Son Güncelleme:
HGB kan hücrelerindeki protein türüdür. Oksijenin akciğerlere gelmesiyle, HGB ve oksijen birleşir, HGB bu oksijeni vücut içerisindeki dokulara taşır. HGB nedir, HGB değeri kaç olmalı, düşüklüğü ile yüksekliği nedenleri neler, sizler için derledik.
HGB nedir?
Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan, kompleks protein yapısıdır. Kırımızı kan hücrelerine yapışan HGB, toplam 4 tane oksijen molekülü taşıyabilir. Aynı zamanda, kırmızı kan hücrelerinin disk biçimine gelmesini sağlar ve dış etkenlerden korunmalarına yardımcı olur.
HGB'nin diğer önemli özelliği, kırmızı kan hücrelerinin daha kolay biçimde damarlardan geçmesini sağlamaktır. Vücudun işleyişi için gerekli ve hayati öneme sahiptir.
HGB değeri kaç olmalıdır?
HGB miktarının düşük ya da yüksek olması bazı sorunlara neden olabilir. Sorunların artması, vücudun işleyişini doğrudan etkiler, oksijen sorunlarına neden olur. İşleyişin seyrinde ilerlemesi için HGB değeri, normal seviyelerde olmalıdır.
Kadınlarda HGB değeri, 1 desilitrede 12 ile gram değerlerinde olmalıdır.
Erkeklerde HGB değeri, 1 desilitrede ile gram aralığında olmalıdır.
Çocuklarda bu değerler, yaşa ve cinsiyete göre değişiklik gösterir. Dolayısıyla çocuklarda sağlıklı değerler uzmanların değerlendirmelerine göre belirlenebilir.
Düşük veya yüksek HGB miktarı, vücudun oksijen ihtiyacını zedeleyebilir. Organların yeterli şekilde çalışmalarına engel olabilir. Bu sorunların yaşanmaması düzenli olarak kan testleri yapılmalı ve HGB değerleri tespit edilmelidir.
HGB yüksekliği nedenleri
Kanda bulunan Hemoglobin miktarının yüksekliği olarak tanımlanan bu durum, nadir görülen bir olaydır. Yapılan çeşitli araştırmalarda HGB yüksekliği, bir kan hastalığı olan Polisitemi belirtisidir. HGB yüksekliği, vücutta alyuvar fazlalığına, kanın normalden kalın olmasına neden olabilir.
Kanın kalın olması, kalp krizi ve felç sorunlarına neden olabilir. HGB yüksekliği tedavi edilmediğinde, ölümcül olabilir ve ömür boyu bu risk yaşanır. HGB bazı nedenlere bağlı yüksek olabilir.
- Aşırı kusma ve sürekli olan ateş,
- Yüksek rakımlı yerlerde yaşamak,
- Akciğer organındaki bazı hastalıklar,
- Düzenli olarak sigara içmek,
- Dehidrasyon,
- Aşırıya kaçılarak yapılan fiziksel egzersizler,
- Bunların tümü yüksek HGB nedenleri arasındadır. Ancak her kişide HGB yüksekliği bunlara bağlı olmayabilir,
HGB düşüklüğü nedenleri
Ölçümden sonra kanda yetersiz HGB miktarının olması, Hemoglobin düşüklüğü olarak ifade edilir. Vücut içerisinde HGB düşüklüğü, genellikle anemi rahatsızlığıyla bağlantılıdır. Yani anemi sorunu olan kişilerde, HGB düşüklüğü sıklıkla yaşanabilir. Tüm anemi türleri aynı olmadığından, hepsine aynı tedavi yöntemi uygulanmaz. Bazı anemi türleri HGB düşüklüğü nedenleri arasında yer alabilir.
- Gebelikten kaynaklanan anemi,
- Demir eksikliği olması nedeniyle ortaya çıkan anemi,
- Vitamin eksikliği olduğundan dolayı ortaya çıkmış anemi,
- Hemolitik anemi,
- Aplastik anemi,
- Orak hücreli anemi,
Bu anemiler, HGB düşüklüğünün nedenleri arasında sayılabilir. Tedavisi için uzmanların yapacakları teşhis çalışması önemlidir.
HGB yüksekliği belirtileri;
HGB yüksek olduğunda bazı belirtiler ortaya çıkabiliyor.
Baş dönmesi ve ağrıları, kaşıntılar, normali üzerinde terleme, kolay şekilde morluk oluşumu ve kanama meydana gelmesi, normal olmayan kilo kayıpları, gözlerde sararmalar ve dökülmeler yüksek HGB belirtileri arasındadır.
HGB düşüklüğü belirtileri;
Göğüs ağrısı, cilt hastalıkları, sıklıkla yaşanan nefes darlığı, normalden hızlı kalp atışı, şişmiş eller ve ayaklar ve baş ağrıları düşük HGB nedenleri arasında yer alır.
İki durumda da erken teşhis önemlidir. HGB testleri periyodik olarak her üç ayda bir kez yapılmalıdır.
Hemoglobin vücut için çok değerli ve çok önemli bir proteindir. Demir açısından da oldukça zengindir. Kanda bulunan alyuvar hücreleri ile tüm vücudu dolaşırlar. Hemoglobinin önemli görevinin bulunması ile Hb değerinin normal değer aralığında olması önemlidir. Hb değerinin normalden yüksek olması ve normalden düşük olması gibi durumlar ile karşılaşabilmek mümkündür. Her iki durumda önemlidir ve tanı ve tedavinin uygulanması gerekir.
Hemoglobin kemik iliğinden üretilir ve alyuvarlarda depolanır. Alyuvar hücreleriyle birlikte tüm vücuda oksijeni taşımak ile görevlidir. Aynı zamanda vücut dokularında biriken karbondioksiti de toplayıp akciğerlere getirmek ile görevlidirler. Oldukça önemli görevi olan hemoglobin kana kırmızı olan rengini de vermektedir. Yuvarlak şekilli olan hemoglobinin ortasında, ince bir merkezi bulunu ve bu merkez hemoglobine şeklini verir. Kansa kolay şekilde hareket edebilmektedirler. Hemoglobinin şekil bozukluklarına neden olabilen orak hücreli anemi isimli bir hastalık bulunmaktadır. Kanda hemoglobin değer Hb testi ile ölçülmektedir. Hb değerinin düşük olması da yüksek olması da bazı rahatsızlıklara neden olur.
HB tahlillerinde değer aralığı kaç olmalı?
Yetişkin bir erkek bireyde ortalama Hb değeri yetişkin bir kadın bireye göre biraz daha yüksek olmaktadır.
Kadınlarda: 12,5 ila 15,5 g/dL
Erkeklerde: 13,5 ila 17,5 g/dL
Yaş aralıklarına göre de hemoglobinin normal değer aralığı farklılık gösterebilmektedir.
5–11 yaş kadınlar: 1,9- 15,0 g/dL
5–11 yaş erkekler: 11,9 – 15,0 g/dL
11–18 yaş kadınlar: 11,9 – 15,0 g/dL
11–18 yaş erkekler: 12,7 – 17,7 g/dL
Kız olan bebeklerde normal HB aralığı:
0–30 günlük: 13,4 – 9,9 g/dL
31–60 günlük: 10,7 – 17,1 g/dL
aylık: 9,0 – 14,1 g/dL
aylık: 9,5 – 14,1 g/dL
aylık: 11,3 – 14,1 g/dL
Erkek olan bebeklerde normal HB aralığı:
günlük: 13,4 – 9,9g/dL
günlük: 10,7 – 17,1 g/dL
aylık: 9,0 – 14,1 g/dL
aylık: 9,5 – 14,1 g/dL
aylık: 11,3 – 14,1 g/DL
HB yüksekliği veya düşüklüğünün nedeni nedir?
Kanda Hb değerinin düşük olması vücutta alyuvarların yeter kadar üretilemediği ya da alyuvarların üremesini engelleyen bir hastalık ya da bir durum nedeni ile olabilmektedir. Hb düşüklüğü anemi yani kansızlık olduğu anlamına gelir. Hb değerinin düşük olmasının nedenleri:
Aşırı kansızlık
Kanser türleri
HIV hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar
Kemoterapi ilaçları
Kronik böbrek hastalığı
Siroz
Hodgin lenfoma
Kuşun zehirlenmesi
Lösemi
Hipotiroidi
Multipl miyelom
B12 ve folik asit eksikliği
Demir eksikliği
Non – Hodgkin lenfoma
Miyelodisplastik sendromlar
Dalak büyümesi
Kan damarı iltihabı
Talasemi
Orak hücreli anemi
Porfiri
Hemoliz
HB değerindeki düşüklük bazı kanamalar sonucunda da meydana gelebilir. Hb değerinin düşmesine neden olabilecek kanamalar:
Yara kanaması
Hemoroid, kanser veya ülser gibi hastalıklar nedeni ile oluşan sindirim sistemi kanamaları
İdrar yolarında meydana gelen kanamalar
Sıklıkla yapılan kan bağışları
Ağır adet kanamaları
Yeni doğmuş olan bebeklerde de 6 – haftalık oldukları dönemde geçici olarak anemi görülebilmektedir. Bunun nedeni ise doğduklarında vücutlarında var olan alyuvar hücrelerinin yenilenmemesidir. Bu durum bebekte var olan başka hastalık olmadığı takdirde hiçbir sorun teşkil etmeden giderek yok olacaktır.
Kan testinde Hb değeri yükselebilir. Bu durum ise vücutta oksijen ihtiyacının artmış olduğu anlamına gelir. Bunun nedeni akciğer ya da karaciğer fonksiyonlarını etkileyen bir hastalık olabilirken yaşanılan ortam veya yaşam tarzında etkili olabilmektedir. Hb değerinin yüksek olmasının bazı nedenleri:
Yüksek irtifalarda bulunmak ya da havada çok daha az oksijen olan bir yerde yaşamak
Sigara veya herhangi bir tütün ürünü tüketmek
KOAH hastalığının bulunması. KOAH hastalığında akciğer dokularında meydana gelen iltihaplar yeterli oksijenin alınamamasına neden olur. Bu durumda da Hb değeri kanda yükselir.
Ciddi oranda susuz kalmak
Kalp yetmezliği ve çeşitli kalp hastalıkları
Böbrek ve karaciğer kanserleri
Amfizem gibi akciğer hastalıkları
Polisetimi vera
Fiziksel olarak performansın artması için yükse oranda eritroprotein kullanımı.