemi büyüktür. İnsülin direncini önleyen ilaçlar, şeker tedavisinde de doktorun uyguladığı kullandırdığı ilaçlardır. Özellikle genetiğinde şeker hastalığı riski olan hastalarda insülin direnci tespit edildikten sonra ,doğru tedavi ile şeker hastalığı önlenmiş olur.
Hücrelerin glikozu (besini) kullanabilmesi için insülin hormonuna ihtiyaç vardır.
Vücudumuzun temel enerji gereksinimi glikoz ile sağlanır. Eğer hücreler insüline cevap vermezse, insülin direnci oluşmuş demektir. Bunun sonucu olarak hem insülin daha fazla salgılanır hem de kan şekeri daha yüksek seyreder.
İnsülin direnci neden oluşmaktadır?
Genetik faktörler etkilidir ama asıl etkili olan burada çevresel faktörler yani sizin yaptıklarınızdan da insülin direnci oluşmaktadır. Kilo almak yani vücut yağınızın artması önemli faktörlerden biridir. Özellikle bel çevresindeki yağ artışı insülin direncine neden olmaktadır. Hareketsizlik, polikistik over sendromu, ailenizde diyabet öyküsü gibi diğer faktörlerde insülin direncine neden olur.
Çoğu kilolu danışanım, hekimlerinin tarafından insülin direnci teşhisi ile yönlendirilmektedir.
Yapılan çalışmalarda da kilolu insanların yaklaşık %70’ in de insülin direnci gözlenmiştir. Kilolu çocuklarda ve gençlerde maalesef görülme sıklığı artmıştır.
Peki, insülin direnci ile doğru beslenme arasındaki ilişki nedir?
Diyetisyeniniz, size uygun sağlıklı bir beslenme planı ile fazla olan kilonuzu azaltarak insülin direncinizde iyileşme görebilirsiniz. Hatta sadece insülin direncinizin neden olduğu diğer kan değerlerinizdeki negatif değerlerde kısa sürede düzelme gösterir. Fiziksel aktivite planı da yapılarak düzenli bir şekilde egzersiz yapılmalıdır. Yani, insülin direncinin düzeltilmesi için yaşam tarzı değişikliği şarttır.