[emailprotected]
Диалог начинается с «да». Diyalog ‘evet’le başseafoodplus.info «ДА» – издание Платформы Диалог ЕвразияDA dergisi bir Diyalog Avrasya Platformu yayınıdır.
Ежеквартальный международный культурно-интеллектуальный журналÜç aylık uluslararası düşünce ve kültür dergisi
Осень , номер: 42 Güz , Sayı: 42
Yaygın Süreli Yayın / T. C. Kültür Bakanlığı Sertifika No:
ПЛАТФОРМА ДИАЛОГ ЕВРАЗИЯ DİYALOG AVRASYA PLATFORMUПРЕДСЕДАТЕЛЬ BAŞKANСВЕТЛАНА ВИНОКУРОВА SVETLANA VİNOKUROVAСОПРЕДСЕДАТЕЛЬ EŞBAŞKANХАРУН ТОКАК HARUN TOKAKГЕНЕРАЛЬНЫЙ СЕКРЕТАРЬ GENEL SEKRETERЭРКАМ ТУФАН АЙТАВ ERKAM TUFAN AYTAV
АЗЕРБАЙДЖАН AZERBAYCANНИЗАМИ ДЖАФАРОВ NİZAMİ CAFEROVИСА ХАБИББЕЙЛИ İSA HABİPBEYLİМУСТАФА СААТЧИ MUSTAFA SAATÇİ
БЕЛОРУССИЯ BELARUSСВЕТЛАНА ВИНОКУРОВА SVETLANA VİNOKUROVAЖАННА ГРИЩЕНКО JANNA GRİŞENKOАНАТОЛИЙ ЛЕГЧИЛИН ANATOLİ LEGÇİLİNСЕЗЕР ЧАКМАК SEZER ÇAKMAK
ЭСТОНИЯ ESTONYAАЛАН АЛАКУЛА ALAN ALAKULAФАТИХ ГЮЛЛЮ FATİH GÜLLÜ
ГРУЗИЯ GÜRCISTAN ТАТО ЛАСКХИШВИЛИ TATO LASKHİŞVİLİЭКРЕМ ДИНДАРОЛ EKREM DİNDAROL
КАЗАХСТАН KAZAKISTANГАРИФОЛЛА ЕСИМ GARİFOLLA YESİMСЕЙТКАЗЫ МАТАЕВ SEYİTKAZI MATAYEVКАНСЕИТ АБДЕЗУЛЫ KANSEYİT ABDEZULIДИХАН КАМЗАБЕКУЛЫ DİHAN KAMZABEKULIАКТОЛКЫН КУЛСАРИЕВА AKTOLKIN KULSARİYEVA
КЫРГЫЗСТАН KIRGIZISTANАСАН ОРМУШЕВ ASAN ORMUŞEVСЕЙИТБЕК ИДИРИСОВ SEYİTBEK İDİRİSOVКЫЯЗ МОЛДОКАСЫМОВ KIYAZ MOLDOKASIMOVБАКЫТ ОРУНБЕКОВ BAKIT ORUNBEKOVАБДЫКЕРИМ МУРАТОВ ABDIKERİM MURATOVКУБАН ТАБАЛДИЕВ KUBAN TABALDİEVНУРГУЛЬ МАКСУТОВА NURGUL MAKSUTOVAТЕМИРБЕК ТОКТОГАЗИЕВ TEMİRBEK TOKTOGAZİEVЖОЛДОШБЕК БУЗУРМАНКУЛОВ JOLDOŞBEK BUSURMANKULOV
МОЛДАВИЯ MOLDOVAБОРИС МАРИAН BORİS MARİANФЕРИДУН ТЮФЕКЧИ FERİDUN TÜFEKCİ
РОССИЙСКАЯ ФЕДЕРАЦИЯ RUSYA FEDERASYONUЛЕОНИД СЮКИЯЙНЕН LEONİD SUKİYAİNENТАТЬЯНА ФИЛИППОВА TATYANA FİLİPPOVAАЛЕКСАНДР РУЧКИН ALEKSANDR RUCKİNЕВГЕНИЙ ДУГИН YEVGENİY DUGİNДАМИР ИСХАКОВ DAMİR İSHAKOVРАЗИЛЬ ВАЛЕЕВ RAZİL VALEEVРАСИМ ХУСНУТДИНОВ RASİM HUSNUTDİNOV
ТАДЖИКИСТАН TACIKISTANМЕХМОН БАХТИ MEHMON BAHTİ НОДИР ОДИЛОВ NODİR ODİLOVЭМСАЛ КОЧ EMSAL KOC
ТУРЦИЯ TÜRKIYEМЕХМЕТ АЛТАН MEHMET ALTANБЕШИР АЙВАЗОГЛУ BEŞİR AYVAZOĞLUНИЯЗИ ОКТЕМ NİYAZİ ÖKTEMАВНИ ОЗГУРЕЛЬ AVNİ ÖZGÜRELМЕХМЕТ САРАЙ MEHMET SARAYЭДИБЕ СОЗЕН EDİBE SÖZEN
ТУРКМЕНИCТАН TÜRKMENISTANZEKI PEKTAŞ ЗЕКИ ПЕКТАЩОСМАН ЯЗЫДЖЫ OSMAN YAZICI
УКРАИНА UKRAYNAСЕРГЕЙ ТЕЛЕШУН SERGEY TELUŞİNВЛАДИМИР СЕРГЕЙЧУК VOLODİMİR SERHİYÇUKАЛЕКСЕЙ ЧЕБУКИН ALEKSEY CEBUKİNИВАН ДРАЧ İVAN DRACГОКХАН ДЕМИР GÖKHAN DEMİR
ОБЩЕСТВО TOPLUM
Игил не имеет ничего общего исламом!IŞİD’in İslam’la alakası yok! Мюмтазер Тюрконе Mümtaz’er Türköne 20
ПУТЕШЕСТВИЕ GEZI
Движение Хизмет– «благородное лицо ислама» Hizmet Hareketi: İslamın asil yüzüСвами Шантатмананда Swami Shantamananda 24
МНЕНИЕ УЧЕНОГО ENTELEKTÜEL BAKIŞ
Образование становится самой важной задачей в мире“Çocuk eğitimi, dünyanın en önemli meselesidir”
Вопросы задавал: Ибраим Нуракун Уулу Röportaj: İbraim Nurakun Uulu 28
ТРАДИЦИИ GELENEK
Гостеприимство – это модно в Беларуси!Misafirperverlik, Belarus’ta hep modadır!
Ирина ТУЛУПОВА / İrina TULUPOVA 32
ГЛАВНАЯ ТЕМА / DOSYA
ПОДЗЕМНЫЙ ГОРОДA И ХРАМЫYERALTI ŞEHİR VE MABEDLERİ
Глубины истории в подземном ДеринкуюDerinkuyu’nun derin hikâyesi…Самет Алтынташ / Samet Altıntaş 06
Пещерные мечети Казахстана поражают воображениеKazakistan’ın yeraltı mescidleri ДОГАН ЙЫЛДЫЗ / DOĞAN YILDIZ 10
Киево-Печерская Лавра над ДнепромKiev, Peçersk Lavra Yeraltı Manastırı
Андрий КОНОНЕНКО / Andriy KONONENKO 16
СОДЕРЖАНИЕ
МНЕНИЕ УЧЕНОГО ENTELEKTÜEL BAKIŞ
Формула компромисса Мевляны РумиMevlana’nın uzlaşı Formülü
Мухиба МахмаджановаMuhiba Mahmadcanova 36
МНЕНИЕ УЧЕНОГО ENTELEKTÜEL BAKIŞ
Нобелевский лауреат Мо Янь: Размышления о ТурцииNobel ödüllü Çinli yazar Mo Yan: Türkiye İzlenimlerim Мо Янь Guan Moye (Mo Yan) 42
ОБЩЕСТВО TOPLUM
Владимир Якунин: «Нам нужен многополярный мир»‘‘Çok kutuplu bir dünyaya ihtiyaç var’’
Вопросы задавал: Сезер ЧакмакRöportaj: Sezer Çakmak 48
СЕМЬЯ AILE
Трудовая миграция в Молдове: минусов больше, чем плюсовMoldova’da İşgücü göçü: faydasından çok zararı mı var? Борис Мариан Boris Marian 52
İÇİNDEKİLER
ЛИТЕРАТУРА EDEBİYAT
Неповторимый мир Махтумкули ФрагиEşsiz Dünyasıyla,Mahtumkulu FirakiАннагурбан Аширов, Annakurban Aşirov 56
ЛИТЕРАТУРА EDEBIYAT
Настоящее и будущее русской литературы.‘‘Ben Böyle düşünüyorum’’
Борис Клементьев Boris Klementyev 60
ИСТОРИЯ TARIH
«Отец народа» - Гаджи Зейналабидин Тагиев“Milletin Atası” Hacı Zeynalabdin Tağıyev Шахин Дурмаз Şahin Durmaz 64
ЗДОРОВЬЕ SAĞLIK
«Боржоми» – быть!“Borjomi” uzak gelecekte de olacak!
Тато Ласхишвили Tato Lashişvili 68
ОБЩЕСТВО TOPLUM
Перекресток Прогресса: Новый Узбекистан İlerleme Yollarının Kesişme Noktası : Yeni ÖzbekistanБеруний Алимов, Beruniy Alimov 74
TURIZM ТУРИЗМ
Увидимся в космосеUzaydaGörüşmek üzere
Вадим Стогов Vadim Stogov 78
СПОРТ SPOR
Аударыспак – казахская борьба верхом на лошадях At üstünde Kazak güreşiРамазан Саттыбай Ramazan Settibay 84
ТРАДИЦИИ GELENEK
Праздник Наадам Naadam Bayramı
А. Отгонбайар A. Otgonbayar 90
МУЗЫКА MÜZİK
Эстонский фестиваль песни и танцаŞarkılarla Devrim Yapmak 96
6 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
ПОДЗЕМНЫЙ ГОРОД И ХРАМЫГЛАВНАЯ ТЕМА
В Каппадокии есть множество подземных городов. Вырубленные в скалах церкви первых христиан – наследие минувшей цивилизации. Деринкую – самый крупный из таких подземных городов, и это отражено в его названии (по-турецки Derinkuyu – «глубокий колодец»).
Самет АлтынташЖУРНАЛИСТ, ПИСАТЕЛЬ
Как-то мы отправились со школь-ной экскурсией в Каппадокию, где бродили по вырубленным в скалах домам, пещерам и под-земным городам. Каппадокия
подобна букинисту, в лавке которого хра-нятся старинные книги с их неповторимым ароматом. Здесь древность сохранилась во всем своем великолепии. Брызги лавы и пеп-ла вулканов Эрджиес, Хасандаг и Гюллюдаг
Samet AltıntaşGAZETECİ, YAZAR
Okul gezisi nedeniyle gittiğimiz Kapadokya’da kayalara oyu-lan evleri, mağaraları ve yeraltı şehirlerini geziyorduk. Ülkele-re teknoloji satan ve ürettikle-
ri aletlerle dünya üzerindeki milyarlarca insanı aynı dilde buluşturan Japon bir heyetle Derin-kuyu’nun girişinde karşılaşmıştık. Rehberin ma-ğara hakkında verdiği bilgileri dinleyen Japon turistler şekilden şekle girmiş, ellerine, kolla-rına mukayyet olamamışlardı. Rehber, anlata-
Глубины истории в подземном Деринкую Derinkuyu’nun derin hikâyesi…
SAYI: 42 • GÜZ 7
YERALTI ŞEHIR VE MABEDLERI DOSYA
caklarını tamamlamış, misafirlerini az önce hikâye-sini anlattığı yeri gezmeleri için merdivenlere davet etmişti. Ama o da ne? Kafileden hiçbiri yerin metre-lerce altına inmeyi göze alamamıştı. Sebebini sordu-ğumuzda verdikleri cevap çok enteresandı: “Çünkü orada oksijen yoktur!” Bu, halet-i ruhiye, millet ola-rak geçtiği bilimsel formasyonun bir tezahürüydü ve anlayışla karşılandı. Sonuçta onlar dünyada kaldılar bizse bir başka dünyaya doğru yolculuğa çıktık. Bu fasla birazdan döneceğiz.
Kapadokya bölgesi, eski kitapları kokusuyla muhafaza eden bir sahaf gibi. Tarihöncesi devirleri dükkânının dışına çıkarmayan bir âdeti var buranın. Erciyes, Hasandağı ve Güllüdağ’ın püskürttüğü lav ve küller, bu diyarı kendi rengine boyamasının yanı sıra insanı başka göklerin altında hissettiriyor. Kapa-dokya’da bir sürü yeraltı şehri söz konusu… İlk Hıris-tiyanların kayalara oydukları kiliseler, bugün bir uy-garlık mirası. Mezkûr yeraltı şehirlerinin en büyüğü ise adına da sirayet ettiği üzere Derinkuyu… Nevşe-hir- Niğde karayolu üzerinde bulunan mahut mahal, 36 yeraltı şehrinin en gizemlisi belki de… İnsan işçi-liğinin en nadide eserlerinden biri… Binlerce insanın barınma, yeme-içme, ibadet ve askerî olanakların olduğu gerçek bir şehir burası, üstelik sekiz katlı. Bu arada şu notu raptedelim: Bugün müze kapsa-mında olan Derinkuyu’nun halka açık yerlerinde ki-lise, ahır, kiler, yemekhane, şıraha-ne, okul, çalışma odaları, uyuma ve dinlenme birimleri ile mezar odaları var. Ahali, buranın yılında te-sadüfen (tevafuken) bulunduğunu anlatıyor. Karşılaştıkları manzara karşısında hayretten hayrete gi-ren yetkililer, Derinkuyu’yu turizme kazandırmanın çarelerini aramış-lar. Birtakım onarım işlemlerinden sonra da ’te ziyarete açılmış.
сделали все вокруг одноцветным, и кажется, будто ты находишься в ином мире…
В Каппадокии есть множество подземных горо-дов. Вырубленные в скалах церкви первых христиан – наследие минувшей цивилизации. Деринкую – са-мый крупный из таких подземных городов, и это от-ражено в его названии (по-турецки Derinkuyu – «глу-бокий колодец»). Этот город, расположенный под ав-томагистралью, соединяющей Невшехир и Нигде, по-жалуй, самый таинственный из 36 подземных городов.
Деринкую – одно из редчайших произведений че-ловеческого труда. Здесь, на восьми этажах, люди мог-ли жить, питаться, молиться и защищать себя от не-прошенных гостей. Сегодня Деринкую – музей, посе-тители которого на открытых для осмотра этажах мо-гут увидеть церкви, хлева, погреба, столовые, вино-дельни, школы, рабочие кабинеты, спальные комна-ты и комнаты отдыха, погребальные камеры.
Подземный город был случайно обнаружен в м году. После проведения восстановительных работ в ом году музей Деринкую открыли для посе-тителей. Добавим немного технической информации: подземный город занимает площадь в 4 квадратных километра. Для посетителей же открыта террито-рия в 2,5 квадратных километра. Особую таинствен-ность городу придает то, что далеко не все его эта-жи исследованы.
История Деринкую (обычного наземного города) восходит к му году до нашей эры. Считается, что первые поселенцы пришли из ассирийских колоний. А что же подземные города? Почему людям потребо-валось загонять цивилизацию так глубоко под землю, зачем им нужно было строить мир под миром? Причи-на проста: две тысячи лет назад Римская империя, где официальной государственной религией было идоло-поклонство, вела войну против христианства. Ярый
KAPADOKYA’DA bir sürü yeraltı
şehri söz konusu… İlk Hıristiyanların
kayalara oydukları kiliseler, bugün bir
uygarlık mirası. Mezkûr yeraltı şehirlerinin en
büyüğü ise adına da sirayet ettiği
üzere Derinkuyu… Nevşehir- Niğde
karayolu üzerinde bulunan mahut
mahal, 36 yeraltı şehrinin en
gizemlisi belki de…
8 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
ГЛАВНАЯ ТЕМА
Araya bir de teknik bilgi sıkış-tıralım: Derinkuyu yeraltı şeh-ri, toplam 4 km2’lik bir alana tekabül ediyor. Gezilebilen mekân ise 2,5 km2. Burayı gi-zemli kılan hava, derinliğinin tam olarak bilinmemesinde yatıyor, kanaati acizanemce.
Arzın merkezine seyahat
Derinkuyu tarihinin (yeraltı şehrinin değil) M.Ö. ’li yıl-lara kadar gittiği serdediliyor. İlk yerlilerinin ise Asur kolo-nileri olduğu yönünde bilgiler mevcut. Peki, ya yeraltı kent-leri? İnsanlar neden bu ka-dar derinlere medeniyet inşa etme, dünya içine bir dünya kurmak istemişler? Sebebi şu: Roma İmparatorluğu, Hı-ristiyanlığın ilk dönemlerinde o zaman Hak din olan İsevîliğe karşı savaş açar. Çünkü dev-
letin resmî dini putperestliktir. Ateşli bir pagan olarak adde-dilen İmparator Diocletianus, sayıları gittikçe artan Hıristi-yanları acımasızca cezalandı-rıyordur. Roma’nın zulmünden kaçan ilk Hristiyanlar ise dinle-rini özgürce yaşayabilmek için gizlenmek durumunda kalırlar. İşte, başta Derinkuyu olmak üzere daha birçok yeraltı şeh-ri bu saikten ötürü inşa edilir, iman edilir. Bizler bugün bir tu-
rist edasıyla buraları geziyoruz. Ama adımladı-ğımız yerler, bir zamanlar âdemoğlu için hayat-memat meselesinin tam ortasında bulunuyor-du. O yüzden burada yaşayan insanlar, her ihti-mali düşünmüşler. Mesela 52 adet su kuyusu, bir o kadar da havalandırma bacası söz konusu. Bu durum da o dönemdeki baskı ortamının ne denli dehşetengiz olduğunu gösteriyor. Bugün dekor olarak gördüğümüz yerler, bir devrin son şahitleri aslında. Gidenler muhakkak hatırlar; içerideki hemen bütün kapılar silindirik taşlar-dan yapılmış, tehlike anında yuvarlayıp kapat-mak için. Girişin yüzeyden ince bir işçilikle giz-lenmiş olması da ayrı bir öneme haiz. Birinci kat-ta, az önce de ismini zikrettiğimiz mahaller var: ahır, şaraphane, vaftizhane gibi. İkinci katta ise mutfak, erzak depoları gibi yeme-içme ile ilgili hayatî yerler söz konusu. Üçüncü katta bulunan havalandırma bacasının yeraltı şehrinin bütün
язычник император Диоклетиан жестоко карал христиан, ко-торых становилось все больше. Христи-ане бежали от пре-следования Рима и, чтобы свободно ис-поведовать свою ре-лигию, были вынуж-дены скрываться. Ве-роятно, именно по этой причине возник-ли многие подзем-ные города, в чис-ле которых и Де-ринкую. Сегодня мы здесь как тури-сты. Но это место ког-да-то было для лю-дей убежищем. По-этому те, кто здесь жил, все продума-ли до мелочей. На-пример, в городе есть 52 колодца и столь-ко же вентиляцион-ных шахт…
Туристы воспри-нимают эти места про-сто как декорации, на самом же деле они – последние свидете-ли своей эпохи. Поч-ти все двери в Де-
ринкую сделаны из кам-ня и имеют форму колеса, чтобы в момент опасно-сти можно было наглухо заблокировать входы. С внешней стороны двери мастерски замаскирова-ны. На первом этаже на-ходятся хлев, винодель-ня, крестильня. На вто-ром располагались кух-ня, где хранились запасы продовольствия, и про-чие помещения, имею-щие жизненно важное значение. Удивительно, что устроенная на треть-ем этаже вентиляцион-
ПОЧЕМУ людям потребовалось загонять цивилизацию так глубоко под землю, зачем им нужно было строить мир под миром? Причина проста: две тысячи лет назад Римская империя, где официальной государственной религией было идолопоклонство, вела войну против христианства. Христиане бежали от преследования Рима и, чтобы свободно исповедовать свою религию, были вынуждены скрываться.
ПОДЗЕМНЫЙ ГОРОД И ХРАМЫ
DOSYA
ная шахта сообщалась со всеми перехода-ми подземного города. Есть здесь и туннель протяжённостью в 9 километров, соединяю-щий Деринкую с другим подземным городом Каймаклы. На четвёртом этаже находились спальни и гостиные, а также склады продо-вольствия. На пятом – туннель, доводящий до седьмого этажа. Шестой этаж представ-ляет собой некое переходное пространство, здесь внимание привлекают блоки безопас-ности. На седьмом этаже расположены залы, где собирались первые христиане. Здесь раз-мещены церковь, общий зал и колодец. На восьмом этаже комнатки, маленькие, словно кельи, дышат печалью и одиночеством. Глу-боко под землей существуют и другие эта-жи. Может быть, в будущем они тоже будут обнаружены и описаны.
yollarına ulaş-ması insanı gerçekten hay-rete düşürüyor. Bu arada bura-da yer alan tü-nel, 9 km uzak-lıkta bulunan Kaymaklı ye-raltı şehrine gi-diyor. Dördüncü kata inildiğinde oturma-yatma odaları ile yine erzak depoları
yer alıyor. Beşin-ci katta burayı yedinci kata bağlayan tünelin baş-langıcı bulunuyor. Altıncı kat, bir ara geçiş yeri, gü-venlik birimleri dikkat çekiyor. Yedinci kata ‘gerçek hayat’ diyebiliriz. Çünkü burada ilk Hıristiyanların toplantı salonları, ki muhtemelen stratejilerini be-lirliyorlardı, kilise, kilisenin devamında bir salon ve su kuyusu var. Sekizinci katta ise küçük odacık-lar mevcut, halvet odaları gibi, hüzün ve yalnızlık kokuyor. Tabi, demin de söyledik, yeraltına doğru daha başka katların varlığından söz ediliyor. Belki ileride buralar da keşfedilir ve literatüre dâhil olur, diyelim. Yazının girişinde, ‘Bu fasla birazdan döne-ceğiz.’ diye virgül koymuştuk. Mevzu şu: Bilim-kur-gu romanlarının müthiş yazarı Jules Verne, ömrü vefa etseydi de keşke Derinkuyu’yu da görseydi. Belki de ‘Dünyanı Merkezine Seyahat’ romanını buradan başlatabilirdi yahut Axel ile amcası jeolog ve madenbilimci Profesör Lindenbrock’un yolunu buraya düşürürdü. Ne dersin sevgili okuyucu?
INSANLAR neden bu kadar derinlere bir dünya kurmak
istemişler? Sebebi şu: Roma İmparatorluğu,
Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde o zaman
Hak din olan İsevîliğe karşı savaş açar. Çünkü
devletin resmî dini putperestliktir. Ateşli bir pagan olarak addedilen İmparator Diocletianus,
sayıları gittikçe artan Hıristiyanları acımasızca
cezalandırıyordur. Roma’nın zulmünden kaçan ilk Hristiyanlar ise dinlerini özgürce
yaşayabilmek için gizlenmek
durumunda kalırlar.
10 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
ПОДЗЕМНЫЙ ГОРОД И ХРАМЫГЛАВНАЯ ТЕМА
10 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
ГЛАВНАЯ ТЕМА
Пещерные мечети Казахстанапоражают воображениеKazakistan’ın yeraltı mescidleri МЕРЬЕМ Апа, ухаживая за мечетью и заботясь о паломниках, старается сохранять традиции предков, поэтому возле мечети расположена зона отдыха, где есть все необходимое для гостей. ВОЗЛЕ пещерной мечети – кельи мюридов (учеников). Надеясь на исполнение своих молений, паломники совершают обряд на древнем кладбище и оставляют садака (милостыню), а затем уходят.
SAYI: 42 • GÜZ 11
YERALTI ŞEHIR VE MABEDLERI DOSYA
SAYI: 42 • GÜZ 11
DOSYA
DOĞAN YILDIZ GAZETECİ
Kazakistan’ın batısında Türk-menistan, Karakalpakistan, İran ve Hazar Denizi’ne sınırı olan Mangistau eyaletine bağlı Aktav şehrinde bulunan Şopan
Ata ve Beket Ata yeraltı mescitleri, görenleri kendine hayran bırakıyor. Ülkenin en zengin petrol yataklarına sahip Aktav şehir merke-zine yaklaşık iki yüz elli kilometre uzaklıktaki mescitler, Ramazan’da ziyaretçileri ağırlıyor.
Sekizinci asrın başlarında Orta Asya’ya İs-lam’ı anlatmak için gelen Arap kökenli Hoca-lar grubuna bağlı Şopan ve Beket Ata, Hoca Ahmet Yesevi hazretlerinin izinden giderek İslam’ın yayılmasına hizmet etmiş. Hane-fi mezhebi ve Maturidi akidesine bağlı olan evliyalar, derviş hayatı sürmüşler.. Evliyalar
bölgesi olarak da adlandırılan Mangistau eyaletinde evliyanın yaşadığı
biliniyor.
ДОГАН ЙЫЛДЫЗЖУРНАЛИСТ
Подземные мечети Шопан-Ата и Бекет-Ата производят силь-ное впечатление. Они нахо-дятся в городе Актау Манги-стауской области на западе
Казахстана, которая граничит с Туркмени-станом, Республикой Каракалпакстан, Ира-ном и Каспийским морем. Мечети, куда во время Рамадана стекаются паломники, рас-положены примерно в двухстах пятидеся-ти километрах от Актау – самого богатого нефтяного месторождения страны.
Шопан Ата и Бекет Ата были последо-вателями учителей арабского происхож-
MESCIDIN bakımını yapan ve gelen misafirleri
ağırlayan Meryem Abla, ata-babalardan süregelen
adetleri yaşatmaya çalıştıklarını ve dinlenme
alanında gelen ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılıseafoodplus.infoI mescidinin
yanında müridlerin kaldığı yeraltı zikirhaneleri
de bulunuyor. Ziyarete gelenler, eski mezarlıkta
niyetlerinin kabulü için dua edip sadaka bırakarak
bölgeden ayrılıyor.
12 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
дения, которые в нача-ле восьмого века пришли
в Центральную Азию, чтобы проповедовать ислам; так же
как и Ходжа Ахмед Ясави, они по-святили себя распространению ислама.
Эти авлии (святые), придерживаясь ханифит-ского мазхаба и акиды имама Матуриди, всю жизнь следовали идеям суфизма. Мангиста-ускую область называют еще и «краем свя-тых», так как там жили авлия.
Известно, что Сулейман Бакыргани, извест-ный в народе как Шопан Ата, по наставле-нию Ходжи Ахмеда Ясави верхом на вер-блюде отправился проповедовать в Хорезм. Рассказывают, что вокруг подземной мечети Шопан-Ата похоронены ученики Ходжи Ах-меда Ясави, и что здесь находятся и другие очень древние могилы. По словам Абдрах-манова, в высеченной в горе мечети – 12 не-больших помещений, а пятничный намаз со-вершался в самом большом из них, где нахо-дился минбар. Комнаты расположены анфи-ладой: после общения с учителем вера уче-ника и его любовь к Аллаху возрастали, по-этому входил он через одни, а выходил уже через другие двери. Абдрахманов говорит, что возле минбара находится посох Ахмеда Ясави, сохранившийся с тех самых времен.
Halk arasında Şopan Ata olarak bilinen Sü-layman Bağırgani, Hoca Ahmet Yesevi’nin na-sihatı üzerine devesine binerek Harezm böl-gesine irşada gittiği biliniyor. Şopan Ata Ye-raltı Mescidi’nin etrafında bulanan mezarlıkta Hoca Ahmet Yesevi Hazretleri’nin talebeleri-nin de yattığını hatırlatan Abdrahmanov, ay-nı yerde çok eski zamanlara ait kabirlerin de olduğunu bildirdi. Dağın içine oyularak yapılan mescitte 12 hücre bulunduğunu ve Cuma na-mazının minber bulunan en büyük hücrede kı-lındığını vurgulayan Abdrahmanov, odalardan odalara iki kapıyla geçildiğini, üstadın huzuru-na gelen talebenin görüştükten sonra Allah’a karşı olan muhabbetinin ve imanın arttığını bu yüzden de farklı bir kapıdan çıktığını söyledi. Abdrahmanov, minberin yanında da Hoca Ah-met Yesevi’den bu yana gelen asanın bulun-duğunu söylüyor.
Mescidin bakımını yablan ve gelen misafirleri ağırlayan Meryem Abla, ata-babalardan sürege-len adetleri yaşatmaya çalıştıklarını ve mescidin yanına inşa ettikleri dinlenme alanında gelen zi-yaretçilerin ihtiyaçlarını karşıladıklarını söyledi.
Yeraltı mescidinin yanında müridlerin kaldığı yeraltı zikirhaneleri de bulunuyor. Ziyarete ge-lenler, eski zamanlardan kalan mezarlıkta ni-yetlerinin kabulü için dua edip sadaka bırakarak bölgeden ayrılıyor.
ПОДЗЕМНЫЙ ГОРОД И ХРАМЫГЛАВНАЯ
ТЕМА
ПЕЩЕРНАЯ мечеть Бекет-Ата сооружена внутри каньона, пешком до нее около двух километров. Паломники издалека приезжают в эту мечеть, высеченную в высокой горе. Особенно часто её посещают больные с молитвами об исцелении.
SAYI: 42 • GÜZ 13
Мерьем Апа, ухаживая за мечетью и забо-тясь о паломниках, старается сохранять тра-диции предков, поэтому возле мечети рас-положена зона отдыха, где есть все необхо-димое для гостей.
Возле пещерной мечети – кельи мюри-дов (учеников). Надеясь на исполнение сво-их молений, паломники совершают обряд на древнем кладбище и оставляют садака (ми-лостыню), а затем уходят.
На кладбище можно встретить захороне-ния трех типов. Могилы богачей обычно вы-глядят как величественные памятники. Над-гробья же мюридов очень просты: до пояса высотой, прямоугольной формы. Также встре-чаются могильные плиты времен Османской империи с надписями на арабском языке.
В соответствии с традицией паломники сначала посещают мечеть Шопан-Ата и, по-молившись там, идут в мечеть Бекет-Ата. Рас-стояние между мечетями – около 60 киломе-тров, а на протяжении всего пути можно уви-деть свободно пасущихся верблюдов и коз.
Пещерная мечеть Бекет-Ата сооружена внутри каньона, пешком до нее около двух километров. Паломники издалека приезжа-ют в эту мечеть, высеченную в высокой горе. Особенно часто её посещают больные с мо-литвами об исцелении.
Возле мечетей Шопан-Ата и Бекет-Ата по-строены странноприимные дома, где о па-ломниках заботятся выходцы из одного и то-го же рода. Особенно велик поток паломни-ков в месяц Рамадан; они могут гостить здесь столько, сколько захотят.
Mezarlıkta üç tip kabir bulunuyor. Dönemin zenginlerinin yattığı mezarlar, genellikle gör-kemli ve büyük anıt tarzı. Müridlerin mezarları ise bel hizasında dörtgen ve sade. Mezarlıkta ayrıca, Osmanlı zamanındaki mezar taşlarına benzeyen sade ve üzerinde arapça yazıların ol-duğu kabirlere de rastlamak mümkün.
Ziyaretçiler adet üzere önce Şopan Ata Mescidi’ni zi-yaret edip dua et-tikten sonra Beket Ata Mescidi’ne gidi-yor. İki mescit arası yaklaşık 60 kilomet-re ve yol boyunca başıboş deve ve keçiler görülebiliyor.
Bir kanyon için-de yeralan Beket Ata Yeraltı Mescidi-ne yaya olarak yak-laşık iki kilometre yürüdükten sonra ulaşılıyor. Halkın çok
YERALTI ŞEHİR VE MABEDLERİГЛАВНАЯ
ТЕМА
DOSYA
BIR kanyon içinde yeralan Beket Ata
Yeraltı Mescidine yaya olarak yaklaşık iki
kilometre yürüdükten sonra ulaşılıyor.
Halkın çok uzaklardan gelerek ziyaret ettiği
mescit, yüksek bir dağın içine oyularak
yapılmış. Mescidi özellikle hastası
olanlar şifa bulmak maksadıyla ziyaret ederek dua ediyor.
ГЛАВНАЯ ТЕМА
По мнению специалистов, эти памятники архитектуры на землях, сохраняющих следы тюркско-исламской истории, должны быть взяты под защиту ЮНЕСКО, поскольку им все-рьез угрожают стихийные бедствия.
Шопан Ата, также известный как Сулей-ман Ата или Хаки Ата, родился в Туркеста-не. Он был одним из наиболее выдающихся учеников Ахмеда Ясави. По легенде, Ходжа Ахмед Ясави собрал своих учеников и при-казал каждому выпустить стрелу из лука че-
uzaklardan gelerek ziyaret ettiği mescit, yük-sek bir dağın içine oyularak yapılmış. Mescidi özellikle hastası olanlar şifa bulmak maksa-dıyla ziyaret ederek dua ediyor.
Şopan Ata ve Beket Ata mescitlerinin bu-lunduğu bölgede ziyaretçilere konaklama için kurulan tesislerde kendi soylarından gelen ai-leler hizmet veriyor. Özellikle Ramazan ayında ziyaretçi akınına uğrayan bu mescitlerde ziya-retçiler istedikleri kadar misafir kalabiliyor.
Türk İslam tarihine ait izlerin yoğun görül-düğü bölgede bulunan eserlerin UNESCO ta-rafından koruma altına alınması gerektiğini bildiren uzmanlar, aksi takdirde bu zenginliğin doğal afetler yüzünden yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu açıkladılar.
Şopan Ata: Süleyman Ata ve Haki Ata’ da olarak bilinen Şopan Ata, Türkistan’da dünya-ya geldi. Ahmed Yesevi hazretlerinin ileri gelen talebelerindendir. Süleyman Bağırgani olarak da bilinir. Efsaneye göre Hoca Ahmet Yese-vi yetiştirdiği talabeleri toplar ve herbirinden çadırın tepesindeki delikten (Şanırak) oklarını fırlatmasını ister. Daha sonra da müritlerini ok-larını bulmaya gönderir ve buldukları yerlerde İslam’ı anlatmayla vazifelendirdi. Şopan Ata, okunu Bayan adında zengin bir sığır çobanının köyünde bulur. Okun düştüğü dağın eteğine bir mescit yablar ve çevre köylerde irşat faaliyet-
ПO МНЕНИЮ специалистов, эти памятники архитектуры на землях, сохраняющих следы тюркско-исламской истории, должны быть взяты под защиту ЮНЕСКО, поскольку им всерьез угрожают стихийные бедствия.
SAYI: 42 • GÜZ 15
YERALTI ŞEHİR VE MABEDLERİ
рез отверстие в крыше юрты – шанырак. По-том он послал мюридов найти свои стрелы и проповедовать ислам там, куда они упали. Шопан Ата нашел свою стрелу в ауле бога-того пастуха по имени Баян. У подножия го-ры, где упала его стрела, Шопан Ата возвел мечеть и начал проповедовать истинный путь в окрестных аулах. Шопан Ата умер в ом году и похоронен в Бакыргане (Аккурга-не) в Хорезме.
Бекет Ата Мырзагулулы жил в XIII-ом веке. Он родился в ом году вблизи поселка Кульсары Атырауской области. Уже в четы-ре года мальчик начал читать хадисы и Ко-ран. Позднее чтобы углубить свои познания в религии, он выразил отцу желание обучать-ся в Хиве. По легенде, в возрасте 14 лет, Бе-кет Ата три дня провел в мечети Шопан-Ата, а затем отправился в Хиву, где брал уроки у Фахраддина Пакыржана в Медресе Шерга-зи, построенном по приказу Тамерлана. В 21 год он вернулся назад, проповедовал ислам и готовил учеников. По его приказу было по-строено семь мечетей, лишь пять из которых сохранились до нашего времени.
lerine başlar. yılında vefât eden Şopan Ata’nın (Süleyman Ata) Harezm’de Bağırgan’a (Akkurgan) defnedildi.
Beket Ata: On sekizinci yüzyılda yaşayan Beket Mırzağulolı, yılında Atırav eyela-tine bağlı Kulsari bölgesi yakınlarında Akmes-cit’te dünyaya geldi. Dört yaşında hadis ve Ku-ran okumaya başlayan Beket Ata, dini bilgisini artırmak için Hiva’da okumak istediğini baba-sına söyler. Efsaneye göre Şopan Ata mesci-dinde üç gün kalan Beket Ata, Şopan Ata’nın hazırladığı binekle 14 yaşında Hiva’ya gelerek Emir Timur’un yaptırdığı Şerğazı Medresesi’nde Fahraddin Pakırcan Hacı’dan ders alır. 21 ya-şında geri dönen Beket Ata, halka vaaz ede-rek İslam’ı anlatır ve talebe yetiştirir. Yaşadığı zaman zarfında yaptırdığı yedi camiden ancak beşi günümüze ulaşmıştır.
TÜRK İslam tarihinin izlerinin yoğun
görüldüğü bölgede bulunan eserlerin
UNESCO tarafından koruma altına
alınması gerektiğini bildiren uzmanlar,
aksi takdirde bu zenginliğin doğal
afetler yüzünden yok olma tehlikesiyle
karşı karşıya olduğunu açıkladılar.
16 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
ПОДЗЕМНЫЙ ГОРОД И ХРАМЫГЛАВНАЯ ТЕМА
ЗДЕСЬ сейчас расположен главный музей Украины – Национальный Киево-Печерский историко-культурный заповедник, Величайшие деятели мировой культуры, которым посчастливилось побывать здесь – Ференц Лист, Оноре де Бальзак, Михаил Булгаков, Николай Гоголь, Тарас Шевченко и многие другие – восторгались барочной красотой этой святыни, так удачно вписанной в природный ландшафт.
Киево-Печерская Лавра:
Andriy KONONENKOSOSYAL BİLİMLER DOKTORU, KİEV-PEÇERSK ULUSAL TARİHİ VE KÜLTÜREL ALANI REH-
BERİ, KIDEMLİ OKUTMAN
Geniş Dinyeper Nehri boyun-ca uzanan tepeler üstündeki manastıra, dokuz yüzyıl bo-yunca dünyanın dört bir yanın-dan milyonlarca insan geldi ve
gelmeye devam ediyor. Ziyaretçiler buraya, bu kapsamlı manevi ve kültürel komplek-sin eşsiz güzelliğinin tadını çıkarmak için geliyorlar.
Андрий КОНОНЕНКОДОКТОР СОЦИОЛОГИЧЕСКИХ НАУК, ВЕДУЩИЙ ЛЕКТОР-ЭКСКУРСОВОД НАЦИОНАЛЬНОГО
КИЕВО-ПЕЧЕРСКОГО ИСТОРИКО-КУЛЬТУРНОГО ЗАПОВЕДНИКА
Сюда, в это живописное место над холмами вдоль широкого Дне-пра, на протяжении более девя-ти веков приезжали и продолжа-ют приезжать миллионы людей
со всего мира. Приходят, чтобы восхититься неповторимой красотой этого масштабного духовно-культурного комплекса.
Величайшие деятели мировой культуры,
Златоглавая святыня над Днепром
Kiev, Peçersk Lavra Yeraltı Manastırı
Dinyeper Nehri üzerinde yükselen, altın kubbeli manastır
SAYI: 42 • GÜZ 17
YERALTI ŞEHIR VE MABEDLERI DOSYA
BURASI Kiev-Peçersk Lavra. Bugün
burada Ukrayna’daki en önemli müze kompleksi olan
Kiev-Peçersk Ulusal Tarihi ve Kültürel
Doğa koruma alanı bulunmaktadır.
Buraya geldikleri için şanslı olan
Franz Liszt, Honore de Balzac, Mikhail Bulgakov,
Nikolai Gogol, Taras Şevçenko ve
dünyanın kültürünün daha birçok büyük
şahsiyeti, doğal peyzaj ile uyum sağlayan
bu manastırın barok güzelliğine hayran
kalmışlardır.
Buraya geldikleri için şanslı olan Franz Liszt, Honore de Balzac, Mikhail Bulgakov, Nikolai Gogol, Taras Şevçenko ve dünya kültürünün daha birçok büyük şahsiyeti, doğal peyzaj ile uyum sağlayan bu manastırın barok güzelliğine hayran kalmışlardır.
Burası Kiev-Peçersk Lavra. Bugün burada Uk-rayna’daki en önemli müze kompleksi olan, Kiev-Peçersk Ulusal Tarihi ve Kültürel Doğa koruma alanı bulunmaktadır.
Doğu Hıristiyan geleneğine göre, önemli erkek manastırlarına (keşişhane) “Lavra” ünvanı verilir. Örneğin, Ukrayna’daki yüzlerce manastır arasında sadece üç Ortodoks ve bir Yunan Katolik manastı-rı bu ünvanı taşımaktadır. Rusya’da – üç manastır, birer tane Gürcistan ve Yunanistan’da bulunmakta-dır. Kiev Lavra belki de en önemlisidır, çünkü XI-XIII yüzyıl Avrupa’sının en büyük devletlerinden biri olan ortaçağ Kiev Devletinin manastır geleneği buradan kaynaklanmaktadır. Yüzyıllar boyunca manastırlar, manevi hayat, entelektüel arayışlar ve hatta yeni teknolojilerin odak noktası idi. Örneğin, yılın-da Lavra’da kurulan tipografi, Orta ve Doğu Ukray-na’nın ilk tipografisi (bununla beraber Ortodoks ve Doğu Hıristiyan ülkelerindeki ilk tipografilerden biri) olmuştur.
Kiev Lavra’dan ilk olarak yılında ortaçağ ki-lise ve devlet kayıtlarında bahsedilmiştir. O zaman devlet, kızlarının hepsini Avrupa hükümdarları ile evlendiren, “Avrupa’nın kayınpederi” Prens Akil Ya-roslav tarafından yönetiliyordu. Hükümdarlığı sıra-sında, Karadeniz’den Beyazdeniz’e ve Kafkasya’dan Baltık’e kadar uzanan uçsuz bucaksız ülkenin baş-kenti, o zaman büyük sayılan (nüfusu civa-rinda) Kiev şehri idi. Kiev, sonradan Rus (tarihi Do-ğu slavlarının devleti) tarafından fethedilen, Polyan kavminin topraklarının ortasında bulunuyordu. İşte Polyanların eski toprağı zamanla Rus olarak adlan-dırılmaya başlanmış ve bu isim daha da büyük alana yayılmıştır.
Kiev, meşhur Vareglerden Yunanlara ticaret yolunun, yani günümüzdeki İsviçre’yi Türkiye ve Yunanistan’a bağlayan yolun ta ortasında bulunuyordu.
O zaman, yılında, Hı-ristiyan manastır sisteminin kurucusu Büyük Antoni’nin (IV. yüzyıl) onuruna isimlendirilmiş, Çernigov kökenli olan genç rahip Antoni, Athos Dağı’ndan Rus’a dönmüştür. Antoni Peçerski Rus topraklarındaki keşişliğin kuru-cusu olmuştur. Kiev’deki kilise-ler ve mevcut manastırları ge-zip uygun (yakışır) bir manastır ruhunu bulamayıp Kiev yakın-larındaki dağlardan birinin ma-
которым посчастливилось побывать здесь – Ференц Лист, Оноре де Бальзак, Михаил Булгаков, Николай-Гоголь, Тарас Шевченко и многие другие – востор-гались барочной красотой этой святыни, так удачно вписанной в природный ландшафт.
Это – Киево-Печерская Лавра. Здесь сейчас рас-положен главный музей Украины – Национальный Киево-Печерский историко-культурный заповедник, один из самых больших музейных комплексов страны.
«Лавра» – титул, который в восточнохристианской традиции имеют самые важные, образцовые муж-ские монастыри. Так, в Украине среди сотен мона-стырей такой титул носят лишь три православных и один греко-католический, в России есть три Лавры, по одной – в Грузии и Греции. Киевская Лавра, воз-можно, самая значимая, так как именно отсюда ис-ходит монашеская традиция средневекового Киев-ского государства, одного из самых больших евро-пейских государств ХІ–ХІІІ вв. Многие века имен-но монастыри были средоточием духовной жизни, интеллектуальных поисков и даже новых техноло-гий. Например, основанная в ом году в Лав-ре типография – первая в Центральной и Восточной Украине (и одна из первых в странах православной, восточнохристианской традиции).
Первое упоминание о Киевской Лавре в средне-вековой церковно-государственной хронике отно-сится к му году, когда страной правил князь Ярослав Мудрый – «тесть Европы», выдавший всех дочерей замуж за европейских монархов. Во времена его правления столицей обширной страны, прости-рающейся от Черного до Белого морей и от Кавка-за до Балтики, был крупный по тем временам город Киев (около 50 тысяч населения). Киев был располо-жен в центре земель племени полян, которыми по-том завладела русь. Собственно Полянская земля и стала со временем именоваться Русью, распростра-нив этот термин на бóльшую территорию.
Киев лежал посреди знаменитого торгового пу-ти «из варяг в греки», то есть – из нынешней Шве-ции в Турцию и Грецию.
В то время, в ом году, со святой горы Афон возвратился на Русь выходец из Черниговской зем-ли, молодой монах Антоний, названный так в честь родоначальника христианского монашества Анто-ния Великого (ІV век). Антоний Печерский стал ос-новоположником монашества на Руси. Обойдя ки-евские храмы и уже существующие монастыри, он не нашёл в них подобающего монашеского духа и предпочёл уединиться в пещере в одной из гор око-ло Киева. Первоначально, в – гг., монастырь был подземным, «печерным» (от украинского слова «пэчэ´ра» – «pechèra», по-русски «пещера»,
the cave). Жизнь печерских монахов протекала в непрестанной молитве, строгом посте, безмолвии, борьбе с немощью плоти, страстями и искушениями. Святые насельники Лавры тех времён – это также учё-
18 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
ПОДЗЕМНЫЙ ГОРОД И ХРАМЫ
ные, медики, художники, стро-ители, воины: Нестор-летопи-сец, Агапит-врач, Алипий-ико-нописец, двенадцать греческих братьев-зодчих, Илья Муромец.
В ХVІІ веке, в период духов-но-национального возрожде-ния Украины, Лавру возглавил Петр Могила – воин, политик, дипломат, учёный. Он основал
на территории монастыря ла-тиноязычную школу, из кото-рой в ом году образова-лась знаменитая Киево-Моги-лянская коллегия-академия – одно из первых высших учебных заведений в Восточной Европе. А со второй половины ХVІІ ве-ка, когда утвердилась украин-ская государственность в фор-ме гетманата, у Лавры появил-
ся меценат-покровитель в ли-це украинской казацкой старшины. Лавра посте-пенно становится такой прекрасной, какой её мо-жет увидеть сейчас любой турист: золотые купола над Днепровскими холмами, белоснежные хра-мы, золоченые высокие иконостасы…Это украин-ское барокко казацких времён – результат рас-цвета Лавры в ХVІІ–ХVІІІ веках. Святые тех времён – Петр Могила, Павел Конюскевич, Дмитрий Туп-тало – просветители, деятели науки.
Сейчас пещеры – интереснейший туристиче-ский объект: общая протяженность их около ки-лометра. Спустившись на 90 ступенек по лестни-це, можно пройти со свечой по таинственным, по-луосвещённым подземным лабиринтам, увидеть строгие подземные храмы и келии суровых за-творников, поклониться нетленным реликвиям лаврских святых, прикоснувшись к их аскетиче-скому подвигу.
А рядом с главной площадью возвышается Ве-
ğarasına çekilmeyi tercih etmiştir. En başta, yıllarında, manastır yeraltılı, “pe-çernı” (ukraynacası: “пэчэ´ра” – “peçèra”, rus-çası: “пещера”, türkçesi: mağara) idi. Rahiplerin hayatı, aralıksız dua, sıkı oruç, sukunet ile nefis, ve tutkulara karşı mücadele etmekle doluydu.
Kronik yazarı Nestor, doktor Agapetus, ikon ressamı Alypy, oniki Yunan mimar kardeş, İlya Muromets gibi bilim adamları, doktorlar, res-samlar, inşaatçılar, askerler de o zamanki Lav-ra’nın aziz sakinleri arasında idi.
XVII yüzyıldaki Ukrayna’nın manevi ve milli canlanma döneminde Lavra, asker, siyasetçi, diplomat ve bilim adamı Petro Mogila tara-fından yönetiliyordu. Petro Mogila manastırın alanında, Doğu Avrupa’daki yüksek öğretimin ilk kurumlarından biri olan meşhur Kiev-Mogila kolej-akademisine yılında latince okula-dönüşmüş olan okulu kurmuştur. XVII yüzyılın ikinci yarısından başlayarak, Ukrayna devleti hetmanlık biçiminde kurulduğu zaman, Ukray-na Kazaklarının lideri Lavra’nın hamisi olmuştur. Gittikçe Lavra, onu bugün her turistin gördüğü gibi, çok güzel olmaya başlamıştır: Dinyeper tepeleri üstünde yükselen altın kubbeler, kar beyazı kiliseler, yüksek yaldızlı ikonostaslar Kazak dönemindeki bu Ukrayna baroğu, Lav-ra’nın XVII-XVIII yüzyıllarındaki yükselişinin so-nucudur. O zamanki Petro Mogila, Pavel Konüs-keviç, Dmitri Tuptalo gibi azizler ve aydınlar bu ortamlarda yetişiyordu.
Günümüzde mağaralar, toplam uzunluğu yaklaşık bir kilometre olan ilgi çekici turistik yerlerdir. 90 basamak merdiven aşağı inildiğin-de, elinde bir mum tutarak, gizemli, loş ışıklı yeraltı labirentleri gezmek, yeraltı sofu kilisele-ri ve münzevilerin hücreleri görmek, Lavra’daki azizlerin bozulmaz emanetlerine hürmet gös-tererek ziyaret mümkündür..
ПОДЗЕМНЫЙ ГОРОД И ХРАМЫ
В ХVІІ веке, в период духовно-национального возрождения Украины, Лавру возглавил Петр Могила – воин, политик, дипломат, учёный. Он основал на территории монастыря латиноязычную школу, из которой в ом году образовалась знаменитая Киево-Могилянская коллегия-академия – одно из первых высших учебных заведений в Восточной Европе.
YERALTI ŞEHİR VE MABEDLERİ DOSYA
ликая Лаврская колокольня – одна из самых вы-соких в Европе (96,5 м). Со смотровой площадки колокольни открывается величественная и за-хватывающая панорама Киевских гор, подыма-ющихся над Днепром на 60– метров, и само-го Киева на холмах.
На территории Лавры находится множество ин-тересных экспозиций: Музей истории Лавры; Му-зей исторических драгоценностей Украины с самой большой в мире коллекцией знаменитого скиф-ского золота и сложнейшими работами украин-ских ювелиров ХVІІ века; Музей книги и книгопе-чатания, располагающийся в историческом зда-нии первой типографии. В Музее украинского на-родно-декоративного искусства представлены, в частности, уникальные картины украинской на-родной художницы Катерины Билокур, образцы изящного «Пэтрыки΄вського рóзпысу» – характер-ной украинской художественной росписи, внесён-ной в м году в список Мирового культурно-го наследия ЮНЕСКО. В Музее театрального, му-зыкального и киноискусства находится коллек-ция старинных украинских музыкальных инстру-ментов, в том числе трэмбита украинских горцев Карпат – самый длинный в мире музыкальный ин-струмент. Особый интерес у туристов, в том числе турецких, массово посещающих именно эту экс-позицию, вызывает увлекательная Выставка ми-кроминиатюр всемирно известного мастера Мыко-лы Сядрыстого. Его золотой чудо-кораблик «Алые паруса» из микроскопичеких деталей внесён в Книгу рекордов Гиннеса.
Ana meydanın yakınlarında, Avrupa’nın en yüksek çan kulelerden biri olan Lavra Büyük Çan Kulesi ( m) yükselmektedir. Çan kulesinin tepesinden, Dinyeper Nehri üzerinde metre yükselen Kiev dağ-larının ve tepelerdeki Kiev şehrinin nefes kesici manzarası görülmektedir.
Lavra alanında birçok ilgi çeken sergi söz konusudur: Lavra tarihi müzesi; dün-yanın en büyük, meşhur İskitler’a ait altın-koleksiyonu ve XVII yüzyılındaki Ukrayna’lı kuyumcuların karmaşık çalışmalarını ser-gileyen Ukrayna Tarihi Hazineleri Müzesi; ilk matbaanın tarihi binasında bulunan Ki-tap ve Basımcılık Müzesi. Ayrıca, Ukrayna Halk ve Dekoratif Sanatlar Müzesi’nin zi-yaretçileri, Ukrayna halk sanatçısı Kateri-na Bilokur’un benzersiz tabloları, UNES-CO Dünya Kültür Mirası listesinde yılından beri yer alan Ukrayna’ya has (ti-pik) boyama tarzı olan «Пэтрыки΄вський рóзпыс» (Petrikiv boyama) zarif örnekleri-ni de görebilmektedirler. Tiyatro, Müzik ve Sinema Sanatları Müzesinde, dünyanın en uzun müzik aleti olan Ukrayna Karpatlar halkının trembitası da dahil, antik Ukrayna müzik aletleri koleksiyonu bulunmaktadır. Ayrıca, dünyaca ünlü usta Mıkola Syadrıs-tı’nın etkileyici mikrominyatürleri, müzeyi ziyaret eden turistlerin ilgisini çekmekte-dir. mikroskobik detaylardan oluşan, onun yaptığı mucizevi altın “Kızıl yelken-ler” gemisi, Guinness Rekorlar Kitabı’na girmiştir.
YERALTI ŞEHİR VE MABEDLERİ
XVII yüzyılda, Ukrayna’nın manevi ve milli diriliş döneminde Lavra, asker, siyasetçi,
diplomat ve bilim adamı Petro Mogila
tarafından yönetiliyordu. Petro Mogila
manastır alanında, Doğu Avrupa’daki
yüksek öğretimin ilk kurumlarından biri olan
meşhur Kiev-Mogila kolej-akademisine
yılında dönüşmüş latince okulu kurmuştur.
Mümtaz’er TürköneÖĞRETİM ÜYESİ, KÖŞE YAZARI
Dün El Nusra, ondan önce El Kaide, daha önce Taliban’dı. İsimler kalıyor, ama öne çıkanlar değişiyor, bu yaftalar altında ortalıkta dolaşan örgütlerin tabiatları ve bıraktıkları gulyabani izlenimi hiç değişmiyor. Sınırsız görünen bir terör
kapasitesi, katliamlar ve kamera karşısında kafa kesme gibi cinayetin en korkutucu biçimleri; kölelik-cariyelik, recm, başka inançlara hayat hakkı tanımamak gibi tarih dışı bağnazlıklar. İsimleri değişen örgütlerin hepsinde aynı kalıplar görülmedi mi? Demek ki IŞİD sorunu bugün çözülse, bu örgüt bütünüyle yok edilse yarın aynı ürkütücü sahneler bir başka örgütün eylemleri olarak karşımıza çıkacak.
Abdullah Yusuf Azzam (), aslen Filistinli bir fıkıh doktoru. IŞİD’in beslendiği ideoloji, onun İslâm yorumuna dayanıyor. “Afgan cihadı” hakkında yazdığı kitap, Seyyid Kutub’un meşhur “Yoldaki İşaretler”i ile aynı saygıyı ve ilgiyi görüyor. IŞİD’e dünyanın her yerinden gelen gençlerin ezberledikleri, kanlarını kaynatan, ölmeye ve öldürmeye sürükleyen zemberek bu kitabın içinde mevcut. Temel anahtar “ölüm tutkusu”; bu deyim hem ölmeyi hem de öldürmeyi içeriyor. İşin özü, şayet Müslüman iseniz, yapmanız gereken tek şey var: Elinize silahı alıp savaşmak. «Ne için», «nasıl», «kime karşı», «hangi amaçla» gibi soruların hiçbir anlamı yok. Azzam’ın verdiği hüküm kesin: “Elinde tüfek bulunmadan Allah-u Teâlâ’ya kavuşan herkesin Allah’la günahkâr olarak karşılaşacağını görüyorum.” «Görüyorum» kelimesinin özenle seçildiği belli, o bir «aziz» ve her şeyi görüyor. Demek ki «cihad» her şeyi görecek bir görüş gücü kazandırıyor.(!)
İnsanı ölüme sürükleyen keskin ideolojik metinlerin hepsi, Azzam’ın yaklaşımı gibi duygulara seslenir. Bir Cihatçı’nın “Ölmem veya öldürmem ne işe yarayacak?” sorusunu sorması bile günah sayılır. Ondan istenen tek şey, elde silah ölmesi veya öldürmesidir. Çok fazla şey bilmenize gerek yok; Kur’ân’ı ve Allah’ın emirlerini sadece nefsi müdafaa için savunmaya izin verilen bir kaç ayet ile sınırlamanız yeterli.
ИГИЛ не имеет ничего общего с исламом!IŞİD’in İslam’la alakası yok!
РЕЛИГИЯ И ТЕРРОРИЗМ
Мюмтазер ТюрконеИСЛАМСКОЕ ГОСУДАРСТВО ИРАКА И ЛЕВАНТА
Вчера была ан-Нусра, до этого - Аль-Каида, еще раньше был Талибан. Названия остаются, меняют-ся главные фигуранты, характер же скрывающихся под этими ярлыками террористических группиро-вок остаётся неизменным, равно как и чудовищные
последствия их деятельности. Кажущийся безграничным тер-рористический потенциал, такие страшнейшие формы убийств как массовая резня и обезглавливание перед камерой; рабство и сексуальная эксплуатация, побивание камнями, отрицание права на существование других религий – всё это проявление доселе невиданного фанатизма. Разве не прослеживается яв-но тот факт, что под разными названиями скрываются группи-ровки, устроенные по одному шаблону? То есть, если сегод-ня проблема террористической организации ИГИЛ решится, и она будет полностью уничтожена, завтра мы снова столкнем-ся с такой же жуткой картиной, порожденной действиями те-перь уже другой террористической группировки.
Абдуллах Юсуф Аззам () - палестинский доктор шариатского права. Идеология ИГИЛ основывается на его тол-ковании ислама. Его книга «Афганский джихад» пользуется та-ким же уважением и интересом, как и знаменитые «Знаки на пути» Сайида Кутба. В этой книге содержится то, что вступа-ющие в ряды ИГИЛ молодые люди из разных стран выучивают наизусть, та движущая сила, которая заставляет их кровь ки-петь, а их самих толкает на смерть и убийства. Ключом ко все-му является «страстное желание смерти», что подразумева-ет как желание умирать, так и убивать. Суть в том, что мусуль-манин должен заниматься лишь одним: сражаться с оружием в руках. Не имеет значения «за что», «как», «против кого», «с какой целью». Аззам безапелляционно заявляет: «Я вижу, как все, кто предстают перед Всемогущим Аллахом без оружия в руках, являются перед Ним грешниками». Очевидно, что сло-во «вижу» используется им специально. Он – «святой», кото-рый видит всё. То есть «джихад» позволяет приобрести спо-собность к ясновидению…
Все идеологические тексты, толкающие людей на смерть, взывают к тем же чувствам, что и Аззам. Даже вопрос джиха-диста «Зачем мне умирать или убивать?» считается грехов-
IŞİD, ezilmiş ve umutsuz kitlelerin inancını silahla doğrultup, oradan bir devlete ulaşmaya çalışıyor. Mukayeseleri objektif esaslara dayandırmalıyız. AK Parti’nin ideolojisi ve kadroları ile IŞİD arasında bağ kuranlar yanılıyor. IŞİD, silahlı bir din yorumundan devlet çıkartıyor; Türkiye’de ise din totaliter araçlarla devletleştiriliyor. Devletleştirilmiş din, Selefi terörle baş edebilir mi?
Ölümü yüceltenlere karşı, sulhu ve birlikte yaşamayı yücelten ve üstelik tarih boyunca kendini kanıtlamış bir yoruma ihtiyacımız var. İşte bu yoruma karşı Türkiye’de AK Parti tarafından açılmış savaş bütün hızıyla sürüyor. Barışçı din yorumunu ve birlikte yaşamayı savunan Hizmet Hareketi’nin durumundan bahsediyorum.
,IŞİD, Türkiye’nin başına sarılan çok büyük bir belâ. Diğer bütün aktörlerin planlarında IŞİD’in ötesinde hesaplar var. İran, IŞİD sayesinde önünde bomboş, geniş fırsat alanları buldu. Suud’da aşiretler arasında hassas bir dengede varlığını sürdüren monarşi iç hesaplaşmasını ve Batı ile ilişkilerini bu dev sorun üzerinden yenilemeye girişti. Suriye’de Esed, IŞİD’in alternatifi olarak yeniden hayat buldu. Irak’taki Şii iktidarı, bütün hatalarını unutturdu. Kuzey Irak’ta Barzani altın çağını yaşıyor. Komedi gibi: PKK, IŞİD karşısında Türkiye’den silah istiyor, uluslararası meşruiyet alanını genişletiyor. Dünya, birkaç bin militanı ile sahneye çıkan bir örgüt bahanesiyle yeniden inşa ediliyor.
Geçmişte Osmanlı devleti Yüzyıl sonundan itibaren IŞİD’in ataları yani Vahhabiler tarafından tehdit edildi. Türkiye her şeye rağmen gelenekleri olan kadim bir devlet; IŞİD’le ilişki kuran bir siyaset bu devletin çatısı altında barınmaz. Kaldı ki, Suriye iç savaşının başlarında Türkiye’nin yaptığı hataların aynısını Avrupa ülkeleri ve ABD de yaptı. Oluşacak bataklığın bu kadar kısa zamanda böylesine büyük bir bela üretmesini kimse beklemiyordu. Davutoğlu, ABD’nin gelişmiş silahlarının IŞİD’in elinde olduğunu söylerken bu olguyu temellendiriyor.
İslâmcılığın en keskin biçimleri dahil Türkiye’de IŞİD’e sempati ile bakacak kurumlaşmış bir gelenek yok. IŞİD Türkiye için köksüz bir moda akım; bu akım ideolojik geleneklerden değil aktüel sorunlardan besleniyor. IŞİD, “uluslararası bir şeytan”a dönüştükçe beslenmeye devam edecek.
DİN VE TERÖRным. Единственное, что от него требуется, это умереть с оружием в руках или убить. Вам не нужно много знать; что касается Корана и заповедей Аллаха, то здесь достаточно ограничиться нескольки-ми аятами, которые дозволяют защиту только в целях самообороны.
ИГИЛ пытается создать государство, используя оружие для воз-рождения веры угнетённых и отчаявшихся. Сравнения должны быть обоснованными. Те, кто связывают ИГИЛ с идеологией и членами Партии справедливости и развития, ошибаются. ИГИЛ строит госу-дарство на основе воинственного толкования религии; в Турции же религия огосударствляется тоталитарными методами. Разве может религия, ставшая собственностью государства, противостоять тер-роризму салафитов?
В противовес тем, кто прославляет смерть, необходимо понима-ние религии, которое подразумевало бы мирное сосуществование, и, самое главное, положительно зарекомендовало себя на протяже-нии столетий. Именно против такого понимания (ПСР) Партия спра-ведливости и развития в Турции развязала войну, которая идет пол-ным ходом. Я имею в виду Движение Хизмет, выступающее за мирное толкование религии и сосуществование в гармонии друг с другом.
ИГИЛ - это нарыв на теле исламского общества. Этот нарыв яв-ляется результатом болезни, от которой долгое время страдало те-ло, а также глубоких ран, нанесённых извне. ИГИЛ – это следствие, почти как жужжащий рой комаров в болоте; но вероятность распро-странения заразной болезни вокруг очень высока. Давутоглу прав: если бы Запад не повернулся спиной к Сирии в гражданской войне, если бы он принял участие в продолжающейся до сих пор людской трагедии, где сотни тысяч человек стали разменной монетой в игре мелких интересов великих держав, если бы в Ираке не игнорирова-лись интересы арабов-суннитов, тогда обозначилась бы сейчас так остро проблема ИГИЛ?
ИГИЛ – беда, обрушившаяся на Турцию. Планы всех других дей-ствующих лиц касаются не проблемы ИГИЛ, а преследуют свои це-ли. Для некоторых стран – эффективный «ключ»к восстановлению влияния в регионе. Благодаря ИГИЛ для Ирана открылись большие возможности и вакантная ниша. Монархия Саудовской Аравии, су-ществующая в условиях хрупкого равновесия между кланами, ис-пользует эту гигантскую проблему для сведения внутренних счетов и модернизации отношений с Западом. Асад снова приобрел акту-альность как альтернатива ИГИЛ в Сирии. Забылись ошибки шиит-ской власти в Ираке. Для Барзани в Северном Ираке наступил «зо-лотой век». Смеху подобно: Рабочая партия Курдистана просит у Тур-ции оружие, чтобы противостоять ИГИЛ, и расширяет свою между-народную легитимность. Мир перекраивается заново под предло-гом того, что на мировой арене появилась группировка с несколь-кими тысячами боевиков.
В прошлом, начиная с конца го века, османской государствен-ности угрожали предшественники ИГИЛ – ваххабиты. Несмотря ни на что, Турция - государство с устоявшимися традициями; и здесь нет места политике заигрывания с ИГИЛ. Более того, те же ошиб-ки, которые допустила Турция в начале гражданской войны в Сирии, были сделаны европейскими странами и США. Никто не ожидал, что образовавшееся болото в столь короткое время станет источником такой большой беды. И Давутоглу подтверждает этот факт, заяв-ляя, что современное американское оружие находится в руках ИГИЛ.
В Турции нет институциональных образований, включая даже са-мые радикальные формы исламизма, которые бы симпатизировали ИГИЛ. Для Турции ИГИЛ - это модное течение, не имеющее корней; оно подпитывается не идейными традициями, а текущими проблема-ми. А выйдя на международную арену, ИГИЛ найдет себе новую пищу.
22 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
Lavrov: IŞİD İslamiyet’i temsil etmiyor
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, IŞİD’in İslamiyet’i temsil etmediğini, devletlerini kurmalarına izin verilmeyeceğini söyledi
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Irak ve Suriye’ye aktif olan IŞİD terör örgütünün İslamiyet’i temsil etmediğini, devletlerini kurmalarına izin verilmeyeceğini söyledi.
Fransa’nın başkenti Paris’te Irak krizinin çözümü için düzenlenen uluslararası konferansa katılan Lavrov, “IŞİD, İslamiyet’i temsil etmiyor. Kendi devletlerini kurmalarına izin verilmeyecek. Etkin mücadele için de terörün kaynağı ve boyutunun anlaşılması gerekiyor.” dedi.
Obama: IŞİD’in İslam’la alakası yok
ABD Başkanı Barack Obama, radikal selefi IŞİD örgütünün İslamla alakası olmadığını net bir şekilde dile getirdi. IŞİD’e karşı mücadele kapsamında geniş bir koalisyona liderlik yapacaklarını vurgulayan Obama, Amerikan askerinin kara harekatına girmeyeceğini yineledi.
Başkan Obama, IŞİD’le mücadele çerçevesinde Suriye’ye hava saldırısı bile düzenlenebileceğini ifade etti. Obama, «Amacımız açıktır. IŞİD’i kapsamlı ve sürdürülebilir terörle mücadele stratejisi ile azaltıp imha edeceğiz. IŞİD kanserini ortadan kaldırmak zaman alacaktır.
РЕЛИГИЯ И ТЕРРОРИЗМ
Лавров: ИГИЛ не представляет исламМинистр иностранных дел России Сергей Лавров принял участие в международной конференции по разрешению иракского кризиса, прошедшей в столице Франции, где заявил: «Сегодня будущему Ирака угрожают агрессивные действия террористической организации ИГИЛ. Экстремисты сеют смерть и разрушения также в соседней Сирии. Более того, они открыто провозглашают намерение столкнуть весь регион Ближнего Востока и Северной Африки в пропасть религиозных войн. Это совершенно несопоставимо с подлинными ценностями ислама как одной из основных мировых религий. Думаю, у лидеров «Исламского государства» не должно быть никаких иллюзий: они не представляют собой ислам, и им никогда не позволят создать собственное государство».
Обама: ИГИЛ не имеет ничего общего с исламом
Президент США Барак Обама ясно заявил, что ради-кальная салафитская группировка ИГИЛ не имеет ниче-го общего с исламом. Обама подчеркнул, что США станет во главе широкого альянса государств для борьбы про-тив ИГИЛ, и вновь подтвердил, что американские воен-ные не будут участвовать в наземной операции.
Президент Обама сказал, что в рамках борьбы против ИГИЛ возможно даже нанесение воздушных ударов по Си-рии. «Наша цель ясна. Благодаря всеобъемлющей и устой-чивой стратегии борьбы с терроризмом мы снизим число экстремистов ИГИЛ и уничтожим их. Понадобится вре-мя, чтобы устранить раковую опухоль ИГИЛ».
SAYI: 42 • GÜZ 23
Fethullah Gülen Hocaefendi, dünya medyasına verdiği ilanlarla IŞİD terörünü kınadı
Fethullah Gülen: “IŞİD Zulmü En Ağır Şekilde Lanetlenmeli”
IŞİD terör örgütü tarafından dini bir söylem arkasına sığınarak işlenen vahşi zulümleri kınıyor ve faillerinin insanlık dışı eylemlerine son vermesi ve bir an önce yargıya teslim
edilmeleri için dünyanın dört bir tarafından yapılan çağrıya iştirak ediyorum.’
‘Her türlü azınlık veya masum sivillere saldırı, baskı veya zulüm, Kur’an’ın elmas düsturlarına ve
Efendimiz’in (sas) sünnetine tamamen zıttır. IŞİD üyeleri şayet bir takım güçlerin piyonu
olarak hareket etmiyorlarsa, İslam dininin ruhunu ve onun Peygamberini (sas) tanımamış cahillerdir denebilir. Her ne olursa olsun, yaptıkları terörizmdir ve böylece isimlendirilmelidir.’
‘Dinin gayesi dünyada evrensel insan hakları, hukukun üstünlüğü ve yüksek insani değerlere dayalı barışı tesis etmektir. Bunun tersine olan yorumlar, hassaten çatışmaları alevlendirmeye matuf olarak dinin istismar edilmesi onun ruhuna zıttır ve bir nifaktır. Temel disiplinleri açısından İslami düşüncede meşru maksada ulaştıran yollar da kendileri meşru olmak zorundadır. Bunun tersi hareket Makyavelizm’dir.’
‘Irak ve Suriye’de hayatını kaybeden herkesin, ve hunharca öldürülen gazeteci James Foley’in aile ve sevenlerine yürekten başsağlığı diler, Cenab-ı Hak’tan onlara sabır ve metanet vermesini, acılarını hafifletmesini niyaz ederim. Başta, her geçen gün akıbetlerinden daha da çok endişe duyduğumuz 49 vatandaşımız olmak üzere diğer tüm rehinelerin de derhal serbest bırakılması ve saygı ve barış dolu bir dünyaya hepimizi ulaştırması için Cenab-ı Hakk’a duacıyım, ve herkesi bu duaya katılmaya davet ediyorum.’
DİN VE TERÖR
Фетхуллах Гюлен выступил в мировых СМИ с осуждением терроризма ИГИЛ
Фетхуллах Гюлен: «Преступления ИГИЛ
должны быть осужде-ны самым решительным образом»
Фетхуллах Гюлен выступил с осуждением увеличивших-ся в последнее время же-стоких, бесчеловечных пре-
ступлений террористической группировки ИГИЛ и выразил глубокие соболезнования се-мьям и близким погибших в связи с актами наси-лия в Ираке и Сирии.
Фетхуллах Гюлен: «Я осуждаю дикую жестокость террористической организации ИГИЛ, которая при-крывается религией, и прошу весь мир присоеди-ниться к призыву положить конец бесчеловечно-му террору и как можно скорее предать преступ-ников суду».
«Агрессия, давление или притеснение любых мень-шинств или невинных гражданских лиц противоре-чит высоким идеалам Корана, а также сунне Пророка Мухаммеда (мир ему и благословение). Если боеви-ки группировки - не пешки в игре неких сил, то можно сказать, что они – дикари, не познавшие сути Ислама и слов его Пророка (мир ему и благословение). Как бы то ни было, их действия – не что иное, как терроризм, и это надо называть своими словами».
«Целью религии является повсеместное установление ми-ра, основанного на универсальных правах человека, верховен-стве закона и высоких человеческих ценностях. А все, что не со-ответствует этому, и особенно эксплуатация религии с целью усугубить конфликт, не имеет ничего общего с самой религи-ей и противоречит ей. С точки зрения основных положений ис-лама достижение законных целей должно осуществляться до-зволенными путями. Иначе это - макиавеллизм».
«Я от всего сердца выражаю соболезнование семьям и близ-ким всех погибших в Ираке и Сирии, а также зверски убитого журналиста Джеймса Фоули, и взываю к Всевышнему с прось-бой даровать им терпение и утешение, облегчить их боль. Я мо-лю Всемогущего Аллаха, чтобы все заложники, в том числе и 49 наших граждан, за которых день ото дня мы тревожимся все больше, были бы немедленно освобождены, и чтобы все мы жи-ли в мире, где царит уважение и спокойствие. Я приглашаю всех присоединиться к этой молитве».
24 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
Swami ShantamanandaYENİ DELHİ’DEKİ RAMAKRİŞNA MİSYONU LİDERİ
Swami Shantatmananda, Türkiye’ye yaptığı son ziyareti sırasında Hizmet Hareketi’nin İslami ruhu hakkındaki izlenimlerini paylaştı.
yılında Türkiye’de meydana gelen deprem felaketi sırasında Kimse Yok Mu feryatları havayı sarstı. Resmi olmayan rakamlara göre, yaklaşık kişi hayatını kaybetti. Enkaz altında kalan
çok sayıda insan acı içinde «Kimse Yok Mu?» diye feryad ediyordu. Birkaç merhametli insan bu imdat çığlıklarına cevap verdi ve yılında “Kimse Yok Mu?” adında bir vakıf kurdular. 12 yıl içinde bu STK, yüzmilyonlarca Dolarlık yıllık bütçe ile ’dan
Свами ШантатманандаЛИДЕР МИССИИ РАМАКРИШНЫ В НЬЮ-ДЕЛИ
Свами Шантатмананда , лидер Миссии Ра-макришны в Нью-Дели, после недавнего визи-та в Турцию делится впечатлениями об ис-ламском духе движения «Хизмет»,также на-зываемого «движением Гюлена»
Kimse Yok Mu?— “Есть кто-нибудь?” — эти крики оглашали окрестно-сти во время ужасающего землетря-сения в Турции в ом году. По приблизительным оценкам, погиб-
ло более 50 человек. Множество людей ока-зались под завалами, они звали в ужасе: «Kimse Yok Mu?» И те, кто мог, откликались на этот зов.
Движение «Хизмет» – «благородное лицо ислама»
Hizmet Hareketi: İslamın asil yüzü
В х годах Гюлен осознал, что необходимо восстановить роль религии в общественной жизни. Он также понял, что образование будет играть значительную роль в формировании социума, поэтому обратился к своим последователям с призывом открывать учебные заведения. Примерно в то же время он основал движение «Хизмет» для служения общему благу во имя Аллаха. По мере того, как движение набирало силу, ислам стал постепенно возрождаться.
ПУТЕШЕСТВИЕПуТЕшЕСТВИЕ
SAYI: 42 • GÜZ 25
В ом году в Турции была создана ор-ганизация под названием «Kimse Yok Mu?». За двенадцать лет это общественное объедине-ние превратилось в крупную организацию с го-довым бюджетом в миллионов долларов (около 6 миллиардов рупий), действующую бо-лее чем в странах. Идейным источником ор-ганизации является движение под названием «Хизмет», что означает «Служение во имя Ал-лаха». Оно также известно как Движение Гюле-на - по имени его основоположника, известно-го исламского ученого-либерала Фетхуллаха Гюлена, который несколько лет служил имамом.
Турция понесла большие потери во время Первой мировой войны, по окончании которой некоторые приграничные районы страны отде-лились и заявили о своей независимости. С тех пор в Турции, несомненно, вырос уровень жиз-ни, но общество долгое время пребывало в со-стоянии кризиса. Почти каждые десять лет про-исходили государственные перевороты.
В х годах Гюлен осознал, что необхо-димо восстановить роль религии в обществен-ной жизни. Он также понял, что образование будет играть значительную роль в формирова-нии социума, поэтому обратился к своим после-дователям с призывом открывать учебные за-ведения. Примерно в то же время он основал движение «Хизмет» для служения общему бла-гу во имя Аллаха. По мере того, как движение набирало силу, ислам стал постепенно возро-ждаться. Преимущество Турции заключается в ее религиозной толерантности и свободе. Не-смотря на то, что евреи и христиане являются меньшинствами, они живут, не испытывая дав-ления или страха.
Indialogue Foundation – это международ-ная организация, ориентированная на обра-
fazla ülkede faaliyet gösteren büyük bir kuruluşa dönüştü. Bu kuruluşun arkasında ilham veren ve Allah rızası için faaliyet gösteren Hizmet Hareketidir. Bu hareket, aynı zamanda onun kurucusu olan, emekli vaiz, İslam alimi Fethullah Gülen’in ismini de taşımakla bilinmektedir – Gülen Hareketi.
Türkiye’nin ağır bir yenilgiye uğradığı I. Dünya Savaşı sonunda bazı topraklar Türkiye’den koparak bağımsızlıklarını ilan ettiler. Türkiye, güzel Boğaz’ın bağladığı Avrupa ve Asya kıtalarında bulunmaktadır. Türkiye, şüphesiz, maddi zenginlik açısından gelişmiş ama toplum yıllardır dinmeyen siyasal krizler yaşamış, neredeyse her 10 yılda bir darbeler yaşanır hale gelmişti.
’lerde Gülen, toplumda dini restore etmeyi bir ihtiyaç olarak görmüş. ve eğitimin toplumun şekillendirilmesinde büyük bir rol oynayacağını hissetmişti. O, eğitim kurumları açmaları için insanları teşvik etti, Allah rızası için evrensel iyilik faaliyetlerinde bulunmak amacıyla Hizmet Hareketine öncülük etmiştir. Hareket gücünü kazandıkça İslam yavaş yavaş yeniden ortaya çıkmaya başladı. Türkiye tarihsel olarak dini hoşgörü ve özgürlüklerin yaşandığı bir coğrafya olmuştur. Bir azınlık olmasına rağmen Yahudiler ve Hıristiyanlar burada yüzyıllardır korkmadan, huzur ve barış içinde haytlarını sürdürmüşlerdir.
Indialogue Foundation (Hindistan-Türkiye Diyalog Vakfı), dünyanın seçkin akademisyen ve ruhani liderlerinin makul ve manevi düşüncelerinden ilham duyan Türkler ve Hintliler tarafından yılında Yeni Delhi’de kuruşmuştur. Uluslararası, kültürlerarası ve dinlerarası diyalog ve işbirliği teşvik etmek amacıyla kurulmuş olan
’LERDE Gülen, toplumdaki
dini restore etmeyi ihtiyaç olarak görmüş.
Bununla beraber o, eğitimin toplumun
şekillendirilmesinde büyük bir rol oynayacağını
hissetmiştir. O, eğitim kurumları açmaları için insanları teşvik
etmiştir ve Allah rızası için evrensel iyilik hareketi olan Hizmet Hareketini
kurmuştur. Hareket gücünü kazandıkça
İslamın gerçek yüzü yeniden ortaya
çıkmaya başladı.
GEZİGEZİ
26 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
зование, мир и развитие, причем нацеленная на конкретные действия. Она была основана в ом году в Нью-Дели группой турецких и индийских граждан, вдохновленных идеями вы-дающихся ученых и духовных лидеров, с целью продвигать и поощрять международный, меж-культурный и межрелигиозный диалог и взаи-модействие. По ее инициативе весной го года я провел в Стамбуле пять дней. Это был удивительный опыт.
Я посетил несколько учреждений, действу-ющих в сфере образования, медицинского об-служивания, средств массовой информации, со-циальной помощи и реабилитации. Я узнал, что сегодня у движения «Хизмет» несколько милли-онов последователей в Турции и в других частях земного шара. Также я посетил штаб-квартиру «Kimse Yok Mu», где убедился, что организация предоставляет помощь и содействие независи-мо от религии, пола, расы или языка; движение посвящает себя работе на благо человечества; бросает вызов бедности и облегчает послед-ствия катастроф, помогая пострадавшим. Ор-ганизация заявляет о желании стать ведущей неправительственной организацией, объеди-няя людей во всем мире удовлетворяя их базо-вые потребности в сотрудничестве, солидарно-сти и устойчивом развитии. Она уже реализова-ла несколько программ помощи при стихийных бедствиях, в том числе одну в ом году, ког-да Япония пострадала от цунами и землетря-сений. У движения «Хизмет» есть много проек-тов гуманитарной помощи, причем не только в случае разрушительных катастроф. В частно-сти, есть несколько образовательных программ, через которые идет поддержка сирот и других социально незащищенных детей.
eylem odaklı uluslararası eğitim kuruluşudur. Onların davetiyle, 31 Mart ile 4 Nisan arası yılında İstanbul’a beş günlük bir ziyarete gittim. Bu inanılmaz bir deneyim oldu.
Eğitim, sağlık hizmetleri, medya, insani yardım gibi alanlardaki birkaç kurumu ziyaret ettim. Türkiye’de ve dünyanın diğer birçok yerinde günümüzde Hizmet’in çok sayıda takipçisi olduğunu öğrendim. ‘‘Kimse yok mu’’ ofisini ziyaret ettim ve misyonlarının; din, cinsiyet, ırk ayrımı yapmadan felaketzedelere destek ve yardım sağlamak; ‘‘insanlığın yararına çalışmaya kendilerini adamak; yıkıcı olayların sonuçlarını hafifletmek ve yoksulluk ile mücadele etmek; ve yardım alan insanların en kısa zamanda kendi ayakları üzerinde durabilmelerine yardımcı olmak’’ olduğunu öğrendim. Kuruluşunda belirtilen vizyonu, işbirliği, dayanışma ve sürdürülebilir çözümler ile ilgili temel ihtiyaçları karşılayarak tüm dünyadaki insanları kucaklayan, ülkenin önde gelen bir sivil
ФЕТХУЛЛАХ Гюлен – великий протагонист межрелигиозной гармонии. Он внес огромный вклад в упрочение мира во всем мире. Фактически он первым из мусульманских лидеров осудил террористические акты 11 сентября. Он – автор многих книг, посвященных проблемам нравственности, философии, религии.
ПуТЕшЕСТВИЕ
SAYI: 42 • GÜZ 27
«Хизмет» основал организацию ASYA, на-звание которой является акронимом, образо-ванным начальными буквами турецких слов Поиск, Спасение, Здоровье и Помощь. В ASYA есть поисково-спасательные группы, группы медицинского обеспечения и психосоциаль-ной поддержки, соответствующие междуна-родным стандартам. Специалисты ASYA посто-янно готовятся к стихийным бедствиям. ASYA создает систему оповещения о землетрясени-ях и проводит учения в школах и на городских площадях. В ход идут палатки, одеяла и про-довольственные наборы на случай стихийных бедствий. В структуре организации есть Центр мониторинга катастроф и координации гумани-тарной активности, который отслеживает ситу-ацию и составляет отчеты по катастрофам лю-бого рода в глобальном масштабе.
Фетхуллах Гюлен – великий протагонист межрелигиозной гармонии. Он внес огромный вклад в упрочение мира во всем мире. Факти-чески он первым из мусульманских лидеров осудил террористические акты 11 сентября. Он – автор многих книг, посвященных проблемам нравственности, философии, религии. И визит в Турцию стал для меня настоящим откровени-ем, позволив собственными глазами увидеть благородное лицо ислама. Также он оказался опытом скромности. Я понял, что нужно стиму-лировать деятельность движения «Хизмет» в Индии, Пакистане и Бангладеш – это будет спо-собствовать снижению напряженности и улуч-шению отношений между странами.
GÜLEN, barış, sevgi ve diğer yüce konulu birçok kitap yazmıştır. Böylece,
Türkiye’ye ziyaretim, birinci elden İslam’ın
gerçekten asil yüzünü görmemi sağlayan büyük bir öğrenme
ve bana alçakgönüllü olmayı öğreten
bir deneyim oldu. Hizmet Hareketi,
Hindistan, Pakistan ve Bangladeş’te teşvik
edilmelidir. O, ülkeler arasındaki gerginliğin
hafifletilmesi ve ilişkileri geliştirme
yönünde katkıda bulunabilir.
toplum kuruluşu olduğunu öğrendim. Hizmet, sadece afetler ortaya çıktığı zaman değil, diğer zamanlarda da gerçekleştirdiği çok sayıda insani yardım projelerini ve yetim çocukları destekleme amaçlı çeşitli eğitim programları var.
Hizmet tarafından kurulan bir diğer kurum olan ASYA, uluslararası standartlara göre organize edilmiş olan arama kurtarma, tıbbi destek ve psikososyal destek ekipleri şeklinde faaliyet göstermektir. ASYA deprem bilinçlendirme faaliyetleri uygulamakta ve mobil deprem simülatörü aracılığıyla okullarda ve meydanlarında seminerler düzenlemektedir. ASYA afet zamanlarında mağdurların acil ihtiyaçlarını karşılamak için çadır, battaniye ve paketlenmiş gıda bulundurmaktadır. Bünyesinde, dünyanın herhangi bir yerinde her türlü afetleri takip eden, rapor haline getiren ve karşılık veren Afet İzleme Koordinasyon Merkezi var.
Fethullah Gülen, dinlerarası uyumun büyük bir kahramanıdır. O, küresel barış ve uyum yönünde muazzam katkı sahibidir. Aslında o, 9/11’de teröristleri kınayan etkili bir bildiri yayınlayan ilk önde gelen kanaat önderi oldu. O, barış, sevgi ve diğer bir çok konuda yazılı eserler sahibidir.
Böylece, Türkiye’ye ziyaretim, birinci elden İslam’ın gerçekten asil yüzünü görmemi sağlayan, ve bana alçakgönüllü olmayı öğreten bir deneyim oldu. Hizmet Hareketi, Hindistan, Pakistan ve Bangladeş’te teşvik edilmelidir. Bu hareket ülkeler arasındaki gerginliğin hafifletilmesi ve ilişkileri geliştirmesi yönünde önemli katkılar sunabilir.
GEZİ
28 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
МНЕНИЕ ПОЛИТИКА
Вопросы задавал: Ибраим Нуракун Уулу
Экс-президент Кыргызстана Роза Отунбаева, открыв фонд под на-званием “Инициатива Розы Отун-баевой”, занимается вопросами образования, гендера и культуры.
Недавно фонд во второй раз провел Фести-валь образования. Как финансируется фонд? Достаточно ли влияния экс-президента для продвижения столь масштабного проекта? Почему в центре внимания именно образо-вание? Есть ли у Розы Отунбаевой желание
Röportaj: İbraim Nurakun Uulu
Kırgızistan Cumhuriyeti eski cum-hurbaşkanı Roza Otunbayeva, ’de ülkedeki en yüksek si-yasi görevi devrettikten sonra “Otunbayeva Girişimleri Vakfı’nı
kurarak, eğitim, kadın ve kültür meselelerine eğilmiştir. Vakıf yazında “Eğitim Festivali” düzenledi. Vakfa kimler maddi destek sağla-maktadır? Eski cumhurbaşkanının etkisi böyle büyük projeleri yapmak için yeterlimidir?
Образование становится самой важной задачей в мире
ДЛЯ того, чтобы делиться накопленными знаниями, вовсе не обязательно занимать кресло президента или министра. У меня нет желания вновь становиться президентом или проводить какую-либо агитацию с этой целью. Самая главная моя забота – это изменить отношение кыргызского народа к образованию, разбудить в нем любовь к знаниям.
“Çocuk eğitimi, dünyanın en önemli meselesidir”
МНЕНИЕ ПОЛИТИКА
Роза Отунбаева: ЭКС-ПРЕЗИДЕНТ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
Roza Otunbayeva: KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ESKİ CUMHURBAŞKANI
SAYI: 42 • GÜZ 29
вновь стать президентом? С этими и другими вопросами к Розе Исаковне обратился жур-налист Ибраим Нуракун уулу.
-Что привело Вас к идее создания фон-да? Какие цели он ставит перед собой?
- Сегодня не только в Кыргызстане, но и во всем мире остро стоят вопросы образова-ния, культуры и духовного богатства челове-ка. В Кыргызстане все ниже уровень образо-вания, хотя в советское время мы были респу-бликой со %-й грамотностью. За послед-ние двадцать лет ценности народа смести-лись в сторону материальных благ. А обра-зование не вошло в число главных потреб-ностей. Не работают дома культуры в селах. К примеру, в Жалал-Абадской области, насе-ление которой составляет около одного мил-лиона человек, нет даже обыкновенного му-зея. Складывается впечатление, что люди со-ревнуются в строительстве кафе, ресторанов вместимостью человек. В селах ста-тус человека определяется количеством его автомобилей. А вот какие учителя работают в
этих селах, есть ли успевающие ученики, нико-го не интересует. По данным ЮНИСЕФ, шко-лы не посещают 60% детей. Только 14% де-тей дошкольного возраста ходят в детские сады. Размышляя обо всем этом, уйдя с по-ста президента, я открыла фонд, чтобы помочь развитию системы образования. Человеку не
Niçin özellikle eğitim sahasına önem vermeyi dü-şündünüz? Otunbayeva’nın tekrar cumhurbaşkanı olma arzusu varmıdır? İbraim Nurakun Uulu, Roza İsakovna Otunbayeva’yla yaptığı röportajında bu ve bunun gibi sorulara cevaplar aradı.
Sizin yöneticisi olduğunuz Vakfın kurulması-na sebep neydi, vakfınız kuruluş gayesi nedir?
Günümüzde sadece Kırgızistan’da değil, dünyanın hemen her yerinde eğitim, kültür ve manevi değerle-re büyük önem ve-rilmektedir. Özellikle biz Kırgızlar, Sovyet-ler Döneminde % okuma yazma oran-larına rağmen, eğitim seviyemiz gittikçe düşmektedir. Şimdi 20 yıl içerisinde ma-nevi değerlerden zi-yade materyalizmin öne çıktığına şahit olmaktayız. Eğitim aşağı sıralarda yer
almakta, köylerde kültür merkezleri atıl durumdadır. Mesela, 1 milyon nüfuslu Calal-Abad’da normal bir mü-ze yok. İnsanların çoğu vaktini cafelerde ya da kahveha-nelerde tüketmektedirler. Köylerde insanın kalitesi “Kaç arabası var? Ne marka arabası var?” gibi sorulara indir-genmiş durumda. Ancak orda nasıl bir öğretmen çalışı-yor? Okullarında öğrenciler başarılı mı? Eğitimin kalitesi nedir? Bu ve bunun gibi sorular kimseyi ilgilendirmiyor.
SİYASİ BAKIŞ
BILGI ve tecrübeyi halka aktarmak
için mutlaka cumhurbaşkanlığı veya başbakanlık
koltuğunda oturmak gerekmez. Şu
andaki gücüm, bilgi seviyem buna
yeter. İkinci defa cumhurbaşkanlığı
görevine gelme, veya seçim
propagandası yapma niyetinde
değilim. Benim asıl amacım halkımın
eğitime, bilime karşı tutumunu
değiştirmek, uyanışa sebep
olmak…
SİYASİ BAKIŞ
30 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
обязательно занимать высокую должность. Я считаю, что даже находясь вне политики, можно работать на пользу общества, пере-давая знания и опыт другим людям.
-Каких успехов, по Вашему мнению, фонд достиг с го года?
-Сегодня мы уже встали на ноги. О фонде знают и внутри страны, и за ее пределами, его ценят и уважают. У нас работает сайт. На ба-зе университета им. seafoodplus.infoва мы ежеме-сячно организуем общественные лекции на самые актуальные темы. Мы внедрили в Кыр-гызстане метод Монтессори, привлекли экс-пертов из Москвы. Директор Института Мон-тессори был в Кыргызстане как минимум 15 раз, мы это профинансировали. В результате сейчас у нас есть 40 лицензированных специ-алистов. Кроме того, мы полностью обеспе-чили кадрами три детских сада: один в Жа-лал-Абаде, другой в Оше и третий – в Биш-кеке. Мы отправили команду специалистов по организации работы детских учреждений в Турцию, Казахстан, Австрию для повыше-ния квалификации. Мы обращаемся к нере-шенным проблемам. Так, оказалось, никто не занимается вопросами дошкольного обра-зования. Фонд начал освоение этой целины. Мы призываем общество не относиться к де-тям как к вещам, сдаваемым в камеру хра-нения, пока родители заняты. Кроме того, мы ежегодно проводим Фестиваль образования.
Okul çağındaki çocukların sade-ce %14’ü okul öncesi eğitim alabil-mektedir. İşte bunları hep düşüne-rek cumhurbaşkanlığını devrettik-ten sonra özellikle eğitime bir katkı sağlayabilir miyim ümidiyle bu vak-fı kurdum. İnsanın mutlaka bir dev-let kurumunda çalışması şart değil, siyasetten uzak kalarak da toplum için faydalı işleri yapabileceğini, bilgi ve tecrübe paylaşabileceğini düşünüyorum.
’den beri neler yapma-ya muvaffak oldunuz?
Şu anda biz kendi ayaklarımız üzerine durmayı başardık diye dü-şünüyorum. Vakfın ismi var, yurt içinde de, yurt dışında da bir mar-ka değeri var. Sitemiz çalışıyor. İşe-nalı Arabay Kırgız Devlet Üniversi-tesi’nde her ay çok önemli ve ciddi konularda topluma açık seminerler düzenleniyor. Montessori yöntemini Kırgızistan’a getirdik. Moskova’dan uzmanlar davet ediyoruz. Mosko-
va’daki Montessori Enstitütüsünün Müdürü Kır-gızistan’a an az 15 defa gelip gitti. Bunların hep-sini biz karşıladık. Sonuç olarak bizde şu anda 40 kişi “Montessori Yöntemi” diploması aldı. Bunun dışında 3 kreşe (birincisi Calal-Abad’da, ikincisi Oş’ta, üçüncüsü Bişkekte) yardımlarda bulun-duk. Çoçuk kreşi yöneticilerini Türkiye, Astana ve Viyana’ya gönderdik. Özellikle okul öncesi çocuk eğitimine gereken önem verilmiyor. Yani biz de ih-mal edilen işlere önem veriyoruz. Bunun dışında sizin de bildiğiniz gibi her sene Eğitim Festivali düzenliyoruz.
Vakfın işlerini yönetmede ne tür zorluk-larla karşılaşıyorsunuz? Mesela finansal problemlerinizi nasıl çözüyorsunuz?
Niyetin iyiyse para bulunur. Dünyaya baktığınız zaman eski cumhurbaşkanlarının toplumsal işle-re yöneldiğini görürsünüz. Mesela, Gorbaçov’un birçok vakfı var. Ukrayna eski cumhur başkanı Yuşenko’nun da bu yönde teşebbüsleri var. Cum-hurbaşkanlığı bitti bundan sonra sen kimseye la-zım değilsin diye bir düşüncenin oluşması veya oluşmaması insanın kendi elinde. Bitti artık diye oturursan, otura kalırsın. Halka hizmet edeyim di-yorsan o zaman bir şeyler yapman lazım. Zorluk ve sıkıntılar çok. Bu anlamda benim normal vatan-daştan farkım yok. Sivil toplum kuruluşları açan her insanın çektiği sıkıntıları biz de çektik. Eski-den sivil toplum kuruluşlarına diğer ülkelerden çok yardımlar gelirdi, şimdi ise bu çok az. Biz ofis odalarımız için kira ödüyoruz. Benim eski cum-hurbaşkanı olarak hiç ayrıcalığım yok.
‘‘ОКАЗЫВАЕТСЯ, если появляется хорошая идея, то и деньги находятся. В мире известен опыт общественной деятельности экс-президентов. К примеру, много фондов было создано Михаилом Горбачевым. Экс-президент Украины Виктор Ющенко также этим занимается. От самого человека зависит решение, будет ли он работать на пользу своему народу после сложения президентских полномочий, или его деятельность закончена.’’
МНЕНИЕ ПОЛИТИКА
-Возникали ли трудности в работе фонда? Как Вы обеспечиваете его существование?
-Оказывается, если появляется хорошая идея, то и деньги находятся. В мире известен опыт обще-ственной деятельности экс-президентов. К приме-ру, много фондов было создано Михаилом Горбаче-вым. Экс-президент Украины Виктор Ющенко также этим занимается. От самого человека зависит реше-ние, будет ли он работать на пользу своему наро-ду после сложения президентских полномочий, или его деятельность закончена. Я теперь ничем не от-личаюсь от обычных граждан. На долю фонда выпа-ли все трудности, с которыми обычно сталкивают-ся неправительственные организации. Причем, если раньше общественным организациям оказывалось много помощи со стороны государств-доноров, то сейчас она существенно уменьшилась. Раньше мож-но было приобрести собственные офисные помеще-ния, а сейчас свободных площадей нет. Мы платим аренду. В этом деле у меня нет никаких преферен-ций как у экс-президента.
-Чувствуете ли Вы поддержку людей, про-двигая проекты по развитию образования, ис-кусства и культуры?
-В прошлом году мы организовали десять кон-цертов только классической музыки в Националь-ной консерватории. Они предназначались исклю-чительно детям из семей, что проживают в ново-стройках вокруг Бишкека. Новостройки со време-нем сольются с городом. Поэтому нельзя относить-ся к ним с высомерием только из-за того, что сегод-ня они нарушают облик города, портят его. Класси-ческая музыка стала неотъемлемой частью культу-ры го века. К пятому, шестому концертам дети из новостроек начали понимать, в чем отличие баса от сопрано. Их родители просили продолжить му-зыкальное образование детей. В Кыргызстане по-головье скота уже превысило советский максимум – 10 миллионов голов. Теперь наши люди озабо-чены не только тем, чтобы увеличивать поголовье, но и тем, чтобы дать своим детям образование, по-зволяющее выдерживать мировую конкуренцию. Вот это я и считаю настоящей поддержкой.
-Вы всерьез занялись общественной дея-тельностью. Значит ли это, что Вы навсегда покинули политику?
-Помимо деятельности в Кыргызстане, я высту-пала на международных конференциях, саммитах высокого уровня. Очень важно не только услышать, что говорят другие, но привезти и внедрить в своей стране положительный зарубежный опыт. Для того, чтобы делиться накопленными знаниями, вовсе не обязательно занимать кресло президента или мини-стра. У меня нет желания вновь становиться прези-дентом или проводить какую-либо агитацию с этой целью. Самая главная моя забота – это изменить от-ношение кыргызского народа к образованию, раз-будить в нем любовь к знаниям.
Eğitim, kültür ve sanatı geliştirmeye yönelik projelerinizde herhangi bir halk desteği görüyor musunuz?
Geçen sene Milli Konservatuvarda sade-ce klasik müzik üzerine on konser düzenledik. Bu faaliyet sadece Bişkek’in etrafındaki yeni mahallelerde oturan ailelerin çocuklarına yö-nelikti. Klasik müzikler, yüzyıldaki insanın kültürünün biçilmez bir parçasıdır. Beşinci ve altıncı konserden sonra o çocuklar “bas” ile “soprana”nun ne olduğunu öğrendiler. Onların anne babaları o çocukların eğitimi gelişsin di-ye bu müzik etkinliğinin devam etmesini rica ettiler. Çocuklarımıza iyi eğitim verelim, onlar bu yarışta geride kalmasınlar diye düşünme-ye başladılar. Ben bunu gerçek destek olarak sayarım.
Sizin iş hayatınıza göz attığımızda uzun yıllar, diplomat, milletvekili, bakan ve hatta muhalefet olarak ve daha son-ra cumhurbaşkanı ve en son da sivil toplum gönüllüsü olarak millete hizmet ediyorsunuz. Bu siyaseti bıraktığınız anlamına gelir mi?
Kırgızistan’da yaptığımız hizmetlerimizden başka uluslararası konferanslara, yüksek se-viyedeki zirve toplantılarına katıldım, söz söy-leme fırsatlarım da oldu. Başkalarının söyle-diklerini dinleyerek, yabancıların tecrübeleri de kendi ülkeme getirmem de çok önemlidir. Bilgi ve tecrübeyi halka aktarmak için mutlaka cumhurbaşkanlığı veya başbakanlık koltuğun-da oturmak gerekmez. Şu andaki gücüm, bilgi seviyem buna yeter. İkinci defa cumhurbaşkan-lığı görevine gelme, veya seçim propagandası yapma niyetinde de değilim. Benim asıl amacım halkımın eğitime, bilime karşı tutumunu değiş-tirmek, uyanışa sebep olmak…
SİYASİ BAKIŞ
NIYETIN iyiyse para bulunur. Dünyaya
baktığınız zaman eski cumhurbaşkanlarının
toplumsal işlere yöneldiğini
görürsünüz. Mesela, Gorbaçov’un birçok
vakfı var. Ukrayna eski cumhur başkanı
Yuşenko’nun da bu yönde teşebbüsleri
var. Cumhurbaşkanlık bitti bundan sonra sen kimseye lazım
değilsin diye bir düşüncenin oluşması
veya oluşmaması insanın kendi elinde. Halka hizmet edeyim diyorsan o zaman bir şeyler yapman lazım.
Ирина ТУЛУПОВАЖУРНАЛИСТ, ЛАУРЕАТ ПРЕМИИ «ЗОЛОТОЕ ПЕРО», ЧЛЕН СОЮЗА ПИСАТЕЛЕЙ БЕЛАРУСИ
В Беларуси й год объявлен Годом гостеприимства. Зарубежные гости с удивлением и неподдельным восторгом отмечают именно белорусское
гостеприимство. В исследовании «Беларусь и мир», проведенном Белорусским институтом стратегических исследований (BISS) совместно с социологической
лабораторией НОВАК, рассматривалась тема белорусского национального
характера. Вот какие результаты были получены в рамках социологического опроса взрослого населения
по репрезентативной общереспубликанской выборке.
Гостеприимство – это модно в Беларуси!
Misafirperverlik, Belarus’ta
hep modadır!В Беларуси й год объявлен Годом гостеприимства.
Зарубежные гости с удивлением и неподдельным восторгом отмечают именно белорусское гостеприимство. На нашей земле столетиями считалось, что человек, готовый отдать
другому самое дорогое и последнее, что у него осталось – хлеб и соль – истинный хозяин в своем доме. И потому
белорусы всех гостей встречают хлебом-солью.
ТРАДИЦИИ
SAYI: 42 • GÜZ 33
Качества, приписываемые белорусам: гостеприимство – 82,8%; доброта – 81,7%; трудолюбие – 73,1%; скромность – 54,4%; толерантность – 51,4%; духовность – 51,3%;
аккуратность – 45,0%; любознательность – 32,2%; свободолюбие – 28,5%; дисциплинированность – 27,3%.
Главное – гостеприимство, умение достой-но встретить незнакомца. И по возможности помочь ему во всем.
На нашей земле столетиями счита-лось, что человек, готовый отдать другому са-мое дорогое и последнее, что у него осталось – хлеб и соль – истинный хозяин в своем до-ме. И потому белорусы всех гостей встречают хлебом-солью. Приносят хлеб на резном де-ревянном подносе – и показывают еще одно
İrina TULUPOVAGAZETECİ, “ALTIN KALEM” ÖDÜLÜ SAHİBİ, BELARUS YAZARLAR BİRLİĞİ ÜYESİ
Belarus’ta yılı, Misafirperver-lik Yılı olarak ilan edildi. Misafirper-verlik, Belarus milletinin en önem-li özelliği olduğu için, taşlar yerine oturdu. Ülkemize gelip giden ya-
bancı misafirler şaşkınlık ve samimi heyecan ile Belarus’ların misafirperverliğine vurgu yapmakta-dırlar. Halkımızın misafirleri eşine az rastlanır bir sıcaklık ve ihtiramla ağırlamaktadır. Misafirperver halkımız kendi güzel hasletlerini afişe etmekten hoşlanmamaktadır, ancak, önceliklerini de unut-mamaktadır. NOVAK Sosyolojik laboratuvar ile Be-larus Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nün (BISS) tarafından ortaklaşa düzenlenen ‘Belarus ve Dün-ya’ adlı çalışmada Belarusların ulusal karakter özellikleri bir kez daha masaya yatırıldı. Sosyolo-jik araştırma çerçevesinde yapılan ulusal yetişkin nüfusunu temsil eden bir örneklemenin sonucun-da aşağıdaki veriler elde edilmiştir. Belaruslulara atfedilen özellikler: misafirpervirlik 82,8%; iyilik-severliği 81,7%; çalışkanlık 73,1%; tevazu 54,4%; hoşgörü 51,4%; maneviyat 51,3%; düzenli olma 45,0%; meraklık 32,2%; özgürlük sevgisi 28,5%; disiplinli olma 27,3%.
Yine de Belarus’ların en önemli hasleti misafir-perverliktir, veya hane halkı düzeyinde bir yabancıyı uygun bir şekilde ağırlama hassasiyeti ve müm-kün olduğunca ona her konuda yardımcı olmasıdır.
Rus dilinde misafirperverliğin neden bir eş an-lamlısı daha var? – rus. Хлебосольность (ekmekle tuzu ikram edilmesi). Çünkü yüzyıllarca toprakları-mızda değerli ne varsa (ekmek ve tuz) başkasına ikram etmeye hazır olan gerçek ev sahipleri mev-cuttur. İşte bu yüzden Belaruslar bütün misafirleri meşhur ekmek ve tuz ile karşılamaktadır. Yapılan son hasattan elde edilen undan yapılmış taze ek-mek ile topraklarımızda büyük ihtiram gören tuz
yılı, Belarus’ta
Misafirperverlik Yılı olarak ilan edildi. Misafirperverlik,
Belarus milletinin en önemli özelliği olduğu için, taşlar
yerine oturdu. Ülkemize gelip giden yabancı
misafirler şaşkınlık ve samimi heyecan
ile Belarus’ların misafirperverliğine
vurgu yapmaktadırlar.
Halkımızın misafirleri eşine az
rastlanır bir sıcaklık ve ihtiramla
ağırlamaktadır.
GELENEKLERGELENEKLER
34 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
умение, сноровку белоруса при работе с дре-весиной (а ведь третью часть территории Бе-ларуси занимают леса!) Поднос накрывают са-мотканым рушником, полотенцем с вышитыми узорами. В узорах заложена мудрость народ-ная: рушник, в зависимости от рисунка, может быть оберегом от злого человека, от сглаза, хранить любовь и семейный очаг.
Не случайно именно в Год гостеприимства в нашей стране прошел Чемпионат мира по хоккею. Прекрасные впечатление всех гостей – не только от спортивных состязаний, но и от страны: независимой, самостоятельной, спо-собной принимать взвешенные решения. Стра-ны чистой, европейской, со своей культурой, экономикой, в конце концов, с проблемами – у кого их нет? Но спросите любого, кто побы-вал у нас, и услышите: главное в Беларуси – люди. Добрые, отзывчивые, готовые всегда по-мочь. Приезжие окружены заботой и внима-нием, ощущают атмосферу полного доверия. А это так важно, что государство в центре Ев-ропы настроено на мир! Ведь именно в Бела-руси, в древнем городе Полоцке находится географический центр Европы.
Гостеприимство – еще и путь к самому се-бе. Преодолеть в себе неприязнь, отчужден-ность, замкнутость – это победа над своим эго! Гостеприимный человек никогда не поставит себя выше гостя. И значит, пытаясь быть госте-приимным, он учится жить в обществе.
ikram edilmektedir. Ekmek, farklı nakışlarla işlenmiş tahta bir tepside sunularak, Belarus-lar’ın bir sanatta daha mahir oldukları, - tahta işleme mehareti- ortaya çıkmaktadır. Tepsinin üzerinde nakış desenleri ile süslü el dokuma havlu (ruşnik) serilidir. Desenlerde Belaruslar’ın kutsal sembolleri, halkın bilgeliği gizlidir: üze-rindeki desenlere bağlı havlunun, aileyi nazar-dan ve kötü niyetli insanlardan, koruyan bir tıl-sım olduğuna inanılmaktadır.
Misafirperverlik Belaruslar’ın geleneğinde vardır. Ama neden bunu şimdi, üçüncü milen-yumda bize hatırlatmaya karar verdiler? Çünkü misafirperverliğin başka bir alameti olarak in-sanların yüzlerinin mütebessim olmasıdır. İşte bu bir anlığına bile olsa unutulmamalıdır. İnsan-lara iyi niyetle davranılmalı ve tebessüm eksik olmamalı, zira yüzdeki gülümseme insanın di-yaloğa ve tanışmaya hazır olduğunu göster-mektedir. Bu, aynı zamanda günümüzde maa-lesef sık sık rastlanan şiddete ve kabalığa da karşı olma durumudur.
Misafirperverlik Yılında, ülkemizde Dünya Hokey Şampiyonası düzenlenmesi hiç de te-sadüfi değildir. Sporun barış mesajı taşıması-na rağmen, misafirlerin güzel izlenimleri sadece spordan ibaret değildir. Belarus’u ziyaret eden-lerden soracak olursanız, Belarus halkının en önemli özelliğinin; ‘‘iyi kalpli, merhametli, her zaman yardım etmeye hazır olmaları’’ ifade-lerini duyarsınız. Avrupa’nın merkezinde bulu-
ГОСТЕПРИИМСТВО – еще и путь к самому себе. Преодолеть в себе неприязнь, отчужденность, замкнутость – это победа над своим эго! Гостеприимный человек никогда не поставит себя выше гостя. И значит, пытаясь быть гостеприимным, он учится жить в обществе. ТАК, казалось бы, бытовое качество (а именно так определяет Гостеприимство Википедия) поднимает человека и приучает его думать не только о себе, но и о ближних.
ТРАДИЦИИ
SAYI: 42 • GÜZ 35
Так, казалось бы, бытовое качество (а имен-но так определяет Гостеприимство Википе-дия) поднимает человека и приучает его ду-мать не только о себе, но и о ближних.
Белорусы добры – и не скрывают этого. Но доброта – не синоним наивности и бес-печности. В Беларуси в этом году отмеча-ется 70 лет освобождения от фашизма. Мы, вынужденные защищаться, делали это уме-ло. И побеждали – прежде всего силой ду-ха. Потому что ни при каких обстоятельствах не забывали, за что сражались: за свою зем-лю, дом, семью. Не посягая на чужое, отста-ивали свое.
Доброта – это жизненная позиция. Убеждение. Зачем его скрывать? Беларусь и белорусы немногословны. Зато много де-лают: трудолюбие -- еще одна наша черта. И мы готовы показать, что умеем. Приезжай-те! Увидите все своими глазами.
Кстати, символ Беларуси – легкокрылая птица, аист. Или бусел, как говорят у нас на родине. Он селится, как правило, возле лю-дей: на крышах башен и домов, на столбах, на
высоких деревьях. По преданию, аисты при-носят в дом детей и…счастье. А это тоже го-сти: желанные, любимые, единственные.
Сегодня мы не только принимаем го-стей, но и все больше выезжаем в иные стра-ны. Так что движение навстречу друг дру-гу взаимно!
nan ve barışa odaklanmış bu ülkede misafirlere azami ihtimam gösterilmekte ve onlara tam bir güven atmosferi sunulmaktadır.
Belarus’un antik kenti Polotsk’ta, Avrupa’nın coğrafi merkezi bulunmaktadır. Ama merkezin sadece çoğrafi olması yeterli değildir. Bir şey da-ha olmalı - yani yüksek manevi, kültürel, eğitim potansiyeline sahip olmasıdır ki biz buna sahibiz. Bugün turizm ve çeşitleri her zamankinden da-ha çok popüler oldu ve hem birey hem de devlet kapsamında uyumlu gelişime odaklanılmaktadır. Dünya Hokey Şampiyonası konusunu konuşacak olursak – Şampiyona sırasında yabancıların ül-keye basitleştirilmiş vizesiz giriş yapma imkanı olmuştu – o da bir avantajdır! Bu da “Gelin, ba-kın, gizli saklı bir şeyimiz yok, biz herkese açığız!” demektir. Anlık hayat neredeyse temel yaşama tarzı olarak beyan edildiği günümüzde (işte şimdi, şu anda yaşıyoruz, sonrasını düşünmeye bile ge-rek yok), iyi kalplilik, edep gibi değerler pek itibar görmüyorlar. Birisi, hakkında konuşulduğu zaman iyi, duyarlı olması yerine daha çok girişken, işe odaklanan biri şeklinde tarif edilmektedir.
Misafirperverlik kendi özümüze dönmedir. İçimizdeki düşmanlığı, yabancılaşmayı, içine ka-panık olmayı aşmak – egoyu yenmek demektir! Misafirperver birisi, ona ihtiyacı olan misafire göre kendini hiç bir zaman üstün görmez! Bu da mi-safirperver olmaya çalışarak toplumda yaşamayı öğreniyoruz demektir.
İyilikseverlik – yaşama tarzı ve inançtır. Onu gizlemeye ne gerek var? Belarus ve Belaruslular az konuşmaktadırlar. Az konuşuyor çok iş yapıyo-ruz, halkımızın bir özelliği de - çalışkanlıktır. Kek yapmayı ve tuz çıkarmayı biliyoruz. İşte bu yüzden yeni bir ruşnik üzerinde desenler nakşediyor, sevgi ile sadece mutfak şaheseri değil de aynı zaman sanat eseri olan ekmek pişiriyor, ve misafir ağırlı-yoruz. Buyurun! Siz de herşeyi kendi gözlerinizle görün, zaten en münasibi de bu değil mi?
Bu arada, Belarus’un sembolünün bir ley-lek olduğunu hatırlatalım. Leylekler genellikle meskenlere yakın; evlerin ve kulelerin çatısında, direklerin, evlerin yakınındaki yüksek ağaçların üzerinde yuva yaparlar. Rivayete göre leylek eve çocuk ve mutluluk getiriyor. Bu da beklenen, se-vilen, istenilen misafir demek. Belaruslar misafire her zaman çok seviniyor, çünkü hepimiz insanız ve birbirimizi tanımalıyız!
Günümüz dünyasında, biz misafirleri ağırla-makla beraber, yaşam tarzımızı ve kültürümüzü göstermek için daha çok diğer ülkelere gidiyoruz. Bu da birbirimize doğru hareket ettiğmiz anla-mına geliyor.
MISAFIRPERVERLIK kendi özümüze
dönmedir. İçimizdeki düşmanlığı,
yabancılaşmayı, içine kapanık olmayı
aşmak – egoyu yenmek demektir!
Misafirperver birisi, ona ihtiyacı
olan misafire göre kendini hiç bir zaman
üstün görmez! Bu da misafirperver
olmaya çalışarak toplumda yaşamayı
öğreniyoruz demektir.
GELENEKLER
36 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
Мухиба МахмаджановаДОКТОР ФИЛОСОФСКИХ НАУК, РУКОВОДИТЕЛЬ ОТДЕЛА ПОЛИТОЛОГИИ ИНСТИТУТА ФИЛОСОФИИ, ПОЛИТОЛОГИИ И ПРАВА АКАДЕМИИ НАУК РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
«Разум разуму помогает» – эта бесспорная истина стала по-говоркой с тех пор, как ее из-рек Мевлана Джалаладдин Ру-ми, заложив основы культуры
диалога и обмена мнениями в таджикской и мировой практиках социальной коммуника-ции. Эта простая идея стала фундаменталь-ной для движения интеллектуалов «Диалог Евразия», считающих своей миссией разви-тие и распространение диалога, понимания того, что проблемы надо не скрывать, а об-суждать, чтобы обеспечить человечеству мир-ное существование. Такая позиция делает возможным присутствие за столом перего-воров и обмен мнениями между представи-телями всех течений и направлений челове-ческой мысли.
Muhiba MahmadcanovaFELSEFE DOKTORU , TACİKİSTAN CUMHURİYETİ BİLİMLER AKADEMİSİ, FELSEFE, SİYASET BİLİMİ VE HUKUK ENSTİTÜSÜ, SİYASET BÖLÜMÜ BAŞKANI,
Diyalog ve istişare kültürünün temeli “ Akıl akıldan üstündür” - ifadesi ile Mevlana Celaleddin Rumi tarafından dile getirilerek bir atasözü haline gelmiştir. Bu sade
fikir, insanlığın barış içinde birarada yaşamasını sağlamak için, diyalog kurma, yaygınlaştırma ve sorunların gizlenmesi yerine konuşularak çözülmesi görüşünü misyon olarak gören entelektüeller hareketi “Diyalog Avrasya” nın temelinde yatmaktadır. Bu anlayış, insan düşüncesinin tüm eğilimleri ve yönlerinin temsilcileri arasında görüş alışverişinin yapılması ve müzakere masasına oturmaları mümkün kılmaktadır.
Bugünün dünyasında neredeyse insan sayısı kadar farklı görüşler mevcuttur ve bunu yok saymanın da imkanı yoktur. Bu durum, yeni çelişkileri ve çatışma kaynaklarını üreten gerçeklik olarak
«РАЗУМ разуму помогает» – эта бесспорная истина стала поговоркой с тех пор, как ее изрек Мевлана Джалаладдин Руми, заложив основы культуры диалога и обмена мнениями в таджикской и мировой практиках социальной коммуникации. Эта идея стала фундаментальной для движения интеллектуалов «Диалог Евразия», считающих своей миссией развитие и распространение диалога.
Mevlana’nın uzlaşı Formülü
Формула компромисса
Мевляны Руми
МНЕНИЕ учЕНОГОМНЕНИЕ учЕНОГО
SAYI: 42 • GÜZ 37
В сегодняшнем ми-ре существует множе-ство разных точек зре-ния, и с этим ничего не поделаешь. Это об-стоятельство следует воспринимать как дан-ность, порождающую новые противоречия и очаги конфликтов. Часто, увы, возника-ет чувство, что ситу-ация зашла в тупик и что не осталось дово-дов, кроме грубой силы. Однако обращение к истории, к биографиям лучших представите-лей человечества под-тверждает повторяе-мость и конечность всего. Пророк Соломон повторял: «Все пройдет. Пройдет и это». По-этому необходимо изучать великое наследие наших предков, в частности, Мевланы Джа-лаладдина Руми, по-современному и вдум-чиво читать его тексты.
Сегодня во многих странах мира проводятся различные мероприятия на те-му диалога, толерантности и взаимопонима-ния. Благодаря усилиям Президента Респу-блики Таджикистан Эмомали Рахмона и ру-ководителей других государств, выдающих-ся ученых и политических деятелей, ой год был объявлен ЮНЕСКО годом памя-ти Мевланы Руми. А в соответствии и Ука-зом Президента РТ № от 1 июня го года ежегодно 30 сентября в Таджикистане отмечается день рождения Джалаладдина Руми. В ом году, в честь летия мыс-лителя, в столице Таджикистана Душанбе по инициативе Правительства РТ прошла кон-ференция, в которой приняли участие около 90 учёных из 27 стран мира.
«Платформа Диалог Евразия» с го года проводит различные мероприятия, кру-глые столы, в том числе и научно-литератур-ный форум «Маснавихони», на котором уче-ные – культурологи, литературоведы, обще-ствоведы, философы Таджикистана на ос-нове «Маснавии Маънави» Джалаладдина Руми пытаются отыскать и представить об-ществу как исторический опыт, так и новые грани понимания того, что есть обществен-ное согласие, любовь, диалог, толерантность и мирное сосуществование.
algılanmalıdır. Ne yazık ki, bazen de farklı düşünceye tahammül g ö s t e r i l m e d e n , farklılıklar ancak kaba kuvvet ve şiddetle susturulmaya çalışılmaktadır. Ancak tarihe ve insanlığın seçkin temsilcilerinin b i y o g r a f i l e r i n e bakıldığında, tarihin tekerrür etmesinin kaçınılmaz olduğu anlaşılmaktadır. Hz. Süleyman’nın dediği gibi: “Her şey geçer. Bu da geçer.” Bu yüzden atalarımızın ve özellikle Mevlana
Celaleddin Rumi’nin büyük mirasına, çağdaş bakışı kullanarak bakmak ve yazılarını dikkatlice okumak lazım.
Bugün dünyanın birçok ülkesinde, diyalog, hoşgörü ve karşılıklı anlayış konulu çeşitli etkinlikler yapılmaktadır. Tacikistan Cumhurbaşkanı Emomali Rahmon ve diğer devletlerin liderleri, seçkin bilim adamları ve siyasi figürlerin çabaları sayesinde, yılı UNESCO tarafından Mevlana yılı olarak ilan edilmişti. 1 Haziran tarihli № sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca, Tacikistan’da her yıl 30 Eylül’de Mevlana’nın doğum günü kutlanmaktadır. Düşünürün doğum yıldönümü onuruna Tacikistan Cumhuriyeti Hükümeti girişimiyle yılında Tacikistan başkenti Duşanbe’de, 27 ülkeden yaklaşık 90 bilim insanının katıldığı bir konferans düzenlendi.
yılından beri “Diyalog Avrasya Platformu”, Tacikistan kültür ve edebiyat uzmanları, sosyal bilimcileri ve filozoflarının, Rumi’nin “Mesnevî-i Manevî” ye göre hem tarihi tecrübe hem de sosyal uyum, aşk, diyalog, hoşgörü ve barış içinde bir
DIYALOG ve istişare kültürünün temeli “
Akıl akıldan üstündür” - ifadesi ile Mevlana
Celaleddin Rumi tarafından dile getirilerek
bir atasözü haline gelmiştir. Bu sade fikir,
insanlığın barış içinde birarada yaşamasını
sağlamak için, diyalog kurma, yaygınlaştırma
ve sorunların gizlenmesi yerine konuşularak
çözülmesi görüşünü misyon olarak gören
entelektüeller hareketi “Diyalog Avrasya” nın
temelinde yatmaktadır.
ENTELEKTÜEL BAKIŞENTELEKTÜEL BAKIŞ
40 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
arada yaşama kavramlarının yeni tanımlarını bulup topluma anlatıldığı bilimsel ve edebi forum “Mesnevihanı” gibi çeşitli etkinlikler, yuvarlak masa toplantıları düzenlemektedir.
Önde gelen Tacik bilim adamı, profesör Nodir Odilov’un başkanlığındaki bu forum, Rumi’nin fikirlerini inceleyip teşvik eden entelektüelleri üç yıldan beri bir araya getirmektedir. Grubun üyelerinin desteği ve aktif katılımı ile her yıl Mevlana’nın doğum yıldönümü onuruna Duşanbe’de bilimsel ve pratik konferans düzenlenmektedir.
yılında kurulmuş olan «DA» Platformu, milletler arasındaki dostluk ve karşılıklı anlayışın güçlendirilmesini ve insanların yaşam kalitesinin artırılmasını hedeflemektedir. Kültürlerarası diyalog konusundaki fikirler erken yaştan başlayarak geliştirilmelidir çünkü geçmişteki ve günümüzdeki diyalog eksikliğinden, birçok ciddi sorun ortaya
Этот форум под руководством видного таджикского ученого, профессора Ноди-ра Одилова, более трех лет объединяет ин-теллектуалов, изучающих и пропагандиру-ющих идеи Руми. При содействии и актив-ном участии членов клуба ежегодно в день рождения Мевланы в Душанбе проводится научно-практическая конференция.
Деятельность Платформы «DA», созданной в ом году, направлена на укрепление дружбы и взаимопонимания между народа-ми, улучшение жизни людей. Развивать идеи межкультурного и межрелигиозного диало-га нужно с раннего возраста, поскольку от-сутствие обсуждения как в прошлом, так и в настоящем является источником многих се-рьезных проблем. Именно для этого и была создана Платформа «Диалог Евразия». Рас-пространение глобализации ведет к сужению времени и пространства. В такой ситуации про-
«ПЛАТФОРМА Диалог Евразия» с го года проводит различные мероприятия, круглые столы, в том числе и научно-литературный форум «Маснавихони», на котором ученые – культурологи, литературоведы, обществоведы, философы Таджикистана на основе «Маснавии Маънави» Джалаладдина Руми пытаются отыскать и представить обществу как исторический опыт, так и новые грани понимания того, что есть общественное согласие, любовь, диалог, толерантность и мирное сосуществование.
МНЕНИЕ учЕНОГО
SAYI: 42 • GÜZ 41
блемы, связанные с неумением ве-сти диалог, ста-новятся угрозой миру на Земле. Основной целью платформы явля-ется распростра-нение идей диа-лога и толерант-ности между на-родами Евразии и других континен-тов, содействие укреплению ми-ра и взаимопо-нимания, пропа-ганда интеллек-туального и культурного наследия Евразии. В Республике Таджикистан «Диалог Евра-зия» функционирует с го года.
Призывы Мевланы Руми и его еди-номышленников к миру, единству и толерант-ности, его сентенция «Разум разуму помога-ет» звучат актуально и в наши дни. Их вос-принимают и поддерживают наши современ-ники, активно участвующие в развитии идей толерантности во все большем географиче-ском и социальном пространстве, наполня-ющие это понятие все более емким мульти-культурным смыслом.
yılından beri “Diyalog
Avrasya Platformu”, Tacikistan kültür ve edebiyat uzmanları, sosyal bilimcileri ve
filozoflarının, Rumi’nin “Mesnevî-i Manevî”
ye göre hem tarihi tecrübe hem de
sosyal uyum, aşk, diyalog, hoşgörü
ve barış içinde bir arada yaşamanın
kavramlarının yeni tanımlarını bulup
topluma anlatıldığı bilimsel ve edebi
forum “Mesnevihanı” gibi çeşitli
etkinlikler, yuvarlak masa toplantıları
düzenlemektedir.
çıkmaktığı aşikardır.
Küreselleşmenin etkisini artırması, z a m a n - m e k a n ı n s ı k ı ş m a s ı n a yol açmaktadır. Bu durumda, i l e t i ş i m s i z l i k t e n k a y n a k l a n a n sorunlar, yeryüzündeki barışı tehdit eder hale gelmektedir. Platformun temel amacı, Avrasya ve diğer kıtaların milletleri arasındaki diyalog ve hoşgörü fikirlerini yaymak,
barış ve karşılıklı anlaşılmanın güçlendirilmesini sağlamak, Avrasya’nın entelektüel ve kültürel mirasını teşvik etmektir. “Diyalog Avrasya ” yılından beri Tacikistan Cumhuriyeti’nde faaliyet göstermektedir.
Mevlana ve hemfikirlerinin barış, birlik ve hoşgörü çağrıları, onun “Birden çok akıl bir araya gelince üstünlük kazanır” sözü, günümüzde de geçerlidir. Bu çağrılar, gittikçe genişleyen coğrafi ve sosyal alanda hoşgörü fikirlerinin geliştirilmesine aktif katılımı sağlamakta, ve bu çağrılar çağdaşlarımız tarafından paylaşılıp desteklenmektedir.
ENTELEKTÜEL BAKIŞ
42 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
Nobel ödüllü Çinli yazar Mo Yan’ın
Türkiye İzlenimleri
Мо янь: Размышления оТурции
Nobel edebiyat ödülü sahibi yazarlar; Orhan Pamuk ve Mo Yan İstanbul’da buluşuyorВстреча в Стамбуле лауреатов Нобелевской премии по литературе Орхана Памука и Мо Яня
НОбЕЛЕВСКИЙ ЛАуРЕАТНОбЕЛЕВСКИЙ ЛАуРЕАТ
SAYI: 42 • GÜZ 43
Мо Янь СОВРЕМЕННЫЙ КИТАЙСКИЙ ПИСАТЕЛЬ, ПОЧЁТНЫЙ ДОКТОР ФИЛОЛОГИИ, ЛАУРЕАТ НОБЕЛЕВСКОЙ ПРЕМИИ ПО ЛИТЕРАТУРЕ ГОДА
До приезда в Турцию по теле-визору я видел много нега-тива: будто бы происходят большие волнения, будто бы весь народ вышел на улицы и
устраивает марши протеста ( год, собы-тия в парке Гези). В то время одна ассоциа-ция через мою дочь пригласила меня с визи-том, так я даже предложил отменить поезд-ку. Но, приехав сюда, я увидел, что все корен-ным образом отличается от моих представ-лений и того, что показывают по телевизору.
Я опоздал с поездкой в Турцию. Здесь мы повстречались с великолепной гармонией Вос-тока и Запада. Стамбул превзошел все на-ши ожидания. Заранее мы много слышали о красоте Стамбула, но реальность затмила все ожидания и представления. Пролив, мечети, церкви Стамбула завораживают
Я в Турции впервые, но ничто здесь не чуждо моему сердцу. Словно в повседнев-ной жизни как турецкого, так и китайского народа отражаются отголоски отношений, сформировавшихся между нашими страна-ми много веков назад. Я побывал в Султанах-мете (Голубой мечети), Айя-Софии (Соборе Святой Софии), Цистерне Базилика, на Кры-том рынке, в Военном музее Харбийе, на вы-ступлении первого в истории военного орке-стра. Кроме того, я, разумеется, покатался на лодке по Босфору и насладился его красо-той. Исторические места произвели на меня поистине неизгладимое впечатление. Боль-
Guan Moye (Mo Yan) NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜ SAHİBİ,
YAZAR, ÖĞRETMEN
Türkiye’ye gelmeden önce televiz-yonda, Türkiye’de büyük değişik-likler olacakmış gibi, sanki bütün insanlar sokaklarda protesto yü-rüyüşü düzenliyormuş gibi çok
olumsuz şeyler gördüm. ( yazı, Gezi Parkı olayları) Hatta o zamanlar kızım aracılığı ile beni davet eden derneğe seyahati iptal et-meyi bile teklif ettim. Fakat geldikten sonra buranın benim kafamda hayal ettiklerimden, televizyonda gördüklerimden tamamen farklı olduğunu gördüm.
Türkiye’ye gelmekte geç kalmışım. Burada, Doğu ve Batı’nın muhteşem bir harmonisiyle karşılaştık. Buraya gelmeden evvel İstanbul’un güzellikleri hakkında çok şey duymuştuk. Bu-raya gelince hayallerimiz ve beklentilerimizin üzerinde bir şehirle karşılaştık. Camileri, kilise-leri, Boğaz’ıyla hep büyüleyici bir atmosferi var
Her ne kadar ilk defa geliyor olsam da, kal-bimde buraya karşı bir yabancılık hissetmedim. Çin ile Türkiye arasında binlerce yıl öncesine uzanan ilişkilerin izleri sanki hem Türkiye’de hem Çin’de insanların gündelik hayatlarına yan-sıyor gibi idi. Sultanahmet, Ayasofya, Yerebatan Sarnıcı, Kapalı Çarşı, Harbiye Askeri Müzesi’ni gezdim ve tarihteki ilk askeri bandonun göste-risini seyrettim. Bunun yanında tabi ki gemi ile tura çıkarak boğazın güzelliklerini seyrettim. Bu tarihi mekanlar bende gerçekten çok derin izler
bıraktı. Burada edindiğim en önemli intiba, Tür-kiye’nin uzun ve şaşaalı bir tarihe sahip kadim bir ülke olduğu gerçeğiydi. Avrupa, Asya ve Afri-ka kültürleri adeta bu noktada birleştirerek nevi şahsına münhasır Türk kültürünü oluşturmuş.
TÜRKIYE’YE gelmekte geç kalmışım. Doğu’yla Batı’nın muhteşem bir
harmonisiyle karşılaştık. Hayallerimizin üzerinde bir şehir çıktı İstanbul.
Gelmeden evvel İstanbul’un güzellikleri
hakkında çok şey duymuştuk. Buraya
gelince hayallerimiz ve beklentilerimizin üzerinde bir şehirle
karşılaştık. Camileri, kiliseleri, Boğaz’ıyla
büyüleyici
ENTELEKTÜEL BAKIŞENTELEKTÜEL BAKIŞ
44 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
ше всего поразило то, что Тур-ция оказалась древней страной с длинной и великолепной исто-рией. Европа, Азия и Африка, со-единившись здесь, дали начало неповторимой турецкой культу-ре. Замечательные воспомина-ния остались, конечно же, и от блюд турецкой кухни как части богатого исторического и куль-турного наследия страны. Наш завтрак в отеле намного пре-взошел еду в лучших отелях Ев-ропы. Мы были наслышаны и о знаменитых турецких сладостях, и, понимая, что лучше один раз попробовать, чем сто раз услы-шать, отведали традиционные лакомства в кондитерской лавке с почти двухсотлетней историей.
Мы считали Турцию экономи-чески отсталой страной, но уви-дели государство с бурно разви-вающейся экономикой. Развитие Турции означает, в том числе, и развитие всего мира. Все куль-туры оказывают влияние друг на друга. Хотя я пробыл в Турции совсем недолго, эта земля вы-зывает у меня разнообразные и глубокие чувства. Как хоро-шо, что я не поверил телевизо-ру, иначе бы лишился возмож-ности познакомиться с этой пре-
красной страной. Думаю, что впечатления от поезд-ки в Турцию впоследствии обязательно отразятся в моих повестях и рассказах.
Мы посетили храмы разных религий, мечети, церк-ви, но самое большое впечатление произвел музей Айя-София. Это не только произведение искусства, это свидетель истории. Я с трепетом ступил на бле-стящий мраморный пол, который более тысячи лет шлифовался ногами разных людей. Необычайно ин-тересно наблюдать гармонию западной и восточной культур: Айя-София стала музеем, который посеща-ют как мусульмане, так и христиане. В Военном му-зее экспонируется много древнего оружия. Сейчас я работаю над романом о войне, и думаю, что смогу в нем «использовать» то оружие, которое увидел в Стамбуле. Конечно же, в моих книгах появится мно-гое из увиденного в Турции.
До приезда сюда я читал повести, стихи и рас-сказы турецких авторов, размышлял о турецкой ли-тературе. Турция располагается на азиатском и ев-ропейском континентах, а Стамбул – крупный меж-
Bu gezinin bende bıraktığı güzel etkilerden bir diğeri de, tabi ki Türk yemekleri. Tarihî ve kül-türel mirasının yanında yemek anlamında da çok zengin olduğunu söylemeliyim. Kaldığımız otelde yaptığımız kahvaltı Avrupa’nın en gözde otellerindeki kahvaltılardan çok daha güzeldi. Ayrıca Türk tatlılarının ününü duymuştuk, fakat yüz kere duymak bir kere tatmak kadar olamaz diyerek yaklaşık iki yüz yıllık bir tatlı dükkanı-na misafir olduk, klasik Türk tatlılarının tadına bakma fırsatımız oldu.
Ekonomik olarak Türkiye’nin az gelişmiş olduğunu düşünüyorduk, fakat, karşımızda ekonomik açıdan yükselen bir değer gördük. Türkiye’nin gelişimi dünyanın da gelişimi an-lamına geliyor. Bütün kültürler birbirini etkili-yor. Türkiye’de kaldığım süre çok kısa olmasına rağmen, bu ülkeyle alakalı çok farklı ve zengin duygular içindeyim. İyi ki en başta televizyon-da gördüklerime inanmamışım, yoksa bu güzel ülkeyi tanıma fırsatından mahrum kalacaktım. Türkiye’nin bende bıraktığı bu izlerin ileride ki-taplarıma, yazılarıma mutlaka yansıyacağını da düşünüyorum.
Farklı dinlere ait mabetleri; camileri, kilisele-ri gezdik, ama Ayasofya müzesinden çok etki-lendim. O büyük bir yapıt ve sanat eseri olma-sının yanında tarihin de şahidi. Bin küsur yıl in-sanların basmasıyla yontulmuş parlak mermer zeminde durmak beni çok duygulandırdı. Müze olarak kullanılması, hem Müslüman hem Hris-tiyanların birlikte ziyaret etmeleri, Batı ve Doğu kültürünü bir harmoni şeklinde görmek gerçek-ten heyecan verici. Bundan başka askeri mü-zede de birçok geçmişe ait silahlar gördüm. Şu anda kafamda bir savaş romanı tasarlıyorum, ileride bu romanda da askeri müzede gördü-ğüm aletlerin kullanılabileceğini düşünüyorum. Tabi ki bunlardan başka daha Türkiye’ye ait bir çok şeyi de yazılarıma katacağım.
Buraya gelmeden önce Türkiye’ye ait eser-ler, şiirler, hikayeler okudum, Türkiye’nin edebi yönüne dair düşünceler içine girdim. Türkiye Av-rupa ve Asya kıtaları üzerinde uzanan bir ülke, özellikle İstanbul büyük bir metropol. Gerek din, gerek kültür ve coğrafya olarak doğu ve ba-tının birleştiği yere ait. Çok sayıda yeni sanat
Я опоздал с поездкой в Турцию. Здесь мы повстречались с великолепной гармонией Востока и Запада. Стамбул превзошел все наши ожидания. Заранее мы много слышали о красоте Стамбула, но реальность затмила все ожидания и представления.
НОбЕЛЕВСКИЙ ЛАуРЕАТ
SAYI: 42 • GÜZ 45
eserine ilham veren İstanbul’un, insanın düşün-ce dünyasına da adeta kanat takarak uçurabilen bir güzelliği var.
Bütün gördüğüm ve duyduğum şeyler bundan sonraki eserlerime birer element olabilecek nite-likte. Her şey bir eserin oluşmasında etki sahibi olabilir, çünkü hayat durmaksızın devam ediyor ve bir tecrübeler bütününe dönüşüyor. Yollarda yürürken gördüğüm sıradan insanların günlük ya-şamları, gençlerin samimi tebessümleri, martıla-rın cami minareleri etrafında uçuşmaları vs. Bun-ların hepsi kafamda derin izler bıraktı. Kim bilir, belki de bir gün bir bakmışız, romanlarımın içine girivermişler.
Ülkelerimiz arasındaki kültürel ilişkilerin iler-lemesini çok önemli buluyorum. Ben bir yazarım, benim en çok il-gilendiğim şey edebiyat alanındaki karşılıklı ilişkiler. Çin’de bir çok de-ğerli edebi eser mevcut, fakat bun-lardan Türkçe’ye çevrilmiş olanlar çok fazla değil. Aynı şekilde büyük bir kitle olan Çin okuyucusunun da Türk edebiyatı ile ilgili bilgisi Orhan Pamuk ile sınırlı. Orhan Pamuk’u tanıyorum. Ona ve eserlerine karşı özel ilgi besliyorum. Nobel’i alma-dan önce “Benim Adım Kırmızı” ki-tabını okumuştum. Çin’de tanınan, sevilen bir yazar Orhan Pamuk. Mut-laka Orhan Pamuk gibi başka ünlü yazarlarınız da vardır, ama Çince eserleri olmadığı için tanımıyoruz. Başka Türk yazarların romanlarını da Çince okumak, tanımak isteriz.
Bence kültürel ilişkiler, özellikle de edebi alandaki ilişkilerin bir sü-reçten geçme lüzumu var. Özellikle edebiyat alanındaki ilişkiler bir dans gibi veya sanatsal ürün gibi değil, di-
BÜTÜN gördüğüm ve duyduğum şeyler
bundan sonraki eserlerime birer
element olabilecek nitelikte. Yollarda
yürürken gördüğüm sıradan insanların günlük yaşamları, gençlerin samimi
tebessümleri, martıların cami
minareleri etrafında uçuşmaları vs. Bunların hepsi kafamda derin
izler bıraktı. Kim bilir, belki de bir
gün bir bakmışız, romanlarımın içine
girivermişler.
дународный мегаполис. Здесь соединяются Восток и Запад как географически, так и ре-лигиозно, и культурно. Эти места запечатле-ны в многочисленных произведениях искус-ства, а их красота – словно крылья, на кото-рых человеческая мысль отправляется в полет.
Все, что я видел и слышал, войдет в мои будущие книги. Что угодно может повлиять на создание литературного текста, потому что жизнь не стоит на месте, происходит накопле-ние опыта. Повседневный быт простых людей, искренние улыбки молодежи, полет чаек во-круг минаретов и многое другое, что мне по-счастливилось увидеть во время путешествия в Турцию, оставило неизгладимые впечатления.
Я считаю очень важным развитие культурных связей между Турцией и Китаем. Я писатель, и меня больше всего волнуют двусторонние отношения в сфере литературы. В Китае бо-гатая литература, но очень немногие произ-ведения переведены на турецкий язык. Точ-но так же представление о турецкой литера-туре для большой аудитории китайских чи-тателей ограничивается Орханом Памуком. Я знаком с Орханом Памуком, он вызывает у меня особый интерес. До получения Нобе-левской премии я прочел его книгу «Меня зо-вут Красный». В Китае его знают и любят. Ко-нечно же, в Турции есть и другие известные авторы уровня Орхана Памука. Но мы с ними незнакомы – их книги не переведены на ки-тайский. Мы хотим познакомиться с романа-ми разных турецких писателей, хотим читать их на китайском языке.
Думаю, что культурные связи, и в особенно-сти отношения в области литературы, долж-ны перейти на новый уровень. Сейчас на пер-вый план выходит литературный перевод. Мы
Mo Yan eşiyle birlikte İstanbul’un tarihi ve turistik yerlerini gezerkenМо Янь с супругой осматривают знаменитые достопримечательности Стамбула
ENTELEKTÜEL BAKIŞ
46 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
rek olarak tercümeye ihtiyacı var. Bunun için şu anda tercüme çalışmaları ön plana çıkıyor. Biz Sayın Pamuk ile bu çalışmaları gücümüz yettiğince destekleyeceğiz. Turistler Türkiye’yi gezerken direk bir etkileşim içine gir-miş oluyorlar, fakat edebi eserler de farklı halklar ara-sındaki anlayışı, farklı kültürün sahip olduğu ruhu öğ-renmemizi sağlıyor. Ben iki ülke halklarının karşı tarafa ait çok daha fazla edebi eser okumasını, çok daha derin kültürel ilişkiler geliştirmesini arzuluyorum.
Ankara’da Cumhurbaşkanı Gül tarafından kabul edildim ve Cumhurbaşkanlığı köşkünü gezdim. Bence Cumhurbaşkanı Gül’ün tebessümü çok samimi idi. Kül-tür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik Bey de beni çok sami-mi ve sıcak bir atmosferde ağırladı. PASİAD, TÜÇSİAD, Kültür ve Turizm Bakanlığına beni de Çin’deki En-telektüelden biri kabul ederek Türkiye’ye gitmeme ve-
sile oldukları için onlara gönülden teşekkür ediyorum.
Eserleri 30 dile çevrildiMo Yan, ’te Çin’in Shandong eyaletine bağlı Dalan kasabasında doğdu.
Kültür Devrimi sırasında 11 yaşındayken okulu bırakıp çiftçi olarak çalışmaya
başladı. Ardından bir pamuk fabrikasında çalıştı ve yazmaya başladı. Otuz yıldır
yazıyor. Asıl adı Gu n Móyè olan yazar, ’ten itibaren Çince “sakın konuşma”
anlamına gelen Mo Yan adını kullanıyor. Mo Yan’ın roman ve uzun hikâye başta
olmak üzere yayımlanmış 20 eseri var. Başlıca romanları arasında “Kurbağa”,
“Bir İlkbahar Gecesinde Yağan Yağmur”, “Kızıl Darı Tarlaları”, “Sarmısak Baladı”,
“İçki Cumhuriyeti: Bir Roman” bulunuyor. Öyküleri, “Patlamalar ve Diğer Öykü-
ler” ve “Şifu: Bir Kahkaha Uğruna Her Şeyi Yaparsın” adlı derlemelerde top-
lanmıştır. Nobel’i kazandıktan sonra eserleri 30’a yakın dile çevrildi. “Kızıl Darı
Tarlaları” romanından aynı adla uyarlanan Hong Gao Liang / Kızıl Darı
Tarlaları filmi ’de Berlin Festivali’nde Altın Ayı ödülünü
kazandı. Mo Yan, Nobel Edebiyat Ödülü’nü
alırken Çin’de doğan ve Çin’de yaşamayı
sürdüren ilk Çinli Nobel ödüllü
yazar oldu.
с господином Памуком сделаем все, что в на-ших силах, чтобы поддержать эти усилия. По-сетив Турцию, туристы могут увидеть все сво-ими глазами, но литература помогает понять другой народ, узнать дух другой культуры. Я бы хотел, чтобы в Китае и Турции публикова-лось все больше переведенных произведений, чтобы еще сильнее углублялись культурные связи между нашими странами.
В Анкаре я посетил президентский дворец, где меня принял Президент Турции. Улыбка Президента Гюля показалась мне очень ис-кренней. Прием Министра культуры и туриз-ма господина Омера Челика также был очень дружественным и теплым. Я от всего сердца выражаю благодарность PASİAD (Ассоциации социально-экономического сотрудничества со странами Тихоокеанского региона), TÜÇSİAD (Турецко-китайской ассоциации промышленни-ков и предпринимателей), Министерству куль-туры и туризма Турции за то, что они предо-ставили мне возможность приехать сюда как одному из ста интеллектуалов Китая.
Произведения китайского писателя пе-реведены на 30 языков
Мо Янь родился в ом году в посёлке Далань провин-ции Шаньдун. В 11 лет во время «культурной революции» оста-вил школу и начал работать на земле. Впоследствии работал на хлопковой фабрике и тогда начал писать. Писательский стаж – 30 лет. Настоящее имя Гуань Мое, но с го года подписыва-ет свои произведения псевдонимом Мо Янь, что в переводе с ки-тайского означает «Молчи!».
Опубликовано 20 книг, включающих романы и повести. Среди самых выдающихся –такие произведения как «Лягушка», «Дождь весенней ночью», «Красный гаолян», «Чесночные баллады», «Стра-на вина», сборники рассказов «Взрывы и другие истории» и «Шифу, ты пойдешь на все, чтобы посмеяться». После вручения Нобелев-ской премии по литературе, его книги были переведены почти на 30 языков. Фильм «Красный гаолян» по роману Мо Яня получил приз «Золотой медведь» Берлинского кинофестиваля в ом году.
Мо Янь стал лауреатом Нобелевской премии в ом году. Он – первый родившийся и ныне живущий в Китае писатель, удо-стоенный этой награды.
ВСЕ, что я видел и слышал, войдет в мои будущие книги. Что угодно может повлиять на создание литературного текста, потому что жизнь не стоит на месте, происходит накопление опыта. Повседневный быт простых людей, искренние улыбки молодежи, полет чаек вокруг минаретов и многое другое, что мне посчастливилось увидеть во время путешествия в Турцию, оставило неизгладимые впечатления.
НОбЕЛЕВСКИЙ ЛАуРЕАТ
SAYI: 42 • GÜZ 47
ENTELEKTÜEL BAKIŞ
48 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
Владимир Якунин: «Нам нужен многополярный мир»
Vladimir Yakunin :Çok kutuplu bir
dünyaya ihtiyaç var .
ТАК, Форум разработал и реализует крупный образовательный проект «Школы диалога цивилизаций», в рамках которого в ряде российских школ уже введен учебный курс «Диалог культур», знакомящий учеников с основами китайской, буддистской, исламской, западной, российской цивилизаций.
В. И. ЯКУНИНДОКТОР ПОЛИТИЧЕСКИХ НАУК, ПРЕЗИДЕНТ-ОСНОВАТЕЛЬ ФОРУМА МОФ
ПРЕЗИДЕНТ ОАО «РОССИЙСКИЕ ЖЕЛЕЗНЫЕ ДОРОГИ»
DR. VLADİMİR YAKUNİNULUSLARARASI MEDENİYETLER DİYALOĞU SEMPOZYUMU KURUCU BAŞKANI,
RUSYA DEMİRYOLLARI BAŞKANI
ОбщЕСТВООбщЕСТВО
SAYI: 42 • GÜZ 49
Röportaj: Sezer Çakmak DOKTORA ÖĞRENCİSİ , SOSYOLOG, ULUSLARARASI DİYALOG UZMANI
Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu forumu, sivil toplum temsilcileri , Yunanistan, Hindistan ve Rusya’dan sivil toplum kuruluşu üyelerin girişimiyle yılında kurulmuştur. yılından beri
Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu forumu, BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi (ECOSOC) danışman statüsüne sahiptir. Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu forumu, kurucu başkanı seafoodplus.infon tarafından yönetilmektedir.
-Vladimir İvanoviç, Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu Forumu hangi amaçla kurulmuştur?
Uluslararası sivil toplum kuruluşları (STK), internet toplulukları ve diğer sivil toplum kuruluşları ve dini topluluklar, insanlarla ilişkilerin uluslararası toplumsal sisteminde uzun zamandır gözardı ediliyordu. Bugün ise onlar, uluslararası olayları ve mevcut uluslararası kuralları gittikçe daha çok etkilemektedirler.
Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu forumu, en baştan beri, şeffaflık, çoğulcu katılımcılık, karşılıklı saygı ve kapsayıcılığa dayanarak faaliyet göstermektedir. Uluslararası siyasetin mevcut sistemi, uluslararası toplumun karşı karşıya olduğu güncel sorunlar ile başa çıkamıyorsa, çok taraflı diyalog modeli uluslararası düzeyde uygulanmalıdır.
-Forumun somut projelerinden bahseder misiniz?
Günümüzdeki küresel süreçler, modern toplumda hoşgörüsüzlüğün artmasının nedeni olan kültürlerin ve medeniyetlerin homojenleşmesine yol açmaktadır. Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu Forumu, çeşitli kültürel, ulusal ve dini geleneklerin sorunsuzca etkileşim imkanını sağlayan çok kutuplu bir dünya geliştirmeye çalışmaktadır.
Ayrıca, Forum tarafından geliştirilen ve hayata geçirilen ‘Medeniyetler Diyaloğu Okulları’ adlı büyük bir eğitim projesi çerçevesinde, Çin, Budizm, İslam, Batı, Rus medeniyetlerinin
Вопросы задавал: Сезер ЧакмакАСПИРАНТ- СОЦИОЛОГ, СПЕЦИАЛИСТ В СФЕРЕ МЕЖДУНАРОДНЫХ ОТНОШЕНИЙ
Мировой общественный форум (МОФ) «Диалог цивилизаций» основан в ом г. по иници-ативе представителей граждан-ского общества и членов непра-
вительственных организаций Греции, Индии и России. С го г. МОФ имеет консультатив-ный статус при Экономическом и социальном со-вете ООН (ЭКОСОС). Сегодня МОФ возглавля-ет президент-основатель Форума В. И. Якунин.
- -Владимир Иванович, для чего создавал-ся Форум «Диалог цивилизаций»?
- В международной общественной системе взаимоотношений долгое время не учитывались международные неправительственные органи-зации (НПО), сетевые сообщества и другие ор-ганизации гражданского общества и религиоз-ных общин. Сегодня же именно они все больше влияют на международные события и существу-ющие международные правила.
МОФ «Диалог цивилизаций» с самого нача-ла положил в основу своей деятельности откры-тость, плюрализм мнений, взаимное уважение и инклюзивность. Если существующая модель меж-дународной политики не отвечает на те вызовы, которые стоят сегодня перед мировым сообще-ством, то многосторонняя модель диалога спо-собна решать общественные проблемы на меж-дународном уровне.
- Расскажите, пожалуйста, о конкретных проектах Форума.
- Современные глобальные процессы ведут к усреднению культур и цивилизаций, что обо-рачивается нарастанием нетерпимости в совре-менном обществе. МОФ «Диалог цивилизаций» старается развивать многополярный мир, в кото-ром для различных культурных, национальных и религиозных традиций существует возможность непротиворечиво взаимодействовать.
AYRICA, Forum tarafından
geliştirilen ve hayata geçirilen
‘Medeniyetler Diyaloğu Okulları’
adlı büyük bir eğitim projesi çerçevesinde,
Çin, Budist, İslam, Batı, Rus
medeniyetlerinin temellerini
öğrencilere tanıtan «Kültürlerin
Diyaloğu» adında bir eğitim programı bir
çok Rus okulunda uygulanmaktadır.
TOPLUM TOPLUM
50 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
temellerini öğrencilere tanıtan «Kültürlerin Diyaloğu» adında bir eğitim programı bir çok Rus okulunda uygulanmaktadır. Bununla birlikte, önde gelen uzmanlar ve forumun internet topluluğunun aktif katılımcılarının modern gündemden bahsettikleri, tecrübe alışverişinde bulundukları ve medeniyetler diyaloğu alanındaki yolu uygun bir şekilde seçebilmelerini şekillendirdikleri «Diyalog Akademisi» adlı bir eğitim platformu olan video konferanslar serisi yapılmıştır.
Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu forumu, Carleton Üniversitesi (Kanada) ve Sosyal Bilimler Araştırma Konseyi (ABD) ile birlikte yılına kadar ‘gelecek için olası senaryolar’ adlı bir yayıncılık ve uzmanlık projesini gerçekleştirmiştir. Siyasi, ekonomi, sosyal yapı, etik ve uluslararası hukuktaki küresel dönüşümleri yeni bir dille anlatan ana fikirler sunan üç kitap («İş her zamanki gibi», «Derinleşen kriz» ve «Sonuçlar: Yeni küresel ekonomik düzen») yayınlanmıştır. yılında Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu forumu, dünyanın önde gelen düşünürleri ve uygulayıcıları ile röportajları içeren ‘Dünya düzeninin kurulması ile ilgili 22 fikir’ kitabını yayınlamıştır.
-Huntigton’un «Medeniyetler Çatışması» tezi, medeniyetlerin çatışaçağını öngördüğüne inanılmaktadır
Huntington’a göre, ciddi bir tehlike olan çatışmanın önlenmesi gerekir. Aynısı Fukuyama’nın tarihin sonu iddiası için de geçerlidir. Bu iki kavramı birleştiren ana fikrin temelinde, Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu Forumu’nun kurucusu ve eş başkanı Jagdish Kapur’un ‘silah korumalı tüketicilik’ olarak adlandırdığı evrensel ve küresel gelişim modelinin sonunda kazanacağı (görüşü) yatmaktadır. Ama bu kadar acımasız bir modelin kazanamayacağı,
Так, Форум разработал и реализует крупный образовательный проект «Школы диалога циви-лизаций», в рамках которого в ряде российских школ уже введен учебный курс «Диалог куль-тур», знакомящий учеников с основами китай-ской, буддистской, исламской, западной, рос-сийской цивилизаций. Также создана образова-тельная платформа «Академия диалога» – цикл видеолекций, где ведущие эксперты и актив-ные участники сетевого сообщества Форума рас-сказывают о современной повестке дня, делят-ся своим опытом и формируют умение адекват-но выбирать свой путь в пространстве диалога цивилизаций.
МОФ «Диалог цивилизаций» совместно с Кар-лтонским университетом (Канада) и Исследова-тельским советом по социальным наукам (США) к му г. осуществил издательско-экспертный проект «Возможные сценарии будущего». Были опубликованы три книги («Бизнес как всегда», «Углубляющийся кризис» и «Последствия: новый глобальный экономический порядок»), представ-ляющие основные «большие идеи», по-новому объясняя глобальные трансформации в полити-ческой экономии, общественном устройстве, эти-ке и международном праве. В ом г. МОФ опубликовал книгу «22 идеи о том, как устроить мир», в которую вошли интервью с ведущими ми-ровыми мыслителями и практиками.
- Считается, что теория «столкновения ци-вилизаций» Хантигтона, предсказала кон-фликт цивилизаций…
- Хантингтон описывал столкновение как се-рьезную опасность, которой надо избежать. То же самое относится и к утверждению Фукуямы о конце истории. Основная мысль, объединяю-щая эти две концепции, заключается в том, что в конечном счете победит универсальная и гло-бальная модель развития, которую основатель и сопредседатель форума Джагдиш Капур на-звал «потребительством под защитой оружия». Но такая хищническая модель не способна побе-дить, что признают даже пропагандисты глоба-лизации Питер Бергер и Томас Лукман.
Существующая модель финансово-экономи-
РОДОССКИЙ форум – крупнейшая площадка, объединяющая десятки PINGO (Public Interest NGO), независимых экспертов и исследователей. Платформа Диалог Евразия – давний и уважаемый партнер МОФ «Диалог цивилизаций», представители «DA» постоянно участвуют в работе ежегодного Родосского форума.
ОбщЕСТВО
küreselleşme savunucuları Peter Berger ve Thomas Luckman tarafından bile kabul edilmektedir.
Finansal ve ekonomik düzeninin mevcut modeli, Avrupa ekonomik üretim ve alışveriş sisteminden kaynaklanmakta ve Amerika modeline dayanmaktadır. Bu örneklerin diğer medeniyet sistemlerinin hayata geçirilmesi, etnik, kültürel ve sosyal gerilimlerin artmasına yol açmaktadır.
Sempozyum’un faaliyetinin temelinde, dünya medeniyetlerinin tarihsel olarak birbirini tamamladığı düşüncesi yatmaktadır. Ve şimdi medeniyetlerin birbirini tamamlama potansiyelini sadece kabul etmenin değil de, aynı zamanda bunu dünya gelişiminin belirleyici faktörü yapmanın zamanı gelmiştir.
-Gerçeklikte medeniyetlerin diyaloğu nedir? Sizce medeniyetlerin diyaloğunda «DA» Platformu’nun rolü nedir?
Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu forumu, her yıl ‘Kültürler sofraya davet ediyor’ uluslararası festivalini düzenlemektedir. Bu olağanüstü kültürel etkinlik, medeniyetler diyaloğunu insanların günlük yaşamlarının ayrılmaz bir parçası olarak görmektedir. Yedi yılı aşkın bir süre Moskova, Berlin, New York, Zürih ve Londra gibi dünyanın büyük şehirlerinde «Müzikal Olympus» festivalinin en iyi katılımcıların konserleri ve sunumları, Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu forumu himayesinde yer almaktadır. Rodos FORUM çerçevesinde her yıl Rusya, Hindistan, Çin, Latin Amerika gibi dünya medeniyetlerinden birinin tanıtımı yapılmaktadır, bu sene Forumun odak noktası İran olacaktır.
Rodos Forumu - onlarca sivil toplum kuruluşu, bağımsız uzmanlar ve araştırmacıları bir araya getiren devasa bir platformdur. Bu platform, insanlığın davranışını, Dünya’nın kaynaklarının tüketici tutumunu değil de, sorumlu vatandaşları eğitme önceliklerinin belirlediği her bakımdan uyumlu olan geleceğin vizyonlarını oluşturan bağımsız ve pratik laboratuvardır. Medeniyetler Diyaloğu, uluslararası temel sorunları görüşme fırsatını sağlayan eşsiz bir toplumsal hareket haline gelmektedir.
Diyalog Avrasya Platformu, Uluslararası Medeniyetler Diyaloğu Forumu’nun eski ve saygın bir ortağıdır, DA temsilcileri ise her yıl düzenli olarak Rodos Forumuna katılmaktadır.
ческого порядка порождена европейской си-стемой хозяйственного производства и обмена и базируется на американской модели. Внедре-ние этих образцов в жизнь других цивилизаци-онных систем вызывает рост этнокультурной и социальной напряженности. Деятельность же Форума принципиально основывается на том, что мировые цивилизации исторически взаимо-дополняют друг друга. И сейчас настало время не только констатировать потенциал их взаи-модополнительности, но и сделать его решаю-щим фактором мирового развития.
- Как выглядит диалог цивилизаций на практике? Какую роль играет в нем, на Ваш взгляд, Платформа «DA»?
- Ежегодно МОФ проводит междуна-родный фестиваль «Культуры приглаша-ют к столу». Это яр-кое культурное меро-приятие представля-ет диалог цивилиза-ций как органичную часть повседневной жизни людей. Уже бо-лее семи лет под эги-дой МОФ «Диалог Ци-вилизаций» проходят концерты-презента-ции лучших участни-ков фестиваля «Му-зыкальный Олимп» в главных городах ми-ра: Москве, Берлине, Нью-Йорке, Цюрихе и Лондоне. Ежегодно в рамках Родосского фо-рума бывает представ-лена одна из цивили-заций мира – России, Индии, Китая, Латин-ской Америки; в этом
году в центре внимания будет Иран.
Родосский форум – крупнейшая площадка, объединяющая десятки PINGO (Public Interest NGO), независимых экспертов и исследователей. Это независимая практическая лаборатория по созданию непротиворечивых образов будущего, в которых действия человечества определяют-ся не потребительским отношением к ресурсам Земли, но приоритетами воспитания ответствен-ных граждан. Диалог цивилизаций становится уникальным общественным движением для об-суждения основных международных проблем.
Платформа Диалог Евразия – давний и ува-жаемый партнер МОФ «Диалог цивилизаций», представители «DA» постоянно участвуют в ра-боте ежегодного Родосского форума.
RODOS Forumu - onlarca sivil
toplum kuruluşu, bağımsız uzmanlar
ve araştırmacıları bir araya getiren
devasa bir platformdur.
Diyalog Avrasya Platformu,
Uluslararası Medeniyetler
Diyaloğu Forumu’nun
eski ve saygın ortağıdır, DA
temsilcileri ise her yıl düzenli olarak Rodos Forumuna
katılmaktadır.
52 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
ПОДЗЕМНЫЙ ГОРОД И ХРАМЫГЛАВНАЯ ТЕМА
Boris Marian ŞAİR VE YAZAR
Moldova’da, sakinleri arasında yurt dışına çalışmaya gitme-yen, yani “gurbetçi” olmayan tek bir köy yok gibidir. Uzman-ların değerlendirmelerine göre
onların bu sayı ülke nüfusunun dörtte birini aşarak bir milyon insana baliğ olmuştur. Bu insanların çoğu (daha ziyade erkekler) Rus-ya’da inşaatlarda, diğerleri ise daha ziyade kadınlar; İtalya, Portekiz ve İspanya gibi Avru-
Борис Мариан ПОЭТ И ПИСАТЕЛЬ
Вероятно, в Молдове не осталось ни одного села, ни одного го-рода без «иностранцев» - жи-телей, уехавших за границу в поисках заработка. Их общее
число по оценкам экспертов достигает од-ного миллиона человек, т.е. более четверти населения страны. Большинство из них (пре-имущественно мужчины) работает на россий-ских стройках, остальные (по большей части
ЭТИМ девочкам повезло. А во многих селах
оставленные на попечение дальних
родственников или соседей дети
бросили школу, пошли бродяжить
или попали в криминальную
среду…
Трудовая миграция в Молдове:
İşgücü göçü: faydasından çok zararı mı var?
СЕМЬЯ AİLE
минусов больше, чем плюсов?
pa ülkelerinde bakıcı olarak çalışmaktadır. Ülkemizde, bu vakayı bazıları iyiye yorar-ken, diğer bir kısım değerlendirmeler duru-mu felaket olarak addetmektedirler. Acaba, gerçekte kim haklı?
Bu sorunun cevabını bilim çevrelerinden ve resmi makamlardan değil de, sıradan va-tandaşlardan öğrenmeyi denedik. Bu niyetle diktafon ve fotoğraf makinesini de yanımıza alarak Moldova’nın sıradan bir köyü sayıla-bilecek Kosteşti’ye gittik. Başkent’ten 25 ki-lometre uzaklıkta bulunan bu büyük köyün 12 bin nüfusunun %15’i bahsettiğimiz “gur-betçiler ” teşkil etmektedir.
Öncelikle dar gelirli bir aileye misafir ol-duk. Evin hanımı, sağlığı yerinde olmayan Maria, 15 yaşındaki Vladimir, on yaşındaki Ni-kolay ve beş yaşındaki Kristina’nın da annesi. Aile, çatısı delik ve tavanı akıtan, mefruşat ve mobilyaları döküntü denebilecek durumda olan eski bir evde ikamet etmektedir. Aile ge-çimini bahçede yetiştirdikleri sebze ve meyve ile temin etmeketedir. Ellerindeki para, sade-ce ekmek ve haftada bir şişe ay çiçek yağı-na kafi gelmektedir. Evin gelirinin bir kısmını büyük oğlan inşaatlarda çalışarak kazanıyor, birazını da Maria’nın kız kardeşlerinden borç alıyorlar. Rusya’ya çalışmaya giden baba, üç aylık vize süresi içinde iş bulamamış ve geri dönecekmiş; ama eve dönecek yol parası bile yokmuş. Bölgede yaşanan son siyasi geliş-melerden sonra, Moldova’lılar için Rusya’da iş bulmak iyice zorlaşmış. Önümüzdeki gün-lerde Rusya’da çalışan Moldova vatandaş-larının toplu olarak sınırdışı edilmelerinden endişe ediliyor. Dolayısıyla, aileler şimdilik
geleceğinden pek umutsuz görünüyor.
женщины) – в Италии, Португалии, Испании, где заняты уходом за престарелыми людьми и инвалидами. В Молдове одни считают это социальное явление благом, другие – бед-ствием. Кто прав?
Мы попытались найти ответ на этот во-прос не в научных кругах, не в кабинетах чи-новников, а у простых граждан, для чего от-правились с диктофоном и фотоаппаратом в типичное молдавское село – Костешты. Оно находится в 25 километрах от столицы и от-личается большим размером - более 12 ты-сяч жителей. А «иностранцев» из них - 15%.
Сначала мы попали в «трудную» се-мью: хозяйка Мария, женщина с плохим здо-ровьем, живет с тремя детьми – пятнадцати-летним Владимиром, десятилетним Никола-ем и пятилетней Кристиной. Обитают в ста-ром домике с дырявой, протекающей кры-шей, обстановка внутри – самая непригляд-ная. Питаются овощами и фруктами со свое-го огорода, денег хватает только на хлеб и бутылку подсолнечного масла раз в неделю. Немного зарабатывает на частных стройках старший сын, немного дают взаймы сестры Марии. Муж недавно уехал на заработки в Россию, но неудачно: устроиться на работу на разрешенные три месяца не удалось, со-бирается вернуться ни с чем, а на дорогу де-нег не осталось. В связи с переменами в по-литике Молдовы Россия ограничила доступ молдаван на свой трудовой рынок, ожида-ется массовая депортация на родину уже имеющих работу. Так что перспективы у се-мьи самые безрадостные.
Намного оптимистичней выглядит жи-вущая неподалеку семья Пэвэлаке. После раз-
вода с мужем ее главой счита-
IŞGÜCÜ göçü Moldova için milli ölçekte sosyal-
demografik problem olmaya başladı. Bir taraftan yurtdışında
çalışma imkanı bu fakir ve işsizlik oranı yüksek olan ülkenin
vatandaşlarının geçimini sağlamaya yardımcı
olmaktadır. Diğer yandan da göç, ekonominin
gelişmesine ciddi hasar verip geleneksel Moldova
ailesinin temellerini sarsmaktadır.
AİLE
54 ОСЕНЬ • 42 НОМЕР
Bu ailenin yakın komşusu PAVALAKE ai-lesi daha iyimser/içaçıcı görünüyordu. Ailenin reisi olan 38 yaşındaki Lidya, kocasıyla bo-şandıktan sonra altı yıldır İtalya’da çalışıyor ve böylece üç kızının ve annesinin iaşesini te-min ediyor. Boşandığı kocası kendi çocukları-na yardım etmekten imtina ettiğini söylüyor Lidya. Dolu dolu gözleriyle küçük kızı Lena, Vika ve Valeria’yı (yedi, dokuz ve on yaşında) annesine bırakmak zorunda kaldı. Torunları-na gözü gibi bakan Anneanne, kızcağızlara annelerinin eksikliğini hissettirmemeye çalı-şıyor. Çocuklarla çok yakından ilgilenen anne-anneleri, torunlarının okudukları okulu sürekli ziyaret ediyor, kızlara el işi ve ev işlerini öğ-retiyor, onları kiliseye götürüyor. Anneanneyi gururlandıran ve mutlu eden en önemli şeyle-rin başında torunlarının okul başarıları geliyor.
Köyde ailesi gurbete çalışmaya giderek, akrabaya bırakılan diğer çocuklardan önemli bir kısmı okullarını bırakmışlar, ortalıkta ay-lak aylak gezmeye başlamışlar. Bu kızcağız-lar, okulu terk ederek suça karışan diğer ak-ranlarına göre çok şanslılar.
Daha yeni yıllık izine gelen Lidya, kızları-na baka baka sevincine doyamıyordu. Gelin-lik çağına yaklaşan iki büyük kız, seçecekleri mesleği düşünüyorlar. Küçük kız ise anne-annesinin en büyük destekçisi olmuş. Fakat ne olursa olsun annesiz gönüller hep buruk ve hüzünlü. Gurbetin ilk yıllarda annesiz ya-şamanın çilesini çeken ve bu hasrete daya-namayan bu minik gönüllerin feryadı şu mek-tubun satırlarına nasıl da sinmiş. “Değerli anneciğim, nihayet üçümüz sana mektup yazmak için beraberce oturduk, fakat Vale-ria hemen uyuyakaldı, halbuki uyumadan ön-ce ağlamaklı sesiyle hep ‘Annem ne zaman gelecek’ diye sızlanıyordu. Valeria artık yeni çizme istemediğini söylüyor, çünkü o da çiz-meleri kendisine satın alman için uzun zaman çalışman gerekeceğini anlıyor. Sen daha ça-buk gel, o eski ayakkabısıyla idare edecektir. Annaannemiz senin küçükken erguvanı çok sevdiğini söyledi. Büyükbabamız girişte duran leylak ağacını kestiğinde ninem iki gün bo-yunca çok ağlamıştı. Dün aynı yerde biz yeni küçük bir leylak ağacını diktik. Artık geldiğin
günde açması için ona daha iyi bakacağız…”
İşgücü göçü artık Moldova için milli öl-çekte sosyal-demografik problem olma-
ya başladı. Bir taraftan yurtdışında çalışma imkanı bu fakir ve işsizlik oranı yüksek olan ülkenin vatandaşlarının geçimini sağlamaya
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
TÜRK DÜNYASINDAN
PARLAMENTER BAKIŞ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ ВЗГЛЯД
ТЮРКСКОГО МИРА
KIRGIZİSTAN ÖZEL SAYISI
СПЕЦИАЛЬНЫЙ ВЫПУСК «КЫРГЫЗСТАН»
SAYI : 4
TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL
ВЫПУСК : 4
июль-август-сентябрь
TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ KURUCUSU MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
Мустафа Кемаль Ататюрк - основатель государства Турецкой Республики
CUMHURBAŞKANI RECEP TAYYİP ERDOĞAN
Президент Реджеп Тайип Эрдоган
TBMM BAŞKANI PROF. DR. MUSTAFA ŞENTOP
Спикер ВНСТ (Великое Национальное Собрание Турции)
Профессор Др. Мустафа Шентоп
KIRGIZİSTAN CUMHURBAŞKANI SOORONBAY CEENBEKOV
Президент Кыргызстана Сооронбай Жеенбеков
KIRGIZİSTAN MECLİS BAŞKANI DASTANBEK DZHUMABEKOV
Спикер Национального Собрания Кыргызстана
Дастанбек Джумабеков
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
TÜRK DÜNYASINDAN PARLAMENTER BAKIŞ DERGİSİ
İÇİNDEKİLER
BAKIŞ
СОДЕРЖАНИЕ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
ПАРЛАМЕНТСКИЙ ВЗГЛЯД ТЮРКСКОГО МИРА
HAKKIMIZDA
О НАС
Yıl : 2 Sayı: 4
Temmuz - Ağustos - Eylül
Год: 2 Выпуск: 4
июль - август - сентябрь
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
BİZDEN SİZE
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
От нас к вам
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği
Adına Sahibi
Nail ÇELEBİ
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Nevin BALTA
От имени Парламентского Союза
Тюркского Мира
Наиль Челеби
Ответственный редактор
Невин Балта
DÖRDÜNCÜ SAYIMIZ, KIRGIZİSTAN ÖZEL SAYISI
DOSYA / KIRGIZİSTAN
TÜRK BOYLARININ ATA YURDU KIRGIZİSTAN
Четвёртый выпуск, Спецвыпуск
Кыргызстан
Глава / KЫРГЫЗСТАН
СТРАНА ТУРЕЦКИХ НАРОДОВ KЫРГЫЗСТАН
Yayın Danışma Kurulu
Prof. Dr. Orhan KAVUNCU
Dursen ÖZSOY
Anargul KYDYROVA
Nazmi ÖLMEZYİĞİT
Nail TAN
Yayın Türü : Süreli Yayın
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği
tarafından üç ayda bir yayımlanır.
Yönetim Yeri
Cumhuriyet Caddesi Atatürk Bulvarı
Bulvar İş Merkezi, No: 71/23, Kat: 5
Çankaya/ANKARA
Tel : 61 60
Belgegeçer: 80 60
Genel Ağ Sayfası seafoodplus.info
E-posta [email protected]
Baskı
Çağhan Ofset Matbaacılık
İvedik Organize Sanayi Bölgesi
Cadde Sokak Mat-Sit İş Merkezi F
Girişi No: 2/15 Yenimahalle / ANKARA
Tel:0 () 71 83
Belgegeçer:0 () 86 99
Издательский Консультативный Совет
Проф. Др. Орхан Кавунджу
Дурсен Озсой
Анаргуль Кыдырова
Назми Олмезйигит
Наил Тан
Тип публикации : периодические
издания
публикуется ежеквартально
Парламентским ассамблеим
тюркоязычных стран
Место администрации
Проспект Джумурийет, бульвар Ататюрк
бульвар бизнес-центр, №: 71/23, этаж: 5
Чанкая / Анкара
Тел: 61 60
Факс: 80 60
Сайт: seafoodplus.info
E-мейл: [email protected]
Издание
ЧАХАН ОФСЕТ ТИПОГРАФИЯ ООО.
Иведик ОСБ Улица Мат-Сит Бизнес
Центр 2/15 Енимахалле-АНКАРА
Тел: 0 () 71 83
Факс: 0 () 86 99
DOSYA / SÖYLEŞİ
KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ
KUBANIÇBEK OMURALİYEV İLE SÖYLEŞİ
DÖNEM TÜRKİYE - KIRGIZİSTAN
PARLAMENTOLAR ARASI DOSTLUK GRUBU
BAŞKANI AK PARTİ GİRESUN MİLLETVEKİLİ SABRİ
ÖZTÜRK İLE SÖYLEŞİ
DOSYA / TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN İLİŞKİLERİ
Behzat ERTEN
TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN EKONOMİK VE TİCARİ
İLİŞKİLERİ
Oğuz KORKMAZ
TİKA DÜNYADA İLK OFİSİNİ KIRGIZİSTAN’DA
AÇMIŞTI
DOSYA / KIRGIZ EKONOMİSİ
Metin KILIÇ
KIRGIZİSTAN ORTA ASYA’NIN KALBİDİR
İbraev Danil TURSUNBEKOVİC
AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ’NİN KIRGIZİSTAN
ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN HESAPLANMASI
DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA TARIM
Dr. Süleyman KARAHAN
KIRGIZISTAN TARIMININ YAPISI
Глава / ИНТЕРВЬЮ
ПОСОЛ РЕСПУБЛИКИ КЫРГЫЗСТАН В АНКАРЕ
ИНТЕРВЬЮ С КУБАНЫЧЧБЕКОМ ОМУРАЛИЕВЫМ
ИНТЕРВЬЮ С САБРИ ОЗТУРКОМ -
ПРЕДСЕДАТЕЛЬ МЕЖПАРЛАМЕНТСКОЙ ГРУППЫ
ДРУЖБЫ ТУРЦИИ И КЫРГЫЗСТАНА, ДЕПУТАТ
ГИРЕСУНА ОТ АК ПАРТИИ
ГЛАВА / КЫРГЫЗСТАН-ТУРЕЦКИЕ ОТНОШЕНИЯ
Бехзат ЭРТЕН
ТУРЦИЯ-KЫРГЫЗСТАН ЭКОНОМИЧЕСКИЕ И
ТОРГОВЫЕ ОТНОШЕНИЯ
Огуз КОРКМАЗ
ТИКА ОТКРЫЛ СВОЙ ПЕРВЫЙ В МИРЕ ОФИС В
КЫРГЫЗСТАНЕ
ГЛАВА / ЭКОНОМИКА КЫРГЫЗСТАНА
Метин КЫЛЫЧ
КЫРГЫЗСТАН-СЕРДЦЕ ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ
Ибраев Данил ТУРСУНБЕКОВИЧ
РАСЧЕТ ВЛИЯНИЯ ЕВРАЗИЙСКОГО
ЭКОНОМИЧЕСКОГО СОЮЗА НА КИРГИЗИЮ
BAKIŞ İÇİNDEKİLER
СОДЕРЖАНИЕ İÇİNDEKİLER
СОДЕРЖАНИЕ
DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA TURİZM
Anargul KYDYROVA
KIRGIZİSTAN’DA TURİZM : TURİZM ALT YAPISI, TURİSTİK
DEĞERLER, YEMEK VE İÇME KÜLTÜRÜ
DOSYA / KIRGIZİSTAN’A SEYAHAT NOTLARI
Asel İSMAİLOVA
GÖĞE UZANAN DAĞLAR ÜLKESİ
YILLIK KUTSAL ŞEHİR : OŞ
DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA DİN
Mevlüt UYANIK
KIRGIZİSTAN’DA DİNÎ DURUM
DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA SİNEMA
İsmail KORKMAZ
KIRGIZİSTAN SİNEMASI’NIN USTA YÖNETMENİ
TÖLÖMÜŞ OKEYEV’Ü YÂD ETMEK
DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA GÖÇEBE OYUNLARI
FESTİVALİ
Dr. Abdrasul İSAKOV
CENGİZ AYTMATOV’UN MİRASI : ISSIK GÖL
FORUMU
Salih DOĞAN
GÖÇEBE RUHLAR ISSIK GÖL’DE
DOSYA / KIRGIZİSTAN EDEBİYATI
Nail TAN
TÜRK DİL KURUMUNCA KIRGIZCA LEHÇESİ/KIRGIZ
TÜRKÇESİ, KIRGIZ EDEBİYATI VE KÜLTÜRÜ HAKKIN-
DA YAPILAN BAŞLICA ÇALIŞMALAR
DOSYA / KAHRAMAN KIRGIZ KADINI
ГЛАВА / СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО В КЫРГЫЗСТАНЕ
Доктор Сулейман КАРАХАН
СТРУКТУРА СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА
КЫРГЫЗСТАНА
ГЛАВА / ТУРИЗМ В КЫРГЫЗСТАНЕ
Анаргул КЫДЫРОВА
ТУРИЗМ В КЫРГЫЗСТАНЕ: ИНФРАСТРУКТУРА
ТУРИЗМА, ТУРИСТИЧЕСКИЕ ЦЕННОСТИ, КУЛЬТУРА
ПИТАНИЯ И ПИТЬЯ
ГЛАВА / ПРИМЕЧАНИЯ ДЛЯ ПОЕЗДКИ В
КЫРГЫЗСТАН
Асель ИСМАИЛОВА
ЗЕМЛЯ ГОР, ПРОСТИРАЮЩИХСЯ В НЕБО
ЛЕТНИЙ СВЯЩЕННЫЙ ГОРОД : ОШ
ГЛАВА / РЕЛИГИЯ В КЫРГЫЗСТАНЕ
Мевлют УЯНЫК
РЕЛИГИОЗНАЯ СИТУАЦИЯ В КЫРГЫЗСТАНЕ
ГЛАВА / КИНОТЕАТР В КЫРГЫЗСТАНЕ
Исмаил КОРКМАЗ
ВСПОМИНАЯ МАСТЕРА КИНЕМАТОГРАФА
КЫРГЫЗСТАНА, РЕЖИССЕРА ТОЛОМУША ОКЕЕВА
ГЛАВА / ФЕСТИВАЛЬ КОЧЕВЫХ ИГР В КЫРГЫЗСТАНЕ
Доктор Абдрасул ИСАКОВ
НАСЛЕДИЕ ЧИНГИЗА АЙТМАТОВА : ФОРУМ ОЗЕРА
ИССЫК
Салих ДОГАН
КОЧЕВЫЕ ДУШИ НА ОЗЕРЕ ИССЫК
HABERLER
ULUSLARARASI TÜRK AKADEMİSİNİN DİL VE
TERMİNOLOJİ DAİMÎ KOMİSYONU TOPLANTISI
NUR-SULTAN’DA YAPILDI
“ANADOLU MEKTEBİ AYTMATOV’UN
MEMLEKETİNDE” ADLI PANEL KIRGIZİSTAN’DA
DÜZENLENDİ
TDPB’DEN HABERLER
TDPB KIRGIZ CUMHURİYETİ’NİN BAĞIMSIZLIĞININ
YIL DÖNÜMÜ MÜNASEBETİYLE DÜZENLENEN
RESEPSİYONA KATILDI
TDPB AZERBAYCAN’DA T.C. AZERBAYCAN
BÜYÜKELÇİLİĞİ VE AZERBAYCAN TÜRKPA GENEL
SEKRETELİĞİ’Nİ ZİYARET ETTİ
TDPB AZERBAYCAN’DA AZERBAYCAN
CUMHURBAŞKANI DIŞİŞLERİ BAŞDANIŞMANI
HİKMET HACİYEV’İ ZİYARET ETTİ
TDPB AZERBAYCAN’DA TÜRK KÜLTÜR VE MİRASI
VAKFI BAŞKANI GÜNAY EFENDİYEVA’YI ZİYARET
ETTİ
KİTAPLIK
TÜRK DİL KURUM TARAFINDAN YAYIMLANAN
ESERLER
ГЛАВА / ЛИТЕРАТУРА КЫРГЫЗСТАНА
Наиль ТАН
ОСНОВНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ НА КЫРГЫЗСКОМ
ДИАЛЕКТЕ / КЫРГЫЗСКО-ТУРЕЦКИЙ ЯЗЫК,
КЫРГЫЗСКАЯ ЛИТЕРАТУРА И КУЛЬТУРА
ГЛАВА / ГЕРОИНЯ КИРГИЗСКАЯ ЖЕНЩИНА
КУРМАНЖАН ДАТКА
НОВОСТИ
В НУР-СУЛТАНЕ СОСТОЯЛОСЬ ЗАСЕДАНИЕ
ПОСТОЯННОЙ КОМИССИИ ПО ЯЗЫКУ И
ТЕРМИНОЛОГИИ МЕЖДУНАРОДНОЙ ТЮРКСКОЙ
АКАДЕМИИ
В КЫРГЫЗСТАНЕ ПРОШЛА ПАНЕЛЬ ПОД
НАЗВАНИЕМ “ ШКОЛА АНАТОЛИЯ В РОДНОМ
ГОРОДЕ АЙТМАТОВА”
НОВОСТИ ОТ ТДПБ
ТДПБ ПРИСУТСТВОВАЛ НА ПРИЕМЕ ПО СЛУЧАЮ
28 ЛЕТНЕЙ НЕЗАВИСИМОСТИ КЫРГЫЗСКОЙ
РЕСПУБЛИКИ
ТДПБ В АЗЕРБАЙДЖАНЕ , ПОСЕТИЛ ПОСОЛЬСТВО
АЗЕРБАЙДЖАНА И ГЕНЕРАЛЬНЫЙ СЕКРЕТАРИАТ
ТУРКПА АЗЕРБАЙДЖАНА
ТДПБ В АЗЕРБАЙДЖАНЕ С ВИЗИТОМ ПОБЫВАЛ
У ЗАМГЛАВЫ МИД АЗЕРБАЙДЖАНА ХИКМЕТА
ХАДЖИЕВА
В АЗЕРБАЙДЖАНЕ ТДПБ ПОСЕТИЛ ПРЕЗИДЕНТА
ТУРЕЦКОГО ФОНДА КУЛЬТУРЫ И НАСЛЕДИЯ
ГЮНАЙ ЭФЕНДИЕВУ
БИБЛИОТЕКА
KURMANCAN DATKA
РАБОТЫ, ОПУБЛИКОВАННЫЕ ИНСТИТУТОМ
ТУРЕЦКОГО ЯЗЫКА
HAKKIMIZDA
О НАС
HAKKIMIZDA
О НАС
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
Birliğimiz, TBMM üyeleri ve Türk
Dünyasını oluşturan Parlamentoların seçilmiş
üyeleri ile bu üyelerin kurmuş oldukları uluslararası
tüzel kişilikli kuruluşlardan oluşmaktadır.
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği (TDPB);
TBMM’de ve Yasama Meclisi’nde üye olarak
görev yapmış ve yapmakta olan Parlamenterler
ile Türk Cumhuriyetleri ile Akraba Topluluklarının
yaşadıkları ülkelerde, Parlamenter olma hakkını
kazanmış olan kişiler üzerinden;
* Ülkelerimiz arasında dostluk köprüsü kurmak dil,
edebiyat, tarih, etnografya ve folklor alanlarında
manevi bağları güçlendirmek,
* Diplomasi, ekonomi, turizm ve ticaretin geliştirip,
arttırılması çalışmaları içinde yer almak,
* Üyelerin bilgi, beceri ve deneyimlerinden
toplumları yararlandırmak,
Наша ассамблея состоит из членов
Великого Национального Собрания Турции ,
избранных членов Парламента Туркоязычных
Стран , международных юридических органов
, и организаций созданных этими членами.
Парламентская
Ассамблея
Тюркоязычных Стран , была создана с целью:
• Строительства моста дружбы между
нашими странами , укрепление духовных
связей в области языка , литературы , истории ,
этнографии и фольклора,
• Принемать участие в улучшении
дипломатии , экономики , туризма и торговли,
• Воспользоваться знаниями , навыками
и опытом членов в сообществе,
• Углубить дружеские и братские связи
которые приходят из нашей общей истории по
социальным , культурным , художественным и
научным вопросам
• Способствовать продвижению наших
культурных ченностей и поддерживать
деятельность связаннаю с солидарностью,
• Без дискриминации по правам и
свободам человека , защищать и развивать
права человека и социальные ценности,
• Работать вместе , чтобы развивать
процессы возобновляемой энергии с
* Sosyal, kültürel, sanatsal ve bilimsel konularda
ortak tarihimizden gelen dostluk ve kardeşlik
bağlarını derinleştirmek,
* Kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına
katkı sağlamak, dayanışmayla ilgili faaliyetleri
desteklemek;
* İnsan hakları ve özgürlükleri konusunda hiçbir
ayrım gözetmeksizin; halklar arası sosyal hak ve
güvenceler ile insani değerleri her yerde koruyup
geliştirmek,
* Çevre ve doğa bilinci ile Yenilenebilir Enerji
süreçlerini geliştirmede birlikte çalışmak ve yeni
projeler üretmek,
Türk Birliğinin ve Türk İslam Birliğinin
sağlanmasına katkıda bulunmak hedef ve amacıyla
kurulmuştur.
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği
(TDPB) ayrıca; Türk Dünyası ve Akraba
Topluluklarının yararına, Türk Dünyası ve Akraba
Topluluklarındaki Milletvekillerinin arasındaki
iletişimi güçlendirmek, Vekillerimizin birbirlerini
daha da yakından tanımalarına fırsatlar sunmak,
Ülkelerimiz arasındaki siyasi ve ekonomik
işbirliğini artırmak, ortak tarihimizden gelen
dostluk ve kardeşlik bağlarını güçlendirerek,
kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına katkıda
bulunmak ve ortak değerlerimizin etrafında
birlik, beraberlik, sevgi, saygı, kardeşlik, dostluk
ve dayanışma duygularını geliştirmek gibi vizyona
sahip, Türk Dünyasındaki tüm Parlamenterlerin
üye olabileceği tek birliktir.
Hedef koyduğumuz manevi değerler
yolunda tek vücut olmuş tecrübeli, bilgili, güvenilir
ve güçlü kadromuzla, birlik ve beraberlik içinde
inançla yürürken Ülkemizde ki ve tüm Türk
Dünyasında ki Parlamenterlerimizi de yanımızda
görmek, bu erdemli çalışmada birlikte hareket
etmek istiyoruz.
Bu faaliyetlerin yanı sıra Dünya Devletleri
Parlamentolarına ait Parlamenterleri ile siyasi,
экологическими и природными качествами и
готовить новые проекты,
• Достижения турецкого и турецко —
исламского союза
С этими целями , через депутатов
действущие в Великом Национальном
Собрании Турции и Законадательном Собрании
, людей которые живут в близкие сообществе
к Турецкой Республике , где они имеют право
стать депутатами , Парламентская ассамблея
тюркоязычных стран осуществляет свою
деятельность.
Парламентская ассамблея тюркоязычных
стран также является союзом на благо
тюркского мира и родственных сообществах
, для укрепления связи между депутатами
тюркского мира и дать возможность нашим
депутатам ближе познакомиться друг с другом
, расширять политическое и экономическое
сотрудничество между нашими странами ,
укреплять узы дружбы и браства из нашей
общей истории , способствовать продвижению
наших культурных богаств и развивать единство
, единение , любовь , уважение , вратство,
дружбу и солидарность вокруг наших общих
ценностей . Это единственный союз , где все
парламентарии в турецком мире могут стать
членами.
На пути к духовным ценностям , которые
мы преследуем уверенно и твердо с нашими
опытными , знающими , заслуживающими
доверия , влиятельными сотрудниками , мы
хотим видеть членов парламента в нашей
стране и во всем турецком мире вместе с нами
и действовать вместе в этом добродетельном
деле.
В дополнении к этим мероприятиям
нашей единственной целью являетса
проведение научных исследований в
областях политического , социального ,
научного и культурного сотрудничества
с парламентариями стран мира , а также
14 15
HAKKIMIZDA О НАС HAKKIMIZDA О НАС
sosyal, bilimsel ve kültürel alanlarda birlikte
akademik araştırmalar yapmak, gelişim, değişim,
dönüşüm, bilgi ve kültür transferi gibi her türlü
bilimsel çalışmalarda, özel ve tüzel girişimcilerin iş
geliştirme projelerine katkı sağlamak tek amacımız
olacaktır.
Dergimizin kültürler arası aranan bir
değer, beklenen ve eksikliği hissedilen bir yayın
olması için büyük bir gayretin içinde olduğumuzun
bilinmesini isteriz. Yeni sayılarımızda daha zengin
içeriklerle sizlerle buluşmak dileğindeyiz. Değerli
okuyucularımız ve takipçilerimiz eksiklerimiz
konusunda bizi uyarırlarsa müteşekkir kalırız.
İlk sayımızdaki eksiklerimizi giderme
gayretimiz, her sayıda giderek artacaktır. Büyük
bir sorumluluk yüklendiğimizin bilincindeyiz.
Dergimizin her sayısında bilgi ve belge
havuzumuzu genişletmeye özen göstereceğiz.
Bu çerçevede okuyucularımız ve destek görevini
kabullenen ve titizlikle makaleleri inceleyen
değerli meslektaşlarımıza ve yayın kurulumuza
teşekkür ediyoruz.
Dergimizi yazıları ile zenginleştiren çok
kıymetli bilim adamlarına teşekkür ediyoruz.
Değerli katkıları ile bundan sonraki yazı yelpazemizi
daha da genişleteceğimizi umuyoruz.
Yöneticilerimiz dergimizin en az hata ile
çıkması için her türlü desteği verdiler. Kendilerine
teşekkür ediyoruz. Özellikle TDPB yazı ve yayın
ilkeleri doğrultusunda dergi yayımlanmasında;
haber, fotoğraf, söyleşi, makale, mizanpaj ve
yazılım konularında görev alan ve özveri ile çalışan
arkadaşlarımıza da minnettarız.
Değerli okuyucularımız ve takipçilerimiz
eksiklerimiz konusunda bizi uyarırlarsa müteşekkir
kalırız. Zahmetlerinize olan minnettarlığımızı
şimdiden kabul ediniz.
Değerli okuyucularımız ve takipçilerimiz
Türk Dünyasından Parlamenter Bakış
adlı Türkçe-Rusça dergimiz üç ayda bir online
участие в проектах по развитию бизнеса
частных и корпоративных предпринематилей
во всех видах научных иследований , таких
как развитие , изменение , трансформация ,
передача знаний .
Мы хотим , чтобы вы знали , что мы прилагаем
большие усилия , чтобы сделать наш журнал
востребованным , ожидаемым и недостающим
изданием о ценности межкультурных обменов
. Мы хотим встретиться с вами более богатым
содержанием в наших новых выпусках . Мы
были бы благодарны , если бы наши ценные
читатели и последователи предупредили нас о
наших недостатках.
Наши усилия по исправлению наших
недостатков в первом выпуске будут
постепенно увеличиваться в каждом
выпуске. Мы осазнаем , что несём большую
ответсвенность . Мы сосредоточимся на
расширении нашего инфармационного и
документального опыта в каждом выпуске
нашего журнала. В этом контексте мы хотели
бы поблагодарить наших читателей и наших
ценных коллег, которые приняли задачу
поддержки и тщательно узучили статью и нашу
редакционную коллегию.
Мы хотели бы поблагодарить очень
ценных ученных, которые обогатили наш
журнал своими статьями. Надеемся , что
благодаря ценному вкладу ученных мы ещё
больше расширим наш ассортимент статей.
Наши администраторы оказали всевозможную
поддержку , чтобы обеспечить публикацию
нашего журнала с минимальными ошибками .
Мы благодарим их. Особенно мы благодарны
нашим коллегам , в публикации журнала
в соотвествии с принципами написания и
публикации ПАТС, также благодарны нашим
коллегам которые работают над новостями ,
фотографиями , интервью , статьями, макетами
и програмным обеспечением .
Мы были бы благодарны , если бы наши ценные
olarak yayınlanmak üzere internet üzerinden
Ocak tarihi itibari ile yayın hayatına
başlamıştır. İlk sayımız Özbekistan Özel Sayısı ve
ikinci sayımız Kazakistan Özel Sayısı, 3. sayımız
Azerbaycan Özel Sayısı idi.
Türk Dünyasından Parlamenter Bakış dergimizin 4.
sayısı Kırgızistan Özel Sayısı Ekim baskısı ile
yayınını sürdürmektedir.
Türk Dünyasından Parlamenter Bakış
dergimizin 4. sayısı Kırgızistan Özel Sayısı’dır.
Önümüzdeki sayılarda tüm Türk Cumhuriyetleri ile
Türk Akraba Topluluklarına yer vereceğiz.
Dergimize seafoodplus.info
adresi üzerinden ulaşabilirsiniz.
Dergimizi birliğimiz WEB sayfasından ve
aşağıda vereceğimiz linklerden E-Dergi ve PDF
formatlarında inceleyebilirsiniz.
DERGİMİZİN 1,2, 3 ve 4 SAYISINI ONLİNE OKU-
MAK İÇİN YAZIYA TIKLAYINIZ
читатели и последователи предупредили нас
о наших недостатках. Пожалуйста , примите
заранее нашу благодарность за ваши усилия.
Уважаемые читатели и последователи!
Наш турецко-русский журнал »
Парламентский взгляд из тюркского мира
» начал публиковаться в интернете 12
января года и будет публиковаться
ежеквартяльно . Первым выпуском был
спецвыпуск Узбекистана , а вторым выпуском
был спецвыпуск Казахстана . Наш третий
номер опубликован в июле года в выпуске
Спецвыпуск Азербайджана. Наш четвёртый
выпуск будет спецвыпуск Кыргызстана. Мы
включим все Турецкие республики и турецкие
родственные сообщество в следующие
выпуски.
Перейдя через линк seafoodplus.info
seafoodplus.info , можете обратиться к нашему
журналу .
Наш журнал можете также прочитать
на нашей веб-странице с использованием
нижеуказанных линков в формате е-журнала и
PDF.
НАЖМИТЕ ЗДЕСЬ, ЧТОБЫ ПРОЧИТАТЬ ОДИН
НОМЕР 1,2,3 И 4 НАШЕГО ЖУРНАЛА
16 17
BİZDEN SİZE
ОТ НАС К ВАМ
BİZDEN SİZE
ОТ НАС К ВАМ
Nail Çelebi
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği Genel
Başkanı
Dönem Trabzon Milletvekili
Наиль Челеби
Й Депутат Трабзона
Президент
Союза Парламентов Тюркского Мира
Kırgızistan 31 Ağustos yılında
Sovyetler Birliği’nden ayrılarak, bağımsızlığını
ilan eden ve bugüne kadar varlığını sürdüren,
beş Orta Asya devletinden biridir. Ülkenin
Cumhurbaşkanı Almazbek ATAMBAYEV, yönetim
biçimi Parlamenter Cumhuriyet ve başkenti
BİŞKEK’tir. Günümüzdeki yedi bağımsız Türk
Devletinden biri olan MANAS’ın torunları; Türk
Konseyi ve TÜRKSOY’un üyesidir.
Kırgızistan zengin kültürü, siyasal ve
sosyo-ekonomik gelişmeleriyle yeni dünya
ekseninde hızla yerini almaktadır. Kırgızistan,
nüfusu ve km² yüzölçümünün
yanı sıra, bazı özellikleri ve nitelikleri yönünden
bulunduğu coğrafyanın önde gelen ülkelerinden
biridir ve ayrı bir öneme haizdir. Tatlı su
kaynaklarının kalitesi ve bolluğu ülkenin jeopolitik
ve ekonomik gücünü yükseltmekte ve gelecekte
su yetersizliği çekmeyecek ülkeler arasında yer
DÖRDÜNCÜ SAYIMIZ,
KIRGIZİSTAN ÖZEL SAYISI
ЧЕТВЕРТЫЙ ВЫПУСК,
СПЕЦВЫПУСК
«КЫРГЫЗСТАН»
Кыргызстан является одним из пяти
государств Центральной Азии, которые
покинули Советский Союз 31 августа года,
провозгласив свою независимость и сохранив
свое существование до сих пор. Президент
страны Алмазбек Атамбаев, форма правления
парламентская республика, а столица Бишкек.
Потомки Манаса, одного из семи независимых
турецких государств на сегодняшний день;
являются членами турецкого Совета и ТЮРКСОЙ.
Кыргызстан быстро занимает свое
место в новой мировой оси благодаря своей
богатой культуре, политическому и социальноэкономическому
развитию. Кыргызстан
является одной из ведущих стран географии с
населением 6 человек и площадью
км2, а также некоторыми особенностями и
качествами и имеет особое значение. Качество
и изобилие пресноводных ресурсов повышают
геополитическую и экономическую мощь страны и
входят в число стран, которые не будут страдать от
нехватки воды в будущем.
В качестве героической истории
кыргызских тюрков мы подробно расскажем
об эпосе «Манас», который является одним
из немногих шедевров мировой литературы
и который занимает глубокое место среди
almaktadır.
Kırgız Türklerinin kahramanlık hikâyesi
olarak, dünya edebiyatının sayılı şaheserleri
arasında bulunan ve Kırgız Türkleri arasında
derin yer tutan, hazineler değerindeki Manas
Destanı’na dergimizin ilerideki sayılarında
geniş yer vereceğiz. mısra ile dünyanın
en büyük edebî destanı olan Manas Destanı
(yüzyıl), Kırgızların Müslüman oluşu ile
biçimlenmiş, asırlarca yaşayıp gelişerek tüm
Orta Asya halkının ortak destanı hâline gelmiştir.
Manas Destanı, İslamiyetin kabulü, yayılması
ve bu süreçte yapılan savaşları anlatması
bakımından çok önemlidir.
Sizlerle, tüm olumlu yönleriyle
Kırgızistan ve Türk Dünyasının diplomasi, kültür,
sanat, tarım, sanayi, teknoloji, ticaret, vb.
faaliyet alanlarındaki gelişmeleri paylaşmak,
tanıtmak, duyurmak ve talepler doğrultusunda
yeni köprüler kurmayı hedefliyoruz. Ayrıca,
karşılıklı ilişkileri sürdürmek amacıyla, dördüncü
sayısını çıkardığımız ve üç ayda bir yayımlanan
dergimizin Türk Dünyasından Parlamenter BAKIŞ-
KIRGIZİSTAN ÖZEL SAYISI’nı basılı ve e-dergi
olarak siz değerli okuyucularımıza sunuyoruz.
Günlük hayattan edebiyata, sanattan kültüre,
aradığınız her şeyi bu dergide bulabileceksiniz.
Ülkelerimizde hemen her gün yüzlerce
kitap yayımlanıyor. Yazılı, görsel ve işitsel
medya da yoğun bilgi akışı yaşanıyor. Tüm
bilgileri yakinen takip etmek her geçen gün
daha da zorlaşıyor. Bu nedenle siz değerli site
takipçilerimiz için üç ayda bir yayımlanan süreli
yayınımızı, e-dergi ve renkli ofset, tamamen
kuşe kâğıda baskılı biçimlerde sizin hizmetinize
sunuyor, Türk Dünyasına ait birçok habere ve
bilgiye İnternet ile baskı ortamında ulaşmanızı
sağlıyoruz. Türk iş dünyasının sesi olmak isteyen
yurt içi ve yurt dışı şirket ve kuruluşların süreli
yayınımıza reklam verebileceklerini belirtir,
sizlere yardımcı olmaktan mutluluk duyacağımızı
ifade etmek isteriz.
Kurulduğumuz günden bu güne kadar
elde ettiğimiz birikimle, nitelikli, çağdaş, sürekli
кыргызских тюрков, в будущих номерах нашего
журнала. Эпос «Манас» (XI-XII века), крупнейший
в мире литературный эпос из стихов,
сформировался из-за того, что кыргызы стали
мусульманами и эпос стал общей эпопеей для всех
жителей Центральной Азии, живя и развиваясь
веками. Эпос Манаса очень важен в том смысле,
что он описывает принятие, распространение
ислама и войны, совершенные в этом процессе.
Мы стремимся делиться ,продвигать
и анонсировать с вами все положительные
стороны Кыргызстана и тюркского мира во всех
положительных аспектах дипломатии, культуры,
искусства, сельского хозяйства, промышленности,
технологий, торговли и так далее. Кроме того,
чтобы поддерживать взаимные отношения, мы
выпускаем четвертый выпуск и ежеквартально
публикуем наш журнал “Парламентский взгляд
из тюркского мира” - специальный выпуск
“Кыргызстан” в качестве печатного и электронного
журнала для наших уважаемых читателей. От
повседневной жизни до литературы, искусства до
культуры, всё, что вы ищете, вы сможете найти в
этом журнале.
Почти каждый день в наших странах
публикуются сотни книг. Письменные, визуальные
и слуховые средства массовой информации
также испытывают интенсивный поток
информации. Отслеживание всей информации
становится всё труднее с каждым днем. По этой
причине мы предлагаем наши ежеквартальные
периодические издания, электронные журналы
и офсетную печать, полностью напечатанные
на мелованной бумаге, для ваших ценных
подписчиков сайта. Отечественные и зарубежные
компании и организации, которые хотят быть
голосом турецкого бизнеса, могут подать рекламу
в нашу периодическую публикацию, мы хотели бы
выразить, что мы будем рады помочь вам.
Благодаря опыту, накопленному нами
со дня основания, мы ускорили нашу работу с
нашими квалифицированными, современными,
постоянно обновляющимися, оснащенными и
отобранными управленческими кадрами. Наша
18 19
BİZDEN SİZE ОТ НАС К ВАМ BİZDEN SİZE ОТ НАС К ВАМ
kendini yenileyebilen, donanımlı ve seçilmiş
yönetici kadromuzla çalışmalarımızı hızlandırdık.
Amacımız, dostluk ve kardeşlik üzerine TDPB
olarak; Türk Dünyası ve Akraba Topluluklarının
gerçek bilgiye doğru zamanda ulaşmalarına,
rehberlik etmektir.
İşimizi asla ödün vermeden, ilk günkü
heyecan, inanç ve sevgiyle sürdürmekte
kararlıyız. Hâlen yürütmekte olduğumuz diğer
projelerimizi de, sizlerin fikirlerine sunarak,
yapacağınız çok değerli öneriler doğrultusunda
değiştirip, geliştirmeyi arzu ediyoruz.
Bugünden sonra Türk Dünyası
Parlamentoları, Türk Devletleri ve Akraba
Toplulukları arasında bilgi alışverişinde bulunmak,
bu konuda yaptığımız akademik çalışmalarımızı,
proje ve uygulamalarımızı sizlere tanıtmak ve
geleceğe birlikte yürümek istiyoruz.
Dergimizin ilk sayısından itibaren, tüm
parlamenterlerimizin ve yönetici kadrolarımızın
gelecekle ilgili bilimsel çalışmalarına,
hazırlayacakları projelere ve geleceğe yön verecek
görüşlerine de yer vereceğiz. Geçmişteki kararlı
ve ilkeli adımlarımız, bugünkü nitelikli ve güvenilir
çalışmalarımızın temelini oluşturmaktadır.
Türk Dünyasından Parlamenter BAKIŞ adı
ile İnternet sitemizde ve ayrıca renkli ofset baskı
yayımlanan dergimizin ortaya çıkmasında emeği
geçen herkese katkılarından dolayı teşekkür
eder, dergimizin gelecek sayılarında buluşmak
dileğiyle, sevgi ve saygılarımı sunarım.
Nail ÇELEBİ
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği Genel
Başkanı
Dönem Trabzon Milletvekili
цель, как TДПБ о дружбе и братстве; турецкий мир
и родственные общины, чтобы достичь истинной
информации в нужное время.
Мы стремимся продолжать наш бизнес
с волнением, верой и любовью первого дня без
компромиссов. Мы хотим изменить и развивать
другие наши проекты, которые мы в настоящее
время осуществляем, в соответствии с вашими
бесценными предложениями, представляя их
вашим идеям.
После сегодняшнего дня мы хотим
обмениваться информацией между парламентами
тюркского мира, турецкими государствами и
родственными общинами,представлять наши
академические исследования, проекты и практики
по этому вопросу и вместе идти в будущее.
Начиная с первого номера нашего
журнала, мы будем включать в себя научные
исследования всех наших парламентариев и
руководителей, связанных с будущим, проекты,
которые они будут готовить, и мнения, которые
будут направлять будущее. Наши решительные
и принципиальные шаги в прошлом являются
основой нашей квалифицированной и надежной
работы сегодня.
Я хотел бы поблагодарить всех тех, кто
способствовал появлению нашего журнала,
опубликованного на нашем веб-сайте, а также
красочной офсетной печати из турецкого мира с
названием «Парламентский взгляд из тюркского
мира» и желаю встретиться в будущих выпусках
нашего журнала и выразить свою любовь и
уважение.
Наиль Челеби
Й Депутат Трабзона
Президент
Союза Парламентов Тюркского Мира
20 21
DOSYA
KIRGIZİSTAN
Глава
DOSYA
KIRGIZİSTAN
Глава
KЫРГЫЗСТАН
KЫРГЫЗСТАН
TÜRK BOYLARININ ATA YURDU KIRGIZİSTAN
СТРАНА ТУРЕЦКИХ НАРОДОВ КЫРГЫЗСТАН
Kırgızistan, Orta Asya’nın tam kalbinde
ve tarihî İpek Yolu üzerinde yer alıyor. Ülkenin
yarısından fazlası dağlarla kaplı olduğundan,
burası “Orta Asya’nın İsviçre’si” olarak
adlandırılıyor. Kırgızistan, kültür açısından da,
Batı dünyası ile Çin, Hint ve İran kültürlerini
birbirine bağlayan bir kavşak noktası.
Bir Orta Asya ülkesi olan Kırgızistan
veya resmi adıyla Kırgız Cumhuriyeti, kuzeyde
Kazakistan, batıda Özbekistan, güneybatıda
Tacikistan ve doğuda da Çin ile komşu.
km2 yüzölçümü ile bu eski İpek Yolu
ülkesi, son derece dağlık bir araziye sahip.
Öyle ki, ortalama yükseklik metrenin
üzerinde. Ülkenin en yüksek noktası olan
Ceniş Çokusu’nun (Pobeda Tepesi) denizden
yüksekliği tam m. En alçak yer ise m.
yüksekliği olan Kara Derya Vadisi.
Kırgız Aladağları, Küngöy, Talas, Teskey
Aladağları, Atbaşı ve Fergana Dağları
Kırgızistan coğrafyasının belirleyici öğesi.
Tanrı Dağları, diğer adıyla Tien-Şan, Çin ile
doğal sınır oluşturuyor ve en yüksek zirveleri
Kokşaal Dağlarında. Bu dağlık yapı ve zorlu
doğa koşulları ulaşımı büyük ölçüde kısıtlıyor.
O yüzden ülkenin belli başlı şehirleri daha
alçak alanlarda. Yollar, yüksek rakım ve dik
vadilerden dolayı çok virajlı, kış aylarında ise
hep buzlanma yaşanıyor ve bazı bölgelerde
ulaşım hemen hemen imkânsızlaşıyor.
Yüzlerce ırmağın bulunduğu
Kırgızistan’da irili ufaklı, ’den fazla göl
var. Bunların çoğu buzulların erimesiyle oluşan
küçük dağ gölleri. Kuzeybatı Tanrı Dağları
üzerinde bulunan Issık Göl ise, dünyanın en
büyük ikinci krater gölü.
Кыргызстан находится в самом сердце
Центральной Азии и на историческом Шелковом
пути. Поскольку более половины страны покрыто
горами, это место называют “Швейцарией Средней
Азии”. С точки зрения культуры, Кыргызстан является
перекрестком, соединяющим западный мир с
китайской, индийской и иранской культурами.
Кыргызстан, или, официально, Кыргызская
Республика, является страной Средней Азии,
граничащей с Казахстаном на севере, Узбекистаном
на западе, Таджикистаном на юго-западе и Китаем
на востоке. Эта древняя страна Шелкового пути с
площадью км2 имеет чрезвычайно горную
местность. Настолько, что средняя высота выше
метров. Самая высокая точка страны Джениш-Цокусу
(Холм Победы), высота над морем ровно м.
Самое низкое место долина Кара-Дерья с высотой
м.
Кыргызские Аладаглары, Кюнгёй, Талас,
Тески Аладаглары, Атбаши и Ферганские горы
являются определяющими элементами географии
Кыргызстана. Горы Бога, также называемые Тянь-
Шань, образуют естественную границу с Китаем, а
самые высокие вершины находятся в горах Кокшаал.
Эта горная структура и суровые природные условия
сильно ограничивают транспорт. Вот почему
основные города страны находятся в более низких
районах. Дороги очень извилистые из-за больших
высот и крутых долин, в то время как зимой всегда
происходит обледенение, и в некоторых районах
транспорт становится практически невозможным.
В Кыргызстане, где протекают сотни рек,
насчитывается более озер разных размеров.
Большинство из них-небольшие горные озера,
образованные таянием ледников. Озеро Иссык,
расположенное на северо-западе горы Бог, является
Son Göl, Çatır Gölü, Sarı Çelek Gölü ve
Ala Göl diğer önemli göller. Elektrik üretimi
için kullanılan Narın nehri ile, Talas, Alay, Çuy,
Aksay ve Kızılsu başlıca nehirler. Düzensiz
ve yüksek akış hızına sahip olan bu nehirler
ulaşıma elverişli değil. Çuy, ülkenin en uzun
nehri ( km). Narın Nehri ise km.
uzunluğunda ve üzerinde ülkenin en büyüğü
olan Toktogul Barajı yer alıyor.
Kırgızistan’ın % 6’sı ormanlarla, % 4’ü ise
buzullarla kaplı. Tarıma uygun toprak- ların
oranı % 7 ama otlaklar % 44’lük bir alanı
kaplıyor. Dağ yamaçlarında iris, aslanayağı
çiçekleri, vadilerde ise ceviz, kayısı, elma
ağaçları bolca yetişiyor. Kekik, ışgınotu ve
sütleğen de yaygın yabani bitkilerden. Ülkede
80 çeşit memeli hayvan, çeşit kuş ve 50
çeşit balık bulunuyor. Ormanlarda şahin,
kartal, mavi güvercin ve keklik gibi kuşlar,
ayrıca yaban domuzu, kurt, vaşak, tavşan,
dağ keçisi, geyik, leopard, kahve rengi ayı gibi
hayvanlar yaşıyor.
Kırgızlar
Kırgızlar, Türk tarihinin bilinen en eski
kavimlerinden. Eskiden, hayatlarını Yenisey
Irmağı boyunda göçebe olarak sürdüren
Kırgızlar, bir dönem Hun hükümranlığında
yaşadıktan sonra Yenisey Kırgız Hanlığı’nı
kurmuşlar. Göktürklerle savaşıp, ardından
Uygur Devleti’ni yıkarak, 9. yüzyılda Ötüken
ve çevresinde Kırgız Kağanlığı’nı hayata
geçirmişler. Ancak, Çin ordularının dalga dalga
gelen saldırıları karşısında, bugünkü Kırgızistan
topraklarına doğru çekilmiş ve
yüzyıllarda, Karahanlıların hâkimiyeti altında,
İslamiyeti kabul etmişler. Üstünlük savaşları
Orta Asya’yı yakıp kavururken, Kırgızlar hep
kısa kısa bağımsızlık dönemleri yaşamış. Moğol
egemenliği ardından Kırgızlar, Tanrı Dağları’nın
güneybatı taraflarına göç ederek Hokandlara
katılmışlar. Rus istilasına karşı diğer Türk
Boylarıyla birlikte hareket etmişler ama,
yüzyılda topraklarının tamamı Rusların
вторым по величине кратерным озером в мире.
Озера Сон , Шатыр, Сары Челек и Ала -
другие важные озера. Основными реками являются
Талас, Алей, Чуй, Аксай и Кызылсу, с рекой Нарын,
используемой для выработки электроэнергии. Эти
реки нерегулярны и имеют высокую скорость потока,
что делает их непригодными для транспорта. Чуйсамая
длинная река в стране ( км). Длина реки
Нарын составляет км. и над ней расположена
плотина Токтогул, самая большая в стране.
6% Кыргызстана покрыто лесами и 4%
покрыто ледниками. Доля земель, пригодных для
сельского хозяйства, составляет 7%, но пастбища
занимают 44%. На горных склонах в изобилии
растут Ирис, цветы Льва, а в долинах-грецкие орехи,
абрикосы, яблони. Тимьян, луковица и молочница
также являются общими дикими растениями. В
стране насчитывается 80 видов млекопитающих,
видов птиц и 50 видов рыб. В лесах обитают
такие птицы, как ястреб, орел, голубь и куропатка, а
также такие животные, как кабан, волк, рысь, кролик,
горный козел, олень, леопард, коричневый медведь .
Кыргызы
Кыргызы-один из старейших народов в
турецкой истории. Кыргызы, жившие в период
правления гуннов, основали Енисейское кыргызское
ханство. Они сражались с Гектюрком, а затем
разрушили Уйгурское Государство, и в 9-м веке
оживили Кыргызский Каганат в Отукене и его
окрестностях. Тем не менее, перед лицом волнующих
атак китайских армий, они отступили к территории
нынешнего Кыргызстана и веках, под властью
Караханов, они приняли ислам. В то время как войны
за превосходство сожгли Среднюю Азию, киргизы
всегда испытывали короткие периоды независимости.
После монгольского владычества кыргызы
мигрировали в юго-западную часть Божественных
гор и присоединились к Хокандам. Они действовали
против русского вторжения с другими турецкими
племенами, но в 19 веке вся территория была в руках
русских. Восстания в царской России были жестоко
22 23
DOSYA
KIRGIZİSTAN
ГЛАВА
DOSYA
KIRGIZİSTAN
ГЛАВА
KЫРГЫЗСТАН
KЫРГЫЗСТАН
eline geçmiş. Çarlık Rusyası’na isyanları
şiddetle bastırılmış. Sovyet devrimi
sırasında, ömrü çok kısa olan bağımsız Alaş
Orda Devleti’ne katılmışlar. ’te SSCB’ye
bağlı özerk Kara-Kırgız Bölgesi, ’da Kırgız
Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adını
almış, ’da da Kırgızistan Sovyet Sosyalist
Cumhuriyeti’ne dönüşmüş.
yılında bağımsızlığını ilân eden
bugünkü Kırgızistan’da, yaklaşık 5,5 milyon
nüfus yaşıyor. Etnik olarak, bu nüfusun yüzde
65’i Kırgız, yüzde 14’ü Özbek ve yaklaşık yüzde
12’si de Rus. Dunganlar, Uygurlar, Tacikler ve
Kazaklar gibi küçük gruplar da var.
Ülkenin devlet dili Kırgızca, örneğin
Kırgızca bilmeyen biri Cumhurbaşkanı adayı
olamıyor. Ama, Rusça da resmî dil olarak
kullanılıyor, çünkü, ülkede çeşitli etnik kökenli
toplulukların yaşıyor olması, Rusçayı ortak dil
hâline getirmiş. Kırgızcada başlangıçta Orhun
alfabesi, daha sonra Arap alfabesi kullanılmış;
de Latin alfabesi devreye girmiş, ’lı
yıllardan bu yana ise Kiril alfabesi kullanılıyor.
Devlet yapısı
Bu yıl, Kırgızistan, bağımsızlığının
yılını kutluyor. Bağımsızlık 31 Ağustos
tarihinde ilân edilmişti. Tek meclisli parlamenter
sistemin yürürlükte olduğu ülkede,
Anayasası devlet sistemini “Demokratik
Cumhuriyet” olarak niteliyor. Kırgızistan’da,
yürütme erkinin başında Cumhurbaşkanı
bulunuyor ve Cumhurbaşkanı halk tarafından,
6 yıllık bir süre için seçiliyor. Ancak, Anayasa’ya
göre, seçilen Cumhurbaşkanının yeniden aday
olması mümkün değil. Geçtiğimiz 30 Ekim
tarihinde, ülkede yeni Başkanlık seçimi yapıldı
ve Kırgızistan Sosyal Demokrat Partisi’nin lideri
Almazbek Atambayev yeni Cumhurbaşkanı
oldu. doğumlu Atambayev, işletme
ve ekonomi eğitimi görmüş deneyimli bir
politikacı. Geçmişte, Sanayi, Ticaret ve Turizm
подавлены. Во время советской революции
года они вошли в состав независимого государства
Алаш-Орда, жизнь которого была очень короткой.
В году Автономная Кара-Киргизская область,
присоединенная к СССР, в году получила название
Киргизская Автономная Советская Социалистическая
Республика, а в году-Киргизская Советская
Социалистическая Республика.
В современном Кыргызстане,
провозгласившей независимость в году,
проживает около 5,5 млн жителей. В этническом
отношении 65 процентов этого населения являются
киргизами, 14 процентов-узбеками, а около 12
процентов-русскими. Есть также небольшие группы,
такие как дунганы, уйгуры, таджики и казахи.
Государственный язык страны - кыргызский.
Тем не менее, русский также используется в качестве
официального языка, потому что тот факт, что в стране
проживают различные этнические общины, сделал
русский язык общепринятым. В кыргызском языке
сначала использовался Орхонский алфавит, а затем
Арабский алфавит. Латинский алфавит был введен в
году, а кириллический алфавит используется с
х годов.
Государственная структура
В этом году Кыргызстан празднует летие
независимости. Независимость была провозглашена
31 августа года. В стране, где действует
однопалатная парламентская система, Конституция
года характеризует государственную систему
как “Демократическую Республику”. В Кыргызстане
главой исполнительной власти является президент,
а президент избирается народом сроком на 6
лет. Однако, согласно Конституции, избранный
президент не может снова быть кандидатом. 30
октября прошлого года в стране прошли новые
президентские выборы, а новым президентом стал
лидер Социал-демократической партии Кыргызстана
Алмазбек Атамбаев. Атамбаев, родился в году,
является опытным политиком с образованием в
области бизнеса и экономики. В прошлом он занимал
Bakanlığı yapmış, yılında, muhalefet
partisi lideri olduğu hâlde Başbakan olarak
atanmış ve bu görevi 8 ay kadar yürütmüş.
Cumhurbaşkanı seçilmeden önce de,
geçici olarak Cumhurbaşkanlığı görevini
yürüten ünlü Kırgız kadın siyasetçi Roza
Otunbayeva’nın yardımcısıydı. Hatırlanacağı
gibi, Roza Otunbayeva, yılında ülkede
beliren siyasi karışıklık ortamında, zamanın
geçici hükümeti tarafından, geçici olarak
Cumhurbaşkanlığı görevine getirilmişti.
Otunbayeva, son Başkanlık seçimlerinde aday
olmadı ve yardımcısı Almazbek Atambayev’in
adaylığını destekledi. Yasama görevini yürüten
Kırgızistan Parlamentosu’na, yerel dilde
“Jogorku Keneş” deniyor, yani “Yüce Meclis”.
Mecliste, 5 siyasi partiye mensup üye
yer alıyor. Yargı erki ise, adalet mekanizması
tarafından yürütülüyor.
Kırgızistan bayrağı, yılında
Parlamento’da kabul edilmiş. Bayrağın kırmızı
zemini barış ve dürüstlük anlamına geliyor.
Ortadaki sarı güneş ise, bolluk ve bereketin
simgesi. Güneşin 40 ışını 40 Kırgız boyunu,
güneş içindeki kırmızı şeritlerin kesişimi de
geleneksel Kırgız çadırının çatısının üstten
görünümünü temsil ediyor. Bu kesişim noktası,
içeriden bakıldığında güneşin görüldüğü ve
ocak dumanının dışarı çıkmasını sağlayan çadır
deliği “tündük”ün sembolü. Bu da, Kırgızların
göçebe hayattan yakın dönemde yerleşik
hayata geçtiklerinin bir göstergesi. Bağımsız
Devletler Topluluğu’na üye olan Kırgızistan,
’de de Birleşmiş Milletler üyesi olmuş
ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na
katılmış. Kırgızistan, ayrıca Şangay İşbirliği
Örgütü’nün kurucu üyelerinden ve ’den
beri de Dünya Ticaret Örgütü (WTO)’nün üyesi.
пост министра промышленности, торговли и туризма,
а в году, будучи лидером оппозиционной
партии, был назначен премьер-министром и
занимал этот пост в течение 8 месяцев. До того, как
он был избран президентом, он был заместителем
известной кыргызской женщины-политика Розы
Отунбаевой, которая исполняла обязанности
временного президента. Напомним, Роза Отунбаева
была временно назначена на президентский
пост Временным правительством в условиях
политических потрясений, возникших в стране в
году. Отунбаева не была кандидатом на последних
президентских выборах и поддержала кандидатуру
своего заместителя Алмазбека seafoodplus.infoент
Кыргызстана, занимающий законодательный пост, на
местном языке называется “Жогорку Кенеш”, то есть
“Верховное собрание”. В парламенте членов пяти
политических партий. Судебная власть управляется
механизмом правосудия.
Флаг Кыргызстана был принят в парламенте
в году. Красный фон флага означает мир и
честность. А желтое солнце посередине-символ
изобилия и плодородия. 40 лучей солнца составляют
40 племён, пересечение красных полос на солнце
также представляет собой вид сверху крыши
традиционной Кыргызской палатки. Это пересечение
является символом “туннеля”, в котором солнце
видно, когда оно просматривается изнутри, и
отверстие для палатки, которое позволяет очагу
дымить. Это свидетельствует о том, что кыргызский
народ недавно перешел от кочевой жизни к оседлой
жизни. Кыргызстан , ставший членом Содружества
Независимых Государств, в году стал членом
Организации Объединенных Наций и вступил
в Европейскую организацию по безопасности и
сотрудничеству в Европе. Кыргызстан также является
одним из основателей Шанхайской организации
сотрудничества, а с года-членом Всемирной
торговой организации (ВТО).
24 25
SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ
KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ
KUBANIÇBEK OMURALİYEV İLE SÖYLEŞİ
ПОСОЛ РЕСПУБЛИКИ КЫРГЫЗСТАН В АНКАРЕ
ИНТЕРВЬЮ С КУБАНЫЧЧБЕКОМ ОМУРАЛИЕВЫМ
turizmi, kültürel çeşitliliği, eğitimi, ilmi
hareketliliği ve diğer alanları geliştirmek
için olumlu zemin oluşturmaktadır.
Kırgız Cumhuriyeti kendisinin dış
siyasi yönünü bölgesel ve global yapılar
ile ülkeyi geliştirmenin stratejik amaçlarını
belirleyici şekilde temel alarak, kendi ulusal
çıkarlarını oluşturmak ve korumak için
uluslararası gidişatı, dünyadaki değişimleri
ve dengeleri incelemeyi ve öngörmeyi çok
yönlü baz alarak oluşturacaktır.
2. Türkiye-Kırgızistan dostluğu
ve ikili ticari ilişkileri konusunda neler
söylemek istersiniz? Türkiye-Kırgızistan
ilişkilerinin yüzyıldaki hedefleri nelerdir?
- Türkiye, Kırgız Cumhuriyeti’nin
ticaret ve ekonomi alanında en büyük beş
ortağından biridir. Kırgızistan’da, ülkeye
yerleşen ve işlerini başarıyla yürüten
yüzlerce Türk şirketi ve girişimci vardır.
проходили маршруты Великого Шелкового
пути, создает благоприятные условия для
развития транспортных и информационных
коммуникаций, логистики, торговли,
инвестиционного потенциала, туризма,
культурного многообразия, образования,
научного прогресса и других направлений.
Кыргызская Республика выстраивает свой
внешнеполитический курс с глобальными
и региональными структурами на
многовекторной основе, руководствуясь
стратегическими целями развития страны,
на основе анализа и прогнозирования
международной обстановки, изменений и
тенденций в мире для обеспечения и защиты
своих национальных интересов.
2. Что вы можете сказать о Турции-
Кыргызстан двусторонних торговых
отношений и дружбы? Каковы цели
отношений между Турцией и Кыргызстаном в
м веке?
Турция входит в пятерку самых крупных торгово-
Kirgizistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Kubanıçbek Omuraliyev
Посол Республики Кыргызстан В Анкаре Кубаныччбекм Омуралиевым
1. Kırgızistan 15 Aralık ’da
egemenliğini ve 31 Ağustos ’de
bağımsızlığını ilan etti. 2 Mart yılında
Kırgızistan Birleşmiş Milletler’e üye olarak
kabul edildi. Orta Asya bölgesinde jeopolitik
açıdan bir köprü niteliğindeki Kırgızistan’ın
dış politika anlayışı çerçevesinde bölgesel
ve küresel güçlerle ilişkilerini nasıl
değerlendiriyorsunuz?
- Kırgız Cumhuriyeti’nin Avrupa ile
Asya’yı birbirine bağlayan ve eskiden Ulu
İpek Yolunun geçitlerinin kesiştiği Orta
Asya’da bulunması, nakliye ve bilgi iletişimi,
lojistiği, ticareti, yatırım potansiyelini,
1. Кыргызстан провозгласил
свой суверенитет 15 декабря года, а
независимость - 31 августа года. 2 марта
года Кыргызстан был признан членом
Организации Объединенных Наций. Как
вы оцениваете отношения Кыргызстана с
региональными и глобальными державами
в рамках своей внешнеполитической
концепции, которая является геополитическим
мостом в Центральноазиатском регионе?
- Расположение Кыргызской
Республики в Центральной Азии, которая
является связующим мостом между
Европой и Азией и где исторически
26 27
SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ
Şunu da belirtmek gerekir ki her
sene ticari ciro seviyesi istikrarlı bir şekilde
olumlu yönde büyüyor.
Aynı zamanda, milyon ABD
Doları tutarındaki mevcut olan karşılıklı
ticaret hacmi, iki devletin potansiyelini ve
politik, kültür ve insani ilişki düzeylerini
karşılamıyor. Her iki tarafın ticareti
artırmak için gereken çabayı göstermesi
gerektiğine inanıyorum. Her iki devletin
Cumhurbaşkanları bu rakamın 1 milyar
Amerikan dolarına yükselmesi görevini
üstlenmişlerdir.
yılında iki kardeş ülkenin
Cumhurbaşkanları tarafından bu hacmi 1
milyar Amerikan dolarına yükseltme kararı
verilmiştir.
Yıllık ciroyu artırmak için her iki
ülkenin iş adamları ve girişimcileri arasında
bağların kurulması gerekmektedir. Özellikle,
iş forumları yoluyla ve Kırgız ve Türk
girişimcilerin katılımları ile yapılan fuarlara
ve ekonomik etkinliklere katılımı yoluyla
yapılmalıdır.
İki taraflı işbirliğinin, aynı zamanda
ekonomik işbirliğinin daha da geliştirilmesi
amacıyla, bu yılın ilk yarısında, Kırgız
Cumhuriyeti Ekonomi Bakanı ve Türkiye’deki
Yatırımları Koruma ve Düzenleme
Kurumu Direktörü arasında görüşme
gerçekleştirilmiştir. Ziyaret sırasında Türk
girişimcilerinin Kırgız yatırım projeleri ile
tanışması için İstanbul ve Ankara’da yatırım
forumları düzenlenmiştir. yılı Mayıs
ayında Kırgız Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı
C. AYDARBEKOV Türkiye’ye resmi ziyarete
gerçekleştirmiştir. Genel olarak, mevcut
ziyaretlerin sonuçları, Kırgızistan ve Türkiye
arasındaki ticari ve ekonomik işbirliğinin
geliştirilmesine önemli hız kazandırmıştır.
Gündemde
ticari-ekonomik
işbirliğine dair Kırgızistan-Türk Karma
экономических партнеров Кыргызской
Республики. В Кыргызстане работают сотни
турецких компаний и предпринимателей,
которые прочно обосновались в нашей стране
и успешно ведут в ней свой бизнес.
Следует отметить, что с каждым годом
уровень торгового оборота неуклонно растет
в положительную сторону.
Вместе с тем, текущий годовой объем
двусторонней торговли в размере ,5
seafoodplus.info не отвечает потенциалу двух
государств и в целом уровню политических и
культурно-гуманитарных отношений. Считаю,
что стороны должны и прилагают максимум
усилий для увеличения товарооборота.
На сегодняшний день президентами
двух братских государств поставлена задача
по её увеличению до 1 seafoodplus.info
Для увеличения товарооборота
следует налаживать связи бизнесменов
и предпринимателей двух стран. В
частности путем проведения бизнесфорумов
и взаимного участия кыргызских и
турецких предпринимателей в выставках и
экономических мероприятияхдвух стран.
В целях дальнейшего развития
двустороннего сотрудничества, в том числе
экономических связей, в первой половине
текущего года состоялись визиты Министра
экономики Кыргызской Республики,
Директора Агенства по продвижению и
защите инвестиций в Турцию. В ходе визита
были проведены Инвестиционные роудшоу
в seafoodplus.infoл и Анкара с ознакомлением
турецких предпринимателей с кыргызскими
инвестиционными проектами. В мае
г. с официальным визитом Турцию посетил
Министр иностранных дел Кыргызской
Республики seafoodplus.infoеков. В июле г. с
официальным визитом Турцию посетил Торага
Жогорку Кенеша Кыргызской Республики
seafoodplus.infoеков. В целом, по итогам данных
визитов, развитию торгово-экономического
Ekonomik Komisyonu’nun 9. Toplantısı
var. Yakın gelecekte gerçekleşecek olan bu
toplantıda ticaret ve ekonomik ilişkilerin
daha da geliştirilmesi konusunda özel
kararlar tartışılacak ve kararlar alınacaktır.
yılının sonunda,
Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
seafoodplus.infokov’un Türkiye’ye resmi ziyareti;
Kırgız ve Türk iş adamlarının katılımıyla bir
İş Forumu düzenlenmesi planlanmaktadır.
Biz sürekli ticari ve ekonomik
ilişkilerimizin gelişimi için çalışıyoruz.
Türkiye’ye geldikten sonra İstanbul’da
Kırgız-Türk İş Konseyi üyeleri ile görüştüm,
Ankara’da Başkent ve OSTİM Organize
Sanayi Bölgelerini ziyaret ettim.
3. Türkiye ve Kırgızistan
arasındaki stratejik ortaklık iki ülke
tarafından yılında imzalanan “Ebedi
Dostluk ve İşbirliği Anlaşması” ve
yılında yayımlanan “Türkiye ve Kırgızistan:
Birlikte Yüzyıla” bildirisi ile başladı.
Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi
(YDSK) kurulması ile devam eden bu süreç
ve Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi
(YDSK) Çalışmaları hakkındaki önerileriniz
nelerdir?
Cumhurbaşkanlarımız yılında
ikisi resmi olmak üzere toplamda dört kez bir
araya gelmişlerdir. Cumhurbaşkanımız Sayın
Sooronbay Ceenbekov, Nisan
tarihlerinde Türkiye’ye resmi bir ziyaret
gerçekleştirmiş, ardından Cumhurbaşkanı
Sayın Recep Tayyip Erdoğan yemin
törenine iştirak etmek üzere 9 Temmuz
tarihinde Türkiye’yi ziyaret etmiştir.
Türkiye Cumhurbaşkanı ikili resmi ziyaret
gerçekleştirmek, YDSK 4. Oturumu’na
eş başkanlık etmek, 3. Dünya Göçebe
Oyunları’nın açılışına katılmak ve Türk
Konseyi 6. Zirvesi’ne iştirak etmek amacıyla
Eylül tarihlerinde Kırgızistan’ı
ziyaret etmiştir.
сотрудничества Кыргызстана и Турции придан
значительный импульс.
На повестке дня двусторонних
отношений стоит проведение 9-го заседания
Кыргызско-Турецкой Межправительственной
комиссии по торгово-экономическому
сотрудничеству. Заседание должно состоятся
в ближайшей перспективе, на котором
будут обсуждатсяи приниматься конкретные
решения дальнейшего развития торговоэкономических
отношений.
В конце г. планируется
официальный визит Президента Кыргызской
Республики seafoodplus.infoкова в Турцию и
проведение Бизнес-форума с участием
кыргызских и турецких бизнесменов.
Мы постоянно работаем над развитием
наших торгово-экономических отношений.
После прибытия в Турцию я провел встречу в
Стамбуле с членами Кыргызского-Турецкого
Делового Совета, посетил организованные
промышленные зоны в seafoodplus.info: «Башкент» и
«Остим».
3. Стратегическое партнерство
между Турцией и Кыргызстаном началось
с “Соглашение о вечной дружбе и
сотрудничестве”, подписанное в
году двумя странами, и с декларации
опубликованное в году “Турция и
Кыргызстан: Вместе на пути к й век “. Каковы
ваши предложения по поводу создания
Совета стратегического сотрудничества
высокого уровня (YDSK) и деятельности Совета
стратегического сотрудничества высокого
уровня (YDSK)?
- Президенты двух стран в
г. встречались четыре раза, в том числе
на официальном уровне два раза. Наш
Президент Сооронбай Жээнбеков совершил
официальный визит в Турцию апреля
г. и посетил Турцию в июле г. для
участия в церемонии инаугурации Президента
Режеп Тайип Эрдогана.
28 29
SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ
Bu karşılıklı ziyaretler ve müzakereler
sırasında, yatırımların tanıtılması ve
korunmasına ilişkin Devletler Arası Anlaşma
da dahil olmak üzere çok önemli sözleşmeler
yapılmış ve önemli projelere imza atılmıştır.
Tarafların önünde elde edilen
sözleşmeleri ve imzalanan anlaşmaları
hayata geçirme görevi durmaktadır.
Siyasi ve ekonomik işbirliğinde çok
büyük başarıları başaracağımıza eminim.
Kardeşlik bağlarımız bunun için sağlam bir
temel hazırlayacaktır.
4. Türkiye, Orta Asya
coğrafyasında demokratik dönüşümünü
gerçekleştirmekte olan Kırgızistan’ın
istikrarını ve kalkınmasını devam ettirmesine
önem vermektedir. Bu çerçevede,
Türkiye’nin desteği ve Türk iş adamlarının
Kırgızistan’a yatırım yapmaları konusunda
neler söylemek istersiniz?
- Kırgızistan’ın girişimcilik için yasal
çerçeve ve bölge ülkeleri arasında ticari
faaliyetleri yürütme koşulları açısından
oldukça liberal bir yapıya sahip ülke
olduğunu belirtmek istiyorum. Orta Asya
ülkeleri arasında Kırgızistan en düşük
vergilere sahiptir: KDV %12, gelir vergisi
%10, diğer vergiler %10, aynı zamanda en
düşük işletme maliyeti mevcuttur. Örneğin,
elektrik enerjisi 1kW/s 0,03 ABD doları olarak
en düşük maliyettedir, bazı ülkelerdeki vergi
oranları ise %20 ila %25 arasındadır.
KIRGIZ CUMHURİYETİ TİCARİ FAALİYET
YÜRÜTME TABLOSU
%12 KDV
%10 Gelir vergisi
% 10 Diğer gelir vergisi
ABD doları – Asgari emek hakkı
3 gün- Gümrük işlemleri
1kW/s elektrik enerjisi- 0,03 ABD doları.
Президент Турецкой Республики, с
целью участия в 4-ом заседании Высшего
Совета по Стратегическому Сотрудничеству,
церемонии открытия Третьих Всемирных Игр
кочевников и 6-ом Саммите Тюркского Совета.
посетил Кыргызстан сентября г.
В ходе указанных двусторонних
визитов и переговоров был подписан ряд
важных соглашений в торгов-экономической,
культурно-гуманитарной и военно-технической
сферах.
Перед сторонами стоит задача по
реализации достигнутых договоренностей и
подписанных соглашений.
Я уверен, что мы добьёмся очень
больших успехов в политическом и
экономическом сотрудничестве, а наши
братские узы станут прочной основой для
этого.
4. Турция придает большое
значение поддержанию стабильности и
развития Кыргызстана, которая осуществляет
свою демократическую трансформацию в
географии Центральной Азии. На этом фоне,
что вы хотите сказать о поддержке Турции и о
том, как турецкие бизнесмены инвестируют в
Киргизию?
- Кыргызстан является наиболее
либеральной страной в плане законодательной
базы для предпринимательства и условий
Şu anda Kırgızistan’da mevcut olan
tüm şartlar çok düşük maliyetli ürünler
üretmemizi sağlıyor. Kırgızistan’da üretilen
ürünler ülkenin kendisinin de üyesi olduğu
milyonluk Avrasya Ekonomik Birliği
pazarına ihraç edilebilir. Ama hepsi bu
değil. Ülkemiz Avrupa Birliği’nin «Evrensel
tercihler sistemi+» statüsü taşımakta ve
AB pazarına vergiden muaf olarak
ürün ihraç edebilmektedir. Kırgızistan
Dünya Ticaret Birliği üyesidir, aynı zamanda
Çin ile komşu olarak da ülkeye yatırımcı
çekebilmektedir.
Şunu da kaydetmek gerekir ki
Kırgızistan’da yapılan projelerin uluslararası
ve ulusal banklarla kredi anlaşmaları
konusunda bir sorun taşımamaktadır;
yapılan anlaşmalarla ilgili finansal ve kredi
ihtiyaçlarını çok kolay karşılayabilecekleri
de belirtilmelidir. Bu bakımdan Kırgızistan’da
korkmadan, herhangi bir şüphe ve pişmanlık
duymadan ticari faaliyete başlamak için
yatırım yapılabilir. Kırgızistan’da yatırım
yaparak sonradan pişman olan hiçbir
girişimci bulamazsınız, eğer böyle bir durum
ortaya çıktıysa, muhtemelen bu şahıs (veya
kurum) yasalara uymamış ve yanlış faaliyette
bulunmuştur. Ticari faaliyetlerini yasalara
uygun bir şekilde yürütmeyen yatırımcılar
ise sadece Kırgızistan’da değil, bütün
dünyada zorluklarla karşı karşıya kalacaktır.
5. İki ülkenin prestij projesi olan
Manas Üniversitesi’nin Türkiye ile Kırgızistan
arasındaki kardeşliği pekiştirmekteki rolü,
Türkiye Maarif Vakfı Kırgızistan’da çalışması
ve diğer eğitim yatırımları devam etmesi
konusunda neler düşünüyorsunuz?
- Eğitim alanındaki işbirlikleri
geleneksel olarak iki ülke arasındaki dinamik
işbirliği alanlarından biri olmuştur.
Kırgız-Türk Manas Üniversitesi,
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti
для ведения бизнеса среди стран региона.
В Кыргызстане самые низкие налоги
среди стран Центральной Азии: НДС%,
подоходный % и налог на прибыль 10 %, а
также низкие затраты на ведение бизнеса. К
примеру, стоимость электроэнергии является
самой низкой в ЕАЭС 0,03 seafoodplus.info за 1кВт/ч.,
а налоговые ставки в некоторых странах
составляют 20% и 25%.
Все условия, которые имеются в
настоящее время в Кыргызстане, позволяют
производить продукцию с очень низкой
себестоимостью. А произведенную
в Кыргызстане продукцию можно
экспортировать на большой рынок ЕАЭС
- млн., членом которого является
Кыргызская Республика. Но и это не
все. Наша страна имеет статус ВСП+ от
Евросоюза с возможностью беспошлинно
экспортировать 6 тыс. наименований товаров
на рынок seafoodplus.infoстан является членом
ВТО и соседство с Китаем также привлекает
инвесторов в страну.
Также следует отметить, что у проектов
в Кыргызстане нет проблем с кредитами со
стороны международных и национальных
банков, и они могут очень легко удовлетворить
свои финансовые и кредитные потребности.
В этом отношении в Кыргызстан можно
инвестировать, не опасаясь, не задумываясь,
и без сомнений можно приезжать для
создания бизнеса. В Кыргызстане совсем
нет инвесторов, которые жалеют о принятом
решении, а если такая ситуация и произошла,
то, вероятнее всего, данный инвестор
не следовал закону и вел неправильную
деятельность. Предприниматель, который
ведет свою деятельность неправильно и
нарушает законы, сталкиваетсяс трудностями
во всем мире, не только в Кыргызстане.
5. Как вы относитесь к роли
университета Манас в укреплении братства
между Турцией и Кыргызстана, продолжении
работы фонда Маариф Турции в Кыргызстане
и других образовательных инвестициях в
30 31
SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ
arasında 30 Eylül tarihinde Bişkek’te
Kırgız-Türk Manas Üniversitesinin
kurulmasına ilişkin imzalanan Anlaşma
temelinde oluşturulmuştur.
Aslında, Kırgız-Türk Manas
Üniversitesi, Kırgızistan ve Türkiye arasında
bir tür kardeşçe eğitim köprüsü rolü
oynamaktadır. akademik yılı itibariyle
T.C. vatandaşı K.C. üniversitelerinde
okumakta olup, ’sı Kırgız-Türk Manas
Üniversitesinde öğrencidir.
T.C. Cumhurbaşkanı R.T. Erdoğan’ın
Kırgızistan’a resmi ziyareti sırasında 1
Eylül tarihinde K.C. Eğitim ve Bilim
Bakanlığı ile Türkiye Maarif Vakfı arasında
bir Memorandum imzalanmıştır.
Memorandum Maarif Vakfı’nın eğitim
kuruluşlarının açılmasını sağlar ve tarafların
Maarifin eğitim kuruluşlarının açılması için
gerekli koşulları yaratma niyetini ifade eder.
Taraflar şu anda Kırgızistan’daki
Maarif Vakfı’nın faaliyetleri hakkında bir
anlaşma taslağı hazırlıyorlar.
Kırgız Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim
Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Milli
Eğitim Bakanlığı () arasındaki eğitim
alanındaki Anlaşma çerçevesinde (),
T.C. Hükümeti tarafından K.C. vatandaşları
için Türkiye üniversitelerinde her yıl eğitim
bursları tahsis edilmiştir. İşbirliği yılları
boyunca, eğitim bursları çerçevesinde,
Kırgızistan’dan gelen 3 binden fazla öğrenci,
T.C. üniversitelerine yetiştirildi.
İşbu işbirlik çerçevesinde şu anda
T.C. üniversitelerinde Kırgızistan’dan
öğrenci okumakta, bunların ’si
devlet bursları ile eğitim görmektedir. T.C.
Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet
Vakfı tarafından tahsis edilen bursların
çerçevesinde Türkiye üniversitelerinin
ilahiyat fakültelerinde ve İmam-Hatip
престижный проект двух стран?
- Образовательное сотрудничество
традиционно представляют собой одно из
динамичных направлений сотрудничества
двух стран.
КТУ «Манас» создан на основе
Договора между Правительствами КР и
ТР об учреждении Кыргызско-Турецкого
Университета им. «Манас», подписанного в
seafoodplus.info 30 сентября г.
Действительно, Кыргызско-Турецкий
Университет «Манас» выполняет роль своего
рода братского образовательного моста между
Кыргызстаном и Турцией. По состоянию на
учебный год, в ВУЗах КР обучается
граждан ТР, из них граждан в КТУ «Манас».
1 сентября г. во время
официального визита Президента ТР seafoodplus.infoна
в Кыргызстан был подписан Меморандум
между Министерством образования и науки
КР и Турецким Фондом «Маариф».
Меморандум предусматривает
открытие образовательных организаций Фонда
«Маариф» и выражает намерения Сторон
создать необходимые условия для открытия
образовательных организаций «Маариф».
В настоящее время Стороны
рассматривают проект Соглашения о
деятельности Фонда «Маариф» в Кыргызстане.
В рамках Соглашения в области
образования между Министерством
образования и науки Кыргызской Республики и
Министерством национального просвещения
Турецкой Республики ( г.) ежегодно
Правительством ТР выделялись бюджетные
мета в ВУЗах Турции для обучения граждан
КР. За годы сотрудничества, в рамках
образовательных стипендий, в ВУЗах ТР
прошли обучение свыше 3 тысяч студентов из
КР.
liselerinde ’den fazla K.C. vatandaşı
eğitim görmektedir.
Taraflar şu anda Eğitim Alanında yeni bir
anlaşmanın taslağı üzerinde çalışmaktadır.
6. Kastamonu’da gerçekleşen
TÜRKSOY Daimi Konseyi Dönem
Toplantısı’nda “ Türk Dünyası Kültür
Başkenti”nin Kırgızistan’ın Oş kenti
olmasına karar verildi. “ Türk Dünyası
Kültür Başkenti Oş kenti seçildi. Oş kentinin
gelecek yıl Türk Dünyasının başkenti olması
Türk Dünyası dayanışmasına neler katacak?
seneden daha fazla geçmişe
sahip olan Oş şehrini Türk dünyasının
başkenti olarak seçmek, oldukça doğru bir
karar olmuştur. ’da Türk dünyasının
kültür başkenti olarak seçilen Oş şehrinde
resmi açılış töreni gerçekleştirilmiştir.
Halihazırda Oş şehrinde birçok kültürel
faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Bilindiği
gibi, geçen sene TÜRKSOY’un insiyatifi ile
dünyaca en ünlü yazarların biri olan Cengiz
AYTMATOV yılı olarak ilan edildi. Tabi
ki bunun gibi faaliyetler Türk dünyasına
büyük katkı sağlayacak, halkların arasındaki
dostluğu pekiştirecek, tüm Türk dünyasının
kendi aralarındaki ilişkileri pekiştirmeye
ve geliştirmeye büyük olanak sağlayacak.
Gerçekleştirilmekte olan faaliyetlere
katılım sağlamak için Türk dünyasının her
tarafından gelen resmi, kültürel temsilciler,
sanatkarlar, ilim adamları ve muhabirler
sadece kültürü değil tüm alanları yansıtmaya
devam ediyorlar.
В рамках данного сотрудничества
в настоящее время в ВУЗах ТР учатся
студентов из КР, из которых получают
образование по линии выделяемых
государственных стипендий. В рамках
стипендий, выделяемых Управлением по
делам религии ТР и Фондом по делам религии
ТР, на теологических факультетах турецких
ВУЗов и в теологических лицеях, получают
образование более граждан КР.
На проработке сторон находится
проект Соглашения в сфере образования.
6. На м заседании Постоянного
совета ТЮРКСОЙ, состоявшемся в Кастамону,
было решено, что «Столица культуры
турецкого мира » будет городом Ош
Кыргызстана. Что добавит к солидарности
тюркского мира, что в следующем году город
Ош станет столицей тюркского мира?
- Выбор seafoodplus.info- культурной столицей
тюркоязычного мира, имеющего более
летнюю историю был правильным
решением. В году состоялась
торжественная церемония открытия seafoodplus.info -
Культурной столицы тюркоязычного мира.
В настоящее время в seafoodplus.info проводятся
культурные мероприятия. Как известно,
прошлый год по инициативе ТЮРКСОЙ был
объявлен Годом великого мирового писателя
Чингиза Айтматова. Безусловно, такого рода
мероприятия вносят вклад в тюркский мир,
создавая хорошую возможность для развития
дружбы и отношений в тюркоязычном мире.
Участие представителей и должностных
лиц, культуры, ремесленников, ученых и
журналистов со всего тюркоязычного мира в
мероприятиях отражают все сферы.
32 33
SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ
TBMM Kırgızistan Dostluk Grubu
Başkanı olarak iki kardeş ülke Türkiye
ve Kırgızistan’ın bağlarını güçlendirme
yolunda ne tür adımlar atacaksınız?
Kırgızistan bizim Ata yurdumuz.
Ata yurdumuz ile olan bağlarımızı daha
da güçlendirmeye çok önem veriyoruz.
Bunun en iyi yansıması ticari, ekonomik
ve kültürel anlamda bağlarımızın bizim
iktidarımızla büyük bir ivme kazanması
olmuştur. Kırgızistan ve Türkiye ebediyen
kardeş kalacaktır. Her iki devletin yönetici
ve işadamlarının karşılıklı temasları,
sanatçılarının karşılıklı olarak iki ülke
coğrafyasından yeni eserler ortaya
koyması en büyük dileğimizdir. Çünkü
bizim hayalimiz, iki ülkenin elbirliği
ile kalkınması, binlerce yıllık kadim
medeniyetimizden aldığımız ilhamla
yarınları inşa etmek en büyük arzumuzdur.
DÖNEM TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN
PARLAMENTOLAR ARASI DOSTLUK
GRUBU BAŞKANI AK PARTİ
GİRESUN MİLLETVEKİLİ SABRİ ÖZTÜRK
İLE SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ С САБРИ ОЗТУРКОМ -
ПРЕДСЕДАТЕЛЬ МЕЖПАРЛАМЕНТСКОЙ
ГРУППЫ ДРУЖБЫ ТУРЦИИ И
КЫРГЫЗСТАНА, ДЕПУТАТ ГИРЕСУНА ОТ
АК ПАРТИИ
Ak Parti Giresun Milletvekili Sabri Öztürk
Депутат Гиресуна От Ак Партии Сабри Озтурк
Какие шаги вы предпримете в
качестве председателя парламентской
группы дружбы Кыргызстана на пути
укрепления связей двух братских стран
Турции и Кыргызстана?
Кыргызстан это наша Родина
предков. Мы придаем большое значение
Communication Technologies is considered to be an effective method for the elimination of the development gap between countries and disparities and inequalities between individuals. This idea is accepted by all scholars of the information society. Information and communication technologies can be used as a means to poor people, who is exposed to social exclusion, make their voices heard. It is also observed that the people socialized over time, increased the quality and level of sharing and found efficient and entertaining communication possibilities with people who they don’t know. Because of that, it has a vital importance of information and communication technologies. Because it allows people take steps from social exclusion to social inclusion. The studies done by Goodman on South Africa, by Jensen on China and by Bhavnani on Thailand, Indonesia and Malaysia shows that new media helps to reduce impact of poverty and breaks the cycle of poverty. It has also been obtained successful results in breaking the cycle of poverty when new media Technologies are provided in India, Brazil and Nepal. The aim of this study is to examine how the poverty information can be reduced and how people living in poverty can be get out of this cycle by providing information and communication technologies. It will first attempt to define new media explaining poverty information. The impact of these tools on cycle of poverty will be shown. As a result, it will be analyzed how information technologies contribute to fight against poverty by country examples.