Edebiyat 9 Sınıf Kafiye Redif Test

Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler>Soru Bankası Test Soruları >Türkçe Test Soruları Soru Bankası

ŞİİR TÜRLERİ TEST KAFİYE TÜRLERİ TEST UYAK ÖLÇÜ TEST (2) (TÜRKÇE TESTİ, TEST SORULARI SORU BANKASI)

1)

Garibim, namıma Kerem diyorlar

Aslımı el almış harem diyorlar

Hastayım derdime verem diyorlar

Maraşlı Şeyhoğlu Satılmışım ben

Yukarıdaki dörtlük için hangisi doğrudur?

A) lar: redif;            diyor: zengin uyak

B) redif yoktur;       diyorlar: zengin uyak

C) diyorlar: redif;    rem: zengin uyak

D) em: redif;           diyorlar: zengin uyak

2)

Ey özün insan bilen

Var edep öğren edep

Ey edep erken bilen

Var edep öğren edep

Dörtlüğün tür özelliği hangisidir?

A) Lirik

B) Epik

C) Satirik

D) Didaktik

3)

Kaçır beni âhenk, al beni birlik

Artık barınamam gölge varlıkta

Ver cüceye onun olsun şairlik

Şimdi gözüm büyük sanatkârlıkta

(Necip Fazıl)

Yukarıdaki dörtlüğün uyak örgüsü ve uyak türü aşağıdakilerden hangisidir?

A)Çapraz uyak-tam uyak

B)Çapraz uyak-zengin uyak

C)Düz uyak-zengin uyak

D)Sarmal uyak-yarım uyak

4)

Tohum saç, bitmese toprak utansın!

Hedefe varmayan mızrak utansın!

Hey gidi küheylân, koşmana bak sen!

Çatlarsan, doğuran kısrak utansın!

(Necip Fazıl Kısakürek)

Yukarıdaki dörtlükle ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B)Redif kullanılmıştır.

C)Zengin kafiye kullanılmıştır.

D)Tohum kişileştirilmiştir.

5)

Kar suyundan süzen çeşme göl olmaz

Gül dikende biter, diken gül olmaz

Dız dız eden her sineğin bal’olmaz

Peteksiz arının balı yalandır.

Dörtlüğün ilk üç mısrasında hangi çeşit uyak kullanılmıştır?

A)Tam uyak

B)Yarım uyak

C)Zengin uyak

D)Cinaslı uyak

6)

Saçında çoğalmış aklar

Soluk  bir çizgi dudaklar

Neden bu çökük yanaklar

Üstünden yaşlar akıyor

Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Düz uyak kullanılmıştır.

B) Redif vardır.

C) Zengin uyak kullanılmıştır.

D) 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

7.

Mecliste arif ol kelamı dinle

El iki söylerse sen birin söyle

Elinden geldikçe iyilik eyle

Hatıra dokunup yıkıcı olma

Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B) Sarmal uyak düzenine sahiptir.

C) Redif vardır.

D) Sesteş sözcük vardır.

8-

Koyun meler, kuzu meler

Sular hendeğine dolar

Ağlayanlar bir gün güler

Gamlanma gönül gamlanma

Yukarıdaki şiirin ikinci ve üçüncü dizelerindeki uyak çeşidi, hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Yarım uyak-redif

B)Tam uyak-redif

C)Zengin uyak – redif

D) Cinaslı uyak-redif

9- Şiirde  verilmek istenen  duyguya………….; şiirde  mısra sonlarındaki  ses benzerliğine …………….. denir.

Yukarıdaki  cümlede  boş yerleri  uygun  sözcüklerle  tamamlayınız.

A) konu –uyak

B) tema  -uyak

C) redif –uyak

D) uyak –cinas

Bu vatan toprağın kara bağrında

Sıradağlar gibi duranlarındır.

Bir tarih boyunca onun uğrunda

Kendini tarihe verenlerindir.

Yukarıda verilen dörtlük konusuna göre hangi şiir türüne girer?

seafoodplus.info Şiir

seafoodplus.infoik Şiir

seafoodplus.info Şiir

seafoodplus.infoal Şiir

11)Bir düşünceyi, bir bilgiyi aktarmak amacıyla yazılan öğretici şiirler ………….. ; doğa güzelliklerini, çobanların doğadaki yaşantılarını  işleyen şiirlere …….. denir.

Yukarıdaki  boşluklar aşağıdakilerden hangileriyle doldurulmalıdır?

A)Epik Şiir- Lirik  Şiir

B)Lirik Şiir- Satirik Şiir

C)Didaktik Şiir- Pastoral Şiir

D)Didaktik  Şiir- Epik Şiir

12)

Yiğit olan yiğit kurt gibi bakar,

Düşmanı görünce ayağa kalkar,

Kapar mızrağını meydana çıkar,

Yiğidin ardında duran olmalı”.

Yukarıdaki şiir türü ve şiirdeki uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Lirik şiir – Tam uyak

B) Didaktik şiir – Zengin uyak

C) Epik şiir – Zengin uyak

D) Epik şiir – Yarım uyak

13)

Yunus okur diller ile

Ol kumru bülbüller ile

dizeleri için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Tam uyak ve redif vardır.

B) Zengin uyak vardır.

C) Yarım uyak ve redif vardır.

D) Zengin uyak ve redif vardır.

14)

Dünyaya geldiğim anda.

Yürüdüm aynı zamanda.

İki kapılı bir handa.

Gidiyorum gündüz gece.

Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

I ) Uyak düzeni aaab’ dir.

II ) Yarım uyakla yazılmıştır.

III ) 8’ li hece ölçüsü kullanılmıştır.

IV ) Redif vardır.

A) I

B) II

C) III

D) IV

15)

Çukurova bayramlığın giyerken

Çıplaklığın üzerinden soyarken

Şubat ayı kış yelini kovarken

Cennet demek sana yakışır dağlar.

Bu dörtlükte aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü bir nitelik vardır.

A)Didaktik

B)Epik

C)Pastoral

D)Lirik

Kafiye, Uyak Bilgisi Konu Testi

1.
Sen akşamlar kadar büyülü sıcak
Rüyalarım kadar sade, güzeldin
Baş başa uzandık günlerce ıslak
Çimenlerinde yaz bahçelerinin
Bu dörtlükteki uyak türü, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cinaslı uyak  B) Zengin uyak C) Yarım uyak D) Tam uyak E) Redifli uyak

2.
Biliyorum gölgede senin uyuduğunu
Bir deniz mağarası kadar kuytu ve serin
dizeleriyle;
I. bir ağır öğle sonu
II. hazların âleminde
III. yüzünde bir tebessüm
IV. yumulmuş kirpiklerin
sözlerinin tümünü kullanarak “sarma (sarmal) uyak” düzeninde anlamlı bir dörtlük kurmak istesek,
son iki dizeyi aşağıdakilerden hangisi oluşturur?
A)
II. ile IV.
III. ile I.

B)
II. ile III.
I. ile IV.

C)
III. ile I.
II. ile IV.

D)
I. ile III.
II. ile IV.

E)
IV. ile II.
III. ile I.

3. Aşağıdakilerden hangisi “pastoral” şiirden alınmış olabilir?
A) Neydi yüreklerimizi böyle bunaltan,
Böyle kemiren beynimizi ağır ağır
Ve neydi sıkıştıran soluklarımızı neydi?
B) Bakakalırım giden geminin ardından
Serde erkeklik var
Ağlayamam
C) Bir tek yaprak veren dalın boynun burarlar
Bir tek meyve veren dalı keserler
İnsan dediğin bir buğday tarlası gibi olmalı
D) Açar solar türlü çiçek
Kimler gülmüş kim gülecek
Murat yalan ölüm gerçek
Dostlar beni hatırlasın
E) Ben çeker giderdim
İkindi vakti çıkan imbatla
Mesela mesela
Telli direklerin ardından
Kırlarda uyuyakalırdım

4. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, “yarım uyak” vardır?
A) Aldım aşkın tüfeğin, vurdum birkaç karaca
Dünyada bir yâr sevdim, kaşı gözü karaca
B) Değişti günler, değişti devran
Ne olur uyan, haydi artık uyan
C) Şimdi yaşlı gözler bir pınar gibi
Yaslı gönüllere dünya dar gibi
D) Gökyüzünde turnam bölüktür bölük
Ayrılık elinden ciğerim delik
E) Düşmanın sitemi yürekler ezer
İnsan bu kahr ile canından bezer

5. Gözümde bir damla su deniz olup taşıyor
Çöllerde kalmış gibi yanıyor, yanıyorum
Bütün gemicilerin ruhu bende yaşıyor
Başımdaki gökleri bir deniz sanıyorum
Bu dizelerle ilgili olarak, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Nazım biçimi “koşma”dır.
B) Uyak dizilişi “çapraz uyak”tır.
C) 2. ve 4. dizeler arasında tam uyak vardır.
D) 7 + 7 = 14&#;lü hece ölçüsüyle yazılmıştır.
E) Duyguların anlatımında benzetmelerden yararlanılmıştır.

6. Dostlarım, toplanın öldüğüm zaman
Riyayı o günlük bir yana atın
Tutunuz tabutun bir kenarından
Bir derin çukura beni fırlatın
(riya: ikiyüzlülük)
Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Çapraz uyak kullanılmıştır.
B) 11’li hece ölçüsüyle 6+5 duraklı olarak söylenmiştir.
C) Birinci dize ile üçüncü dize arasında tam uyak
vardır.
D) İkinci dize ile dördüncü dize zengin uyaklıdır.
E) İkinci dize ile dördüncü dizede kullanılan (-ın) eki rediftir.

7. Ak kuğular sökün etti yurdundan
Koç yiğitler yatamıyor derdinden
Sabah namazında, belen ardından
Saydım altı güzel indi pınara
Üçü orta boylu güzeldir güzel
Üçü uzun boylu gözlerin süzer
Dedim: Akça ceren gölde ne gezer
Ak kınalı keklik indi pınara
Bu şiir için aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
A) Nazım birimi dörtlüktür.
B) Uyakları aaab – cccb dizilişindedir.
C) On birli hece ölçüsü ile yazılmıştır.
D) Nazım biçimi, destandır.
E) Yalın ve açık bir dil kullanılmıştır.

8. Aşağıdaki beyitlerden hangisinde redif yoktur?
A) Elvan çiçeklerden takma başına
Kudret kalemini çekme kaşına
B) Sakin koyu, şen cepheli kasrıyla Küçüksu
Ardında vatan semtinin ormanları kuytu
C) Bütün gece yol alırken tehlikeler içinde
Ellerimi unutmuşum kardeşimin dizinde
D) Bir gün deniz ölgündü bir oltayla balıkta
Kuşlar gibi yalnız, yapayalnızdım açıkta
E) Koca Balkanlardan çıkar da gelir
Geçtiği yerleri yıkar da gelir

9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde &#;cinaslı uyak&#; vardır?
A) İzmir&#;in içinde gül ile diken
Kör olsun dikeni yoluma diken
B) Bir taraf bahçe, bir tarafta dere
Gel, uzan sevgilim benimle yere
C) Güvenme âlemde gençliğe çağa
Gel gönül yapışma çürük bardağa
D) Yüzü benziyordu bahar ayına
Kaşları can yakan aşkın yayına
E) Artık uçar camlarda serseri kelebekler
Gölgeler kırık dökük&#; Sanki bir şeyler bekler

I. Her nefeste eyledik yüz bin günah
Bir günaha etmedik hiçbir gün ah
II. Hatırlar bir gün, camı açtığını
Duran bir bulutu, bir kuş uçtuğunu
III. Dalgın duyuyor rüzgârın âhengini dal dal
Baktım süzülüp geçti açıktan iki sandal
IV. Beni gözledi kavak
Geceleri haykırarak
Bu numaralanmış dize gruplarındaki uyakların türleri, aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru verilmiştir?
A) Cinaslı – yarım – tam – zengin
B) Cinaslı – yarım – zengin – tam
C) Zengin – tam – cinaslı – tam
D) Tam – yarım – zengin – tam
E) Cinaslı – tam – yarım – zengin

Aşağıdakilerden hangisinde zengin uyak kullanılmıştır?
A) Bahçesinde sevdiğin çiçekler kalmadı
Onlar bile bize yâr olmadı
B) Bir çoban parçasısın olmasan bile koyun
Daima eğeceksin başkalarına boyun
C) Bir elim kalem tutmuş yazı yazar
İki elinde kazma, toprağı kazar
D) Karac’oğlan der ki kendim öveyim
Taşlar alıp kara bağrım döveyim
E) Yürü güzel yürü yolun basmazlar
Güzel sevmiş deyi çekip asmazlar

Güzellerin bahçesinde açılan
Lâle midir sümbül müdür gül müdür
Beyaz gerdanına inip saçılan
Zülüf müdür kâkül müdür tel midir
(Gevheri)
Bir “koşma”dan alınan bu dörtlükte, aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Redif
B) Tam uyak
C) Benzetme (teşbih)
D) Çapraz uyak
E) Cinas

Tüm “fabller”, “manzum öyküler” bu şiir türünün içinde yer alır. Kutadgu Bilig, Atabetü’l Hakayık, Âşık Paşa’nın “Garipname”si &#; &#; &#; &#; şiir sayılır.
Yukarıda boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) didaktik B) lirik C) pastoral D) epik E) dramatik

Halk şiirinde mani, koşma, semai, türkü; Divan şiirinde gazel, şarkı; Batı edebiyatında sone, terza rima biçimlerindeki nazım ürünleriyle dile getirilen ve akıldan çok hayal gücüne, duygusallığa seslenen, sevgiyi, yaşama sevincini, gurbeti, özlemi işleyen şiirlere &#; &#; &#; &#; denir.
Parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) didaktik şiir B) lirik şiir C) epik şiir
D) dramatik şiir E) pastoral şiir

Tabiatla haşır neşir
Kırlarda geçen ikindi vakti
Sakin, dinlenmiş, rahat
Bir gün daha geçti
Bu dizelerde, aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü bir nitelik vardır?
A) Didaktik B) Pastoral C) Epik D) Dramatik E) Lirik

Aşağıdaki dizilerin hangisi, bütünüyle Divan edebiyatının nazım biçimlerinden oluşmamıştır?
A) Gazel – kaside – kıt’a – tuyug
B) Mersiye – müstezat – şarkı – rubai
C) Terkib-i bent – tevhid – varsağı – şathiye
D) Rubai – tuyug – musammat – şarkı
E) Gazel – rubai – şarkı – mesnevi

Ağacınız yapraklarla donanır
Taşlarınız bir birliğe inanır
Tüm çiçekler bağrınızda gönenir
Pınarınız çağlar akışır dağlar
Bu dizelerde, aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü bir nitelik ağır basmaktadır?
A) Satirik   B) Dramatik   C) Didaktik   D) Epik   E) Pastoral

Dağ başını efkâr almış
Gümüş dere durmaz ağlar
Gözyaşından kana kesmiş gözlerim
Ben ağlarım, çayır ağlar, çimen ağlar
Bu dörtlük için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Acı bir olayın etkisiyle söylenmiştir.
B) Kişileştirme sanatına başvurulmuştur.
C) Benzetmeye yer verilmiştir.
D) Ölçülü ve uyaklıdır.
E) III. dizede sebep–sonuç birlikte verilmiştir.

Hürüm derim, eskisinden daha hür
Zincirle bağlansa da ayağım
Şimdikinden daha ferah görünür
Zindanın olsa bile durağım
Bu dizelerdeki uyak örgüsü ve uyak türü, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Düz uyak – tam uyak
B) Çapraz uyak – zengin uyak
C) Çapraz uyak – tam uyak
D) Sarma uyak – tam uyak
E) Sarma uyak – zengin uyak

Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken
Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz
Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz!
Bu dörtlük için, aşağıdakilerden hangisinin söylenmesi yanlış olur?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) I. ve III. dizeler tam uyaklıdır.
C) II. ve IV. dizeler yarım uyaklıdır.
D) Seslenmeye yer verilmiştir.
E) Didaktik şiir özellikleri taşımaktadır.

1.D 2.A 3.E 4.D 5.A 6.D 7.D 8.B 9.A B B E A B B C E D C C

Uyak (kafiye), genellikle dize sonlarında bulunan ve görevleri farklı olan ses veya ek benzerlikleridir. Mısra sonlarında bulunan aynı görevdeki ses, ek ve kelime tekrarlarına ise redif denir.

Her yalana kanmışım
Her söze inanmışım
Ben artık sevgiden de
Bıkmışım usanmışım
(Orhan Seyfi Orhon)

Yukarıdaki dizelerin sonlarında bulunan &#;kanmışım, inanmışım ve usanmışım&#; sözcükleri arasında hem kafiye hem redif vardır. &#;an&#; sesleri uyak, &#;-mış -ım&#; ekleri ise rediftir.

Uyak, Türk şiirinin en eski örneklerinde bile bir ahenk unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak &#;lı yıllarda “ölçü ve uyak gibi kuralların şaire duygularını anlatmakta ayak bağı olduğu&#; görüşü ortaya atılmış ve başta Garipçiler (Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday, Oktay Rıfat Horozcu) olmak üzere birçok şair, şiirde ahengi başka yollarla sağlamayı tercih etmiştir. Bu görüş günümüzde de birçok şair tarafından benimsenmektedir.

Uyak çeşitleri

Uyak, birbirine benzeyen seslerin sayısına göre beş çeşittir:

Yarım uyak: Sadece bir harfin (sesin) benzeşmesiyle oluşan kafiyeye yarım uyak denir.
Ecel büke belimizi
Söyletmeye dilimizi
Hasta iken halimizi
Soranlara selam olsun

Bu dörtlükte “-imizi&#; ekleri rediftir. “Bel, dil, hâl&#; kelimelerindeki &#;l&#; sesleri ise yarım uyaktır. Oluşma yerleri (ağızdaki şekillenme noktaları) birbirine yakın olan ünsüzler de yarım uyak sayılır:
Yaz gelir de heveslenir bitersin
Güz gelince başın alır gidersin
Yavru niçin boynun eğri tutarsın
Senin derdin benden beter menevşe
Bu dörtlükte, “bitersin, gidersin, tutarsın&#; sözcüklerindeki “-ersin, -arsın&#; ekleri redif, “t, d&#; ses benzerlikleri ise yarım uyaktır.

Tam uyak: Biri ünlü diğeri ünsüz olmak üzere iki ses benzerliği ile oluşan uyağa tam uyak denir.
Ben gideyim yol gitsin, ben gideyim yol gitsin;
İki yanımdan aksın bir sel gibi fenerler.
Tak, tak, ayak sesimi aç köpekler işitsin;
Yolumda bir tak olsun zulmetten taş kemerler.
“-sin&#; ve “-ler&#; ekleri aynı görevdeki ekler olduğu için rediftir. &#;Git, işit&#; kelimelerindeki “-it&#; sesleri ile “fener, kemer&#; kelimelerindeki “-er&#; sesleri tam uyaktır.
Bir gece yarısı ay suya düşer
Çöllerde bir ceylan pusuya düşer
Çimenler üstünde üç beş damla kan
Gözünü nefretle kapatır ceylan
Çırpınır ağzında bir demet kekik
Kör avcı her şeye çekilmez tetik
Bu dizelerde ise &#;su, an, ik&#; ses benzerlikleri ile tam uyak yapılmıştır.

Zengin uyak: En az üç sesin benzerliği ile oluşan uyağa zengin uyak denir.
Bir âlem ki gökler boru içinde
Akıl almazların zoru içinde
Üst üste sorular soru içinde
Bu dizelerdeki renkli yazılmış sesler zengin uyağı oluşturmaktadır.

Tunç uyak: Birbiri ile uyaklı sözcüklerden biri, diğerinin içinde aynen yer alırsa buna da tunç uyak denir.
Bastığın yerleri &#;toprak&#; diyerek geçme, tanı
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı

Cinas (cinaslı uyak): Aynı seslerden oluşan fakat farklı anlamları karşılayan kelimelerle yapılan uyağa cinaslı
uyak denir. Cinas bir kelimenin tekrarı değildir. Aynı kelimenin tekrar edilmesine uyak değil, redif denildiğini öğrenmiştiniz.
Kalem böyle çalınmıştır yazıma
Yazım kışa uymaz kışım yazıma

Bu beyitteki &#;yazıma&#; kelimeleri birinci mısrada yazmak fiiliyle, ikinci mısrada ise yaz mevsimiyle ilgilidir. Yazımları aynı, anlamları farklı kelimelerle yapılan bu kafiye türüne cinaslı kafiye adı verilir.

Uyak şeması ve çeşitleri: Şiirler uyaklanış ve benzer seslerin sıralanışı bakımından üçe ayrılır:

Düz Uyak: Uyaklı kelimeler aaaa, aabb, aaxa veya aaab şeklinde sıralanmışsa buna düz uyak denir.

Hiç anılmaz olmuş atalar adı a
Beşikte bırakmış ana evladı a
Kırılmış yetimin kolu kanadı a
Zulüm pençesinden aman kalmamış b

Çapraz Uyak: Uyaklı kelimeler abab şeklinde sıralanmışsa buna çapraz uyak denir.

Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında, a
Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum b
Yolumun karanlığa saplanan noktasında a
Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum b

Sarma Uyak: Uyaklı kelimeler abba şeklinde sıralanmışsa buna sarma uyak denir. Şu örneği inceleyiniz.

En son Bektaş Ağa çöktü diz üstü a
Titrek elleriyle gererken yayı b
Her yandan bir merak sardı alayı b
Ok uçtu, hedefin kalbine düştü a

1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin uyak kullanılmıştır?

A) Bir parça uzaklaş kederlerinden

Bir ruh gülümsüyor gibi derinden

B) Yan yana sessizce mevsimle keder

Esen rüzgârlara sen kendini ver

C) Bütün burçlarıyla uzanmış gece

Zihnin eşiğinde ürkek düşünce

D) Varsın bahçelerde rüzgâr gezinsin

Yağmur ince ince toprağa sinsin

E) Güç bele bir bilet aldım gişeden

Yolculuk başladı Haydarpaşa'dan

2. Kirpiğine sürme çek

Kına yak parmağına

Bu yıl yaşın girecek

Kız, gelinlik çağına

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Çapraz uyak düzeniyle yazılmıştır.

B) Adeylem kullanılmıştır.

C) 7'li hece ölçüsü kullanılmıştır.

D) Tam uyak kullanılmıştır.

E) Ünsüz yumuşamasının birden çok örneği vardır.

3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde hem redif hem kafiye kullanılmıştır?

A) Yas tutma dağılmış diye kuşlarla çiçekler

Onlarla giden günlerimiz dönmeyecektir

B) Başında şakladıkça, atlıların kırbacı

Anla ki her gün sana hız veriyor bir acı

C) Kimi esti başucumdan yel gibi

Kimi sızdı bir toprağa sel gibi

D) Gönlümde kovalar eskiden beri

Sarışın kumralı, kumral esmeri

E) Rıhtım boyu sonsuz bir üzüntüyle karaltı

Mazi gibi sislenmiş Emirgan, Çınaraltı

4. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif yoktur?

A) Sanırım, insanların her suçunda ben varım

Günüh bir uzun kervan, ta ucunda ben varım

B) Bir ufuk ki ne Mecnun varabildi, ne Ferhad

Bir ufuk ki, ilahi Sırrı bekleyen serhad

C) Akıl akıl olsaydı ismi gönül olurdu

Gönül, gönlü bulsaydı bozkırlar gül olurdu

D) Mutlu adam, dünyayı bir acı gurbet bilen

Öz vatan pınarından, ölümü şerbet bilen

E) Anlamak yok çocuğum, anlar gibi olmak var

Akıl iç İn son tavır, saçlarını yolmak var

5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yarım kafiye kullanılmamıştır?

A) Aşkın âşıklar öldürür

Tecelli ile doldurur

B) Ben dost ile dost olayım

Canımı feda kılayım

C) Dünyaya gelen göçer

Bir bir şerbetin içer

D) Dünyaya çok gelip gittim

Kudret ününü işittim

E) Âşık oldum şu ay yüze

Nazar kıldım kara göze

6. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif yoktur?

A) Artarak gönlümün aydınlığı her saniyede

Bir mehabetli sabah oldu Süleymaniye'de

B) Kimi hindu, kimi yamyam, kimi bilmem ne bela

Hani tauna da zuldür bu rezil istila

C) Ağacı kıskanırım yemiş yüklü dalı var

Bahar olsun, güz olsun ne güzel masalı var

D) Yarın elbet bizim, elbet bizimdir

Gün doğmuş, gün batmış, elbet bizimdir

E) Şimdi başka zaman, başka bahçeden

Kerpiçten oyulmuş bir pencereden  

7. Yaşamaz ölümü göze almayan,

Zafer, göz yummadan koşana gider.

Bayrağına kanın alı çalmayan,

Gözyaşı boşana boşana gider

Aşağıdakilerden hangisi bu dizelerden çıkarılamaz?

A) Epik unsurlar içerir.

B) Uyak örgüsü çaprazdır.

C) Rediflerden yararlanılmamıştır.

D) Birinci ve üçüncü dizelerde tam kafiye kullanılmıştır.

E) Hece ölçüsü ile yazılmıştır.

8. Uyuşamayız, yollarımız ayrı;

Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi;

Senin yiyeceğin kalaylı kapta;

Benimki arslan ağzında,

Sen aşk rüyası görürsün, bense kemik.

Aşağıdakilerden hangisi bu dizelerden çıkarılamaz?

A) Serbest ölçü ile yazılmıştır.

B) Ulama vardır.

C) Satirik şiir türündedir.

D) Yalın bir dille söylenmiştir.

E) Ahenk rediflerle sağlanmıştır.

9. Bıçak soksan gölgeme

Sıcacık kanım damlar

Bu dizelerden sonra aşağıdaki dizelerden hangisi getirilirse dörtlük, çapraz kafiye ölçüsüyle yazılmış olur?

A) Kapalı bütün camlar

Ses gelmiyor sesime

B) Hayat mayat diyorlar

Benim gözüm mayatta

C) Yer dumanmış ne çıkar

Duman dolu asuman

D) Gir de bir bak ülkeme

Başsız başsız adamlar

E) Bekletme Yunus'um, bozuldu bağlar

Düşüyor yapraklar, geçiyor çağlar

 (I) İslam etkisine girildikten sonra aydınlar Arap ve Fars edebiyatının etkisinde kaldı. (II) Özellikle Fars edebiyatı, Türk sanatçılarını oldukça etkiledi. (III) Bu edebiyatta kullanılan aruz ölçüsüyle şiir yazma çabaları da bu sıralarda başladı. (IV) Dizelerdeki hecelerin sayısına bağlı olarak düzenlenen bu ölçü Türkçe sözcüklere pek uygun gelmedi. (V) Bu yüzden şiire hızla yabancı sözcükler de girmeye başladı.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

Aşağıdaki beyitlerden hangisi ötekilerden farklı bir ölçüyle söylenmiştir?

A) Zeybeğimi birkaç kızan vurdular

Çukurda üstüne taş doldurdular

B) Odası mühürlü, girilemez mi

Şu ters akan sular çevrilemez mi

C) Beyni tırmık tırmık, pençelere sor

Mevsim niçin ölgün, bahçelere sor

D) Teşbihi dökülmüş, aranır nine

Balonu yok, ağlar çocuk haline

E) Söndürün lambayı uzağa gideyim

Nurdan bir şehir ruhum, dur, seyredeyim

Aşağıdakilerden hangisine bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?

A) Aruz ölçüsünde görülen kusurlardan biri olan imale, kısa hecenin uzun okunmasına denir.

B) Sessizle biten bir sözcükten sonra sesliyle başlayan bir sözcük gelirse, iki sözcük arasında ulama yapılır.

C) Hece ölçüsünde bir dizenin kimi yerlerde bölünerek vurgulanmasına durak denir.

D) Bir şiirde birinci ve dördüncü dizelerin kendi arasında; ikinci ve üçüncü dizelerin kendi arasında kafiyelenmesi sonucunda sarma uyak düzeni oluşur.

E) Dize sonlarındaki ses benzerliğinin sadece rediflerle sağlandığı, kafiyenin kullanılmadığı şiirlerde kafiye örgüsünden söz edilemez.&#;

CEVAP ANAHTARI

1-A  2-B  3-C  4-B  5-D  6-B  7-C  8-E  9-D  D  E  E

Sularda uzun uzun baktım ayın izine,

Hani başım düşerdi bir sevgili dizine!

Dedim: yirmi yaşının ay ışığı değil bu.

Bu dizelerle İlgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Düz kafiye düzeni vardır.

B) Hece ölçüsü kullanılmıştır.

C) Redif kullanılmıştır.

D) Tam kafiye kullanılmıştır.

E) İntak (konuşturma) sanatı vardır

 

2. Gözlerinde aksi, bir derin hiçin

Kanadın yayılmış çırpınmak için

Bu kış yolculuk var diyorsa için

Beni de yanına al, anneciğim

Yukarıdaki dörtlüğün kafiye türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cinaslı kafiye   B) Çapraz kafiye   C) Tam kafiye   D) Yarım kafiye   E) Zengin kafiye

 

3. İşkence yaptıkça bana gülerdi

Bunda yalan yoktur herkes de gördü

Bir çekirdek verdim dört bostan verdi

Benim sadık yârim kara topraktır

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hece ölçüsü kullanılmıştır.

B) Düz kafiye düzeni kullanılmıştır.

C) Ulama vardır.

D) Ünsüz benzeşmesi vardır.

E) Kişiselleştirme sanatına başvurulmuştur

 

4. Ahenk unsurlarından olan zengin kafiye, ikiden fazla sisin tekrarıyla oluşturulur.

Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?

A) Reyhani'yem aşka yanmışam gayet

Özlediğim yere geldim nihayet

B) Edep gerektir kula

Her işi temiz ola

C) Gün ikindi akşam olur

Gör ki başa ne gelir

D) Bu âlem-i fanide ne mir ü gedayız

Alalarla alalanırız pest ile pestiz

E) Dedim dilber sana yazılı kanım

Dedim niçün dersin benüm sultanım

 

5. Şiirlerde bir ahenk oluşturmak için mısra sonlarında aynı görev ve anlamdaki kelime ve seslerin tekrar edilmesine ne ad verilir?

A) Nakarat   B) Redif   C) Kafiye   D) Vezin   E) Aliterasyon

 

6. "Mısra sonlarındaki yazılışları ve görevleri aynı olan ses, ek ve kelime tekrarlarına redif denir."

Bu açıklamaya göre aşağıdaki dizelerin hangisinde redif vardır?

A) O zaman başından aşkındı derdi,

Mermeri oyardı, taşı delerdi.

B) Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi.

Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi.

C) Vefasız Aslı ya yol gösteren bu,

Kerem'in sazına cevap veren bu.

D) Gönlümü Maraşlının yaktı kara haberi.

Aradan yıllar geçti işte o günden beri

E) Ne şair yas döker, ne âşık ağlar.

Tarihe karıştı eski sevdalar.&#;

 

7. Şiirlerde, aynı veya yakın ünlülerin bir ahenk oluşturacak biçimde tekrarlanmasına &#;- denir.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) aliterasyon   B) asonans   C) ahenk   D) redif   E) kafiye

 

8. Fatih'te yoksul bir gramofon çalıyor

Eski zamanlardan bir cuma çalıyor

Durup köşe başında deliksiz dinlesem

Sana kullanılmamış bir gök getirsem

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Redif kullanılmıştır.

B) Ünlü daralması vardır.

C) Ünsüz benzeşmesi kullanılmıştır.

D) Düz uyak düzeni vardır.

E) Kafiye kullanılmamıştır.

 

9. Avuçlarımla ben serptim

Gökyüzüne yıldızları

Durup sonra da seyrettim

Gün batınca akşamları

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İsim tamlaması kullanılmıştır.

B) Edat (ilgeç) kullanılmıştır.

C) Bağlaç kullanılmıştır.

D) Çapraz uyak düzeni kullanılmıştır.

E) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

 

 O gün gelsin neşemiz tazelensin de gör

Dünyayı hele sen bir barış olsun da gör

Seyreyle gülü bülbülü

Çifter çifter aylar gökyüzünde

Her gece ayın on dördü

Bu dizelerden hareketle şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Abartma yapılmıştır.

B) Redif kullanılmıştır.

C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

D) Gelecekle ilgili hayallere yer verilmiş.

E) Ulama yapılmıştır.

 

 Od düşe de döne döne yanaşın

Yüce dağlar sen de bana dönesin

Ayrılasın yâreninden eşinden

Fenasın da Karac'oğlan fenasın

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Cinas sanatı yapılmıştır.

B) 11'li hece ölçüsü kullanılmıştır.

C) Bir koşmadan alınmıştır.

D) Şair mahlasını söylemiştir.

E) Kişileştirmeye başvurulmuştur.

 

 Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın

Bu toprak, bir devrin battığı yerdir

Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın

Bir vatan kalbinin attığı yerdir

Bu dörtlükteki uyağın biçimleniş yönünden türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Düz uyak   B) Çapraz uyak   C) Sarma uyak   D) Tunç uyak   E) Cinaslı uyak

 

CEVAP ANAHTARI

1-E  2-E  3-C  4-A  5-B  6-A  7-B  8-B  9-A  C  A  B