Doğal Yumurta Yem Rasyonu

Tavuk yetiştiriciliği sektöründe dikkat etmeniz gereken önemli konulardan birisi tavukların nasıl bir yem ile beslenmesidir, uzmanlar tarafından sıkça dile getirilmesi ise bu konunun önemli olmasını göstermektedir.

Tavuk yeminde bulunan bileşikler tavukların verimliliğini sağlar ve hastalıktan koruyacaktır.

Tavuk yemi maddeleri :

tavuk yeminde kullanılan önemli bileşikler mısır ve soya olmaktadır, ama ülkemizde yerel tarımcılık ile üretilen bu iki ham maddenin hem hayvancılık ve hem etanol üretiminde kullanılması yetersiz olmasına neden olmuştur, tavuklar için gereken protein, vitamin ve diğer mineralleri sağlamanız, yemlerinde buğday, darı, pirinç, arpa, damıtma posaları, soya küspesi, kabuksuz ayçiçeği kullanabilirsiniz.

Tavuk Yeminin Yaşına Uygun Olması Önemlidir

civcivler yetiştirmek için yem rasyonu küçük taneli yemlerden ibarettir, civcivlerin bağırsakları gelişme döneminde olduğu için yemlerinin hazm edilmesi ve kolay sindirimli protein, vitamin ve mineraller karışımından olmalıdır, ayrıca tavuklara verilen anti-biyutik ve hormonlu yemler uzak durmalısınız. Civcivlerinize verdiğiniz yemler oldukça küçük taneli olmalıdır.

👉 Gezen tavuk yetiştiriciliği nasıl olur ? bu konu ile alakalı detaylı bilgiler uzmanlarımız tarafından paylaşılmaktadır ve bir çiftlik kurmak için nasıl başlamanız gerektiği ile ilgili detaylar makale olarak yazılmaktadır.

Uzmanlar tarafından ilk 6 hafta da başlatma yemi verilmesi önerilir, seafoodplus.infoın sonundan, haftanın sonuna kadar piliç büyütme yemi verilmesi gerekir, haftanın başlanmasından piliç geliştirme yemi vermeniz gerekmektedir, ve Haftanın sonuna kadar devam edecektir bu dönemde yumurtlama randımanı için fazla proteinli yemler vermeniz tavsiye edilir, hafta arası yumurta öncesi yemi ile besleyerek haftadan organik yumurtlama yemleri ve yanı sıra arpa, buğday ve mısır verebilirsiniz.

Organik Tavuk Yemi :

Tavukların sağlık açısından organik yem çok önemlidir ayrıca GDO’lu yemlerden kullanmanız  hem tavuklar ve hem insan sağlığına zararlıdır, ayrıca amatörce yem karışımları tavuklarınıza zarar verecektir, bu sebeple çifliğinizde bulunan tavuklarınız için düzenli yem rasyonu uygulamanız ve uzmanlar tarafından tavsiye edilmiş besin kaynakları almanız daha doğru olabilir.

Organik Sertifikalı Tavuk Yemi :

Tavuk beslemecilerin hayvanlarının verimliliğini sağlamaları için dikkate almarı gereken önemli konu tavuk yeminin karışımı ve formülası ve rasyonudur.

Civcivlerin yemi 40 güne kadar 3 aşamadan oluşur :

• Başlangıç yemi ( starter)
• Besi yemi (grower)
• Besi veya bitirme yemi (finisher)

Civciv Büyütme Yemi :

Başlangıç yemi veya starter’ de denilen yem 1 ila 10 güne kadar civcivlere verilir ve ideal kiloya gelmelerini sağlar, büyütme yemini oluşturan bileşenler mısır, bakla, kolza küspesi, soya küspesi, ayçiçeği tohumu küspesi ve soya’ dan ibarettir. Civciv başlangıç yeminde buğday kullanılmamalı. isimleri geçen besinler mekanik değirmenler tarafından öğütülür ve küçük 

parçalar şeklinde pelet yem veya toz yem halinde paketlenir, sizin için tavsiyemiz pelet yemler kullanmanızdır, çünkü pelet yem hastalık taşımaz ve civcivlerin solunum sistemine zarar vermez. Ayrıca 1 ila 10 günlük civcivlerin sindirim sistemleri gelişim döneminde olduğu yemleri kolay hazm edilebilecek şekilde olmalıdır.

Civciv büyütme yemi masraflarınız’ da çok az oranda etkileyecektir.

Besi Yemi (Grower) :

Besi yemi içeriği aynı büyütme yemi olmaktadır, sadece Biraz büyük parçalar halinde veya 2 ila mm boyutta pelet yem olarak üretilmektedir, besi yemi günden civcivlere verilir ve güne kadar devam eder. Gelişim döneminde civcivlere fazlası ile enerji ve amino asit gerekmektedir ve besin kaynakları içeriğinde mutlaka gereken maddeler bulunmalıdır.

Bitirme Yemi (Finisher) :

günden itibaren verilmeye başlanan bitirme yemi kesim zamanına kadar devam eder, bazı tavukların 41 ila günden sonra gereken ağırlığa gelmeme nedeni ile bitirme yemi 2 aşamada verilir ve piliçler ideal kiloya gelene kadar devam eder.

2 aşamalık bitirmr yemi 3 faktöre bağlıdır:

• Kesim için gereken kilo
• Yetiştirme süresi
• Yem rasyonu

Tavuk yemi ve sıcaklık stresi bağlılığı :

piliçlerin yemi uygun olmadığı zaman, yem yerken çok enerji tüketir ve hazm etmesinde zorlanır ve bu neden ile vücut sıcaklığı artar, bu sebeb ile tavukların yaşına uygun yemler kullanmanız tavsiye edilir, ayrıca piliçlerin suyu serin ve az mineral madde içeriği olmalıdır ve sıcaklık stresini azaltacaktır.

Hangi yiyecekler tavuklar için zararlıdır?

Fasulye, kuru ve çi mercimek, kepeklenmiş ekmek ve yiyecekler, avokado, yeşik patates, yeşil ve yetişmemiş domates, çikolata, çiğ pirinç, aşırı tuzlu yiyecekler tavuklar ve horozlar için zararlıdır.

Tavuklara günlük kaç kere yem verilmelidir?

Yetişkin bir tavuk günlük olarak gram yiyecek tüketebilir. Bu nedenle bu miktara göre beslenme programını ayarlamanız gerekir. Yeterli yiyecekleri hazırlamanızı unutmayın.

Yazın tavuk beslenmesi

Yazın havalar sıcak olduğu için tavuklar daha çok sıcağa maruz kalırlar. Sıcaklık şoku yaşamamaları için ortam sıcaklığı ayarlamalı ve verdiğiniz yiyeceklere dikkat etmelisiniz. Yazın tavuklar için buğda vermeniz uygun değildir. Tavuğun vücudunun daha çok sıcak olmasına neden olur.

Enerji artışı

Tavuklar enerjilerini genelde tükettikleri yemin yağından alır. Yazın bu oran 10 ila 20 yüzdesinde arttırılabilir. Çünkü yazın tavuklar daha az yem tüketir ve enerjilerini geri kazanmaları lazım.

Ayrıca lif içerek yiyecekler yaz için ugyun değildir. Çünkü lif zor sindirilebilen bir besindir ve vücudun sıcaklığını arttırır. Diğer taraftan lif açısından düşük yiyecekler tavuğun kabızlık yaşamsına neden olur. Bu nedenle lif içeren yiyecekleri yemin içerisinde dengeli olarak bulundurmak gerekir.

Kışın Tavuk beslenmesi

Kış aylarınca tavuk daha çok yem tüketir. Bu nedenle yaza göre daha çok yemek vermelisiniz.  Özellikle kışın tavuklar tüyleri döküldüğü için daha çok enerji alması gerekir. Tohumlar genelde tavukların vücudunun ısınmasını sağlar. Aryıca karbonhidrat ve lif içeren yiyecekler tavukların kış beslenmesine uygundur.

Diğer beslenme noktalarından biri ise kış aylarında daha çok protein tüketmeleri gerektiğidir.

Kışın tavuklar için verilen suyun sıcaklığı soğuk olmamalıdır. Soğuk su kuşun hastalanmasına sebep olur. Ayrıca suyun donmadığından emin olmak için kontrol etmeniz daha iyi olur.

Son söz :

tavukların yemi farklı açılardan önemli olmaktadır. ve her yaşta farklı yemlerin verilmesi gerekmektedir. Bu yüzden bu makalede tavukçulukta kullanılan yemler ile alakalı bilgiler paylaşılmaktadır. 

Sağlıklı tavuklara sahip olmak, ve suni kuluçka yapımında yüksek oranda çıkım almak, tamamen tavukların beslenmesine bağlı olmaktadır. Özelliklede çiftleşme mevsimlerinde besin değerleri açısından zengin yemlerin verilmesi tavuklar ve horozların kaliteli çiftleşmelerine ve sağlıklı kuluçkalık yumurtalar üretmelerine neden olmaktadır. 

Ayrıca yemlerinde meyve ve sebzelerin ise yer alması tavsiye edilmektedir. Ama kesinlikle küflenmiş veya bozulmuş atıkların yem olarak tavuklara verilmesi tavsiye edilmemektedir. Bu tür yemler tavuklarda hastalıklara neden olmaktadır. Ve tüm kümesin tehlikeye düşmesi mümkün olmaktadır.

Diğer konu ise, yemlerin depolanması olmaktadır. Deponun rutubetli olmaması ve hijyenik ve temiz bir yer olması gerekmektedir. Ve en önemlisi böcekler ve kemirgenlerin depoda olmaması gerekmektedir. Ayrıca salyangozlar ve sümüklü böcekler, ise hastalık taşıyıcıları olmaktadır. Ve dikkatli olmanız tavsiye edilmektedir.

Tavuk yemi olarak en yaygın şekilde yoncalar tercih edilmektedir. Yonca ile harmanlanan mısır, soya, pamuk tohumları ile yapılan karışım tavuklar için son derece besleyicidir. Özellikle yeni doğan civcivlerin %20 protein içeren koksidiyoza karşı ilaçlanan başlangıç yemlerini tüketmesi seafoodplus.info 27,

Yumurta yemi doğal mı?

5) Kafes tavuklarınin yumurtaları suni yem yedikleri için mi açık sarısı renkte oluyor?: Bu tümüyle yanlış bir algıdır. Esasında suni yem diye bir şey yoktur. Eğer kastedilen fabrika yemi ise onun bileşiminde de arpa, buğday, mısır, soya gibi doğal yem maddeleri bulunur.

Tavuklara yem dışında ne verilir?

Meyve, sebze, peynir, yemek artıkları (bozulmamış veya fazla yağlı olmayan), ot, çim, yonca, ağaç yaprakları da tavuklara besin olarak verilebilir.

Tavuklara yem olarak ne verilir?

Otçul bir hayvan olan tavuk, ottan yeterli besini alamaz ve bunun için ayrıca tahılla da beslenirler. Tavuk yeminin P'den fazlasını arpa, buğday, mısır gibi dane yemler, geri kalan kısmını ise soya küspesi, pamuk tohumu küspesi, yonca unu, balık unu, et-kemik unları gibi proteinli besin maddeleri oluşturur.

Yumurta yemi rasyonu nasıl hazırlanır?

Organik yumurtacı tavuk yemi hazırlamak için örneğin; P oranında tahıl karışımı (buğday, tritikale, mısır, arpa) ile 5 oranında ekspeller soya ile ayçiçeği küspesi, % 5 yonca unu ve  oranında mineral kaynakları (mermer tozu, tuz vb.)

Yumurta yemi kimyasal mı?

Yumurta yemi zararlıdır: Bu yemlere çeşitli kimyasallar (adına hormon denmeyen ama aslında hormon maddeleri) katılıyor. Böylece tavuk bünyesi yıpranmışlıkların farkına varamıyor. Biyoritm devre dışı kalıyor. Devamlı bu tür yemlerle beslenen tavukların ömrü kısalır.

Yumurta yeminin içeriği nedir?

Kırık buğday % Ayçiçeği % Mısır % Fulfet (yağlı soya) %7,5.

Tavuk ne yerse daha çok yumurtlar?

Yumurta üretiminin artması için uygun yem rasyonu : Tavukların yemi yumurta üretiminde en önemli faktörlerdendir. Genel olarak yerel ırklar için ve köy tavukları için yem olarak sadece buğday verilmektedir. Buğday tavuklar için iyi bir yem olmaktadır. Ama yumurta üretimi için sadece buğday yeterli olmamaktadır.

Tavuk ne yerse ölür?

Çiğ yeşil patates kabuğu: Solanine adı verilen zehirli madde içeriğinden dolayı tavuklar için son derece zararlıdır. Tuzlu besinler: Tavuklar tuz içeren hiçbir besini tüketmemelidirler. Tuzlu besinler tavukların zehirlenme, sindirim sistemi bozukluğu ve kalp yetmezliği gibi sorunlara yol açabilir.

• Şunu yapmak istiyorum ama uygun yolmudur bilmiyorum.
• İncir küspesi
• Keçiboynuzu küspesi
• Kayısı küspesi
• Dut küspesi
• Üzüm Küspesi
• Mısır küspesi
• Arpa küspesi (sıkıldığı için yağ kısmı gitmiş oluyor. Tavuklarda yağlanma sorunu da kalmaz)
• 
  
• ilave olarak mermer kırığı ve bir iki vitamin minaral verecek ürün. 
• + 
• un kurdu yetiştiriyorum. günlük tavuk başı gr verecek duruma geldiğimde vermeye başlayacağım.
• bunlardan ulaşabildiklerimi karıştırıp mesala 
• kg bunlardan ise kg buğday gibi
• yada 
• bir kısım yumurta vemi katarak falan falan denemeler yapmak istiyorum ar grupluk 6 kümes yapıp 10 gün verimleri test ederek birbirine katarken ki oranların ne olması gerektiğini verime göre belirleyerek bir yem yapmak istiyorum. Bu sözünü ettiğim küspeler kullanılırsa yem maliyeti ciddi azalıyor.
• Ne dersiniz bu işe. Bunlar hakkında bilgisi olan var mı.

yorumlar:

Yem rasyonu olarak yazdıklarınız makul ve mantıklı. Lakin yılın her dönemi bu yazdıklarınızı bulmanız pek kolay değil gibi geliyor bana.

Bunun yanında her ne kadar vermek istemiyorum deseniz de yumurta yemini ambarınızda bulundurun. 

Mevcut rasyona ilave olarak % kadar vermeniz faydalı olacaktır. 

En nihayetinde yumurta yemi yumurtayı kokutmaz kötü tat da vermez. 

Çünkü siz taze yumurta satacaksınız. 

Bayatlayan yumurta eğer yumurta yemi ile üretilmişse olumsuz kokular ve tatlar verir. Ama bu yem mevcut rasyon içinde % 20 miktarda kalırsa etkilemez. Bunun yanında mutlaka yonca vermenizi öneririm. 



Bende işte tam bu yüzden yılın her zamanı bulamazsınız demek istedim. Çünkü tüketim miktarınız az olacağı için kamyonla aldığınızda çabuk bozulabilecek maddeler bu saydıklarınız. Bence rasyonunuzun içinde kırık buğday , % 15 i geçmemek üzere kırık mısır ilave olarak % yumurta yemi. Bir de bozulmadan saklayabileceğiniz kadar bu posalardan kullanmanız uygun olacaktır. Zira küflendiğini fark edemezseniz hayvanlarınızın ölmesine sebep olursunuz. Bunu da kimse istemez.

çadır kümeslerden çok iyi sonuç alınmamaktadır Çadırları rüzgarın az da olsa etkisinden koruna bilcek yerler varsa oraları tercih edin ve kesinlikle beton alt zemine sabitleyin alacaniz tavuk ırkına ve kaç haftalik aldıysaniz ona göre yumurta yemi tercih ediniz yapma yemler ile zaman harcamayiniz eğer ticari olarak dusunuyorsaniz 15 16 hafta yumurta başlangıç yemi 17 18 hafta % 30 klavuzu gördükten sonra yumurta yemine donunuz gün altı hayvan almayiniz gün aşısını muhakkak ki yapilmis olduna dikkat ediniz şimdiden bol kazançlar dilerim

peki salma standartlarına göre nasıl yemleme yapmalıyız. yani günlük gram yumurta yemiverdik diyelim+minaraller+çayır çimen. Başka salma için nasıl bir yemleme yapılmalı.

Lohman ırkı besliyorsaniz 90 gün 80 ile gram yumurta başlangıç yemi 
günden sonra ile gram yumurta yemi ile beslemesiniz doğadaki dolasimlar ve hayvanın ordaki aldığı besi % 20 % 30 yem tüketiminde kar sağlar ancak ben bunu göz ardı ediyorum hayvanın adefine göre yem sabah akşam olarak yemlemeye devam ediyorum çok memnunum burda dikkat etmeniz gereken aldınız yarka yi doğru yemleme yumurta yemi ile başlangıç arasında çok fark yok ama yinede başlangıç yemi ile devam edin kümes ışığını da şimdi akşam altı ile gece a kadar yakın 70 m kare ye 3 ampul yeterli olucani düşünüyorum kümeslere  10 dan az yem lik koymayın standardı e 14 yem liktir ama en önemli olan şuanda doğru yemleme ışık ve alt kuruluğu çok kalın da talaslamayin önerilen gibi

Hastalığın ne olduğu konusunda kesin birsey söylemek çok güç kesin tani labaratuar sonuçlar sonrasında konulabilir.

Ancak İshal ve hırıltı var ise 

3 gun boyunca deri altına cc kadar lincospectin iğne sonra bir gun bosluk devamında da  

3 gun tetramezatin antibiyotik kullanıp daha sonrada vitaminle devam edebilirsiniz.

 hastalıklarin kumesten uzak durabilmesi için birkaç ayda bir kumesinizi iyotlu dezenfektan larla dezenfekte ediniz.

kumeste farelerin girebilcegi gibi delikleri tikayip derin çatlakları sivayip kapatıniz 

duvarları kireçle badana edip yem ve su kaplarini belli araliklarla sıcak hipolu sularla yıkayıniz ve periyodik aşılarınızi bu süreçte ihmal etmeyiniz.

ayrıca aşı veterinerin dediği gibi maliyetli bir iş değildir.

Tavukçuluk Araştırma Dergisi 11 (1): , Basılı ISSN - Çevrimiçi ISSN seafoodplus.info Ankara Tavukçuluk Araştırma İstasyonu Organik Kanatlı Besleme* 1 2 Arda YILDIRIM Hasan ELEROĞLU ÖZET: Gelişmiş ülkelerde sağlıklı beslenmeye olan duyarlılığın artması ve hayvansal gıda güvenliğinin sağlanması insanları organik hayvansal ürünlerin tüketimine yöneltmiştir. Konvansiyonel üretimde besleme ve yetiştiricilik konusunda karşılaşılan bazı olumsuzluklar getirilen kısıtlamalar birlikte organik üretimde daha fazla yaşanmaktadır. Organik üretimin temelini hayvan refahı oluşturmaktadır. Tüy çekme ve kanibalizm gibi davranışların temelinde aminoasit ya da mineral bakımından dengesiz, düşük protein düzeyi rasyonların da bulunduğu bilinmektedir. yılı itibariyle Türkiye’de organik kanatlı yeminin %95’nin organik sertifikalı olması koşulu dengeli rasyon oluşturabilme (özellikle amino asit düzeyini sağlama) ve yem hijyeninin korunmasındaki ciddi zorlukları beraberinde getirmektedir. Organik kanatlı beslemede karma yemleri oluşturan yem hammaddelerin kalitesi, miktarı ve veriliş şekilleri ile izin verilen katkı maddeleri kanatlı sağlığını önemli derecede etkilemektedir. Kaliteli kanatlı ürünleri üretimin sağlanabilmesi için hayvanın muhtelif fizyolojik evrelerindeki besin madde gereksinimleri, organik olarak üretilmiş ve içerikleri ile yarayışlılıkları çok iyi bilinen yem ham maddelerinden karşılanması gerekmektedir. Hayvan refahı dikkate alınarak ekonomik üretim için beslemede karşılaşılan sorunların ortadan kaldırılabileceği dengeli ve yeterli organik rasyon hazırlama ve yem ham maddelerin geliştirilerek üretilmesi gibi konular irdelenmiştir. Anahtar kelimeler: Organik hayvancılık, kanatlı, organik besleme, yem, katkı maddesi Organic Poultry Feeding ABSTRACT: Many people have led to the consumption of organic animal products in the event that the increase in sensitivity to a healthy diet in developed countries, and maintaining the safety of food of animal origin. Feeding and breeding in conventional production are emerged some of the negative effects and also it is more in organic production with new restrictions. Organic production is based on animal welfare. On the basis of behaviors such as feather-pecking and cannibalism known to be low in protein level of rations and unbalanced in terms of amino acids or minerals. As of , organic poultry feed provided the appropriate conditions that will be 95% organic certified in Turkey and therefore, to create a balanced ration and feed hygiene in protecting brings serious challenges. Fodder supply of organic poultry feed raw materials that make up the quality, quantity and issue forms a significant effect on the health of the poultry additives permitted. The quality of the feed raw materials that constituent diets, quantity, feed supplying form and permitted feed additives significantly affects the health of poultry. Different physiological stages of the animal's nutritional requirements in order to ensure production of quality poultry products must be met from organically produced and very well-known with the contents of feedstuff digestibility. In this study, the problems encountered in feeding can be eliminated while performing economic production with considering animal welfare, following that balanced and adequate organic ration formulations and issues such as improving the production of feed raw materials are discussed. Keywords: Organic animal breeding, poultry, organic feeding, feed, feed additives GİRİŞ Organik hayvancılık; yüksek kaliteli, sağlıklı ve risksiz organik yemler iyi kalitede ve besleyici özellikte olmalıdır. ürünler talep eden tüketici kitlesine yönelik, çevre dostu Ayrıca hayvanların bakımı, barınakları, aydınlatma, üretim teknikleriyle kontrollü ve sertifikalı olarak temizlik, yemlerin kalitesi verime büyük ölçüde etkili gerçekleştirilen bir üretim faaliyetidir. Organik çiftliklerde olmaktadır. kavramsal ve uygulamalı olarak hayvanların sağlıklı Organik Kanatlı Üretimin Temeli, Yem Temini ve olması, hayvan haklarına uygun davranma ve bu Kanatlı Besleme Kuralları hayvanların refahı önemlidir. Organik hayvan yetiştiriciliğinde toprak, bitki, hayvan ve insanlar arasında Organik tavuk eti ve yumurta üretimi için gereksinim bir uyum vardır. duyulan hayvan materyali, civciv veya yarka olarak, “Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin organik üretim yapan damızlık işletmeden veya organik Yönetmelik” kapsamında Organik yetiştiricilikte etlik üretim için kabul edilebilir bir damızlıkçı işletmeden temin piliçlerin kesim yaşı 81 gün olarak belirtilmiştir. Yumurta edilmelidir. yönlü piliçler 18 haftalık yaştan daha büyük olmalıdır. Etlik Organik kanatlı üretime yönelik organik, çevre civcivler organik hayvansal üretime alındıkların 3 günlük koşullarına adaptasyon kabiliyeti yüksek olan ve yaştan daha büyük olmamalıdır (1). Organik kanatlı hastalıklara dayanıklı ırklar seçilir. Bunun için o bölgeye beslenmesinde hayvanların türü, yaşı, verim yönü, adapte olmuş yerli ırklar ve melezlerine öncelik metabolik ve fizyolojik açıdan besin madde ihtiyaçların verilmelidir. Nitekim yerli, melez ya da yavaş gelişen dikkate alındığı dengeli ve yeterli organik yem, yem katkı genotiplerin ileri aşamalarda % organik karma maddeleri, mera ve yemleme teknikleri kullanılmaktadır. yemlerle optimum besin madde ihtiyaçlarının Organik çiftliklerde hayvanların beslenmesinde kullanılan karşılanabileceği araştırmalara gereksinim vardır. * Bu çalışma Ulusal Tarım Kongresi’de sunulmuştur. 1 Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Tokat 2 Cumhuriyet Üniversitesi, Şarkışla Aşık Veysel MYO, Şarkışla/Sivas  Yıldırım ve Eleroğlu / Tavukçuluk Araştırma Dergisi 11(1): , 30 Günlük yaşta etlik civcivlerin 12 haftalık organik tarım Hayvanlar, meralara veya açık hava gezinti alanlarına standartlarına uygun bakım ve besleme uygulamaları ile veya açık alanlara erişebilmelidir. Yeşil otları tüketecek yaklaşık yemden yararlanma oranı ile kg olan tavuklar başta beta karoten olmak üzere birçok pazarlanabilir canlı ağırlığa ulaşmaları hedeflenir (2). vitamin gereksinimleri de karşılayabileceklerdir. Günlük yaşta temin edilen yumurtacı civciv veya daha Bu açık hava barınakları çoğunlukla bitki örtüsü ile ileri yaşta temin edilen yarkalar, organik hayvan bakım ve kaplanmalı, koruyucu tesisler bulunmalı ve hayvanların besleme ilkelerine göre yapılacak büyütme ve yumurta yeterli sayıda suluk ve yemliklere erişmelerine imkân dönemi beslemesi ile 72 haftalık yaşa kadar yaklaşık 3 vermelidir. civarında bir yemden yararlanma oranı ile tavuk başına Kanatlılarda besi aşamasında kullanılan yem formülü yaklaşık adet yumurta üretimi hedeflenir. Organik asgari % 65 tahıl içermelidir. Kanatlı rasyonlarına kaba yumurta üretiminde, konvansiyonel bir damızlıkçı yem, taze veya kuru ot veya silaj eklenebilir (1, 2). işletmeden temin edilen yarkaların ürettikleri yumurtalar, Başlıca bitkisel protein kaynağı olarak ısıl işlem en az 6 haftalık bir geçiş döneminden sonra “organik uygulanmış soya, kolza ve ayçiçeği tohumu küspeleri yumurta” olarak nitelendirilebilir (2). kullanılabilmektedir. Ekspeller küspeler arasında Kanatlı hayvanlar için, 31/12/ tarihine kadar lisin/kükürtlü amino asitler dengesizliğine rağmen en rasyon kuru maddesinin %5’i, organik olmayan yemin uygun olanı soya küspesidir. Kolza küspesi iştah ve kullanımına izin verilmektedir. AB ülkelerinde kanatlı ayçiçeği küspesi ise selüloz içeriği bakımından kullanımı yemleri 01/01/ tarihinden itibaren % organik sınırlı olsa da kükürtlü amino asitler bakımından zengin olması zorunluluğu vardır (3). Çizelge 1 ve 2’de sırasıyla profile sahiptirler. etlik piliç ve yumurtacı tavuklar için %95 ve % organik Gelecekte kanatlı yemlerinin % organik olması rasyon profili verilmiştir. durumunda yetersiz ve dengesiz düzeyde sınırlayıcı Yetiştiricinin yemlerini yalnızca organik üretimden amino asitleri içeren organik yem ham maddelerinden sağlayamaması durumunda, konvansiyonel yem rasyon hazırlama oldukça zor olacaktır. Organik Tarımın maddelerinin sınırlı oranda kullanılmasına izin verilir. Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’te (1) Rasyon kuru maddesinin maksimum % 25’i ise belirtildiği üzere izin verilen oranları geçmeyecek şekilde konvansiyonel yemlerden karşılanabilir. rasyonlarda amino asit dengesizliğini kapatabilecek mısır Beslenmelerinde kullanılan tüm yemler organik olmalı gluten unu ve patates protein konsantresi gibi yem ham ve herhangi bir antibiyotik, koksidiyostatik, tıbbi ürünler, maddelerinden yararlanılabilir. Çizelge 3’te örnek organik hayvansal yan ürün ya da GDO’lu yem kaynağı etlik piliç rasyonları ve Çizelge 4’te etlik piliçlerin besinsel içermemelidir. gereksinimleri verilmiştir. Mezbaha artıkları (et-kemik unu, kan unu, et unu vb.), Organik olarak elde edilen pamuk tohumu küspesi Heksan gibi solventler veya diğer kimyasallarla ekstrakte tavuk rasyonlarının %10’nu, damızlık yumurtacılarda ise edilmiş yağlı tohum küspeleri, üre ve hayvan gübresi rasyonun %5'ni aşmamalıdır (2). Pratikte kanatlı kullanımı yasaklanmıştır. rasyonlarında özellikle etlik piliçler için kükürtlü amino Organik bitkisel üretim kurallarına göre elde edilmiş asitleri (metiyonin ve sistin) yeterince karşılamak güç yem materyallerinin yanında hayvansal kaynaklı organik olabilir. Özellikle başlangıç rasyonlarında aşırı düzeylerde veya konvansiyonel olarak üretilmiş süt ve süt ürünleri, protein içermesinden kaçınılmalı sınırlayıcı bu besin okyanus kaynaklı balık, deniz hayvanları ve bunların yan maddelerin karşılanmasına dikkat edilmelidir. Zira amino ürünlerinin kullanımına izin verilmektedir. asitler arasındaki dengeyi sağlamak kanatlı hayvanların sağlıklı gelişmelerine katkıda bulunacaktır. Çizelge 1. Etlik piliçler için %95 ve % organik rasyon profili, % (3) Yem ham maddeleri %95 organik % organik Mısır 24 23 22 22 Buğday/Tritikale 38 40 39 45 Bakla 8 0 4 0 Kolza küspesi 2 4 4 0 Soya küspesi 25 23 26 Ayçiçeği tohumu küspesi 0 4 4 3 Ekstrüde soya tanesi 5 0 0 0 Çizelge 2. Yumurtacı tavuklar için %95 ve % organik rasyon profili, % (3) Yem ham maddeleri %95 organik % organik Mısır 26 42 30 Buğday/Tritikale 21 4 3 10 Bakla 8 0 5 5 Bezelye 0 0 0 0 Kolza küspesi 2 3 3 0 Soya küspesi 19 24 Ayçiçeği tohumu küspesi 13 14 Yulaf 1 0 0 0 Kuru yonca 3 5 5 5  Yıldırım ve Eleroğlu / Tavukçuluk Araştırma Dergisi 11(1): , 31 Çizelge 3. Örnek organik etlik piliç rasyonları (4) Yem ham maddeleri, % Başlangıç Gelişme-bitiş Bitiş ( hafta) ( hafta) ( hafta) (geç kesimlerde) Mısır* 48 50 Tritikale* - 16 15 Bakla* - 10 7 Bezelye* 5 - - Ekstrüde soya küspesi* 18 12 Ayçiçeği tohumu küspesi* 5 - 12 Mısır gluten unu 4 7 - Patates protein konsantresi 4 - - Kuru bira mayası 1 1 1 Kalsiyum karbonat Dikalsiyum fosfat Tuz Besin madde kompozisyonu Metabolik enerji, kcal/kg Ham protein, % 19 16 Ham yağ, % Sindirilebilir lisin, % Sindirilebilir metiyonin, % Kalsiyum, % Yararlanılabilir fosfor, % Sodyum, % *: Organik Çizelge 4. Etlik piliçlerin besin madde ihtiyaçları (4) Yemdeki besin madde Başlangıç Gelişme-bitiş Bitiş ( hafta) ( hafta) ( hafta) (geç kesimlerde) Metabolik Enerji, kcal/kg Ham protein, maksimum % 21 19 16 Ham yağ, % Sindirilebilir lisin, minimum % Sindirilebilir metiyonin, minimum % Sindirilebilir Met+Sistin, minimum % Kalsiyum, minimum % Yararlanılabilir fosfor, minimum % Sodyum, minimum % Organik etlik piliç üretimde yavaş gelişen hatların kullanışlıdır. Mineral madde ve vitamin ihtiyaçlarını kullanılıyor olması ve bunların gereksinim duydukları karşılamak için ticari vitamin-mineral premiksi satın almak protein miktarının hızlı gelişenlere oranla düşüktür. daha uygun ve güvenilir olmaktadır. B grubu vitaminlerin Esansiyel aminoasit bakımından gereksinimler, çoğunu karşılamak için de kanatlı rasyonlarında kuru bira yumurtacılara göre daha kolay sağlanabilmektedir (5) mayası (özellikle protein kaynağı olarak) kullanmak Baklagillerden bakla (maksimum %7), bezelye ve mümkündür. Sınırlı düzeyde kalmak şartı ile organik bezelye proteini (maksimum %20), beyaz lüpen olmayan vitamin ve mineral preparatları da organik kanatlı (maksimum %5) kullanımı mümkün, ancak yapılarında üretim için kullanılabilir bulunan tanenden dolayı özellikle başlangıç rasyonlarında Organik yumurtacı tavuk yemi hazırlamak için örneğin; tanen içeriği bakımından zayıf olan varyeteler %50 oranında tahıl karışımı (buğday, tritikale, mısır, arpa) kullanılmalıdır (6). ile %35 oranında ekspeller soya ile ayçiçeği küspesi, % 5 Organik formları mevcut olmayan ve kimyasal yonca unu ve %10 oranında mineral kaynakları (mermer çözücüler kullanılmadan üretilen baharatlar, tıbbi ve tozu, tuz vb.) + premiks kullanımı ile %16 ham protein ve aromatik bitkiler ve melaslar, yıllık hesaplanan tarımsal kcal ME içeriğine ulaşılabilir. Hazırlanacak yumurta kökenli yemin kuru maddesinin %1’i düzeyinde yeminde metiyonin içeriği %’den az olmamalı, etlik piliç sınırlandırılmış olarak kullanılabilmektedir. Yeme katılan yeminde de lisin içeriği %1’den az olmamalıdır (5). Çizelge vitamin ve mineral kaynakları doğal olmalıdır. Mineral 5’de organik yumurtacı piliç ile tavukların enerji ve besin ihtiyaçlarının karşılanmasında kireç taşı (kalsiyum madde ihtiyaçları ve Çizelge 6’da ise organik yumurtacı ihtiyacı), dikalsiyum fosfat (kalsiyum ve fosfor ihtiyacı), ve tavuk rasyon örnekleri özetlenmiştir. deniz tuzu (sodyum ve klor ihtiyacı) kaynakları daha  Yıldırım ve Eleroğlu / Tavukçuluk Araştırma Dergisi 11(1): , 32 Çizelge 5. Organik yumurtacı piliç ile tavukların enerji ve besin madde ihtiyaçları (6) Yüksek verimliler Orta verimliler Yemdeki besin madde hafta /23 hafta hafta >42 hafta hafta >42 hafta Metabolik enerji, kcal/kg Ham protein, maksimum % 21 18 20 19 18 18 Ham yağ, % Sindirilebilir lisin, minimum % Sindirilebilir metiyonin, minimum % Sindirilebilir triptofan, minimum % - - Ham selüloz, maksimum % 5 7 7 7 7 7 Kalsiyum, % 1 1 Yararlanılabilir fosfor, % Sodyum, % Çizelge 6. Organik yumurtacı tavuk rasyon örnekleri (6) Yem ham maddeleri*, % hafta hafta <42 hafta >42 hafta hafta hafta Mısır 48 25 42 35 40 35 Tritikale 10 40 7 10 14 20 Bakla (vicin-convicine az) - 5 5 10 10 Bezelye 5 - 15 18 9 5 Kolza danesi - - - 5 - - Ekspeller soya küspesi 24 10 Ekspeller ayçiçeği küspesi 5 15 15 14 Mısır gluteni (organik değil) - - Deniz tuzu Kalsiyum karbonat Dikalsiyum fosfat Besin madde kompozisyonu Metabolik enerji, kcal/kg Ham protein, % Ham yağ, % Ham selüloz, % Sindirilebilir lisin, % Sindirilebilir metiyonin, % Sindirilebilir triptofan, % Kalsiyum, % * * * * Yararlanılabilir fosfor, % Sodyum, % *: Mineraller ve mısır gluten unu hariç diğer yem ham maddeleri organiktir. Yumurtacı piliç ve tavukların rasyonlarında sindirilebilir Organik tavuk merası olarak da adlandırabileceğimiz lisin/ME, metiyonin/lisin ve triptofan/lisin esansiyel bu alanın yönetimi, kanatlı sağlığı, besleme ve üretimin aminoasit oranları sırasıyla 2,,1 ve 2,,4 g/Mcal; %38 verimliliği üzerine etki etmektedir. Ekonomik organik ve %50; %18 ve %22 olarak önerilmektedir (6). Ekspeller yetiştiricilik kapsamında meradan yararlanma düzeyi de susam, ayçiçeği tohumu, kolza küspesi ve mısır gluten dikkate alınmalı, geliştirilecek besleme teknikleri içerisinde unu gibi bazı yem hammaddeleri sırasıyla %, 66, 43 ve değerlendirilmelidir. Bu amaçla coğrafik ve ekolojik düzeyi ile önerilen orana yakın, hatta yüksek koşullar da dikkate alınarak tavuk merası için uygun bitki “metiyonin/lisin” profili sunmaktadır. Buna karşılık kompozisyonunu geliştirmeye yönelik çalışmalara da ekspeller soya küspesi, bezelye ve bakla gibi baklagillerde gereksinim duyulmaktadır. Diğer taraftan kullanılacak yem bu oran sırasıyla %23, 13 ve 10 olup rasyonun hammaddelerinin tamamının organik sertifikalı olması dengelenmesi açısından düşüktür (6). Yem sektöründe koşulu, dengeli rasyon hazırlama konusunda bir takım susam ve kolza küspesinin temini göreceli olarak nadirdir. zorlukları da beraberinde getirmektedir. Organik üretim Mısır gluten unu metiyonin bakımından çok yoğun, fakat için geliştirilen hatlara yönelik özel rasyonların güncel olarak Türkiye’de organik üretimi bulunmamaktadır. hazırlanması ve yerel yem kaynaklarının kullanılarak Yem hammaddelerinin öğütülmesi yada kırılması ekonomik beslemenin yapılması gerekmektedir. 2 esnasında kullanılan ekipman ve aletler kimyasal Yumurta tavukları için 6 hayvana 1 m iç alan ve 2 maddelerle bulaşık olmamalıdır. Yemlerin depolama hayvan başına 4 m serbest dolaşım alanı öngörülmekte şartları iklime göre değişken olduğundan, yem materyalleri iken et üretimine yönelik tavuk yetiştiriciliği için sabit 2 soğuk, kuru direkt güneş ışığı görmeyen depoda barınaklarda 10 hayvan veya 21 kg canlı ağırlık için 1m iç 2 depolanmalıdır (2). alan ve hayvan başına 2,5 m serbest dolaşım alanı, Meranın Önemi taşınabilir barınaklarda ise 16 hayvan veya 30 kg canlı  Yıldırım ve Eleroğlu / Tavukçuluk Araştırma Dergisi 11(1): , 33 2 2 ağırlık için 1m iç alan ve hayvan başına 4m serbest dolaşım alanı öngörülmektedir (1). İç alanın yaklaşık 4 katı SONUÇ büyüklüğünde serbest dolaşım alanının en uygun bir şekilde değerlendirilmesi, hayvan sağlığı açısından olduğu Organik kanatlı beslemede organik bir sürünün kadar çevre sağlığı açısından da önemli olmakta, oluşturulması ve kanatlıların sağlığını organik bir verimliliği olumlu yönde etkileyecek şekilde yönetilmesi yetiştirme ve besleme ile korumak suretiyle sağlıklı gerekmektedir (8). hayvanlardan kaliteli ürünlerin elde edilmesi amaçlanmaktadır. Organik veya organik kökenli kanatlı İçme Suyunun Önemi ürünleri ve bunların işlenmiş ürünlerini tüketecek toplum daha nitelikli ve güvenilir hayvansal gıdalarınla Tavukçulukta üretimin her aşamasında kullanılan besleneceği bir gerçektir. Ayrıca entansif üretime nazaran suyun; kaynağı, içeriği ve kalitesi oldukça önemlidir. daha doğal koşullarda bakım ve besleme ile hayvanların Kanatlı hayvanların antibiyotik ve mikrobiyolojik kalıntı fizyolojik olarak daha rahat olmaları bu durumu gözeten içermeyen kaliteli suya sürekli erişimi sağlanmalıdır. Su tüketicilerde organik kanatlı ürünlerine olan artış dikkate kalitesinin belirlenmesinde duyusal, fizikokimyasal ve değer olacaktır. Karma yemlerin hazırlanmasında kimyasal özellikler dikkate alınmalıdır. Konvansiyonel veya kanatlıların besin madde gereksinimleri yanında, organik organik tavukçuluk üretiminde kullanılan suyun kalitesi; yem materyalinin organik üretimden kaynaklanan yeni hayvan sağlığı, ürün kalitesi ve insan sağlığı için önemli besin madde içeriklerinin dikkate alınarak yem tabloları etkiye sahiptir. Canlı organizmasında suyun geliştirilmelidir fonksiyonelliğine su kalitesinin etkisi yüksek olup, tüketim miktarı birçok faktöre bağlı olarak değişmektedir. Organik KAYNAKLAR üretimde kullanılan suyun nitelikleri ile birlikte kaynağı da 1. OTE, Organik Tarımın Esasları ve önemlidir. Pınarlar, sığ kuyular, derin ve artezyen kuyular, Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik, T.C. Gıda, Tarım ve göller ve dereler gibi farklı su kaynakları hayvanlar için Hayvancılık Bakanlığı, Resmi Gazete. içme suyu olarak kullanılabilir. Organik çiftlikler su 2. Şahin, A., Kutlu, H.R., Görgülü, M., kaynaklarının kirlenme ihtimaline karşı su örneklerini Organik Tavukçuluk: Organik Tarım Prensiplerine Uygun düzenli olarak laboratuvara göndermeleri gerekir. Suda Bakım ve Besleme ile Piliç Eti ve Yumurta Üretimi. bulunan kirleticiler donanım sorunları oluşturur ve uygun seafoodplus.infoni Bilim Kongresi, Eylül , Isparta. su miktarını kısıtlayarak ürün kalitesini etkileyebilir (7). 3. Bourdeau, L., Incidence du passage à une Kanatlılara 10 mg/L düzeyinden daha az nitrat içeren alimentation % bio en volaille. seafoodplus.info-n- içme suyu verilmelidir (7). seafoodplus.info Su kalitesinin sürekli olmasını sağlamak için, su programme/resumes/elevages/alimentation_volailles_bio. kaynağında inorganik madde analizlerinin her yılda bir pdf. Erişim düzenli olarak yapılması, suda partikül yoğunluğu olması 4. ITAB, Institute Technique de L’Agriculture durumunda ise testin periyodik olarak yenilenmesi Biologique. CAHIER TECHNIQUE - Produire du poulet de önerilmektedir. Toplam koliform ve fekal koliform bakteri chair en AB. seafoodplus.info testlerinin ise, yılda iki kez mevsim yağışlarının olduğu elevage/seafoodplus.info Erişim: 10/10/ dönemlerde yapılması veya mikrobiyal bulaşmaya yol 5. Zollitsch, W., Baumung, R., Protein açabilecek sel, kanalizasyon tıkanması gibi olaylarda ise supply for organic poultry: options and shortcomings. In periyodik olarak yenilenmesi gerekmektedir (9). Hovi, S., Sundrum, A. and Padel, S. Diversity of Livestock Kullanılan kaynağın korunması, dezenfeksiyonu ile Systems and Definition of Animal Welfare, Proceedings of birlikte mikrobiyolojik, kimyasal ve fiziksel bakımdan kalite the 2nd SAFO Workshop March , kontrollerinin yapılması kanatlı üretiminde su kaynaklı Witzenhausen, Germany. University of Reading. hastalıkların önlenmesinde en önemli uygulamalar 6. ITAB, Institute Technique de L’Agriculture arasında yer almaktadır. Organik üretimde yüzey Biologique. CAHIER TECHNIQUE - Produire des oeufs sularından yararlanma söz konusu olduğunda, su biologiques en AB. kaynağının özellikle yerleşim alanlarından yeterince uzak seafoodplus.info olmasına, sanayi ve evsel atıklarla bulaşma ihtimalinin seafoodplus.info Erişim: 10/10/ bulunmamasına dikkat edilmelidir. İçme suyuna filtreleme, 7. Eleroğlu, H., Yıldırım, A., Şekeroğlu, A., yumuşatma, asitleme, nötrleme, dezenfekte etme, Organik tavukçulukta içme suyu özellikleri, beslemedeki manyetik çökertme uygulamaları kanatlıların önemi ve su kalitesini artırmaya yönelik uygulamalar. performansını artırmak ve besin maddelerinden yüksek Turkish Journal of Agriculture - Food Science and düzeyde yararlanmalarını sağlamak amacıyla uygulanır. Technology, 1(1) Organik üretimde su kalitesini artırmaya yönelik 8. Öztürk, A.K., Türkoğlu, M., Eleroğlu, H., çalışmalarda öncelikle fiziksel yöntemler uygulanmalıdır. Türkiye'de Organik Hayvansal Üretimde Kanatlı Kullanılan yemlerde kimyasal kalıntı içermemesi yönünde yetiştiriciliği, Doğu Karadeniz 1. Organik Tarım Kongresi gösterilen hassasiyet ve standartlar, su kalitesinin konferansı, Haziran, s–, Kelkit/Gümüşhane. artırılması yönünde uygulanacak kimyasallar için de 9. WHO, Guidelines for Drinking-water geçerli olmalı, bu konunun standartlarda yeterince yer Quality. 4th Edition. alması sağlanmalıdır (7).