No
Cümleler
Yakınma (Şikayet)
Sitem
Hayıflanma
Pişmanlık
Olasılık (İhtimal)
Tahmin (Sezgi)
Göster
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
1
B
2
C
3
D
4
B
5
C
6
B
7
D
8
A
9
C
10
B
1.C. - Çok verdin, yarısını al istersen. (Cümlede hem kinaye hem de azımsama var.)
D - Kitabın yalnızca 50 sayfasını mı okudun?
2- Üzüntü Cümleleri:
Örnekler:
1.A. - Söylediği son sözler kalbimi paramparça etti.
1.B. - Günlerdir ağlamaktan gözünde yaş kalmadı.
1.C. - Ne zaman Yahya Kemal Beyatlı'nın bu şiirini okusam hüzünlenirim.
1.D. - Onu öyle görünce ağlayacak gibi oldum.
1.E. - Annemden kısa süreliğine de olsa ayrılmak beni hep kederlendirir.
3- Kaygı / Endişe Cümleleri:
Örnekler:
1.A - Sabahtan beri telefonu kapalı. Başına bir şey gelmiş olmasın?
1.B. - Gelecek günlerin belirsizliği beni fazlasıyla endişelendiriyor.
1.C - Yaptığım hatanın farkında olsam da beni affetmeyecek diye kaygılıyım.
1.D - Ya oraya gittiğinde beni unutursa?
4- Sevinç Cümleleri:
Örnekler:
1.A. - Selma'dan gelen mektup keyfimi yerine getirdi.
1.B. - Onu yarım saat de olsa görmek beni mutlu etti.
1.C. - Yaşasın! Yaz tatiline sadece iki hafta kaldı.
1.D. - Çektiği kısa film ödül aldığı için etekleri zil çalıyor.
5- Pişmanlık Cümleleri:
Örnekler:
1.A - Aslı'ya o sözleri sarf ettiğim için kendimi asla affetmeyeceğim.
1.B.- Sözümü tutmayıp onu yarı yolda bıraktığım için çok pişmanım.
1.C. - Keşke yazdığım şiiri ona okusaydım.
Not: ''Keşke'' kelimesiyle kurulan her cümle pişmanlık cümlesidir. Keşke, istek bildiren cümlelerde de kullanılabilir.
Örnekler:
1.A. - Keşke şimdi ben de orada, sizinle beraber olabilseydim.
1.B. - Keşke ben de İstanbul'da yaşasam.
6- Beklenti Cümleleri:
Örnekler:
1.A. - Beni de doğum günü partisine çağırmasını beklerdim.
1.B. - Umarım en kısa zamanda istediğin işe girersin.
1.C. - Yarın aramanı bekleyeceğim.
1.D. - Gün boyu sipariş ettiğim kitapların gelmesini bekledim.
7- Ön Yargı Cümleleri:
Örnekler:
1.A. - Hiçbir yayın evinin kitabımı basacağını sanmıyorum.
1.B. - Hazal ile Ali'nin anlaşabileceklerini düşünmüyorum.
1.C. - Daha ilk görüşte onun kötü niyetli biri olduğunu anladım.
8- Şikayet Cümleleri:
1.A. - Eskiden her gün arar, halimizi hatırımızı sorardı.
1.B. - Dolabım o kadar küçük ki giysilerimin yarısı bile sığmıyor.
1.C.- Hala büyükleriyle nasıl konuşması gerektiğini öğrenememiş.
1.D. - Çarpık kentleşme ilçenin manzarasını mahvetti.
9- Sitem Cümleleri:
Örnekler:
1.A. - 10 yıldır arkadaş olmamıza rağmen bu gerçeği başkalarından öğreniyorum!
1.B. - O kadar merak etmiş olsaydın yanıma gelirdin.
1.C. - Attığım mesajlara cevap bile vermedi.
Cümleler, düşüncelerimizi bildirmenin yanı sıra duygularımızı da ifade edebileceğimiz yapılardır. Cümleleri, ifade ettikleri duyguya göre on dört başlık altında inceliyoruz:
Bir durumdan duyulan rahatsızlığın dile getirildiği, şikayet bildiren cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Gittiğinden beri hiç aramadı.
» On üç yaşına girdi, halen odasını toplamayı öğrenemedi.
» Nerede nasıl davranacağını bir öğrenebilse.
» Güzelim sahil kasabası iki yılda beton yığınına döndü.
» İnsanlar hâlâ uğradıkları haksızlıklara ses çıkarmıyor.
Geçmişte yapılamayanlar, elden kaçırılanlar için duyulan üzüntüye hayıflanma denir. Hayıflanma cümleleri, bir kişinin geçmişte yapamadığı bir işten dolayı duyduğu üzüntüyü anlatan cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Öğretmenin anlattıklarını keşke defterime yazsaydım.
» Hasta olmadan önce sağlığımın kıymetini bilseydim.
» Gençlikte bir güzel gezip eğlenmek varmış.
» Keşke param varken o evi de alsaydım.
Yapılan bir hata veya yanlış sonucunda duyulan üzüntüyü belirten cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Keşke ona bu sözleri söylemeseydim.
» Bu arabayı almamız bir hataydı.
» Buzlu yolda bu kadar hızlı araba kullanmamalıydım.
> Hayıflanma cümleleri ile pişmanlık cümleleri arasındaki fark şudur: Hayıflanma cümlelerinde yapılmayan bir işten dolayı duyulan üzüntü anlatılır, pişmanlık cümlelerinde ise yapılan bir işten dolayı duyulan üzüntü söz konusudur.
Bir kimsenin yaptığı bir hareketten veya söylediği bir sözden dolayı duyulan üzüntünün, öfkelenmeden yumuşak bir şekilde dile getirildiği cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Davete bir beni çağırmamışsın.
» Demek bana haber vermeden sinemaya gittiniz!
» İnsan, kendisine bunca emeği geçen insanı bir kere de olsa arayıp sorar.
» Bir yudum mutluluğu bize çok gördünüz.
» Buraya kadar geldin de bize uğramadın, aşk olsun!
> Sitem cümleleri ile yakınma cümleleri arasındaki fark şudur: Sitem cümlelerinde bir durumdan veya bir kişiden duyulan rahatsızlık kişinin kendisine söylenir, yakınma cümlelerinde ise bir durumdan veya bir kişiden duyulan rahatsızlık başkalarına anlatılır.
Bir kişi veya bir durumla ilgili belirli şart, olay ve görüntülere dayanarak önceden edinilmiş yargıları belirten cümlelerdir. Ön yargılar, olumlu veya olumsuz olabilir.
Örnek(ler)
» Bu işi kesinlikle başaramayacak. (Olumsuz ön yargı)
» Bu kitap bu yılın en çok okunan kitabı olacak. (Olumlu ön yargı)
» Ben zaten onun suçlu olduğunu baştan biliyordum.
» Bu çocuktan sana hayır gelmez.
» O takım bu sene de şampiyon olamaz.
Beklenmeyen bir durum karşısında ne yapacağını, nasıl davranacağını bilememe, hayrete düşme anlamı taşıyan cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Böyle ansızın gideceğini hiç düşünmemiştim.
» Sınav sonucunu çok yüksek beklerken düşük gelmesin mi!
» Ne, demek doktor oldun!
Geçmişte yaşanan günlerin tekrar yaşanma isteğini ya da bir yeri veya kişiyi görme isteğini dile getiren cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Yıllardır görmediğim köyüm burnumda tütüyor.
» Ah, nerede o eski İstanbul!
» Eskiden bayramlar bir başka kutlanırdı.
» Fırsat olsa da onu tekrar görebilsem.
» Dedemin yanında olabilseydim şimdi.
İstenen veya hoşa giden bir şeyin olmasıyla duyulan sevinci anlatan cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Yaşasın, sonunda tatil başladı!
» Üniversiteyi kazandığı için etekleri zil çalıyor.
» Yıllardır görmediği oğlunu görünce ayakları yerden kesildi.
Bir kişinin bir olay veya karşısındakinin durumu ya da çaresizliği karşısında bir şey yapamamayı ifade eden cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Sınavdan kötü not aldığımı görünce moralim bozuldu.
» O güzelim kadın, birkaç yılda çöküp yaşlandı.
» Zavallı adam, çocuklarını yetiştirebilmek için ne acılar çekti.
Olumsuz bir durumun gerçekleşme olasılığından dolayı duyulan kaygıyı anlatan cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Acaba yolda başlarına bir şey mi geldi?
» Bu kadar bekledik ama ya gelmezse…
Bir kişiye veya bir olaya değer vermeme, onu küçük görme, önemsememe, hafife alma anlamı taşıyan cümlelerdir.
Örnek(ler)
» O da güya okuyacak da adam olacak.
» Bu maçı kazanıp da şampiyon olacakmış.
» Sen kim, sanatçı olmak kim!
» Bacak kadar boyuyla bize kafa tutuyor.
Bir şeyin miktarca az olduğunu, yetersiz görüldüğünü ifade eden cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Bir tanecik mi ayakkabın var?
» Bu kadarcık ücretle çalışamam.
» Günlerdir çalışıyorsun, ne kadar az iş yapmışsın.
» Bu kadar pasta kime yeter.
Gerçekleşmesi beklenen davranış ve işleri bildiren cümlelerdir. Beklentiler bazen gerçekleşir bazen gerçekleşmez.
Örnek(ler)
» Sınavdan yüksek not almayı umuyorum.
» Annem doğum günümde bana en sevdiğim oyuncağı alacak.
» Bizi bu sefer daha sıcak karşılayacağını düşünmüştük. (Gerçekleşmemiş beklenti)
» Sözde beni de işe alacaktı. (Gerçekleşmemiş beklenti)
Yadsıma cümleleri, yapılan bir şeyin yapılmadığını, söylenen sözün söylenmediğini veya tanık olunan bir şeyin bilinmediğini ifade eden cümlelerdir.
Örnek(ler)
» Bütün bunları ben mi söylemişim!
» Kim demiş o camı benim kırdığımı!
» Ben hiç böyle bir şey yapar mıyım?
CÜMLEDE ANLAM KONUSUNUN DİĞER BAŞLIKLARI
⇒Neden-Sonuç (Sebep-Sonuç) Cümleleri Konu Anlatımı
⇒Amaç-Sonuç Cümleleri Konu Anlatımı
⇒ Koşul-Sonuç (Şart-Sonuç) Cümleleri Konu Anlatımı
⇒ Karşılaştırma Cümleleri Konu Anlatımı
⇒ Öznel ve Nesnel Yargılı Cümleler Konu Anlatımı
⇒ Doğrudan ve Dolaylı Anlatım Konu Anlatımı
⇒Örtülü Anlam Konu Anlatımı
⇒ Cümle Yorumlama Konu Anlatımı
⇒ Cümlenin İfade Ettiği Anlam Özellikleri Konu Anlatımı
⇒ Cümleye Hakim Olan Duygu Konu Anlatımı