Eş anlamlı sözcükler, cümlede birbirinin yerine kullanılabilirler. Bu kullanım sonucunda da cümlenin anlamında herhangi bir değişiklik olmaz.
Deprem Eş Anlamlısı
Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan genel Türkçe sözlük içerisinde kelimelerin anlamının yanı sıra eş anlamlarına da yer verilir. Bu bağlamda, deprem bir coğrafya terimidir. Anlam itibari ile de yer kabuğunun derinlerde kırılıp yer değiştirmesi sonucunda oluşan hareket manası taşımaktadır. Buna göre deprem terimi ile eş anlamlı kullanılabilecek birden fazla sözcük vardır.
Bu sözcükler de yer sarsıntısı ve zelzele olarak sıralanmaktadır. Bu sözcükler cümle içerisinde aşağıdaki gibi kullanılabilir.
- 1999 yılında olan o zelzele/deprem sebebiyle yakınlarını kaybetmiş.
- Önümüzdeki yıllarda Marmara Bölgesi’ni de kapsayacak büyük bir yer sarsıntısı/deprem bekleniyor.
Örnekler |
---|
|
Eşanlamlı,[1]anlamdaş, müteradif veya sinonim; yazılışları farklı olduğu halde anlamları aynı veya çok yakın olan sözcükler.[2]
Bu tür kelimeler genelde birbirlerinin yerini tutabilir. Türkçede anlamdaş kelimelerin birisi genellikle yabancı kökenlidir.
ÖzTürkçe kelimeler arasında da eş anlamlılık olabilir:
Eş anlamlılık sadece isim soylu sözcüklerde görülmez. Eş anlamlı fiiller de mevcuttur:
Bileşik isim, deyim ve atasözlerinde yerleşmiş şekilde kullanılan sözcüklerin yerine anlamdaşı kullanılmaz. Örneğin kara bahtlı bileşik sözcüğü yerine siyah bahtlı kullanılmaz.
Solüsyon kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Çözelti
Derhal kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Hemen, Acilen, Çabucak, Yekten
Coşkunluk kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Ateş, Galeyan, Hararet, Yangın
Kızarmış kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Kebap
Uyuşturucu kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Maden
Bir Anda kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Çabucak
Söze Bakan kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Uslu, Uysal
Etken kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Aktif, Faktör, Malum, Müessir, Amil
Faizci kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Tefeci
Medet kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı İmdat, Yardım
Maval kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Yalan, Uydurma Söz
Mağdurluk kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Mağduriyet
Füze kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Roket
Torpil kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Arka, Havadar, Kömek
Erincek kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Tembel, Üşengeç
Solgunlaşmak kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Matlaşmak
Vasıf kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Nitelik, Mahiyet
Kıpırdamak kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Kımıldamak
Uygunsuz kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Ekşi, Münasebetsiz, Yersiz
Ayça kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Hilal, Alem
Heykeltıraş kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Yontucu, Yontman, Heykelci
Müessiriyet kelimesinin eş ve yakın anlamı, anlamdaşı Etkinlik
Arama Bölümü Sayfanın En Üst Kısmındadır.
Yazılışları ve okunuşları farklı anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı (anlamdaş) kelimeler-sözcükler denir.
* Bunlar cümlede birbiriyle yer değiştirdiklerinde cümlenin anlamında değişiklik ve bozulma olmaz. Yukarıda örnekler verilmiştir.
* Sözcüklerin eş anlamlı olup olmadıkları, cümle içindeki kullanımlarından belli olur. Yani bir sözcüğün farklı cümlelerde değişik eş anlamları karşımıza çıkabilir.
Örnek :
- Kömür karası gözleri ışıl ışıl parlıyordu. (Kara-Siyah)
- Dost, kara günde belli olur. (Kara-Kötü)
* Eş anlamlılıkla ilgili sorular, bazen "altı çizili sözcüğün cümleye kattığı anlam", "hangisinde...anlamı vardır?" gibi de sorulabilir.
Anlamdaş (eş anlamlı) olmadıkları halde zaman zaman birbirinin yerine kullanılan sözcüklere yakın anlamlı sözcükler denir. Bakmak, görmek, izlemek, seyretmek gibi.