Dişi kedilerde kızgınlık dönemi 5. ya da 8. ay arasında başlar. Kedinizin sergilediği durumlardan kızgınlık dönemi içinde olup olmadığını anlayabilmeniz kolaydır. Kediler bu dönemlerde sık sık miyavlar. Başlarını buldukları koltuklara sürerler. Yuvarlanma, kıvranma benzeri hareketler sergilerler. Böylece etrafa koku bırakmaya çalışırlar.
Cinsine göre kedilerde kızgınlık dönemi farklılık gösterir. Genelde bir hafta kadar süren bu süreç bazı kedilerde bir gün bazı kedilerde ise yirmi bir güne kadar uzayabilir.
Dişi kedilerin kızgınlık dönemleri yılda ortalama 3 kere gerçekleşir. Bahar ve yaz aylarında dişi kediler daha fazla kızgınlığa girerler.
Erkek kediler 8 ya da 12 aylıkken kızgınlık dönemine girebilirler. Kızgınlık dönemine girmiş olan erkek kediler evin çeşitli yerlerine idrar püskürtme yoluyla koku bırakmaya çalışır. Erkek kedilerde de bu süreç kedinin cinsine göre farklılık gösterse de genellikle 1 hafta kadar sürebilir.
Kızgınlık dönemine girmiş kedilerde aşağıdaki davranışları gözlemlemek mümkündür:
Kızgınlık dönemlerinde olan kedilerin sahipleri bu dönem içinde bazı durumlara dikkat etmelidir. Kedilerin kızgınlık dönemlerinde uyku düzenleri bozulur. Kedinize bu dönemde sıcak bir yatak hazırlayıp uykusuz kalmasın önleyebilirsiniz. Kedinizle ilgilenip oyun oynamanız önemlidir.
Kediler bu dönemde evden kaçma eğilimindedirler. Bu yüzden camları kapıları pencereleri kapalı tutmak gerekir. Ya da açıp kapatırken dikkat etmeniz önemlidir. Kedilerin bu dönemde kaçmaya çalışırken yüksekten düşmesi ya da kapı pencere arasına sıkışması sebebiyle yaralanma ya da sakat kalması gibi durumlar görülebilir. Kedilerde kızgınlık dönemin de hormon iğnesi kullanmak kedinizin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Hormon iğnesi kullanmak yerine kızgınlık dönemi geçtikten sonra kedinizi kısırlaştırmanız gerekir.
Kedinizin kızgınlık dönemini atmasına yardımcı olabilmeniz mümkündür. Bu dönemde kedinizin rahat etmesi için kedinizle bol bol oynamanız gerekir. Uyku düzenleri bozulduğu için kediler uyuyamazlar sürekli miyavlarlar. Bu dönemde kedinizle bol bol oynayarak onu yormalı ve uyumasına yardımcı olmalısınız. Kedinizle oynamak onu rahatlatacaktır. Kedinizle oynayıp onu yorduktan sonra kendinizi beslemeniz gerekir. Böylelikle kaliteli bir uyku almasına yardımcı olursunuz.
Kızgınlık dönemlerindeki kedilere hormon iğnesi ya da sakinleştirici hap uygulanabilir. Ancak hormon iğnesi ve hap pek çok zararı bulunan uygulamalardır.
Hormon iğnesinin zararlarını şu şekilde sayabilmek mümkündür:
Kızgınlık dönemi kısırlaştırma operasyonu dişi kedilerin ömrü uzatan bir işlemdir. Çünkü kediler doğum yaptıkça yaşam süreleri kısalmaya başlar. Kedileri kısırlaştırmak sanıldığı gibi kedilerin kilo almasına sebep olan bir durum değildir. Kısırlaştırılan kedilerin daha az hareket etmesi sebebiyle kilo almış olması gözlemlenebilir. Bu durum sebebiyle kısırlaştırılmış kedilere daha az mama verilmesi gerekir. Kısırlaştırılmış olan kedi eskiye oranla daha sakin ve daha huzurlu olduğu gözlemlenir.
Eğer kendinizi çiftleştirmek gibi bir düşünceniz yok ise kısırlaştırılması tavsiye edilir. Bu işlem için kedilerde kızgınlık döneminin geçmesini beklemeniz gerekir. Kısırlaştırma işlemi ise bir veteriner kliniğinde gerçekleştirilmelidir. Kısırlaştırılmış kediler kızgınlık dönemine girmezler ve bölgelerine daha az düşkünlük gösteriler. Tırmalama, idrar püskürtme gibi davranışları ortadan kalkar. Kısırlaştırma işlemi için kızgınlık döngüsünün tamamen bitmesi beklenir.
Dişi kedilerde kısırlaştırma da yumurtalıkların biri ya da ikisi ve rahim alınır. Erkek kedilerde operasyon daha kolaydır. Yumurtalıklarının tamam alınmamış dişi kedilerde tekrar kızgınlık belirtileri görülebilir. Erkek kedilerde operasyonda ameliyat yapılmaya gerek seafoodplus.info kediler için yapılan kısırlaştırma işleminde tüpler bağlanır.
Eğer kendinizi kısırlaştırmaya karar verdiyseniz operasyondan önce dikkat etmeniz gereken bazı konular vardır. Bu hususlar şunlardır:
Dişi kediniz daha önce alışık olmadığını şekilde tuhaf davranıyorsa kızgınlık dönemine girmiş olabilir. Kedilerde kızgınlık dönemi, doğal bir süreç olup, üreme içgüdülerinin harekete geçmesi ile ortaya çıkan bir durumdur.
İçindekiler
Dişi bir kedi ortalama 7 gün kızgın kalmaktadır ancak bu süre bazı kedilerde bir günden kısa sürebilir ya da üç haftaya kadar da uzayabilir. Kısırlaştırılmamış dişi kediler-ki bu kedilere kraliçe denmektedir- poliöstrik canlılardır. Bu da yılda birkaç kez kızgınlık dönemine girdiği anlamına gelmektedir. Bir döngünün tamamlanması kediden kediye değişmekle birlikte hafta arasında gerçekleşmektedir.
Üreme mevsimi, sıcaklık ve gün ışığı süresi gibi çeşitli çevresel faktörler kedinin döngü sıklığını etkilemektedir: Kuzey yarım küredeki kediler ocak-ekim ayları arasında döngüye girer. Daha tropikal ve sıcak bölgelerdeki kediler ise yıl boyunca kızgınlık döngüsüne girebilirler.
Bu aşamada, kraliçeler, kısırlaştırılmamış erkekleri kendisine çeker ancak henüz çiftleşmek için erkek kediye izin vermez. Bu dönem ortalama -3 gün kadar sürmektedir ve kraliçeler, proöstrus döneminde dışa dönük herhangi bir işaret sunmazlar.
Bu dönem ortalama 7 gün sürerken bazı kedilerde 27 güne kadar uzayabilmektedir. Bu zaman dilimi içinde kraliçeler erkekleri kendine çeker ve çiftleşmeye hazır hale gelmiştir. Bu dönemde kraliçe yüksek ses çıkarma, yuvarlanma, sürtünme ve kuyruk kısmını dikleştirme(lordoz pozisyonu) gibi davranışlarla dikkat çekmek ister. Bu dönemde dişi kedinin iştahı azalır ve normalden daha az yemek eğiliminde olur.
Östrus döneminde dişi kedinin çiftleşmesi, yumurta üretimini harekete geçiren hormonların üretilmesini sağlar. Kedilerin bu dönemde hamile kalması için 4ten fazla çiftleşmesi gerekmektedir. Kraliçeler kızgınken bu sayıya ulaşmak için farklı erkek kedilerle çiftleşebilir ve bu dönemde birkaç farklı babaya sahip yavrulara hamile kalabilir.
Kızgınlık döneminde çiftleşme gerçekleşmez veya hamile kalınmazsa, kraliçe erkeklerin ilgisini çekmeye devam edecektir. Bu kızgınlık dönemleri arasında bir ara dönemdir(interöstrus). Erkeklerin ilgisini çekmesine karşın dişi kediler bariz bir belirti göstermez. İlgi çekme döneminden iki ya da üç haftalık bir zaman sonra yeniden kızgınlık dönemine girecektir. Proöstrus, östrus ve ilgi çekme dönemi döngüsü çiftleşme mevsimi boyunca kedi hamile kalana değin devam edecektir.
Kedinin cinsel açıdan sakin olduğu ve kendini dinlenmeye çektiği dönemdir. Üreme açısından uyku dönemine giren kraliçede üreme hormonları geri çekilmiştir ve östrus döngüsü olmaz. Özellikle günlerin kısa olduğu, ülkemiz için kış aylarında kediler anöstrus dönemini yaşar ve çiftleşmeye kendilerini kapatırlar.
Kedilerde kızgınlığın belirtileri ve kızgınlık döngüleri hakkında bilgi sahibi olmanız çok önemlidir çünkü kedinizin kızgınlığını önlemek için daha hızlı bir şekilde önlem almanızı sağlar. Kediden kediye değişmekle birlikte kedilerde bazı kızgınlık belirtileri gözlenir:
Kısırlaştırılmamış dişi kedilerde ilk kızgınlık döngüsü genellikle 8 ile 13 aylıkken yani ergenlik dönemine girdiği zaman gerçekleşir. Bazı kedilerde bu süre 7 aya kadar düşebilir. Kedilerin ilk kızgınlık döngüsüne girmesi mevsimlere göre değişkenlik gösterebilir. Erişkinliği günlerin kısa olduğu ve gün ışığından faydalanmanın en aza indiği kış aylarına gelirse ilk kızgınlık döngüsünün zamanı da gecikebilir. İlkbahar ve yaz aylarına denk gelirse bu sefer öne çekilebilir.
28 yaşına gelen kedilerin doğurduğu şeklindeki mitlerin gerçeklik payı bulunuyor. Eğer dişi bir kedi kısırlaştırılmadıysa bütün hayatı boyunca gebe kalabilir. Kedilerde menopoz görme yoktur ve kediler adet görmez. Yaşlandıkça kedilerin doğurganlığı düşer ancak seyrekleşse de doğurmaya devam eder. Yüksek ses çıkarma, tedirgin davranışlar gibi belirgin kızgınlık belirtileri gösterebilirler.
Doğurganlığı devam etse de yaşlanmış kedilerin doğum yapması küçük yavrular doğurmak, çeşitli sağlık sorunları, düşük yaşam kalitesi gibi çeşitli istenmeyen sonuçlara neden olabildiği için bu durumu istemezsiniz. Hatta safkan kedi yetiştiricileri dahi kedilerinin 5 yaşından sonra doğum yapmasına izin vermez.
Evcil bir kedinin kızgınlığı önlenmezse bazı olumsuz sonuçlara hazırlıklı olmalısınız:
Evcil kedinizin kızgınlığını önleyerek birçok olası sorunun önüne geçebilirsiniz. Kızgınlığı önlemek için alabileceğiniz çeşitli önlemler var:
Kısırlaştırmadan önce kedilerin bir kere kızgınlık döngüsüne girmesinin ve yavru kedilere sahip olmasının onu daha dost canlısı ve sosyal hale getirdiği yönünde bir efsane dolaşmaktadır. Bu efsanenin gerçeklik payı yoktur. Kedilerin kızgınlık döngüsüne girmesine müsaade etmek kazara hamile kalmasına neden olabilir. Kediler eş ayırt etmediği için annesi, babası ya da kardeşleriyle çiftleşebilir ve hiçbir kedi sahibi böyle bir riski almak istemez.
Kızgınlığın önlenmesi için tercih edilen bir yöntem ise hormon enjeksiyonun yapılmasıdır. Östrus dönemlerinde belirli dozlarda kullanılabilen bu hormon enjeksiyonu sayesinde kedinin kızgınlığı ertelenmekte ve kedinin çiftleşme isteği ortadan kalkmaktadır. Fakat bu uygulamanın uzun vadede çok büyük zararları vardır. Dolayısıyla veteriner hekimlerce önerilmemektedir.
Dişi kedilerde bu süre ortalama yedi gündür. Aslında geniş bir süre alanı vardır, bu süre sağlıklı kedilerde 1 günden 21 güne kadar bir aralığı kapsar. Koital temas (erkek kedi ile çiftleşen) yaşayan dişi kedilerdeki ortalama ise 8,5 gündür. Koital temas yaşamayan dişilerde ise ortalama 6 gün sürer. Yani erkek kedi ile düzenli olarak çiftleşen kedilerde gebelik daha garanti altına alınsın diye bu süre biraz daha uzayabilmektedir.
Kızgınlık dönemi hafta sürer, bu da dişinin bir erkeği bulup bulmamasına bağlıdır. ilk gün kediler daha çok idrar yapar, sonra davranış değişiklikleri başlar . Kafasını insanın avucuna koyması , ve sırt üstü yuvarlanmak gibi , gün sonra kedi çiftleşmeye hazırdır.
Gebe kalmayan yada kısırlaştırılmayan kedilerde yılda 9 – 10 kez kızgınlık belirtileri gösterebilirler.
Çiftleşme bittikten sonra dişi kediniz yuvarlanmaya başlar ve pozisyon değiştirerek sırt, genital bölgesini yalamaya başlarlar. Tam olarak sebebi bilinmeyen bu davranışların, yumurtalama nedeni ile hormonal bir tepki verildiği tahmin edilmektedir.