01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren doğum borçlanması, (a), (b), (c) bentli sigortalı kadınların, doğumdan iki seneye kadarki ödenmemiş primlerini toplu olarak ödemelerini sağlıyor. Bu sayede kadınlar emeklilikte geriye düşmezken çocuklarıyla da vakit geçirebiliyorlar.
En az 1 gün sigortalı çalışmış kadınların, doğum yaptıktan sonra çalışmaya ara vermeleri yüzünden prim ödemeleri durabilir. Doğum borçlanması sayesinde, en fazla 2 senelik bir sürenin primi ödenebilmektedir. Geriye dönük ödenebilen bu prim sayesinde, kadınlar emeklilikte dezavantajlı konuma düşmezler. Bununla birlikte çocuklarıyla gönül rahatlığıyla zaman geçirebilirler.
Doğum borçlanması talep edebilmek için aşağıdaki şartları karşılamak gerekmektedir:
Bu şartlar karşılandığında, sigortalı kadın doğum borçlanması talebinde bulunabilmektedir.
Doğum borçlanmasının taban hesabı o yıl belirlenen asgari ücret üzerinden hesaplanır. Asgari ücret günlük tutarının yüzde 32'si 1 günlük doğum borçlanması olarak alınmaktadır. 2021 yılı için belirlenen rakamlar şu şekildedir:
Asgari ücrete endeksli doğum borçlanması rakamları bunlardır.
Doğum borçlanması, en fazla 3 çocuğa kadardır ve her çocuk için en fazla 2 sene borçlanılabilir. Toplam olarak 6 yıl, yani, 2760 güne kadar prim hakkı kazanabilirsiniz.
Doğum borçlanması 1 ay içinde ve tek seferde ödenmelidir.
Sigortalılar, çalışmalarının ve/veya hizmetlerinin en son geçtiği SGK il müdürlüğü ya da merkezine başvurur. Borçlanma talep dilekçesi 'SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı Mithatpaşa Caddesi No:7 Sıhhıye/ANKARA' adresine yollanır. Bu şekilde borçlanma talep edilebilir. Bunun yanı sıra e-Devlet yoluyla da başvuru yapılabilmektedir. Borçlanma talebinde bulunan kadın işçinin işvereninden belge istenmez. Bunun tespiti hizmet kayıtlarından yapılmaktadır.
Doğum borçlanması, prime endeksli günlük kazanca bağlı olarak hesaplanmaktadır. Günlük kazancınızın %32'sini bulup bunu doğum borçlanması talep ettiğiniz gün miktarıyla çarparak borç miktarını bulabilirsiniz.
Kadın sigortalılara doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla üç defa olmak üzere (3 çocuk için) ikişer yıllık sürelerini (toplamda en fazla 6 yıla tekabül etmektedir.) borçlanma hakkı veren yasal düzenlemedir.
Kadın sigortalının doğum nedeniyle çalışamadığı sürelerini borçlanmasına imkân verir.
Sigortalıların veya hak sahiplerinin prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın yüzde 32'si üzerinden hesaplanmaktadır. Bu hesaplama, borçlanılmak istenilen dönemde geçerli prime göre esas günlük kazancın alt ve üst sınırlarından yapılmaktadır. Doğum borçlanması tutarı tüm yıl aynıdır. Ocak ayında da ödense Aralık ayında da ödense aynı prim ödenir.
Emeklilik için her zaman uzun sürelere ihtiyaç olmayabilir. Bu nedenle doğum borçlanma süresinin tamamı yerine sadece bir kısmını borçlanabilirsiniz. Örneğin yaşlılık aylığı için 180 güne ihtiyacınız varsa doğum borçlanması ile tanınan hakkın sadece 6 ayını borçlanabilirsiniz.
Eğer daha önce doğum borçlanma süresinin tamamı yerine sadece bir kısmı için borçlanıldıysa, kalanı için de yeniden borçlanılabilir. Bunun için tekrar başvuru yapılması gerekmektedir.
Sigorta Başlangıç Tarihinden Önceki Doğumlar İçin Borçlanma Yapılamaz.
Doğum Borçlanması Sigorta Başlangıç Tarihini Geriye Götürmez
Bilindiği üzere bir sigortalı eski adıyla SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı yeni adıyla ise 4/a, 4/b veya 4/c statüsü kapsamlarının ikisinde veya üçünde çalışmışsa, emeklilik aşamasında bu hizmetler birleştirilmektedir. 01.10.2008 tarihinde önce sigortalı olanların söz konusu hizmetlerin birleştirilmesi esnasında, son yedi yılda hangi sosyal güvenlik kuruluşuna fazla prim ödenmişse o kuruluştan, son yedi yılda eşitlik söz konusu ise en son tabi olunan sosyal güvenlik kuruluşundan emekli olunmaktadır. Diğer bir ifade ile eşitlik halinde son 4 yıl prim ödediğiniz statüden emekli olabilirsiniz.
Borçlanmanızı hangi tarihte yaparsanız yapın, ödediğiniz primler doğum borçlanmasının geçerli olduğu döneme sayılmaktadır. Örneğin 12.08.2001 - 11.08.2003 dönemi için doğum borçlanması yapan kişi 30.09.2020 tarihinde doğum borçlanması talebinde bulunmuş olsun. Ödenen tutar kişinin başvuru yaptığı tarih için değil 12.08.2001 - 11.08.2003 tarihleri arasında hizmeti sayılacaktır. Dolayısıyla doğum borçlanması emeklilikte son yedi yılın hesabına katılmayacaktır.
Sigortalı kadının doğumdan sonraki sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise on haftalık süreleri, doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süre dâhil toplam istirahat süresi ile birlikte toplam iki yıllık süre borçlanılabilir.
Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra adına primi ödenmiş süreler borçlanma hesabında dikkate alınmaz. Prim ödenmiş süreler iki yıllık süreden düşülerek kalan süre borçlandırılacaktır.
İlk doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanılabilir.
Sigortalı kadının doğum nedeniyle çalışamadığı iki yıllık süreyi borçlanabilmesi için;
Tüm Sigorta Statüleri İçin Doğum Borçlanması Yapılabilir. (SSK-Bağkur-Emekli Sandığı)
- Bir işyerinde çalışanlar için doğum öncesi ilk defa sigortalı girişinin yapılmış ve adına prim bildirilmiş/tahakkuk etmiş olması,
- Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında olan sigortalılar için 4/b’li (Bağ-Kur) prim ödenip ödenmediğine bakılmaksızın sigortalılıklarının tescil edilmiş/tahakkuk etmiş olması,
- Kamu görevlisi kapsamında sigortalı sayılanlar için sigortalılar (Mülga 5434 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/c) sigortalılıklarının tescil edilmiş olması,
- Kadın sigortalının doğumdan önce çalışmaya başlayarak sigortalılık şartını yerine getirmesi,
- Doğumdan sonra adına prim ödenmemesi
- Borçlanacağı sürede çocuğunun yaşaması gerekmektedir.
İlk defa 5510 sayılı SGK Kanununa göre hizmet akdiyle çalışanlar yani 4/a statüsünden (eski Adı SSK)
Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmaya başlayan sigortalılar 4/b’li (eski adıyla Bağkur)
ve hak sahipleri, sigortalının en son çalışmasının/hizmetinin geçtiği sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvurarak,
Kamu görevlileri (kamu görevlileri sigortalıları veya hak sahipleri “SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı Mithatpaşa Caddesi No:7 Sıhhıye/ANKARA” adresine borçlanma talep dilekçesiyle
Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının işvereninden belge istenilmeksizin Kurum hizmet kayıtlarından tespiti yapılarak işlem sonuçlandırılacaktır.
2023 doğum borçlanması miktarı, yasalara göre değişiklik gösterir. Yasalarla belirlenen süreler, çocuk sayısına göre de farklılaşır. Doğum borçlanması, kadın sigortalılara tanınan bir haktır. Kadınlar bu sayede borçlanma hakkından yararlanarak daha erken dönemde emekli olabilir.
Borçlanma hakkı sadece doğum için değil askerlik, eğitim, staj gibi durumlarda da tanınan bir haktır. Bu haktan yararlanarak eksik kalan primler sonradan yatırılır. 2023 doğum borçlanması miktarı yatırılacak ay sayısına göre belirlenir. Ne kadar çok ay için ödeme yaparsanız o kadar çok erken emekli olma şansınız doğar.
Doğum borçlanması hakkından yararlanmak için bazı şartları yerine getirmeniz gerekir. Bu şartları sağlamadığınız takdirde borçlanma hakkından yararlanmanız mümkün olmayabilir. Şartları sağladıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumuna talepte bulunmanız da gereklidir. Böylece size tanınan bu haktan yararlanabilir ve emekliliğin keyfini çıkarabilirsiniz.
Doğum borçlanması, kadın sigortalılara çocuk sahibi olmaları durumunda tanınan bir haktır. Anne olmak kadının hayatını güzelleştiren bir süreç olsa da iş hayatından uzak kalmasına da neden olur. Bu nedenle kadınlar, çalışma hayatına bir süre ara verir. Bu ara verme süresi ise emeklilik hakkının daha ileri bir tarihte kazanılmasına yol açar. Bu nedenle devlet tarafından kadınlara doğum nedeniyle çalışamadıkları süreleri, borçlanma hakkı getirilmiştir.
Doğum borçlanması yapmak isteyenlerin sağlaması gereken bazı şartlar vardır. Ödenmesi gereken tutarlar her yıl prim oranlarındaki değişimlere göre farklılaşır. Doğum borçlanması, kadınlara tanınan bir hak olsa da kullanılması zorunlu değildir. Bazı kadınlar borçlanma için yeterli maddi güce sahip olmadıkları için bu haktan yararlanamaz.
Doğum borçlanması yapmak için borçlanma talep dilekçesi doldurmanız gerekir. Borçlanma talep dilekçesini Sosyal Güvenlik Kurumu Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğüne göndermelisiniz. Bunun yanı sıra e-Devlet üzerinden de başvuru işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Bu başvuruları yapmadan önce borçlanma hakkına sahip olup olmadığınızdan emin olmalısınız. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının işlemleri kurum kayıtları incelenerek gerçekleştirilir. Bu süreçte işverenden herhangi bir belge talebinde bulunulmaz.
Doğum borçlanması hakkı olanlar, belirli sınırlamalara tabidir. Her şeyden önce kadının sigortalı çalışma geçmişinin olması gerekir. Sigortasız çalışanlar, iş mahkemelerine dava açarak çalıştıklarını kanıtladıkları ve mahkemeden bu konuda bir karar çıktığı takdirde doğum borçlanmasından yararlanabilir.
Doğum borçlanmasından yararlanabilecek olanlar şu şekilde sıralanabilir:
Görüldüğü üzere hem özel sektör çalışanları hem de kamu görevlileri ve bağımsız çalışanlar doğum borçlanması hakkından yararlanabilir.
Doğum borçlanma süreleri, doğum öncesi ve sonrasında kullanılan izin sürelerinden fazladır. Doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz haftalık süre boyunca kadına istirahat hakkı tanınır. Kadın sigortalı talep etmesi halinde doğumdan önce üç haftaya kadar çalışabilir. Bu durumda kullanılmayan süreler, doğum sonrasına ilave edilir.
Borçlanma süresi, izin süreleri ile beraber toplam iki yıldır. Kadın sigortalıya üç defaya kadar borçlanma hakkı tanınır. Toplam 6 yıllık süre için borçlanma yapılabilir. Borçlanma hesabında doğum sonrasına denk gelen ve primi ödenmiş olan süreler dâhil edilmez. Çocuğun ölümü halinde doğum ve ölüm arası süreler için borçlanma talep edilebilir.
Kadın sigortalının doğumları arasında iki yıldan az süre varsa iki yıllık borçlanma süresi ve iki doğum arası zaman kadar borçlanma yapılabilir. Çoğul gebelik halinde borçlanma hakkından tek çocuk doğmuş gibi yararlanılır. Bu nedenle ikiz çocuklar için de borçlanılabilecek süre iki yıldır.
2023Doğum borçlanması tutarı, süreye göre değişiklik gösterir. Aşağıdaki tabloda süreye göre ödenmesi gereken miktarlar verilmiştir. Bu miktarlar her yıl prim tutarlarında yapılacak artışlara göre değişiklik gösterebilir.
2023 doğum borçlanması ne kadar;
Doğum borçlanması günlük en düşük tutar | 106,75 TL |
Doğum borçlanması günlük en yüksek tutar | 800,64 TL |
1 Çocuk ( 720 gün borçlanma) taban tutar | 76.861,44 TL |
2 Çocuk ( 1440 gün) taban tutar | 153.722,88 TL |
3 Çocuk ( 2160 gün) taban tutar | 230.584 TL |
Doğum borçlanması şartları arasında ilk önce sigortalılığın tescili gelir. Sigortalılığı tescil edilen adına prim yatırılan sigortalılar bu haktan yararlanabilir. 4-1/b sigortalıları için de aynı durum söz konusudur. Aynı zamanda prim borcu olmaması da bir diğer şarttır. Kadın sigortalıların borçlanma hakkından yararlanması için işe başlama tarihinin doğum öncesine denk gelmesi gerekir.
Doğum borçlanması sadece prim ödemesinin yapılmadığı dönemler için yararlanılabilen bir haktır. Aynı zamanda borçlanma talep edilen süreler içerisinde çocuğun yaşıyor olması da gerekir. İşten ayrıldıktan sonra doğum yapanlar da doğum borçlanması hakkından yararlanabilir.
Doğum borçlanmasının emeklilik tarihini etkilemesi mümkündür. Emeklilik tarihi prim ödeme gün sayısı ve yaş şartına bağlıdır. Prim ödeme gün sayısı şartını sağladığı halde yaş şartını bekleyenlerin doğum borçlanması yapmasının erken emekliliğe herhangi bir faydası olmaz.
2023 doğum borçlanması miktarı prim ödeme gün sayısı şartının azalmasını sağlar. Örneğin emekli olmak için 720 gün daha prim ödemeniz yani çalışmanız gerekiyorsa iki yıllık borçlanma miktarını ödeyerek emeklilik için başvuruda bulunabilirsiniz.
Doğum borçlanması yapmak alacağınız emekli aylığı miktarını da artırır. Özellikle 2000 yılından önce doğum yapan kadınlar, bu süreyi borçlanırsa emekli aylıklarında artış söz konusu olur. Ancak 2000 yılından sonra yaptığınız doğumların emekli maaşına çok fazla etkisi yoktur.
Doğum borçlanması yapılma zamanı, çalışma hayatı sona erdikten sonra ya da çalışırken olabilir. Başvurunuzu yaptıktan sonra ödediğiniz tutar prim ödeme gün sayınıza dâhil edilir. Emeklilik tarihiniz geldiğindeyse toplam maaşınız borçlanma da dâhil edilerek hesaplanır.
E-Devlet’ten doğum borçlanması yapmak için turkiye.gov.tr adresine girmeniz gerekir. Bu adrese giriş yapmak için e-Devlet şifrenizi bilmelisiniz.
Yukarıdaki ekrandan kimlik numaranızı ve e-Devlet şifrenizi girmelisiniz. Ardından “Giriş Yap” seçeneğine tıklamalısınız. Bu sayede e-Devlet sistemini kullanmaya başlayabilirsiniz.
e-Devlet’e giriş yaptıktan sonra arama alanına “Doğum Borçlanması” yazmalısınız. Doğum borçlanması yazdıktan sonra karşınıza iki adet seçenek çıkar. Bunlardan biri 4A diğeri 4B doğum borçlanmasıdır. 4A kısmına tıkladığınızda çıkan ekranda “Yeni Başvuru” seçeneğine tıklamalısınız.
“Yeni Başvuru” seçeneğine tıkladığınızda size kimin için başvuru yapacağınız sorulur. Kendim İçin kısmını seçerek tarihleri belirlemeli ve ardından başvurunuzu yapmaya devam etmelisiniz. Anne, baba, eş ve çocuğunuz için de borçlanma talebinde bulunabilirsiniz.
Yukarıdaki ekrandan seçiminizi yaptıktan sonra borçlanma bilgilerini girmeniz gerekir.
Başlangıç ve bitiş tarihlerini belirledikten sonra borçlanılacak tutarı seçmelisiniz. Asgari tutarda ödeme yapabileceğiniz gibi azami tutarda da ödeme yapma şansınız vardır. Bunun yerine ödeme tutarını asgari ve azami tutar arasında olacak şekilde kendiniz de belirleyebilirsiniz.
Doğum borçlanması dışındaki diğer borçlanma süreleri ile kadın sigortalılar, emeklilik hakkından daha kısa sürede yararlanabilir. Bunun yanı sıra erkek sigortalılara özel bazı borçlanma hakları da vardır. Bu borçlanma hakları için de benzer başvuru prosedürleri söz konusudur.
Askerlik borçlanması, sigortalı çalışan erkeklere sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra askere gitmeleri halinde tanınan bir haktır. Bu hak kapsamında erkek sigortalılara ödeyemedikleri prim sürelerini tamamlama hakkı sağlanır. Bu sayede erkek sigortalı, eksik primlerini tamamlayarak emeklilik tarihinde gecikme yaşanmasının önüne geçer.
Askerlik borçlanmasından yararlanma şartı, askerliğin er ya da erbaş olarak yapılmasıdır. Bunun yanı sıra sigortalı askerlik hizmetini yaparken iş yeri tarafından onun için prim ödenmemesi de bir diğer şarttır.
Avukatlık stajı borçlanması, avukatların zorunlu stajda geçen süreleri için yapılabilir. Borçlanma sadece staj süresi kadar olabilir. Borçlanma için avukatların kendileri ya da hak sahipleri başvurabilir.
Hekimlerin fahri asistanlık süresini borçlanması mümkündür. Tıp fakültelerinde eğitim gören öğrenciler, tıpta uzmanlık eğitimleri boyunca geçen süreyi borçlanabilir. Eğitimin yurt içinde ya da yurt dışında olması önemli değildir. Tıp fakültesi öğrencileri her halükarda borçlanma hakkından yararlanabilir.
Doktora yapan öğrencilere, eğitim süreleri kadar borçlanma hakkı verilir. Doktora sürelerini borçlanma hakkını kullananlar, daha erken bir tarihte emekli olma hakkı elde edebilir ya da daha fazla emekli maaşı alabilir.
Erken emekli olmak isteyenler borçlanma dışında farklı yöntemlerden yararlanabilir. Örneğin, 15 yıl ve 3600 gün şartını sağlayanlar erken emekli olabilir. Burada kadınların 58 yaş şartını sağlaması, erkeklerin ise 60 yaş şartını sağlaması da gerekir. Aynı zamanda bu kuraldan yararlanabilmek için sigortalılık başlangıç tarihinin 9 Eylül 1999 öncesi olması gerekir. Daha sonraki tarihlerde sigortalı olanlar ise 25 yıl ve 4500 gün prim şartıyla emekli olabilir.
Bazı hastalıklara ve kazalara bağlı olarak çalışma gücünü kaybeden sigortalılara malulen emekli olma hakkı tanınmıştır. Bunun için sigortalının sigortalılık süresi en az 10 yıl olmalıdır. Prim ödeme gün sayısı ise 1800 gün olmalıdır. Bu şartların yanı sıra sigortalı, meslekte kazanma gücünü en az %60 olacak şekilde kaybetmelidir. Tüm bu şartlar bir araya geldiğinde sigortalı malulen emekli olabilir.
Bakıma muhtaç çocuğu olan annelere de erken emeklilik hakkı verilir. 2008 yılından itibaren geçerli olmak üzere ağır engelli annelerine her yıl için yıpranma payı verilir. Yıpranma payı her sene için 90 gün olacak şekilde uygulanır. Engelli annesinin 20 yıl çalıştığını düşünürsek toplam yıpranma payı süresi 1800 gündür.
Doğum borçlanmasının kimler için geçerli olduğu ve hesaplama yöntemi gibi konular merak ediliyor. Öncelikle doğum borçlanmasında belirli şart ve kouşlları taşımak gerekmekte. Doğum borçlanmasından yararlanabilmek için doğumların ilk sigortalı olunan tarihten sonra gerçekleşmesi şartı aranıyor. İşte doğum borçlanması hesaplama yöntemi ve doğum borçlanması şartları...
Sigorta olmadan önce dünyaya gelen çocuklar için böyle bir borçlanma imkânı tanınmadığı biliniyor. Doğum borçlanması ayrıca her çocuk için 720 gün ile sınırlı olarak ifade ediliyor. Çocuğun doğumundan sonraki 2 sene içerisinde çalışılmayan süreler borçlanma ile kapatılabiliyor ve primler ise emeklilik hesabında kullanılabiliyor. Borçlanmanın gerçekleşebilmesi için o sürelerde çalışılmaması, yani primlerinin de ödenmemiş olması gerekmekte. Eğer doğumdan sonra çalışmaya başlandıysa, o süreleri borçlanmak da mümkün sayılamıyor.
Konu hakkında çokça merak edilen sorulardan biri "Daha az borçlanabilmek mümkün mü?" sorusu oluyor. Bu soruya "Evet." yanıtını verebiliriz. 1 çocuk için 720 gün, üst sınırı göstermekte. Yani isteyenler 30 gün de borçlanma hakkına sahip olabilmekte.
Geçtiğimiz 2022 yılı için günlük 69 TL ödeniyordu. Yani 3 çocuk için 2.160 gün x 69 TL ödeniyordu = 149.000 TL ödenecek miktar oluyor.
2023 yılı için ise günlük 107 TL ödenirken 3 çocuk için 2.160 gün x 107 TL ödeniyor = 231.000 TL ödenecek miktar oluyor.