Dişler Okul Öncesi

Okul öncesi yaş grubundaki çocuklara verilen ağız-diş sağlığı konusunda anlatsal ve görsel eğitimin bilgi düzeyine etkisi

Okul Öncesi Yaş Grubundaki Çocuklara Verilen Ağız-Diş Sağlığı Konusunda Anlatsal ve Görsel Eğitimin Bilgi Düzeyine Etkisi Amaç: Bu çalışma, yaş grubundaki çocuklara ağız-diş sağlığı konusunda anlatsal ve görsel olarak verilen eğitimin bilgi düzeyine etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Çalışma, Nisan tarihinde Antalya Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Zübeyde Hanım Çocuk Sitesinde yaş grubunda bulunan toplam 30 çocuk üzerinde gerçekleştirildi. On yedi sorudan oluşan anket formu eğitim öncesi ve eğitim sonrası çocuklara uygulandı. Akdeniz Üniversitesi Antalya Sağlık Yüksekokulu 3. sınıf öğrencileri tarafından anlatsal ve görsel olarak ağız-diş sağlığı konusunda eğitim yapıldıktan iki hafta sonra anket formu tekrar uygulandı. Veriler kaydedildi ve istatistiksel paket programı kullanılarak analiz edildi. McNemar testi ve yüzdelik analizi kullanıldı. Bulgular: Çalışma sonucunda, eğitim öncesi çocukların % 68'i diş fırçalama zamanlarına yanlış yanıt verirken, eğitim sonrası ise % 'ü doğru yanıt vermiştir. Eğitim öncesi çocukların % 62'si diş fırçalama sıklığına yanlış yanıt verirken, eğitim sonrası % 80'si doğru yanıt vermiştir. Sonuç: Araştırma sonucuna göre, Çocuk Esirgeme Kurumlarında bulunan, okul öncesi çocuklara uygun ağız hijyen alışkanlığı kazandırmak amacı ile sürekli anlatsal ve görsel eğitim programları düzenlenmeli ve etkinliği değerlendirilmelidir.

Konular:

Son yıllarda özellikle okul öncesi dönemde çocuk diş sağlığındaki fissür örtücüler birçok ailenin merak ettiği konular arasında.

Dentakademi Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi&#;nden Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği) Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Barış Karabulut, fissür örtücü (diş aşısı) uygulamasının çürük oluşumundaki önemine değindi.

Fissür örtücü uygulaması (diş aşısı) nedir?

&#;Öncelikle fissür nedir ondan başlayacak olursak, dişlerin girintili ve yarık şeklindeki yüzeylerine fissür denmektedir. Fissür örtücü, diş yüzeyindeki bu girinti ve oyukların tamamını örten bir materyaldir. Bu olaya da fissür örtücü uygulaması diyoruz.

Fissür bir nevi diş aşısıdır. Çünkü çürük oluşumunu önlenmesi açısından son derece kolay, ağrısız uygulanan bir işlemdir. Fissür uygulaması, özellikle diş hekimi korkusu yaşayan veya bir diş hekimi ile ilk defa tanışacak çocuklar için en ideal tedavi yöntemidir.

Fissür örtücü uygulaması hangi dişlere uygulanabilir?

Fissür uygulaması sıklıkla 6 yaş dişleri dediğimiz birinci azı yani kalıcı dişlere yapılır. Ancak bu genel bir kural değildir, süt dişlerine de yapılabilir. Yine aynı şekilde küçük azı dediğimiz küçük azı dişlerine de fissür örtücü uygulanabilir. Bir başka uygulama yeri ön veya arka dişlerde gelişimsel oluk veya yarık şeklindeki oluşumlardır. Bu bölgeler gıda birikimi için ideal yerlerdir ve iyi bir oral hijyen olmadığında kolayca çürük gelişebilir. Bu tür yüzeyler de çürümeden fissür örtücülerle örtülerek korunabilir. Fissür uygulamasında orijinal diş dokusunda herhangi bir kayıp olmamaktadır.

Fissür örtücü uygulamalarından sonra hastalar 6 aylık rutin kontrol seanslarına çağrılmaktadır. Zamanla fissür örtücü aşınabilir veya tamamen yok olabilir. Bu durumda hekim uygun görürse uygulamayı yenileyebilir. Bu uygulamada amaç özellikle çocukların motor fonksiyonları tam olarak uygulayabildiği yani etkili diş fırçalayabildiği yaşlarına kadar özellikle daha kolay çürüyen azı dişlerini çürükten korumaktır.

Çocuğa herhangi bir zararı yok

Fissür kompozit dediğimiz doğal bir reçinedir. Işıkla sertleşen bir materyaldir. Normalde kompozit dolgularla yapısı birebir aynıdır. Sadece daha akışkan özellikte bir materyaldir. Çocuğa veya dişe hiçbir zararı yoktur.

Fissür örtücü (diş aşısı) mü yoksa flor mu daha önemli?

Her ikisi de önemli. Birini diğerinin yerine koyamayız. Koruyucu diş hekimliği dediğimiz zaman bu bir bütündür. Koruyucu diş hekimliğinde en önemli unsur iyi bir ağız hijyeninin sağlanmasıdır. Bu amaçla diş fırçalama, diş ipi ve ağız gargaralarının kullanımı son derece önemlidir. Hekimin uygulayacağı fissür örtücü ve flor uygulamaları ile koruyucu diş hekimliği konsepti tamamlanmaktadır. Hiçbir uygulama bir diğerinden daha önemli değildir ve hiçbiri bir diğerinin yerini tutmaz.

Fissür örtücüyle flor uygulamasına ne zaman başlanmalı

Flor 3 yaşın altındaki çocuklara genellikle uygulanmamaktadır. 3 yaşından itibaren çürük risk durumuna göre hekimin belirleyeceği bir program dahilinde düzenli, aralıklarla uygulanır.

Fissür örtücü uygulaması için 1. Azı dişinin tam olarak sürdüğü yaşlar uygundur. Hekimin gerekli gördüğü durumlarda daha küçük yaşlarda süt azı dişlerine de uygulanabilir.

B G : K : Kazanım 1: Nesne/durum/olaya dikkatini verir. (Dikkat edilmesi gereken nesne/durum/olaya odaklanır. )

B G : K : Kazanım 1: Nesne/durum/olaya dikkatini verir. (Dikkatini çeken nesne/durum/olaya yönelik sorular sorar.)

M G : K : Kazanım 4: Küçük kas kullanımı gerektiren hareketleri yapar. (Malzemeleri keser.)

M G : K : Kazanım 4: Küçük kas kullanımı gerektiren hareketleri yapar. (Malzemeleri yapıştırır.)

Ö B : K : Kazanım 1: Bedeniyle ilgili temizlik kurallarını uygular. (Dişini fırçalar.)

Ö B : K : Kazanım 1: Bedeniyle ilgili temizlik kurallarını uygular. (Elini, yüzünü yıkar.)

Ö B : K : Kazanım 8: Sağlığı ile ilgili önlemler alır. (Sağlığını korumak için yapması gerekenleri söyler.)

Ö B : K : Kazanım 8: Sağlığı ile ilgili önlemler alır. (Sağlığına dikkat etmediğinde ortaya çıkabilecek sonuçları açıklar.)

Diş çürüğü, başlaması ve ilerlemesinde bir çok faktörün etkili olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Okul öncesi çocuklarda diş çürüğü, dişlerin çürük yapıcı bakterilerle kolonize olması, şeker içeren gıdalarla beslenme ve bu beslenme frekansının yüksek oluşu, diş ile ilgili faktörlerin kombinasyonu sonucu oluşur. Bu faktörlere kısaca değinecek olursak:

Mikrobiyolojik Faktör:  Çürük yapıcı bakteriler (Mutans streptokokları:MS) diş çürüğü ile doğrudan ilişkili mikroorganizmalar olup okul öncesi çocuklarda diş çürüğünü anlamada kilit noktayı oluştururlar. Çocuklarda oral kavitenin ilk olarak  MS ile kolonize olması çocuğun bakımı ile doğrudan alakalı olan kimseden- ki bu kişi genellikle annedir- bulaşma yolu ile gerçekleşir. Bulaşma anne ile çocuğun yakın kontakta olması, çatal kaşık gibi malzemelerin ve yiyeceklerin ortak kullanımı ile meydana gelir. Çocuğun erken dönemde MS ile infekte olması erken diş çürüğünün başlamasında önemli bir faktördür. Çocukların ilk olarak MS ile ne zaman enfekte olduğuna dair bir çok çalışma yapılmış olup bu konuda en bilineni çocukların 19 ay ile aylar arasında “infeksiyon penceresi” olarak adlandırılan dönemde MS ile kontamine olduklarını gösteren çalışmadır. Buna karşılık yeni yapılan çalışmalarda henüz dişleri sürmemiş çocukların ağızların da da MS’lere rastlanmıştır.  Yüksek oranda MS, zayıf ağız hijyeni, atıştırma tipi yiyecekleri sık tüketme gibi anne ile ilgili faktörler maternal bulaşmanın gerçekleşmesine sebep olurlar.

Beslenme ile ilgili faktörler: Eğer şekerli besinlerle sık sık besleniliyorsa ve bu tip besinlerin  ağızda kalma süresi uzunsa çürük oluşumu için risk en fazladır. Çay şekeri olarak bilinen sakkaroz (sükroz) en fazla çürüğe sebep olan şekerdir. Bisküvilerde, kurabiyelerde, keklerde, pastalarda, turtalarda, şekerlerde, meyve sularında, meyve aromalı içeceklerde ve birçok katkı maddesinde kullanılır. Okul öncesi çocuklarda diş çürüğünün bu kadar fazla olması şeker içeren  bu tür gıdaların sık tüketilmesiyle açıklanabilir. Şekerli gıdaların sık sık tüketilmesi dişe yapışmış halde bulunan çürük yapıcı mikroorganizmaların bol miktarda asit üretmesine dolayısı ile dişin çürümesine sebep olur.

Diş ile ilgili faktörler: Diş minesinin oluşumundaki eksiklik veya gelişimsel bir yapı bozukluğu okul öncesi çocuklarda diş çürüğü riskini arttırır. Bu defektler dental plağın retansiyonunu ve MS kolonizasyonunu arttırır. Ağır vakalarda minenin kaybı dişin demineralizasyona (çürüğe) daha elverişli hale gelmesine sebep olur. Süt dentisyonunda mine defektleri düşük doğum ağırlığı,  annenin veya bebeğin  yetersiz beslenmesi veya hastalığı nedeniyle oluşabilir. Süt dentisyonundaki mine defektleri miadında doğan bebeklerde  % arasında görülürken düşük doğum ağırlıklı erken doğan bebeklerde ise %62’nin üzerinde seyretmektedir.

Süt dentisyonunda ihmal sonucu ilerlemiş diş çürükleri