Kahramanmara'n Pazarck ilçesinde saat 'de 7,7; Elbistan ilçesinde saat 'te 7,6 büyüklüünde deprem olurken, Gaziantep'te de büyüklükleri 6,4 ile 6,5 olan iki deprem meydana gelmiti. Gün boyu artç sarsntlar devam etti.
Öte yandan depremi birkaç gün önce tahmin ettii ileri sürülen Hollandal Frank Hoogerbeets tartmalarn odanda. Hatta pek çok haber sitesinde bir kez daha 'deprem kahini' yaktrmalar yapld.
Bu yaktrmalarn nedeni kendisini aratrmac ve gezegen geometrisi uzman olarak tantan Hoogerbeets'n 3 ubat'ta att tweette "Er ya da geç bu bölgede (Türkiye'nin Güney-Orta bölgesi, Ürdün, Suriye, Lübnan) 7,5 büyüklüünde bir deprem olacak" diye yazm olmas.
Bu tweet sonras Hoogerbeets'in depremi tahmin ettii yorumlar yapld. Öyle ki pek sitede biyografisi yaynland.
Ancak iin asl böyle deil.
Hoogerbeets, kendisini "sismik aktivite ile ilgili gök cisimleri arasndaki geometriyi izlemek için" bir aratrma enstitüsü olarak tanmlayan Solar System Geometry Survey'de aratrmac olduunu söylüyor. YouTube kanalndaki binlerce takipçisi ve düzenli olarak güncellenen web sitesiyle Frank Hoogerbeets gerçek bir sismolog olduu izlenimini veriyor.
Ancak sismolog, jeolog deil. Herhangi bir akademik ünvan da yok.
Bilim insanlarna göre Hoogerbeets'in kullandn söyledii yöntemin de bu bilim dallaryla ilgisi yok. O da zaten kendisini deprem heveslisi olarak tanmlyor.
Hoogerbeets, 11 veya 12 Aralk 'te "dünyay deitirecek büyüklükte" bir deprem olacan tahmin ettii bir kyamet videosunu Mars ve Uranüs'e dayandrmt. Yaklak 3 yl sonra; Aralk 'de yaklak 8 iddetinde deprem olaca savunmutu. Bu öngörüleri tutmaynca sosyal medyada alay konusu olmutu.
O dönem de Avustralyal bilim insan Bryan Gaensler, Hoogerbeets'in teorisinin hiçbir deeri olmadn söylemiti.
NEDEN KAHN YORUMU YAPILIYOR?
Peki, Hoogerbeets'in ad neden deprem kahinine çkt? Yani gerçekten Türkiye'deki depremi bildi mi?
Aslnda nedeni yukardaki örneklerden de görüldüü gibi açk. Hoogerbeets ve onun gibiler çok fazla tahminde bulunuyor. Onlarca yanl tahmin kimsenin dikkatini çekmiyor. Ancak doru gibi görünen bir tahmin olunca çok hzl bir biçimde yaylyor.
Independent'n haberine göre Hoogerbeets ve tutmayan tahminleri daha önce farkl ülkelerde de gündeme gelmiti.
San Diego'daki California Üniversitesi'nde ders veren jeofizik profesörü Duncan Agnew ylnda yapt bir açklamada Hoogerbeets'in tahminlerinin genellikle çok belirsiz olduunu söylüyor:
"Tahmin olarak dile getirdii sarsnt süreleri, bir ayn yaklak yarsn kaplyor. Dile getirdii olas depremlerin iddeti 6'ya kadar iniyor. Hemen hemen her gün bir yerde bunlardan bir tane oluyor"
Agnew ve meslektalarna göre Hoogerbeets'in deprem tahminlerinin doru çktn söyleyebilmesi için önce kulland metodunu kantlamas gerekiyor.
Agnew, öyle devam ediyor: Metodunun bir anlam ifade ettiini kantlamak için, tahminde bulunduu zaman aralklarnda dier zamanlardan daha fazla deprem olduunu göstermesi gerek.
ALGIDA SEÇCLK
Bu konuya ilikin Evrim Aac'nda daha önce "Dyson Lin Gibi Kiiler, Depremleri Nasl Önceden Tahmin Edebiliyorlar?" balkl bir makale yer almt. Evrim Aac yazar Samet Atda'a göre bu tarz durumlarda tuttuu sanlan birkaç tahmin, söz konusu kiiye ün getiriyor. Atda, yaanan durumu algda seçicilie balyor:
"Örnein Keskin Nianc Safsatas isimli bir safsataya düenler, çok sayda veri içinden benzer olanlara odaklanp, farkl olanlar görmezden geliyorlar. Lin de çok sayda tahminde bulunup, sadece tutanlar sosyal medyann geri bildirim döngüleri sayesinde popüler edildikçe, sanki "gerçekten de isabetli tahminleri varm gibi" alglanyor.
Dyson Lin'in "doru tahmin ve zafer" ilan ettii tahminlerinde yapt ise Cmbzlama Safsatas. Yani sadece ilgi çekici olan tahminlere odaklanp, tutmayanlar görmezden gelmek Hatta yakndan takip edenler, hatal tahminlerini geriye dönük olarak sildiini ve durmakszn yeni tahminlerle rastgele tutturma olasln arttrdn vurguluyorlar" (Makaleyi okumak için tklayn)
TESADÜFEN BR DEPREM DZSNDEN ÖNCE GELD
Son olay yani Hoogerbeets'in Kahramanmara depremini bildii yorumlar Newsweek'in de dikkatini çekmi.
Newsweek haberinde ABD Jeoloji Aratrma Merkezi'nin bir depremin saatini ve tarihini tahmin etmenin hiçbir yolu olmadn söylüyor.
USGS Deprem Tehlikeleri Program koordinatör yardmcs William Barnhart "Depremler tahmin edilebilir bir fenomen deildir. Hiç kimse bir depremin yerini, büyüklüünü ve zamanlamasn doru bir ekilde tahmin edemez" diyor.
Hoogerbeets'in tahminlerinin tesadüfen büyük bir deprem dizisinden önce geldiini belirten Barnhart, bölgenin deprem konusunda bilinen, sismik olarak aktif bir bölge olduunu söyledi ve öyle devam etti: Depremlerin gezegensel hizalanmalara veya dier güne sistemi fenomenlerine yant olarak meydana geldii önerisinin u anda kabul edilen hiçbir bilimsel deeri yok.
KARGO BEDAVA
Kurumsal Fatura
Peşin Fiyatına 6 Taksit!
Koleksiyona Ekle
Tahmini Kargoya Teslim: 9 gün içinde
favori
ÜRÜNÜN TÜM ÖZELLİKLERİ
Henüz Yorum Yazılmamış.
Orijinal Soru: Deprem en fazla ne kadar süre önceden fark edilebilir?
Merhaba,
Dünya üzerinde depremi önceden belirleyebilen bir teknoloji henüz yok. Buna yönelik yapılan bilimsel çalışmaların hiçbiri bilimsel camiada doğrulanamamıştır. Depremleri tahmin edebilmek için konumunu, aletsel büyüklüğünü ve gün ile saatini belirlemek gerekiyor. Üçünün de belirlenebildiği bir durumda deprem tahmininin yapılabildiği kabul edilebilir. Deprem tahmini yaptıklarını iddia edenlerin bu üç veriyi de doğru bir şekilde belirleyememektedirler.
Geçmişten bugüne birçok araştırma yapılmıştır bu konuda. Öncü depremler, hayvan davranışları, dalga hızlarındaki değişim, Radon gazı ölçümleri vb. bir çok gösterge incelenmiş ancak hiçbirinin tutarlı bir yöntem olmadığı görülmüştür. Bazı sismologlara göre yer kürenin sofistike yapısı sebebi ile depremin önceden kestirilmesi mümkün olmayıp bazılarına göre ise teknoloji henüz bunu mümkün kılmamaktadır. Hava olaylarının depremler ile korelasyonunu gösteren hiçbir bilgi bulunmamaktadır.
Depremlerin önceden belirlenmesi çok kısa süreler yani saniyeler içerisinde yapılabilmektedir. Bu da ancak doğalgaz sistemlerinin kapatılması gibi güvenlik önlemlerini tetiklemektedir. Deprem olduktan sonra ilk olarak P ve S dalgaları, sonrasında da asıl hasarı veren Rayleigh ve Love dalgaları oluşmaktadır. Deprem odağı ne kadar uzaksa, P ve S dalgaları ile Rayleigh ve Love dalgalarının arasındaki mesafe de artmaktadır. Sistemler ilk olarak P ve S dalglarını aldıktan sonra birkaç saniye veya dakikalar içerisinde uyarı yapabiliyor.
Patent alması da aletin bilimsel camiada kabul gördüğü anlamına gelmiyor. Bilimsel yöntemlerden geçmesi ve ispatlanabilir olması gerekmektedir.[1][1][1][2][3]
görüntülenme
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara DönEvrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın % okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki
Bugün Öğrendim ki
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bilim, hep birlikteyken güzel. 'te Evrim Ağacı'na destek olun!
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
Yeni yıl, yeni fırsatlar demek ve 'ten beklentimiz, bilimin Türkiye'nin her köşesine yayılması ve daha erişilebilir olması. Evrim Ağacı olarak, bu görevi yerine getirmek için gece gündüz demeden çalışıyoruz ve çalışmaya devam edeceğiz. Bizim milyarder sahiplerimiz yok, koca koca şirketler arkamızda durmuyor, herhangi bir elçilikten fon almıyoruz. Bizim sorumlu olduğumuz tek kişi var: Sizsiniz! Ve tabii ki sizin gibi yüz binlerce bilimsever. Biz, siz gibi bilimseverlerin maddi destekleri sayesinde Türkiye'nin en büyük popüler bilim platformu olduk ve aynen bu çizgide devam etmek istiyoruz. Eğer bize destek olursanız, bu yıl da bilimin Türkiye geneline yayılmasına katkı sağlamış olacaksınız. Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz arasına şimdi katılın.
Kreosus (₺)YoutubePatreonDiğer Yöntemler
Evrim Ağacı
Türkiye'deki bilimseverlerin buluşma noktasına hoşgeldiniz!
Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
“ Yeni bir bilimsel gerçek, karşıtlarını ikna edip onların ışığı görmesini sağlamakla bir zafer kazanmaz. Daha ziyade, bu karşıtlar nihayetinde ölürler ve yeni nesiller, gerçeklere alışık olarak büyür.”
Max Planck
Bilim İçin 30 Saniyeniz Var mı?
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim oluşumu. Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda avantajından biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak reklamların %'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş yapmanızı tavsiye ederiz).
Üye Ol
Giriş Yap
Üyeliğin AvantajlarıÇinli teknoloji şirketi Xiaomi, bundan bir süre önce bir deprem anında kullanıcıyı uyaran özel bir teknoloji geliştirdiğini duyurmuştu. Bu teknolojinin Çin'in 25 kentinde kullanılabildiğini ve bugüne kadar yapılan çalışmalarda büyüklüğü ve üzerinde olan en az 35 depremin tespit edildiğini söyleyen Xiaomi, şimdi ise bu teknolojinin kapsamının genişlediğini ve kullanıcıların bu sisteme dahil olarak olası depremlerin önceden tahmin edilebilmesi için yardımcı olabileceklerini söylüyor.
Xiaomi, deprem bildirim ve izleme sistemini akıllı telefonlardaki yerleşik sensörler ile mümkün kılıyor. Bunun için özel bir algoritma geliştiren şirket, böylelikle deprem anında kullanıcıyı uyarıyor. Ancak bu algoritmanın son hali, sismik verilerin hesaplanmasını da sağlıyor. Eğer bu hesaplamaların sonucu bir depremin habercisi ise kullanıcılar, deprem olacağına dair bir uyarı alıyorlar. Xiaomi, bu teknolojinin Chengdu Yüksek Teknoloji Afet Azaltma Araştırma Enstitüsü ile birlikte geliştirildiğini ifade ediyor.
Xiaomi, geliştirdiği deprem izleme sistemine çok güveniyor. Hatta Xiaomi'ye göre bu teknoloji, Çin'in ulusal deprem izleme ve erken uyarı ağını eksiksiz bir hale getirecek. Üstelik yeni kullanıcılar bu sisteme dahil oldukça ve sistemin kullanılabilirliği arttıkça, Çin'deki depremler önceden tahmin edilbilir olacak. Ancak şu an için bu teknolojinin ne kadar doğru bir şekilde çalıştığı net değil. Uzmanlar, bağımsız kurum ve kuruluşların bu teknolojiyle ilgili testler yapılması gerektiğine inanıyorlar.
Xiaomi'nin deprem bildirim ve erken uyarı sisteminin amacı, depremin yıkıcı etkisini azaltmak. Bu noktada yapılan bazı araştırmalar, depremin 20 saniye önceden bilinmesinin, etkinin yüzde 63 oranında azaltılabileceğini ortaya koyuyor.