Diofol Faydaları

Folik asit, diğer adıyla pteroil glutamik asit bir B vitamini sınıfında olan B9 vitamininin sentetik yapıda olan formudur. B9 vitaminin doğal formuna verilen isim ise folattır. Latince yaprak anlamına gelen ‘folum' kelimesinden türetilmiştir. Bu ismi almasının sebebi ise yeşil yapraklarda bol miktarda bulunmasıdır.

Yetişkin bir insanın günlük folik asit ihtiyacı mcg'dir. Gebelik, emzirme, hipertiroidizm, karaciğer hastalıkları, emilim bozuklukları, hemolitik anemi gibi durumlarda ise vücudun ihtiyaç duyduğu folik asit miktarı artmaktadır. Böyle durumlarda, doktor gerekli görürse folik asit takviyesi düşünülebilmektedir.

Folik asit suda erime özelliği olan bir vitamindir. Ayrıca ısı etkisi ile rahatlıkla parçalanmaktadır. Bu yüzden folik asit içeren besinler uzun süre pişirildiği zaman folik asit kaybı artmaktadır. Pişirme şeklinin de bu kayıp üzerine etkisi vardır. Kızartma yönteminde kayıp azken, suda haşlama yönteminde ise kayıp çoktur. Ayrıca pişirilen suyun atılması da kaybı artıracaktır.

Folik Asit Ne İşe Yarar?

Suda çözünebilen bu vitaminin vücudumuzda birçok işlevi bulunmaktadır. Özellikle hamilelikte folik asit eksikliği durumunda bazı konjenital hastalıklar görülmektedir. Bunlardan en sık görüleni nöral tüp defektidir. Bunun sebebi ise folik asidin sinir sistemi gelişimde önemli bir rol almasıdır.

Vücuttaki hücrelerin yenilenmesinde ve yeni hücrelerin oluşmasında folik asit etkilidir. Kemik iliğinde beyaz ve kırmızı kan hücrelinin yapımında, DNA ve RNA yapımında, karbonhidratların hücreler için gerekli olan enerjiye dönüştürülmesinde folik asidin işlevi vardır. Ayrıca kansere sebep olabilecek gen farklılaşmasını engellemede etkisi vardır.

Folik asidin damar sertliğini önleyerek kalp krizi, felç gibi durumları engellediği bilinmektedir.

Folik asit yan etkileri bakımından araştırıldığında, şimdiye kadar bilinen bir yan etkisine rastlanmamıştır. Ancak vücutta yüksek miktarda bulunan folik asidin B12 vitamini eksikliğini gizleyebileceği düşünülmektedir.

Folik Asidin Faydaları Nelerdir?

Folik asit yeni hücre yapımı ve var olan hücrelerin bakımı, DNA sentezi sırasında oluşabilecek farklılaşmaların önlenmesi açısından faydalıdır. Bu yüzden halk arasında kanser önleyici vitamin olarak adlandırılır. Özellikle gebelik ve bebeklik dönemleri gibi hücre bölünmesinin yoğun olarak görüldüğü dönemlerde etkisi büyüktür.

Folik asit kemik iliğinde beyaz ve kırmızı kan hücrelerinin üretilmesinde etkilidir. Kırmızı kan hücreleri kanda oksijen taşınmasında, beyaz kan hücreleri ise vücut savunmasında görev alması da folik asit yararları arasında sayılabilir. Özellikle kırmızı kan hücresi eksikliğine bağlı olarak hemolitik anemi görülebilir. Buna bağlı olarak, yorgunluk, halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Hem erkeklerde hem de kadınlarda üreme hücrelerinin oluşmasında ve gelişmesinde katkısı olduğu için özellikle çocuk düşünen kişiler için önemlidir. Düşük doğurganlığın önlenmesi için yeterli miktarda folik asit alınması tavsiye edilmektedir.

Vücudunda folik asit eksiliği olan kişilerde depresyona eğilimin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ayrıca depresyon tedavisi için kullanılan ilaçların folik asit ile birlikte kullanılması tedavinin etkisini artırabilmektedir.

Romatoid artrit tedavisinde tedaviye destek olarak folik asit kullanılabilir. Bu uygulamanın faydalı olduğu görülmüştür.

Yapılan çalışmalarda folik asidin kalp hastalıkları riskini azalttığı gözlenmiştir. Takviye olarak folik asit kullanan kişilerde homosistein seviyelerinde düşüş görülmüştür. Kanda yüksek homosistein bulunması kalp hastalıkları riskini artırmaktadır. Folik asidin B12 vitamini ile birlikte bu tarz kalp hastalıkları riskini azalttığı düşünülmektedir.

Kronik olarak folik asidin düşük olması birçok kanser çeşidi için risk faktörüdür. Özellikle kolon, meme, pankreas, yumurtalık, akciğer, rahim, prostat, beyin kanseri olmak üzere farklı kanser türlerini tetikleyebilmektedir. Bu açıdan yeterli miktarda folik asit alınması kanser riskini azaltmaktadır. Ancak ihtiyaç olmadığı hâlde takviye olarak kullanılan folik asidin riski düşürdüğüne dair bir kanıt görülememiştir.

Gebelikte Folik Asit

Gebelik öncesi ve gebelik sırasında folik asit kullanımı özellikle beyin ve omurilik gelişimi gibi sinir sitemi organlarının gelişimi için oldukça önem arz etmektedir. Bu yüzden doğurganlık çağında olan ve bebek isteyen bireylerin gebelik öncesi günlük en az mcg folik asit alması gerekir.

Beyin ve omurilik gelişimi gebeliğin ilk dört haftasında tamamlanmaktadır. Bu açıdan gebelik öncesi ve sırasında mutlaka folik asit kullanılması tavsiye edilir. Bu dönemde alınacak yeterli miktarda folik asit ile gelişebilecek olan beyin ve omurilik patolojilerinin önüne geçilmektedir. Gebelik oluştuktan sonra ise ilk 12 hafta folik asit kullanımı önerilir. Gebeliğin fark edilmediği durumlarda veya plansız gebelik gibi durumlarda gebelik teşhisi konulduğu zaman hemen folik asit takviyesi başlanmalıdır.

Gebelikte folik asit eksikliğine bağlı olarak gelişen en sık hastalık ise bir nöral tüp defekti olan ‘spina bifida'dır. Bu hastalık omurilik kanalının doğumsal olarak tamamen kapanmamasıyla oluşur. Pek çok probleme sebep olabilen bu doğumsal anomalinin oluşmaması için gebelikte doktorun önerdiği miktarda folik asit takviyesi uygulanır.

Folik asit eksikliğinin etkilediği diğer hastalıklar ise bebeğin omurgasının kapanmaması, omurgada kese bulunması gibi durumlar veya anensefali gibi beyin gelişimi olmayan bebekler olabilir. Yapılan araştırmalara göre doğum öncesinde veya gebelik sırasında folik asit kullanılması bu hastalıkların riskini oldukça azalttığı gösterilmiştir.

Folik Asit Eksikliği Sebepleri Nelerdir?

Folik asit ya da doğal kaynaklardan alınan folat, suda çözünen bir vitamindir. Bu yüzden yağ dokusunda depolanmaz ve her gün alınması gereklidir ve alınan fazla folik asit idrarla atılmaktadır. Bu nedenle folik asit eksikliği hızlı bir şekilde belirti göstermektedir. Başlıca folik asit eksikliği sebepleri şunlardır:

• Sindirim sisteminde bulunan emilim bozuklukları (çölyak, crohn hastalığı gibi)
• Alkol kullanımı
• Sebze ve meyvelerin aşırı pişirilerek folik asidin yapısının bozulması
• Böbrek diyalizi
• Bazı ilaçları kullanılması
• Yetersiz ve dengesiz beslenme

Folik Asit Eksikliğinde Görülen Belirtiler Nelerdir?

Folik asit kemik iliğinden kırmızı kan hücreleri yapımına yardımcı olmaktadır. Eğer folik asit alımında yetersizlik varsa kırmızı kan hücrelinin az yapılmasına bağlı olarak anemi yani halk arasında yaygın olarak bilinen adıyla kansızlık tablosu görülmektedir. Buna bağlı olarak dokulara ihtiyaç duyduğu oksijen gitmemektedir. Özellikle gebelikte bebeğin yetersiz oksijen alması bebeğe zarar verebilmektedir. Ayrıca anemiye bağlı olarak nefes darlığı, baş dönmesi, solgun görüntü, çabuk yorulma gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Bunlardan başka, folik asit eksikliği belirtileri arasında yorgunluk, halsizlik, sinirlilik, uyuşukluk gibi genel durum bozuklukları; mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ishal, kilo kaybı gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları, depresyon, zihinsel karışıklık, hafıza sorunları, anlama ve karar verme problemleri gibi psikolojik sorunlar; batma, yanma, karıncalanma gibi nörolojik problemler sayılabilir. Ayrıca büyüme ve gelişme çağındaki çocuklarda büyümde yavaşlama görülür. Baş ağrısı, baş dönmesi, nefes almada zorlanma, solukluk ve kaslarda güçsüzlük de folik asit eksikliğinde ortaya çıkan belirtilerdir.

Nadir olarak ise kalp atışının ve nefes alıp vermenin hızlanması, kalpte üfürüm, yutma esnasında ağrı, ciltte kızarıklık ve pullanma, dilde hassasiyet, ağızda kanayan yaralar ve ağızda çatlaklar da görülebilmektedir.

Folik Asit Eksikliği Tanısı

Folik asit eksikliğinin birçok belirtisi olmasına rağmen tanı koydurucu net bir belirtisi yoktur. En belirgin semptomu anemi olduğu için genellikle anemi durumlarında altta yatan sebep bulunmaya çalışılır. Böyle durumlarda kan testleri yapılarak tanı konulabilir. Eğer sindirim sisteminde bir sorun olduğu düşünülüyorsa baryum testi yapılabilir.

Folik Asit Eksikliği Tedavisi

Folik asit eksiliğinin tedavisi için öncelikle altta yatan bir emilim bozukluğu olup olmadığı saptanmalıdır. Eğer böyle bir durum varsa emilim bozukluğu tedavi edilmelidir. Sonrasında folik asit eksikliği tedavisine geçilmelidir.

Emilim bozukluğundan bağımsız folik asit eksikliği varsa folik asit takviyesi yapılarak eksiklik giderilmeye çalışılır. Bu takviyeler tablet veya kapsül formunda, enjeksiyon şeklinde yapılabilir. Genellikle ağız yoluyla alınması önerilir. Tedavi sıklıkla folik asit eksikliğine bağlı anemilerde, gebelik öncesi ve sırasında annenin folik asit eksikliği yaşamaması için uygulanır.

Vücudumuz için birçok etkisi olan folik asidin eksikliği durumunda ise olumsuz tablolar oluşabileceği için kişilerin tedavilerini uygulaması önem arz etmektedir. Özellikle çocuk sahibi olmayı planlayan çiftler için folik asit çok fazla önem taşıdığı için çocuk sahibi olmadan önce gerekli kontrolleri yapmak ve gerekirse tedavi almak için mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.

Folik Asidin Yan Etkileri

Vücuda doğal yollardan alınan folik asidin bir yan etkisi bulunmamaktadır. Doğal olmayan yöntemlerle üretilen sentetik folik asidin takviye olarak alınması durumunda veya yüksek doz alınması durumunda bazı yan etkiler ortaya çıkabilmektedir. Bu sorunlar genellikle alerjiye bağlı gelişen kurdeşen, nefes darlığı, yüz, dil, dudaklar ve boğazda şişlik gibi durumlardır. Bu gibi semptomların görülmesi durumunda acilen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Bu belirtiler ciddi ve ölümle sonuçlanabilecek kadar önemlidir. Bu tarz belirtiler çok sık görülmese de dikkatli olmak gereklidir.

Daha hafif ve daha sık görülen yan etkiler ise mide bulantısı, kusma, şişkinlik, gaz problemleri, iştah kaybı, hiperaktivite, depresyon, vücutta kızarıklık ve kaşıntı, uyku düzeni bozulması, kas kasılması ve kas krampları, konsantrasyon bozukluğu, sinirlilik hali gibi belirtilerdir.

Folik Asit İçeren Besinler Nelerdir?

Sağlıklı bir yaşam için günlük mcg folik asit alınması gereklidir. Günlük öğünlerle bu ihtiyaç karşılanmaktadır. Ancak gebelik veya emilim bozukluğu gibi durumlarda doktora başvurarak folik asit takviyesi alınabilir. Folik asit hangi gıdalarda var diye merak ediyorsanız, folik asit açısından zengin olan besinler şunlardır:

Baklagiller: Baklagiller folik asit açısından oldukça zengindir. Özellikle mercimek, barbunya, fasulye, bezelye tercih edilebilir. Bir kâse mercimekte günlük alınması gereken folik asit miktarı bulunmaktadır. Mercimek ayrıca demir ve yavaş sindirilen karbonhidrat bulundurduğu için de tercih edilebilir.

Yeşil Yapraklı Sebzeler: Folik asit kelime kökeni olarak Latince folum yani yaprak kelimesinden türetilmiştir. Bunun sebebi yeşil yapraklı sebzelerde folik asidin bol bulunmasıdır. Özellikle ıspanak, lahana, roka, karalahana, nane, maydanoz, marul gibi sebzelerde bol miktarda bulunmaktadır.

Kuşkonmaz: Kuşkonmaz birçok vitamin ve mineral ile birlikte folik asit içermektedir. Hem lezzetli hem besleyici bir besin maddesi olması sebebiyle tercih edilir. Yarım kase kuşkonmaz günlük alınması gereken folik asit miktarının üçte birini karşılamaktadır.

Turunçgiller: Portakal, limon, mandalina, greyfurt gibi turunçgiller folik asit için tercih edilen meyvelerdendir. Bir bardak portakal suyu ortalama günlük alınması gereken folik asit miktarının beşte birini karşılamaktadır.

Brokoli: Detoks yiyeceklerinde biri olarak bilinen brokoli ayrıca iyi bir folik asit kaynağıdır. Vitamin ve minerallerinden tam faydalanabilmek için özellikle buharda pişirilmesi önerilir. Bir fincan brokoli bile günlük alınması gereken folik asit miktarının yaklaşık dörtte birini karşılamaktadır.

Avokado: Yumuşak kıvamıyla tereyağını andıran avokado içerdiği yağ asitleri, K vitamini ve folik asit miktarıyla oldukça zengindir. Bu meyve günlük hayatta kahvaltılarda, salatalarda ve sandviçlerde kullanılarak tüketilebilir.

Fındık: Fındık yüksek miktarda protein, vitamin, mineral içermesine ek olarak zengin lif içeriği ile de tercih edilen bir besindir. Bunların yanında yüksek oranda folik asit içerdiği için de fındığın tüketilmesi tavsiye edilir.

Karaciğer ve Böbrek: Özellikle dana karaciğerinde yoğun miktarda folik asit bulunmaktadır. Böbrek de folik asit açısından zengindir. Bu besinler tüketilirken taze olmasına ve hijyenik bir ortamda hazırlanmasına dikkat edilmelidir.

Pancar: Birçok mineral ve vitamin açısından zengin olan pancarın bir kasesinde ortalama günlük alınması gereken folik asit miktarının üçte biri bulunmaktadır.

Yumurta: İçerisinde çeşitli vitamin, mineral ve protein bulunan yumurta, folik asit açısından da zengin bir besindir.

Folik asit açısından zengin olan diğer besinler arasında ise ay çekirdeği, muz, çilek, kereviz, tahin, ceviz, buğday, papaya, Brüksel lahanası, soya fasulyesi, bamya, domates suyu, bal kabağı sayılabilir.

Bu besinler dengeli bir şekilde tüketilerek vücudun ihtiyaç duyduğu folik asit doğal yollarla alınış olur.

Hamilelik döneminde vücudun gereksinim duyduğu besin değerlerine ihtiyaç artar. Bu büyüyüp gelişen bebeğin ve hamileliğin ihtiyaçlarına göre şekillenir. Folik asit, anne adaylarının hamile kalmadan önce başlaması gereken vitamin grubundadır. Bebeğin hücre ve sinir sistemi gelişimi için önemli olan bu vitamin hakkında Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Murat İnal en çok merak edilen soruları yanıtladı.

Folik asit, bebek gelişimi için çok önemli olup, vücutta protein sentezi, hücre çoğalması ve kemik iliğinin görevini eksiksiz yerine getirmesi gibi işlevlerde seafoodplus.info asit vücutta depolanmaz. Bu yüzden her gün alınması gerekir.

Folik asit nedir?

Folik Asit, B grubundan suda çözünen bir vitamindir. Doğal besin maddelerinde bulunan şekline folat, ilaçlarda ve işlenmiş besinlerde bulunan formuna ise folik asit denilmektedir.

Folik asitin içinde ne var?

Folik asit, hücre yapı taşlarının, kan hücrelerinin ve özellikle de sinir sistemi dokularının oluşum ve gelişimde önemli bir role sahip olan B vitamini türevidir.  Özellikle genetik şifremizin yapıtaşları olan DNA yapımında görev alır.

Folik asitin bebeğe faydaları nelerdir?

Folik asit, bebek gelişimi için çok önemli olup, vücutta protein sentezi, hücre çoğalması ve kemik iliğinin görevini eksiksiz yerine getirmesi gibi işlevlerde bulunur.

Fetal büyüme ve gelişme, hızlı hücre bölünmesi ile karakterize bir dönemdir. DNA ve RNA üretimindeki kritik rolü nedeniyle, bu dönemde yeterli folik asit alımı son derece önemlidir.

Yapılan araştırmalar, hamilelikte yeterli miktarda folik asit alımının bebekte merkezi sinir sistemi anomalilerinin (sakatlıklar) görülme olasılığını anlamlı ölçüde azalttığını göstermektedir. Nöral tüp defekti adı verilen bu merkezi sinir sistemi anomalileri, değişik şekillerde ve derecelerde görülebilir. En basit formu olan spinabifida da omurgada küçük bir açıklık varken, en ileri form olan anensefalide bebeğin kafatası ve beyni gelişmez.

Hamilelik öncesi folik asit kullanılması ne gibi faydalar sağlar?

Gebelik öncesi pek çok kadında hafif de olsa çeşitli nedenlerle folik asit eksikliği vardır. Gebelikle beraber ihtiyaç artar ve hızla  folik asit yetmezliği gelişebilir. Araştırmalar, gebelik öncesi besin takviyesi ve ilave folik asit ilaçlarıyla  folik asit eksikliğinden doğan sorunların aşılabileceğini göstermektedir.

Folik asit alımına ne zaman başlamalı?

Folik asit, bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimi için kilit öneme sahip olduğundan hamile kalmadan önce alınmaya başlanması gerekir.  Yapılan araştırmalar sonucunda, gebelik planlanmaya başlandığı zaman, diğer bir deyişle en az gebelikten 3 ay öncesinden başlayarak, gebeliğin 3. ayının sonuna kadar günlük mikrogram folik asit kullanılması önerilmektedir. Unutulmaması gereken önemli bir nokta da; folik asitin vücutta depolanmadığıdır. O yüzden her gün alınması gereklidir.

Folik asit eksikliği bebekte ne gibi sorunlara neden olabilir?

Merkezi sinir sistemi anomalileri arasında en sık karşımıza çıkan sorun olan nöral tüp defektleri, döllenme sonrası 21 ve günler arasında ortaya çıkmaktadır. Bu dönemde kadınların önemli bir kısmı hamile olduklarını fark etmeyebilirler. Folik asit desteği alınmadığında nöral tüp defekti görülme olasılığı doğumda 1 civarındadır. Folik asit desteği ile bu oran yüzde oranında azaltılabilir. Bu etkinin ortaya çıkması için hamile kalmadan ay önce folik asit kullanmaya başlanması gereklidir. Ayrıca yarık damak ve bazı kalp bozuklukları gibi anomalilerin de folik asit alımındaki azlığa bağlı olduğu ileri sürülmektedir.

Folik asit eksikliği nasıl belirti verir?

Hafif derecede folik asit eksikliği toplumda oldukça yaygındır. Daha ağır eksiklik durumlarına ise anemide (kansızlık) rastlanır. Folik asit ya da B12 vitamini eksikliği olanlar sonunda anemik hale gelirler.

Anemi belirtileri uyuşukluk, yorgunluk, çaba harcandığında nefes darlığı, deride ve mukozada solgunluktur. Ağız kenarlarındaki çatlakların folik asit yetersizliğinden ileri geldiği bilinirse de bu, demir, B2 ya da B6 yetersizliğinden de olabilir. Folik asit eksikliğinde dil ağrılı ve kırmızıdır. Pürtükleri kaybolmuşçasına düzgündür. B12 ve demir yetersizliğinde de benzeri belirtiler görülebilir. Folik asit eksikliği çoğu kez dış belirtiler sonucunda değil, kan testleri sonunda, kişide anemi olduğu anlaşılınca ortaya çıkar. Hafif eksikliklerde kişide depresyon görülebilir. Daha ağır eksikliklerde ise sinirler hasara uğrar, periferiknöropati oluşabilir.

Folik asitten zengin gıdalar nelerdir?

Folik asit en fazla yapraklı yeşil sebzeler, bira mayası, karaciğer, böbrek, yumurta, zarı alınmamış tahıllar, ceviz, badem, fındık, fıstık, mercimek, ıspanak, yonca, mavi-yeşil yosun, maydanoz, nane, kurufasulye (baklagiller) ve tohumlu gıdalarda bulunur.

Folik asit açısından zengin olduğu halde hamile kadınlara, tavuk, kuzu ve dana karaciğeri tüketimi, içeriğindeki aşırı miktarda A vitamini nedeniyle çok önerilmemektedir. Aşırı A vitamini alımı özellikle hamile kadınlar için tehlikeli olabilir; fetus zarar görebilir.

Folik asit kullanımı ne zaman bırakılmalı?

Merkezi sinir sistemindeki sakatlıkları önlemeye yardımcı olmak için, döllenmeden 8 hafta sonrasına kadar ilaç takviyesi olarak folik asit kullanmak faydalı olur. Bu  28 günlük siklusta sizin son adetinizin ilk gününden sonraki 10 haftalık süredir. Bu tarihten sonra sinir sistemi anomalileri üzerine belirgin bir yararı olmaz.

Her hamile kalan kadın folik asit kullanmalı mı?

Hamilelikte  folik asitin günlük alınması gereken miktarı artar. Bu nedenle gebelik öncesinden başlayarak tüm gebeleri kapsayacak bir şekilde folik asit alımı önerilmektedir.