Depremde Raylı Sistem

Türkiye, günlerdir Kahramanmaraş’ta yaşanan depremle seferber ediyor. Binlerce vatandaşımız ve ’lik depremler sonrası hayatını kaybederken, ne yazık ki halen enkaz altında kurtarılmayı bekleyen yüzlerce vatandaşımız daha var.

Deprem, günümüzün doğal afetlerinden biridir. Ancak buna karşı alınan önlemler sayesinde binalar daha sağlam olabilir, yüksek şiddetli depremde bile yıkılması önlenebilir. Mimar Sinan’ın da ülkemizde depreme dayanıklı bazı eserleri var. İşte o eserler ve kullanılan deprem sistemleri…

MİMAR SİNAN YILLAR ÖNCE DÜŞÜNMÜŞ

Maraş depremi sonrası vatandaşlar, tüm dünyada depreme dayanıklı raylı bina sistemleriyle bilinen Japonları konuşuyor.

 Bazı kişiler ise Japonlardan çok önce benzer bazı teknolojilerin Mimar Sinan tarafından geliştirildiğini ve yaptığı camilerde kullandığını söylüyor.Bu noktada sismik deprem izolatörü denilen sistem karşımıza çıkıyor. Peki, Şiddetli sarsıntılarda binalarda kullanılan ve yıkımların önüne geçmeyi sağlayan sismik deprem izolatörleri nedir, fiyatı ne kadar?

SİSMİK DEPREM İZOLATÖRÜ NEDİR

Amerikalı mimar Frank Lyond Wright, ’de Tokyo'daki Imperial Hotel'in temelinde taban izolasyon sistemini uyguladı. yılına gelindiğinde dünyada ilk kauçuk sismik izolasyonlu yapı İsviçreli mühendisler tarafından Makedonya'nın Skobje şehrindeki bir ilkokul binasında uygulandı.

Deprem izolatörü, deprem, rüzgar gibi yapıya zarar verebilecek olayların şiddetini azalmaya yarayan bir sistemdir.

Binalarda kullanılan bu sistem, zemin ile yapının tabanı arasına esnek enerji sönümleyici elemanlar yerleştirerek zeminden yapıya aktarılan deprem kuvvetlerinin azaltılmasına; sismik enerji ve hareketlerini emmesine yarar.

Sismik izolasyona sahip olmayan yapılar kendi ağırlığının 1/10'u kadar yatay yük taşıyabilirken daha fazla yük yapıda büyük hasara neden olur kolon – kiriş birleşim noktalarında kırılmalar başlar. Öte yandan, sismik izolasyona sahip yapılar yükü hafiflettiği için daha fazla yükü taşıyabilir.

İZOLATÖR NASIL KULLANILIR?

Deprem izolatörleri genellikle binaların temelinde kullanılır. Ayrıca kolon altında, orta kısımda ve üst kısımlarda da kullanılabilmekte. Türkiye’deki bazı şehir hastanelerinde kolon üstüne yerleştirilmiş deprem izolatörleri bulunur.

FİYATLARI NE KADAR?

Sismik deprem izolatörleri dünyada sadece 7 firma tarafından geliştiriliyor ve biri de Türk şirketi. Yurt dışından sipariş edilen deprem izolatörlerinin fiyatı 6 bin dolar civarında ancak fiyatı binanın deprem riski taşıyan bir bölgede olup olmamasından binada kaç adet kullanılacağına kadar çeşitli nedenlerle değişiklik gösteriyor.

Örneğin, 5 katlı ve 4 daireye sahip bir binada 40 adet sismik deprem izolatörü kullanılması uygun görülüyor. Bu sisteme benzer bir yöntemin, Mimar Sinan tarafından bazı eserlerinin temelinde kullanıldığı tahmin ediliyor.

MİMAR SİNAN’IN ESERLERİ NASIL BU KADAR DAYANIKLI?

Bu sorunun net bir cevabı olmasa da, uzmanların yaptığı incelemeler sonucu bazı tahminler var. SelimiyeCami'nin zeminin gevşek toprak olduğunu öğrenen bilim insanları, caminin minarelerine zarar gelmemesi ve yıkılmaması için metal kelepçelerle minarelerin temellerini sabitlemenin en iyi çözüm olduğuna karar verdi ve harekete geçti.

Ardından minarelerin temellerini açtırdılar. Tam da bu esnada ekip, koymayı düşündükleri kelepçelerin aynısıyla karşılaştılar. İşte Mimar Sinan yüzyıllar önce aynı şeyi teknoloji günümüzdeki kadar ilerlemeden yapmıştı. Ayrıca zemini son derece esnek olan Selimiye Cami için Mimar Sinan'ın temeli attıktan sonra sekiz sene beklediği de iddia ediliyor.

YÜZYILDA RAYLI SİSTEM KULLANILMIŞ

depreminin ardından Selimiye Cami'nde kuvvetlendirme çalışması başlatılmıştır. Fakat iddialara göre, çalışmalar başladığında mühendisler bir sürprizle karşılaşmıştır.

16’ncı yüzyılda inşa edilen camiinin birçok yerinde raylı sistemler olduğu ortaya çıktı ve bu görenleri hayrete düşürdü. Raylı sistemler sayesinde binanın deprem anında her tarafa beş derece yatabildiği anlaşılıyor. İşte Mimar Sinan’ın bazı eserlerinde kullandığı raylı sistemin Japon mimarlar tarafından 'li yıllarda özel izinle yapılan çalışmada keşfedildiği ve ardından ülkelerine döndüklerinde bu tekniği binalarda kullanmaya başladıkları ileri sürülüyor.

ÇOK KONUŞULAN DEPREM TERAZİSİ NEDİR?

16’ncı yüzyılda Osmanlı padişahları Kanuni Sultan Süleyman, İkinci Selim ve Üçüncü Murad dönemlerinde yaşamış olan Mimar Sinan (Koca Sinan), Osmanlı’nın baş mimarı ve inşaat mühendisiydi.

Yaptığı pek çok eser yüzyıllara meydan okuyarak günümüze kadar sapasağlam ulaşmıştır. Manisa'daki ve Ege’deki tek eseri olan Muradiye Camii ise terazi taşlarıyla bilinir. yıldır çalışan bu döner taşlar, caminin sağlamlığını ve depremde zarar görüp görmediğini açıkça gösteriyor.

Muradiye Camii ve Külliyesi’nin yapımı 'te tamamlanmıştır. Camiinin en dikkat çeken özelliği ise mihrabın iki yanında bulunan terazi taşları sayesinde zeminde kayma olup olmadığının herkes tarafından görülebilmesi. Bununla birlikte, silindir mermer taştan oluşan deprem terazileri eğer dönmüyorsa binanın zarar gördüğü anlamına geliyor.

SELİMİYE CAMİİ’NİN MUHTEŞEM DAYANIKLILIĞI

Mimar Sinan'ın 'Ustalık eserim' dediği ve Edirne'de yılında yaptığı, UNESCO Dünya Mirasları Listesi'ne giren Selimiye Camii de depreme karşı dayanıklılığı açısından dikkat çekiyor. Bilim insanları, Selimiye Camii’nde yaptıkları çalışmalarda tarihi camiinin geçmiş dönemlerdeki depremlerden hiçbir zarar görmediğini söylemişti.

Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından geçtiğimiz yıllarda yapılan incelemede deprem uzmanları, Selimiye Camii’nin önümüzdeki yıl içinde meydana gelmesi muhtemel büyük depremlerden de etkilenmeyeceği ve statik olarak hiçbir sıkıntısının bulunmadığını tespit etti.

Diğer yandan ’lü yıllarda inşa edildiği tahmin edilen Hatay Mahremiye Camisi'nde ve yılında yapılan Bursa Yeşil Cami'de de deprem terazileri yer alıyor.

Gündem

Depremde Hayat Kurtaran Raylı Temel Sistemi Nedir, Özellikleri Nelerdir? Raylı Sistemi Kim Buldu?

Yaşanan depremin ardından yıkılan tüm binalar hakkında "deprem değil, bina öldürür" dendi. Binlerce insan yaşadığı ilde göçük altında kaldı. Depreme dayanıksız, çöken binalardan sonra gündem yeniden "raylı temel sistemi" konusundaki araştırmalarla doldu.

Raylı Temel Sistemi Nedir?

Raylı Temel Sistemi Nasıl Çalışır?

Japonya'daki Depreme Dayanıklı Evler Nasıl İnşa Edildi?

Raylı Temel Sisteminde Binalar Nasıl Yıkılmıyor?

Raylı Temel Sistemini Kim Buldu?

Bu İçerikler de İlginizi Çekebilir

Kahramanmaraş merkezli büyüklüğündeki depremde 10 il birden etkilendi, son rakamlara göre can kaybı 3 bin ''e ulaştı. 

Bu can kayıplarının çoğunun dayanıksız, temelsiz yapılmış binaların, enkazların altında kalmaktan kaynaklandığı ifade ediliyor. Bir çok kişi depremin üzerinden saatler geçmiş olmasına rağmen hala sevdiklerine ulaşamıyor. İletişim kaynaklarının da depremle birlikte yıkılmış olması ise sevdiklerine ulaşamayan kişilerin bütün umutlarını bir bir elinden alıyor.

JAPONLAR, ALMANLAR VE AMERİKALILAR DEPREM İÇİN FARKLI BİR SİSTEM KULLANIYOR

Gelişmiş ülkeler, kullandıkları raylı, yaylı, germeli, sismik izalatörler gibi sistemleri kullanarak olası bir depreme karşı binaları yaparken önlemlerini ilk etapta alıyorlar. Bir deprem gerçekleşmesi durumunda ise, depremin boyutu ne olursa olsun, herhangi bir can kaybı yaşamıyorlar. Üstelik can kaybı yaşanmadığı gibi evler, iş yerleri ve çok katlı rezidanslar bile enkaza dönüşmüyor. 

DÜNYA ÜZERİNDE EN ÇOK DEPREM OLAN JAPONYA''DA UZUN SÜREDİR DEPREM SEBEPLİ CAN KAYBI OLMUYOR

Japonya’da yılında 6 bin kişinin yaşamını yitirdiği Kobe depremi sonrası planlı bir şekilde depreme karşı yol haritası izlendiği ortaya çıktı. Ülke deprem yönetmeliğini değiştirip, denetimleri sıklaştırdı. Japonya''nın geçen yılların ardından her yıl ''yüzlerce'' şiddetli depremle sarsılmasına rağmen hayat normal akışıyla ''can kaybı olmadan'' devam ediyor. 

"PANİK OLMUYORLAR SADECE BİLGİSAYARLARINI TUTUYORLAR"

Sakalar İskitler(Gizlenen Eski Anadolu Halkı) adlı Twitter kullanıcı hesabından yapılan bir paylaşım da bu tezi doğrular nitelikte. Paylaşımda şu ifadeler kullanıyor:

"Japonyası, Amerikası, Almanyası deprem işini çözmüş. Kimisi raylı, kimisi yaylı, kimisi germeli, kimisi sismik izalatörlü vs adlarla kurulan sistemlerle şiddetindeki depremlerde bile, masasındaki bilgisarayını tutuyorlar, panik olmuyorlar. Onlarda olan bizde olmayan nedir?"

Bu paylaşımı görenler "onlar şiddetindeki depremde panik yapmayıp sadece bilgisayarlarını tutarken biz enkaz altında kalıp ölüyoruz" yorumunda bulundu.

RAYLI TEMEL SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?

Binaların rayların üzerine inşa edilmesini sağlayan sistem, binanın deprem anında yerkabuğundan bağımsız olarak ray üstünde hareket etmesini sağlıyor. Böylece sayede, binanın yer sarsıntısından en az etkilenmesi amaçlanıyor.

DEPREME DAYANIKLI YAPILAR NASIL İNŞA EDİLİR

Japonya''da yılında yaşanan büyük deprem sonrasında çok yüksek bütçeler ile çalışmalar gerçekleştirildi. Japonya, hem eski binalarda güçlendirme sağladı. Hem de yeni binaların bu sisteme göre inşa edilmesini sağlıyor. Binaların alçak, orta yükseklikte veya yüksek olmalarına göre ayrı koruma sistemleri bulunuyor.

Örneğin, üç katlı bir binada duvarların güçlendirilmesi ve temelin levhalar ile korunması şartı bulunurken, orta yükseklikteki binalarda çok daha önemli gelişmeler görülüyor. Büyük deprem felaketlerinin yaşanabileceği Japonya’da gökdelenler inşa edilirken yenilikçi bir teknoloji kullanılması da tehlikeleri önlüyor.

Japonya’da depreme dayanıklı evler inşa edilirken kullanılan ana sistem, binanın yeryüzü bağlantısını kesmeye yarayan taban izolasyonu oluşturuyor. Bu sistem için binaların temel kısmında kauçuk ile imal edilmiş tamponlar kullanılırken bu tamponlar binaların deprem tehlikesi anında titremesi ve eğilmesi yerine yatay şekilde sallanmasını mümkün hale getiriyor. Temelde oluşan bu sallanmanın binanın geneline yayılması için de bina iskeleti içerisinde bulunan hidrolik teller kullanılarak binanın yıkılması önleniyor.

BİNALAR NASIL YIKILMIYOR?

Temelde kullanılan izolasyon ve bina içerisindeki devam eden sistem ile birlikte depreme dayanıklı evler yıkılmayan bir hale getirilirken aynı zamanda da çok şiddetli depremler de kırılmak yerine esneme payı oluşturuyor. Japon mühendisler bu konuda duvarların iç kısımlarında oluşturulan boşluklara metal plakalar yerleştirerek tüm binanın aynı anda hareket oluşturmasını sağlarken, bu esneklik binanın yıkılmasını ve kırılmasını da engelliyor. Çok yüksek katlar ile inşa edilen gökdelenler, bu sistem sayesinde sağlı sollu veya önlü arkalı şekilde 3 metreye kadar ulaşan bir mesafede gidip gelirken, katlar arasında esneme paylarının oluşmasıyla binanın yıkılması engelleniyor. Binanın temellerinde amortisörler kullanılması, hareket sırasında binanın esneme payı ile titremesini tehlikesiz bir hale getirirken, temelde kullanılan tampon sıvılar ise sallantı sırasında şiddetin azalmasını sağlıyor.

Depremin ana adreslerinden biri olan Japonya rayl&#; sistemli bina in&#;a ediyor ve bu sayede do&#;al afeti en az hasarla atlat&#;yor. Rayl&#; sistemli binan&#;n tam olarak ne oldu&#;u ve depremde, binalar&#; y&#;k&#;mdan nas&#;l koruyabilece&#;i ara&#;t&#;r&#;l&#;yor. Peki binada rayl&#; sistem nedir, ne demek? Rayl&#; sistemli bina nas&#;l çal&#;&#;&#;r? &#;&#;te detaylar

RAYLI S&#;STEML&#; B&#;NA NED&#;R?

Japonya'da 'de meydana gelen felaket sonras&#;nda ülkede eski binalara güçlendirme yap&#;l&#;rken yeni binalar da yeni sistem do&#;rultusunda in&#;a edildi. Koruma sistemleri, binalar&#;n yüksekli&#;ine göre de&#;i&#;iyor. Üç katl&#; binalarda duvarlar&#;n güçlendirilmesi ve temelin levhalar ile korunmas&#; &#;art&#; konuluyor. Orta yükseklikteki binalarda daha fazla önlemler al&#;n&#;yor.

Rayl&#; sistemli binada, ad&#; üstünde binalar raylar&#;n üzerine in&#;a edilir. Deprem s&#;ras&#;nda ise binalar, yerkabu&#;undan ba&#;&#;ms&#;z bir &#;ekilde ray üzerinde hareket eder. Böylece sallant&#;n&#;n &#;iddeti azal&#;r.

RAYLI S&#;STEM&#; K&#;M BULDU?

Rayl&#; sistemin ilk olarak Japonya'da kullan&#;ld&#;&#;&#; biliniyor. 'te meydana gelen felaketin ard&#;ndan bu sistem üzerinde çal&#;&#;ma ba&#;lad&#; ve ilerleyen zamanlarda, binalar güçlendirildi.

ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ