İçindekiler
Ancak bugün damaklarımızla dost olmuş ilk dondurmanın bulunuşu yıl önceye, Asyaya uzanıyor. Çinlilerin M.Ö. lü yıllarda ana gıda maddeleri olan pirinci süt ile karıştırıp karda dondurdukları biliniyor.
Kahramanmaraş dövme dondurması, Maraşlı Osman Ağanın orkideyi salep yaparken tesadüfen keşfettiği tatlı. Salepli karsambaç olarak başlayan tatlı, üç kuşak sonra Maraş dondurması olarak tanınmaya başlamıştır.
Dondurma nasıl icat edildi?
Dondurmanın kökeniyle ilgili bir efsaneye göre, Roma imparatoru Neron, dünyanın şarap ve balla karıştırılmış ilk sorbetini yapmak için Apenin Dağlarından buz toplamıştır. Diğer efsanelere göre dondurmanın kökeni Moğol İmparatorluğuna dayanmaktadır ve imparatorluğun sınırlarının genişlemesiyle beraber Çine yayılmıştır.
Dondurma yemeyi daha eğlenceli kılan leziz külahlar, ilk defa senesinde New Jerseyde yaşayan ve bir italyan göçmeni olan İtalo Marcioni tarafından icat edilerek günümüze kadar ulaşıyor. Enfes lezzetin mucidi Marcioni 13 Aralık senesinde ise patenti tescil ettirerek ürünü kendi himayesine alıyor.
Bu eşsiz lezzetin kim tarafından ve nasıl keşfedildiği yüz yıllardır merak konusu olmuş, haliyle bu konuda sayısız rivayetler de baş göstermiştir. Maraş dondurması, kaynaklara dayanan ve en bilindik rivayete göre Osmanlı döneminde saraylarda Karsambaç adı verilen bir tür buzlu tatlının uzantısı olarak keşfedilmiştir.
Maraş dondurma hangi ülkenin?
Ürünleri glikoz-fruktoz şurubu içermektedir. Unilever N.V. Hollanda ve İngiltere merkezlidir.
Algida
Tür | Gıda |
Sahibi | Unilever |
Kökeni | Birleşik Krallık |
Çıkış | Türkiye |
Satış alanı | Dondurma |
Dondurma külahının bulunması a dayanıyor. St. Louisde gerçekleşen fuarda dondurma satan bir firmanın dondurmaları koyacağı kutu bitince bir waffle makinesinde incecik bir hamur hazırladıktan sonra kıvırarak dondurmaları içine koymuş.
Ülkemizde dondurma ilk olarak ne zaman yapılmıştır?
Cavid yüzyıl sonunda İstanbulda dondurmanın çeşitli meyvelerden yapıldığını yazıyor. Işın, Osmanlı yemek kitaplarında dondurma tarifini ilk kez de görülmeye başladığını, Mehmet Kamilin yemek kitabında dondurma tarifi vermediği halde dondurma kutusundan bahsettiğini yazıyor.
Yarın ‘Dünya Dondurma Günü’ imiş. Bir yaz aşkı olarak başlayıp bugünlere ulaşan seviyeli bir ilişkimiz var kendisiyle. Amma velakin şeceresini nedense hiç merak etmediğim geliverdi aklıma. ‘Kimdir? Kimlerdendir?’ gibi sorular dans etmeye başlayınca beynimde, yıllar önce yapmalıydım bunu deyip daldım arşivlerin tozlu raflarına
Nedir bu lezzet?
Tüm zamanların en efsane tatlısı. Temel bileşenleri olan süt, şeker ve meyveye, ülke ve bölgeye göre salep ya da yumurta eklendikten sonra, karıştırılıp dondurularak elde edilen bir lezzet dondurma. İnsanı mutlu eden bir tatlı. Besleyici, serinletici ve bir o kadar da hafif…
Kim buldu?
Dondurmanın tarihinden bahsetmeye 4 bin yıl önce ilk olarak kayda geçen ve dağda bulunan karın depolanması için buz evi inşa ettiren Mari Kralı Zimri-Lim ile başlayabiliriz. MÖ 11’inci yüzyılda Çin’de yazın içeceklerle servis edilmek üzere çukurlarda buz biriktirildiği Zhou Hanedanı’nın kayıtlarında yer almakta.
Asur kabartmalarında dondurmaya benzeyen yiyecekler görülse de, dondurma dendiğinde ilk akla gelenler Çinliler, Romalılar, Mısırlılar ve Persler.
Persler
Dağların yüksek yamaçlarında kazdıkları çukurlarda karların birikmesini sağlayıp, bu karları kaymak, süt, şurup, şerbet, bal, baharatlar karıştırdıktan sonra çukurlara tekrar gömüyorlardı. Bir müddet çukurlarda bekletilen bu karışım sonrasında şehirlere götürülüp yahçal adı verilen kar ve buz saklamak için yapılmış olan yer altı odalarında saklanıyordu.
Büyük İskender
MÖ 4’üncü yüzyılda Büyük İskender’in buz ve kar saklamak için kuyular yaptırdığı, sarayında da meyve, bal ve kardan oluşan bir tatlının olduğu bilinmekte. Bu tatlıyı dondurmanın ilkel bir biçimini olarak kabul edersek dondurmayı İskender’in keşfettiğini söylemek mümkün.
Romalılar ve Nero
Nero’nun boğazına düşkün olduğu bilinen bir gerçek Kendisine yeni ve lezzetli yiyecekler sunan aşçıları ödüllendirdiği de bilinmekte. Aşçılardan biri dağın zirvesinden topladığı karları bal ve çeşitli meyve parçaları ile birlikte Nero’ya sunar ve ödülü kapar.
Marco Polo
13’üncü yüzyılda 20 yıl süren yolculuklarından dönerken, yanında bir de muhteşem bir tarif getirir. Sütle buzdan oluşan bu yeni tatlı tüm İtalya’yı büyüler. Bunun meşhur İtalyan dondurmalarının başlangıcı olduğu kabul edilmekte.
Floransalı Bernardo Buontalenti
Modern anlamdaki dondurmayı ilk yapanlardan biridir kendisi. Yaptığı dondurmanın tarifini Catherine de Medici’ye sunar. Fransa Kralı II. Henry’nin eşi olacak Catherine Fransa’ya gelin giderken şeflerini de alır. Böylece Fransızlar da dondurma ile tanışır.
Peki ya Türklerde durum ne? O da haftaya…
Dünya Dondurma Gününüz kutlu olsun!
Dondurulmuş tatlıların kökeni bilinmemekle birlikte, Antik Çin'de MÖ 3. binyıldan bu yana sıklıkla tekrarlanan dondurulmuş tatlılarla ilgili efsaneler vardır. Dondurmanın kökeniyle ilgili bir efsaneye göre, Roma imparatoru Neron, dünyanın şarap ve balla karıştırılmış ilk sorbetini yapmak için Apenin Dağlarından buz toplamıştır.[4][5] Diğer efsanelere göre dondurmanın kökeni Moğol İmparatorluğuna dayanmaktadır ve imparatorluğun sınırlarının genişlemesiyle beraber Çin'e yayılmıştır.[6]
Dondurmanın Avrupa'ya yayılması genellikle Marco Polo'ya, bazen de Arap tüccarlara aftedilir. Her ne kadar Polo'nun yazılarında dondurma ile ilgili bir şey olmasa da, birçok kaynak Çin'e yaptığı seyahatlerde öğrendiği sorbet benzeri bir tatlıyı İtalya'da ilk yapan kişi olduğu söyler.[4][5][7] İtalyan düşes Catherine de' Medici 'te Fransa kralı II. Henri ile evlenmek için gittiği Fransa'ya şeflerini de getirmiştir. Bu şeflerin Fransa'ya aromalı sorbetleri tanıttığı söylenir.[5][8] Bir asır sonra, İngiltere Kralı I. Charles yediği "donmuş kar"dan çok etkilenir ve bunu yapan dondurmacıya formülü gizli tutmasının karşılığında ömür boyu emeklilik teklif eder..[4] Bu efsaneleri doğrulayan hiçbir kaynak yoktur.[9]
Antik Yunanistan'da kar içecekleri soğutmak için kullanılıyordu. MÖ 'lü yıllarda Hipokrat, soğutulmuş içecekleri "midede değişik hislere sebep olma" sebebiyle eleştirmiştir.[7] Dağların alt yamaçlarından toplanan kar sağlıksızdı ve buzlu içeceklerin kasılmalara, kalın bağırsak sancılarına ve diğer birçok rahatsızlığa neden olduğuna inanılmaktaydı.[4][10] Seneca, buzlu tatlıların abartılı fiyatlarını eleştirmiştir.[7]
Bununla beraber, buz ve kar Antik Japon, Antik Çin, Antik Roma ve Antik Yunan mutfaklarının bir parçası olmuştur.[10] Antik Mısır hiyerogliflerinde meyve suyunun yanında karla doldurulmuş bir varil görülmektedir.[5] Un, kafur ve manda sütü ile yapılan soğutulmuş bir tatlıya Tang Hanedanı kayıtlarında rastlanmaktadır. Ayrıca 1. yüzyıl Roma yemek tarifi kitaplarında karla soğutulmuş tatlı tarifleri yazmaktadır. MS 2. yüzyılda yazmış İran kayıtlarında, buzlu ve şekerli içeceklerden bahsetmektedir. Bu içecekler, şekerli sıvının geceleri çölde donmaya bırakılmasıyla yapılmaktaydı.[6]
yüzyılda dondurma popülerlik açısından arttı. yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletleri'nde, dondurma sodası soda dükkânında, soda çeşmesinde ve dondurma salonunda popüler bir ikramdı. yüzyılın ikinci yarısında ucuz soğutmanın yaygınlaşmasıyla dondurma tüm dünyada popüler hale geldi. Dondurmacılarda, tatlarda ve çeşitlerde patlama oldu.