Ateş; vücudumuzun enfeksiyonlara karşı, bağışıklık sistemini harekete geçirmek için verdiği doğal ve sağlıklı bir cevaptır. Vücuda giren mikroorganizmanın farkedilmesi üzerine, bağışıklık sistemi elemanlarının hızla hastalıklı bölgeye ulaşmaları için hareketlendiği bir acil durum sireninin çalması olarak basitçe anlatılabilir. Ateşin yükselmesiyle birlikte bakterilerin büyümesi ve virüslerin çoğalması engellenir.
Her yaşın normal vücut sıcaklığı farklıdır. Çocuk ve bebeklerin vücut sıcaklığı çoğu dış etkenden etkilenir. Hareket etmek, fazla giyinmek, sıcak bir içecek içmek dahi vücut sıcaklığını artırabilir. Evde bebek/çocuk varsa sağlıklı çalışan bir ateş ölçerin de evde mutlaka bulunması gerekir. Bakımveren kişinin bu ateş ölçeri doğru kullanabilmesi ve sonuçları da doğru yorumlayabilmesi hastalık takibinde önem taşır. Ateşin en sağlıklı kulaktan ölçerler ile ölçülmesi mümkündür. Kabaca 38 dereceden sonrasını ateş olarak kabul edebiliriz.
Kaç derecede ateş düşürücü verelim? Kaç derecede korkalım? Kaç derecede Acil Servis/’e başvuralım?
Bu soruları her ebeveyn Çocuk Doktoruna mutlaka en az bir defa sormuştur.
Ateşin derecesi ile hastalığın şiddeti korele değildir. Kişisel özellikler; her hastalığın farklı bireylerde farklı derecelerde ateş görülmesine sebep olur. Yani aynı grip mikrobunda komşunuzun çocuğu 38,5 santigrad dereceden fazla ateşlenmezken, sizin çocuğunuzun ateşi 40 dereceyi bulabilir.
Aynı derecedeki ateşe de her çocuğun katlanabilirliği farklıdır. Yani 39 derecede bir çocuk koşup oynarken, 38,5 derecede diğer bir çocuk yatağa serilebilir. Eğer keyfi yerindeyse, koşup oynuyorsa, iştahı yerindeyse her ateşte ateş düşürücü vermeniz gerekmez. Çocukta düşkünlük, uzayan ağlamalar, huzursuzluk, uyku bozukluğu başlıyorsa o halde 38 dereceden sonra ateş düşürücü verilebilir. Yine de ilaç vermeden önce dış ortamı serinletme, kıyafetlerini azaltma ve ılık duş uygulamalarının denenmesi önerilir. 40 dereceye ulaşan ateşte beklemeden ateş düşürücü verilmelidir. Verdiğiniz ateş düşürücünün ateşli havale geçirme riskini azaltmadığı bir gerçektir. (Ateşli havale genetik yatkınlıkla ilgili bir konudur, hasar bırakmaz, ateşin derecesi ile korele değildir.)
Ateşli dönemde çocukların günlük sıvı, oksijen ve enerji ihtiyacı artar. Kalp ve solunum hızlanır. Bu nedenle kronik olarak kalp ve akciğer hastalığı olanlar için ayrı bir değerlendirme gerekir. Bu gibi hastalığı olanlara metabolizmayı rahatlatmak için daha erken, daha düşük seviyedeki ateşlerde ateş düşürücü verilmesi gerekebilir. Önceden sağlıklı olsun ya da olmasın tüm çocukların ateşli hastalık dönemlerinde bol su içmeleri ve temiz havaya çıkmalarının önerilmesi bu nedenledir.
Aşağıdaki tablo, her annenin bilmesi gereken, böylece biz doktorların da işlerini kolaylaştıran bilgiler içermesi nedeniyle çok önemlidir.
TABLO: Ateşli çocuğa yaklaşım ile bilinmesi gerekenler.
1. Ateş normal fizyolojik bir yanıttır.
2. Ateş semptomdur, hastalık değildir.
3. Ateşe ılımlı yaklaşmak gerekir.
4. Hastalık gerileyinceye kadar ateş devam edebilir.
5. Vücut ısısı yüksekliği her zaman tam olarak belirlenemeyebilir.
6. Ateş çoğunlukla faydalı bir savunma mekanizmasıdır.
7. Ateş her zaman tedavi gerektirmez.
8. Antipiretikler her ilaç gibi bir kimyasaldır ve istenmeyen etkiler ve yan etkileri olabilir, her ilaç gibi endikasyonunda kullanılmalıdır.
9. Klinik görünüm her zaman ateş yüksekliğinden daha önemlidir. Döküntü veya beslenme ve uyku düzeninde bozulma varsa, çocuğunuz size iyi gözükmüyorsa bekletmeden doktora başvurunuz.
Ateş düşürmenin ilaç dışı teknikleri arasında kıyafetlerini soymak, ortamı serinletmek, ılık duş aldırmak, ılık su ile ıslatılmış bez ya da pamuk ile kompres yapmak olarak sayılabilir. Sirkeli su ile kompres yapmak geleneksel yöntemler arasında bulunsa da sirkenin ateş düşürme etkisi yoktur, oradaki marifet sudadır. Kompresin ya da duşun ılık suyla uygulanması önem taşımaktadır. Zira soğuk su vücudun titreme mekanizmasını çalıştırarak ateşin daha da yükselmesine sebep olabilir.
İlaç kullanmak gerektiğinde ise uygun ilacın seçilmesi önem taşımaktadır. Öncelikle hiçbir ilacın masum olmadığını bilmek gerekir. Yan etkisi en az olanlarla tedaviye başlamak gerekir. Uygun dozda ve uygun sıklıkta kullanmak için ilaçlar hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.
Öncelikle tercih edilmesi gereken ilaç parasetamol içeren şuruplardır. Yan etki profilinin az olması, doz aralığının daha geniş olması nedeniyle yenidoğan döneminden itibaren tüm yaşlarda güvenle kullanılmaktadır. Tedavi dozu mg/kg/’dır. Parasetamol içeren çoğu şurubun bir ölçeğinde (5 ml) mg etken madde bulunduğu göz önünde bulundurulursa 10 kg ağırlığındaki bir bebek bir ölçek ilaç içmelidir. Bu basit hesapla 15 kg olan bir buçuk ölçek, 20 kg olan iki ölçek içmelidir. saat arayla yeniden içirilebileceği gibi günde 5 dozu aşmamak yan etkileri artırmamak için dikkat edilmesi gereken bir kuraldır. Parasetamol içeren şurupların (tüm diğer ilaçlar gibi) ev içinde çocukların ulaşamayacağı yerlerde, mümkünse kilitli dolaplarda saklanması gerekmektedir. Çocukların en sık kullandığı ilaç olma özelliği nedeniyle rengi, tadı ve kokusu çocuklar için çok cazip bir şekilde imal edildiğinden, ortada bırakılan şişelerin çocuklar tarafından bulunması halinde şişenin kalanını bir seferde içtiklerine sıklıkla rastlamaktayız. Kilo başına mg alınan parasetamolün toksik olduğu ve akut karaciğer hasarına yol açma riski nedeniyle hastaneye yatış gerektirdiğini unutmamak gerekir. 4 saatten daha sık vermek ya da kilo başına 90 mg olacak şekilde birkaç gün üst üste kullanmak da benzer etkilere sebep olabilmektedir. Bilinmesi gereken bir diğer nokta da parasetamolün karışım ilaçlar içerisinde en sık bulunan ürün olmasıdır. Grip ilaçlarının çoğunda parasetamol bulunduğunu ve ateşi kontrol etmek için beraberinde kullanılan diğer bir parasetamol içeren şurubun doz aşımına sebep olabileceği unutulmamalıdır. Fitil olarak kullanılan ateş düşürücülerin de, bir ölçek şurup kadar, parasetamol içerdiği bilinmelidir.
En masum ilaç olarak tanımlansa da; annesinin hamilelikte veya erken çocukluk döneminde parasetamol kullanımının çocukların ileri yaşam dönemlerinde astım ve diğer allerjik hastalıkları artırdığı, gebelik sırasında parasetamol alan annelerin çocuklarında dikkat eksikliği/-hiperaktivite bozukluklarına benzer davranış problemleri veya hiperkinetik bozuklukların daha sık görüldüğü, laboratuvar ortamında yapılan fare deneylerinde empati yeteneğini azalttığı gösterilmiştir.
Çocuklarda ateş düşürmek için kullanılabilecek diğer bir ilaç ibuprofen içeren şuruplardır. Böbrekler üzerine olası yan etkilerinin küçük yaşlarda daha sık olması nedeniyle altı aydan küçük bebeklere kullanılamaz. Tedavi dozu mg/kg/’dır. Bu ilacın da genellikle bir ölçeğinde mg etken madde bulunmaktadır. Yani yine 10 kg ağırlığındaki birini ele alırsak yarım-bir ölçek arasında tüketimi uygun olacaktır. Kilo başına mg alınması toksik etkilere neden olabilir. Doz aşımı yapmadığınız halde bazı duyarlı kişilerde mide rahatsızlığı yapabilmektedir. Bunun dışında pıhtılaşma sistemleri, böbrek, kalp, rahim, merkezi sinir sistemi üzerine negatif etkileri olabileceği gibi de alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
Ateş düşürmek için artık kullanılmayan ilaçlardan en önemlisi aspirindir. Özellikle viral enfeksiyonların yaygın olduğu 20 yaştan önce bir çeşit ağır karaciğer hastalığına (Reye sendromu) yol açabilme riski nedeniyle kullanımı önerilmemektedir.
Metamizol içeren ilaçlar ateşi etkili bir şekilde düşürmesi nedeniyle endişesi yüksek aileler tarafından tercih edilse de, biz hekimler tarafından yine önerilmeyen ilaçlar listesindedir. ABD ve İngiltere/’de çocuklarda kullanımı yasaklanmıştır. En sık kullanıldığı Brezilya’da (ilaç Brezilya aspirini olarak bilinir) yılında süt çocuklarında yapılan bir çalışmada annelerinin sık metamizol kullanması halinde bebeklerde lösemi riskinin arttığı gösterilmiştir. “Agranülositoz” denilen kan hücrelerinin yapımının azalması durumu, şok, solunum sıkıntısı, ciltte soyulmalarla giden ağır bir reaksiyon (toksik epitelyal nekroliz) korkulan yan etkilerindendir.
Bu bilgiler ışığında, ilaç dışı ateş düşürme yöntemleri denendikten sonra, hala 38 dereceden yüksek ve bebeğin / çocuğun konforunu düşüren ateş varlığında ilk seçilecek ilaç parasetamol olmalıdır. Ateşin ısrarla devam etmesi halinde ilk dozdan en erken 4 saat sonra yeniden parasetamol verilmesi gerekmektedir. Yan etkilerin artabilme riski nedeniyle rutin olarak dönüşümlü ilaç verilmesi önerilmemektedir. Parasetamol içeren şurupların defaten verilmesine rağmen ateşin çok kısa süreli yeniden yükselme durumlarında; günde en fazla iki defayı aşmayacak şekilde; araya ibuprofen içeren bir ilaç ile girilmesi ateşin kontrolünü artıracak ve aile endişesini azaltacaktır. Daha sık kullanılması, 3 saat arayla rutin olarak bir parasetamol bir ibuprofen verilmesi, ateş düştüğü halde ateş düşürücülere devam edilmesi, saati geldi diye rahat rahat uyuyan çocuğun ateş düşürücü saati geldi diye uyandırılması önerilmemektedir.
Uz. Dr. Görkem ASTARCIOĞLU
İçindekiler
Dolven şurup ateş, ağrı ve çocukluk çağı romatizmal eklem hastalığı (juvenil artrit) tedavisinde kullanılan etkili bir ilaçtır. Dolven şurup nedir, ne işe yarar, etken maddesi nedir, nasıl kullanılır, yan etkileri nedir, kimler kullanamaz, muadili nedir, fiyatı ne kadardır, özellikleri nedir, kullanıcı yorumları nasıldır gibi soruların cevaplarını alt başlıklar halinde anlattık.
6 aylıktan büyük çocuklarda ateşin düşürülmesi, hafif ve orta dereceli ağrıların giderilmesi, çocukluk çağı romatizmal eklem hastalığı (juvenil artrit) tedavisinde kullanılan başarılı bir ilaçtır. Turuncu renkli, portakal aromalı bir şuruptur. Ağız yoluyla kullanılır ve başka kullanım şekli yoktur. ml’lik kahverengi cam şişelerde eczanelerde satılmaktadır. Pembe-beyaz kutusu vardır.
NSAİİ olarak adlandırılan non-steroid antiinflamatuvar (steroid olmayan iltihap giderici) bir ilaç sınıfına aittir. 6 aydan büyük çocuklarda kullanılır. Son derece güçlü bir içeriği vardır ve kullanıcı memnuniyeti de son derece yüksektir. İçeriğinde kortizon yoktur. Bu şurup düzenli ve doğru miktarlarda kullanılmalıdır. Halk arasında dolven pediatrik şurup olarak bilinir.
Normal reçete ile satılmaktadır. Reçeteli ya da reçetesiz olarak eczaneden alınabilir. Reçete edildiğinde devlet tarafından ödenmektedir. Aile hekimleri de bu şurubu reçete edebilmektedir. Bu şurubun ruhsat sahibi ve üreticisi Sanofi Sağlık Ürünleri Ltd. Ştidir. Üretimi Lüleburgaz-Kırklarelinde yapılmaktadır.
Etken (etkin) maddesi: : Her 5 ml’lik ölçek mg ibuprofen içerir.
Yardımcı maddeleri: Sodyum benzoat, sodyum sakarin, sorbitol, sitrik asit monohidrat, polisorbat 80, Blanose CMC 12M31P, mikrokristalin selüloz, sodyum karboksimetil selüloz, turunç yağı, günbatımı sarısı (E), kinolin sarısı (E), saf su.
Bu Yazıyla Alakalı İçerikler
Bu ilacın içeriğindeki maddelere karşı duyarlılığı olanlarda yan etki ortaya çıkarabilir.
Bu şurubun fiyatı TL‘den eczanelerde satılmaktadır. Bu fiyat ml içindir ayrıca fiyatlara zaman zaman zamlar gelebilmektedir. Normal reçete ile satılmaktadır. Doktorunuz reçete ederse devlet tarafından bedeli ödenmektedir. Reçetesiz satışı vardır. Aile hekimine de bu ilacı reçete ettirebilirsiniz. Satın alırken son kullanma tarihine ve ürünün ambalajının zarar görmemiş olmasına dikkat edin.
Bu şurubu bulamadığınızda aynı sonuçları alacağınız başka ilaçlarda vardır. Bu ilaca muadil yani eşdeğer olan ilaçların listesi şu şekildedir;
İlacın etkisini kaybetmemesi açısından doğru saklamak önemlidir. Buzdolabına kesinlikle koymayın, derecedeki rutubetsiz nemsiz yerlerde saklayın. Ayrıca direk güneş ışığı alan bir yere bu ilacı kesinlikle koymayın. Kendi ambalajında ve kutusunda muhafaza edin. Renginde bir değişiklik olursa kesinlikle kullanmayın. Bozulduğunu hissettiğiniz ürünleri kesinlikle kullanmadan atın.
Özet şeklinde prospektüs bilgilerini verdim bu konuda da prospektüs bilgilerinin tüm detaylarını size ulaştırdık. Bu bilgilere göz atmadan bu ilacı kullanmaya başlamayın.
Ağrı kesici ve ateş düşürücüdür. Romatizmal eklem sorunları içinde kullanılır. Kullanımı son derece kolaydır.
Günde 6 saat ya da 8 saat aralıklarla verilir.
Cevap 1: Ateş düşürücü etkisi vardır ve ateşin hızlıca düşürmektedir.
Cevap 2: 6 aydan büyük bebeklerde kullanılabilir.
Cevap 3: Bu şurubun etken maddesi İbuprofendir.
Cevap 4: Süreyi doktorunuz belirleyecektir.
Cevap 5: İshal yapma durumu vardır ama bu çok nadir ortaya çıkar.
Cevap 6: 6 aydan büyük çocuklarda bu şurup kullanılır.
Cevap 7: Kortizon içermeyen bir şuruptur.
Cevap 8: Uyku yapabilir ama herkeste görülmez.
Cevap 9: Öksürük şurubu değildir.
Cevap Reçetesiz olarak bu şurubu satın alabilirsiniz.
Cevap Açıldıktan sonra son kullanma tarihine kadar kullanılabilir.
Cevap Aç karnına bu ilaç kullanılır.
Cevap Bu ilaç ağrı kesicidir.
Cevap Reçete edilmesi durumunda devlet tarafından ödenmektedir.
Cevap Reçete edilirse SGK tarafından ödenmektedir.
Cevap Soğuk algınlığı durumunda kullanılabilir.
Cevap Alerji yapma durumu yoktur gene olarak.
Cevap Grip için bu ilaç kullanılabilir.
Cevap İshale iyi gelen bir ilaç değildir.
Cevap Öksürüğe iyi gelen bir ilaç değildir.
Cevap Yasaklanma durumu yoktur.
Cevap Aç karnına kullanılır.
Cevap Adet ağrısına iyi gelen bir şuruptur kullanılabilir.
Cevap Süte katılarak kullanılabilir.
Cevap Aç karnına içilir.
Cevap Büyüklere bu şurup verilir.
Cevap Baş ağrısına iyi gelen bir ilaçtır.
Cevap Aynı değildir muadil ilaçlardır.
Cevap Duruma göre doktor önerisi ile birlikte kullanılabilir.
Cevap Karın ağrısına iyi gelen bir ilaçtır.
Cevap Çok nadir yapabilmektedir.
Cevap Diş ağrısına iyi gelen bir ilaçtır kullanılabilir.
Cevap Kulak ağrısına iyi gelen bir ilaçtır.
Cevap Boğaz ağrısına da iyi gelen bir şuruptur.
Cevap saat aralıklı vermek yerinde olacaktır.
Cevap Antibiyotik değildir ağrı kesici ve ateş düşürücüdür.
Cevap Birkaç saat içerisinde etki eder.
Cevap Yenidoğan bebeklerde bu ilaç kullanılmaz. 6 aydan büyük bebekler içindir.
Cevap Eşdeğer ilaçlardır sadece yardımcı maddeleri farklıdır.
Cevap Etken maddeleri farklı olan ilaçlardır.
Cevap Mide bulantısına iyi gelen bir ilaç değildir.
Cevap Kedilere verip fayda görenler bulunmaktadır.
Cevap Kuşlara da verilebilir fayda görenler vardır.
Bu şurubu kullanan kişilerin yorumları nasıl ve de neler yaşadılar sizlere bunları sunuyoruz. Kullanıcı yorumları son derece önemlidir ve dikkate alın.
Kullanıcı yorumu: Çok çok işe yarayan bir ilaç ve de çok yönlü faydaları vardır. Burun tıkanıklığı, sinüzit, soğuk algınlığı, ağrı durumlarında kullanılabilir. Çocuklarda çok rahat içiyor tavsiye ederim.
Kullanıcı yorumu: Hap formu da var ama ben çocuklarımda şurup formunu kullanıyorum ve de oldukça memnun kaldığım bir ilaç. Oldukça iyi bir etkisi var.
Kullanıcı yorumu: Sigorta bu ilacı ödüyor ve de fiyatı son derece ucuz. İbufen, calpol gibi şuruplar gibi yakın sonuçlar veriyor.
Kullanıcı yorumu: Bebeğimde kullandım iyi sonuç aldım ve de herhangi bir zararı olmadı sadece uyku yapabiliyor. Yetişkinler hap formunu kullanmalı.
Kullanıcı yorumu: Her çocukta her bebekte işe yaramıyor malesef yetersiz kalabiliyor. Her ağrıyı da geçirmiyor gibi.
Kullanıcı yorumu: Son derece güzel bir içeriği var bazen yan etki yapabiliyor. Doz miktarına dikkat edilmeli. Romatizmal sorunlar için kullanmıştım çocuğumda.