EEG
EEG, Baş bölgesinde saçlı deriye yerleştirilen elektrodlar yardımı ile alıcı ile beyinde varolan elektriksel aktivitenin kayıt haline dönüştürülemesi işlemidir. EEG çekimi sayesinde beyin fonksiyonlarını ve beyinde ortaya çıkmış patolojik durumları dolaylı olarak anlayabiliriz.
Başta Epilepsi (sara hastalığı) olmak üzere beyin enfeksiyonları(ensefalit,memenjit), kafa travması, koma, bunama, beyin ölümü gibi tablolarda tanısının kullanılmaktadır. Bayılma, kasılma gibi nöbet düşündüren şikayetlerle başvuran her hastaya mutlaka yapılması gereken tetkiklerin başında gelir. Epilepsi tanısı alan hastalarında nöroloji hekiminin uygun gördüğü aralıkta tekrarlayan çekimler tedavinin takibinde kullanılır.
Nöbet tarifleyen her hastada EEG bozukluğu görülmeyebileceği gibi nöbet veya epilepsisi olmayan kişilerde de EEG de patolojik bulgular görülebilir.
EEG çekimi esnasında hastaya elektrik akımı verilmez. Ağrısız bir işlemdir. Gebeler de dahil olmak üzere her bir bireye ve her yaş grubuna güvenle uygulanabilir. İşlem sırasında göz açıp kapatmak, hastanın önüne yerleştirilen bir ışık kaynağına aralıklı olarak bakmak (fotik uyarı) ve 3 dakika kadar derin ve hızlı nefes alıp vermek (hiperventilasyon) gibi komutlar verilir ve bu yönlendirmelere hastanın uyması beklenir.
EEG işlemi; uyanık iken yapılan, yaklaşık 30 dakika kadar süren, kısa süreli “Rutin EEG” şeklinde yapılabilir. Rutin EEG’de bazen anormal elektriksel aktivitel tespit edilemeyebilir. Bu durumda uyku anormal elektriksel aktivitelerin ile aktif hale gelebildiği için bazı epilepsi tiplerinde sadece uykuda nöbet ortaya çıkabileceği için hastalara hem uyku hem de uyanıklık halinde , uzun süreli (yaklaşık saat) “Uyku-uyanıklık EEG” çekimi de yapılabilmektedir.
EEG Uygulaması
Kaliteli ve doğru bir çekim için, çekime gelinmeden bir gün önce saçın temizlenmesi gereklidir. Uyku EEG tetkiki de isteniyor ise, kişinin laboratuvarda kolaylıkla uyuyabilmesi için, çekimden önceki gece belirlenen sürelerde uykusuz kalması gerekebilir. Çocuklarda ise, çekime uyumları zor olduğu için EEG genellikle uykuda yapılmaktadır. Bazen bu nedenle çekimden önceki gece çocuğun geç yatırılıp erken kaldırılması önerilir veya çekim öncesi ilaç verilebilir.
Unutulmamalıdır ki, doğru teşhis ve tedavi için EEG çekiminin kaydedilmesi ve yorumlanması bu konuda tecrübeli ve uzman olan kişilerce yapılmalıdır.
EEG nedir?
Elektroensefalogram (EEG), beyindeki elektriksel aktiviteyi değerlendirmek için kullanılan bir testtir. Beyin hücreleri arasındaki iletişim elektriksel uyarılar yoluyla olmaktadır.. Elektrot adı verilen küçük yassı metal diskler kafa derisine kremsi yapıda bir materyal ile tutturulur.
EEG Çekimi Nedir?
EEG, bazı beyin hastalıkları ile ilişkili olabilecek beynin elektriksel aktivitesindeki anormallikleri tespit etmek için kullanılan tetkiktir.
Aşağıdakiler hastalıklar dahil olmak üzere çeşitli beyin hastalıklarını tespit etmek veya dışlamak için kullanılır:
Çekim sırasında Epilepsi hastalarında veya başka beyinsel hastalığı olanlarda, test sırasında sunulan uyarıcılar (yanıp sönen bir ışık gibi, hızlı derin nefes alma) nöbet geçirilmesine sebep olabilir. EEG’yi çekimi yapan teknisyen , oluşabilecek her durumu güvenli bir şekilde yönetmek için eğitilmiştir ve kliniğimizde çeşitli önlemler alınmıştır.
EEG Nasıl Çekilir?
Teknisyen, test devam ederken bazı şeyleri yapmanızı isteyebilir;
Test tamamlandıktan sonra, teknisyen elektrotları kafa derinizden çıkaracaktır. Test sırasında, elektrotlar ve cildiniz arasında çok az elektrik geçer, böylece rahatsızlık hissetmeyeceksiniz.
Elektroensefalografi (EEG) veya beyin çizgesi yöntemi, beyin dalgaları aktivitesinin elektriksel yöntemle izlenmesini ölçen yöntemdir. Hastaya elektrik akımı verilmediğinden ağrı ya da acı hissedilmez.[1]
Elektroensefalografla elde edilen kayda elektroensefalogram (EEG) denir. Elektroensefalografi ya da halk arasında yaygın deyimle "beyin elektrosu çekme" diye adlandırılan bu teknik, 'da Alman ruh hekimi Hans Berger tarafından geliştirilmiştir.[2]
EEG'de çekim küçük elektrotların saçlı deriye yerleştirilmesiyle yani "pasta" denilen iletken bir madde aracılığı ile yapıştırılmasıyla olur. Bu elektrotların ikisi arasındaki elektriksel potansiyel değişiklikleri bilgisayara kayıt edilir ve sonuç uzman tarafından yorumlanarak, hastaya gerekli bilgi verilir. Elde edilen kaydın incelenmesinde, normale oranla sapmalar bulunmasına dayanılarak, beynin birçok çalışma bozukluğu (sara vb.) teşhis edilebilir.
İnsanınsinir sistemi, yaklaşık 10 milyar sinirhücresi içerir. Bunların çoğu beyinde, geri kalanı omurgada ve bedenin öbür kesimlerinde, ilgili sinirlerde yer alır. Her beyin hücresi sinir hücresiyle bağlantılıdır. Sinir akıları sinir lifleri boyunca taşınır ve beyinde elektrik dalgalarına yol açar. Bu elektrik dalgaları kafa derisinde ölçülebilir.
Klinik olarak nöbeti olan her hastada EEG anormalliği gösterilemeyebileceği gibi nöbet veya epilepsisi olmayan kişilerde de EEG anormalliği görülebilir. Nöbeti veya epilepsisi olan hastalarda nöbetler arasında EEG’lerde ortalama %70 oranında anormallik gösterilebilir.
Yetişkinlerde çekime gelmeden önce saçın bir gün önceden temizlenmesi gereklidir. Uyku EEG'si çekimi için, hasta kişinin 24 saat uykusuz kalması gerekebilir. Çocuklarda çekim genellikle uykuda yapılmaktadır. Bunun için çekim öncesi ilaç verilebilir ve çekimin kolay olması için, çocuğun geç yatırılıp erken kaldırılması önerilir.
EEG olarak bilinen elektroensefalogram, beyindeki elektriksel hareketleri ölçen bir testtir. Cihaz yardımıyla ölçüm sağlanan bu test, kafa derisine küçük metal disklerin (elektrotlar) yerleştirilmesiyle yapılır. Beyin hücreleri aslında küçük elektrik uyarıları verir, bu uyarılar uykuda bile ölçülebilir. EEG, beyin ile ilgili hastalıkların teşhisinde büyük rol oynar. Epilepsi bunlardan biridir.
Beyindeki bozuklarının teşhis edilmesi amacıyla çok eski yıllardan beri uygulanan EEG testi, bazen tedavi amacıyla da kullanılır. Komada olan bir kişinin beyin ölümünün gerçekleşip gerçeklemediğini anlayabilmek, ilaç zehirlenmesini veya beyin hasarının boyutunu değerlendirebilmek için de EEG testi yapılabilir. Bazen de beyin ameliyatı sırasında beyin aktivitesini test etmek ve kan akışını izlemek amacıyla kullanılabilir. Kısacası beyni etkileyen durumları teşhis ve takip amacıyla EEG testi uygulanır.
Beyin tarafından üretilen elektrik sinyallerini almak için elektrotların takılarak çekildiği EEG ile şu hastalıklar teşhis edilebilir:
Hafıza sorunlarında faydalı olabilecek EEG testine en çok başvurulan hastalık epilepsidir. Nöbetli bir hastalık olan epilepsinin teşhisi ve incelenmesinde EEG faydalı olabilir. Epilepsinin tipi, hastalığın nöbetlerinin neyden tetiklenebileceği ve tedaviyi belirlemede EEG cihazı yol gösterebilir.
EEG, bilinç bulanıklığı, hafıza kaybı, bayılma (senkop) ve nöbetler bu semptomların nedenini bulmaya yönelik de uygulanabilir.
EEG testinin farklı türleri bulunur. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Rutin EEG: Bu EEG testi sırasında farklı nefes almanız veya yanıp sönen ışığa bakmanız istenebilir.
Prolonged EEG: Bu EEG testi nöbetlerin tespit edilebilmesi ve yönetilebilmesi için kullanılabilir.
Ayaktan EEG: Bu EEG gün sürebilir. Ayakta veya evde EEG izleme ünitesi ile yapılır. Siz günlük rutininiz esnasında ölçüm yapılmış olur.
Video EEG: Video kaydı çekim esnasında yapılır. Bu kayıt nöbet veya bir beyin aktivitesinde yaptığınızın görülmesini sağlar. Bu çekim EEG telemetri veya video EEG izleme olarak adlandırılabilir.
Uyku EEG’si: Adından da anlaşılacağı üzere bu EEG uyku sırasında çekilir. Rutin EEG yeterli bilgi sunmuyorsa, doktor uyku EEG’si çekilmesini talep edebilir. Özellikle uyku bozukluklarının teşhisinde uykuda EEG’ye başvurulur.
EEG oturarak, yatarak veya uyku esnasında çekilebilir. Aksi belirtilmedikçe kullandığınız ilaçlar varsa almaya ve normal beslenmeye devam ediniz. EEG çekimi öncesinde dikkat etmeniz gerekenler şöyle sıralanabilir:
EEG çekiminde şu adımlar takip edilir:
Elektrotlar, beyin hücreleri arasındaki elektrik sinyallerini ölçer. Uyanık ya da uykuda da olunsa beynin dalga kalıpları vardır. Bu kalıplar nöbet esnasında değişir. EEG cihazı, beyin dalga modellerini gösteren çizgiler ile dürtüleri kaydeder. EEG çekimi böyle gerçekleşir.
Bebeklerde EEG çekimi bebek uykudayken yapılabilir. Aksi durumda çekimi gerçekleştirebilmek pek mümkün değildir. Bebek anne ya da baba kucağındayken uykuya daldığında elektrotlar yerleştirilir. Yetişkinlerdeki gibi çekim gerçekleştirilir.
Uzun bir hazırlık süreci gerektiriyor gibi görünmesi nedeniyle “EEG kaç dk sürer? sorusunun sorulması olağandır. Ancak elektrotlar yerleştirildikten sonra aslında çekim işlemi dakika sürer. Hazırlık süreci dahil olmak üzere işlem 1 saat sürer. Bazen bu çekimler 2 saate kadar uzayabilir.
EEG çekimi zararları merak edilen bir konudur. Ancak EEG çekimi esnasında ağrı hissedilmez. Bazen derin nefes alırken hafif bir baş dönmesi olabilir. Sadece çok az bir rahatsızlık hissi yaratabilir. Çünkü elektrotlar herhangi bir duyum iletmezler, sadece beyin dalgalarını kaydederler. Elektrik çarpması gibi bir risk yoktur. EEG çekimi için bazı epilepsi hastalarında nadir de olsa nöbet tetiklenebilir. Böyle durumlarda acil müdahale edilir. Bazı kişilerde çekimden sonra ciltte kızarıklıklar ve cilt tahrişi görülebilir. Ancak birkaç saatte geçer.
EEG çekimi bittikten sonra uzmanlar kaydı yorumları ve sonuçlarıyla birlikte EEG testini isteyen doktora iletir. Bu nedenle EEG sonuçlarını aynı gün almanız mümkün olmaz. Sonucu almanız birkaç gün ya da 1 hafta sürebilir.
EEG sonuçları beyin dalgası modellerinin kağıda döküldüğü ve doktor yorumunun bulunduğu çıktılardır. Bu verilere göre doktor teşhis ve tedaviye karar verir. Gerekirse konsültasyon yaparak teşhis ve tedavi uygulanır.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.