Şeker Dalgalanması Belirtileri
Açlık ve Tokluk Kan Şekeri Değerleri Ne Olmalı?
Kan Şekeri Nedir ?
‘Şekerim düştü’, ‘Şekerim yüksek çıktı’ gibi cümleler size de tanıdık geliyor mu? Peki nedir bu şeker diye daha önce hiç düşündünüz mü? Kan şekeri olarak da bilinen glukoz tükettiğimiz besinlerden gelir. Vücudumuz, bazı yiyecekleri kan dolaşımında dolaşan bir şeker olan glukoza sindirir ve kan şekerini oluşturur.
Kandaki şeker yani glukoz her zaman bir denge içindedir. Bu dengenin bozulması yani kan şekerinin olması gerekenden az veya çok olması sağlık sorunlarına yol açabilir.
Açlık kan şekeri nedir?
En az saatlik açlık sonrasında kanda ölçülen glikoz düzeyini açlık kan şekeridir. Sağlıklı kişilerde açlık kan şekerinin normal değerleri 70 – mg/dl arasında kabul edilir. Hamilelerde açlık kan şekeri değeri ise 95 mg/dl altında olmalıdır. Açlık kan şekerinin 60 mg/dl altında ölçülmesi, hipoglisemi olarak ifade edilir ve hayatı tehdit edici boyutlara varabilir.
Açlık kan şekerinin mg/dl üzerinde ölçülmesi şeker hastalığı açısından riskleri ifade eder. mg/dl üzerinde ölçülmesi ise şeker hastalığının tanısal kriteridir.
Tokluk kan şekeri nedir?
Besin alımından 2 saat sonrasında ölçülen kan şekeri düzeyidir. mg/dl üzerinde ölçülen tokluk kan şekeri değeri, şeker hastalığı açısından risk teşkil ederken, mg/dl üzerindeki tokluk kan şekeri değeri şeker hastalığının tanı kriteridir.
Peki Kan Şekerini Nasıl Ölçebilirsiniz ?
Diyabet hastaları ve risk taşıyan bireyler için kan şekerinin normal seviyesini bilmek ve düzenli ölçüm yapmak çok önemlidir. Kan şekerini kan tahlili yaptırarak öğrenebilirsiniz. Ama daha kolay yöntemleri de elbette var. Evde kan şekerini düzenli olarak izlemek için bir elektronik kan şekeri ölçüm cihazı veya sürekli glukoz ölçüm monitörü (CGM) kullanılabilir. Ayrıca 3 aylık kan şekerinizin ne olduğunu görmek için hemoglobin A1c (HbA1c) testi de yaptırılabilir.
Düşük ve Yüksek Kan Şekeri Belirtileri
Düşük Kan Şekeri Belirtileri
Hipoglisemi, kandaki şeker seviyesinin normalin altına düşmesidir. Kan glikoz değeri, normalde mg/dl arasında iken, şeker düzeyinin 50 mg/dl veya altına düşmesi ‘hipoglisemi’ yani ‘düşük kan şekeri seviyesi’ olarak tanımlanır. Fazla insülin veya oral antidiyabetik kullanmak, gereksinimden az karbonhidrat tüketmek, alkol kullanmak, menstrüasyon dönemleri, insülin enjeksiyonlarının yerini değiştirmek, sindirim problemleri ve ilaçları yanlış zamanda kullanmak kan şekerini düşürebilmektedir.
Belirtiler tansiyon düşüklüğüyle karıştırılabilir. Hipoglisemi belirtileri kişiden kişiye değişebilir ancak özellikle; halsizlik, yorgunluk, terleme, bilinçte karışıklık, baş dönmesi, bulanık görme, açlık, titreme gibi belirtilere dikkat etmek gerekmektedir.
Eğer kan şekeri ölçme aletiniz varsa, kan şekerinizi ölçerek ölçüm sonucuna göre; eğer kan şekerinizi ölçme imkanınız yok ise hipoglisemi bulgularına göre hareket etmelisiniz. Kan şekeriniz düştüğünde en doğru seçenek basit karbonhidratlardır. gr karbonhidrat içeren besinler alınmalıdır. Şeker, meyve suyu bu gibi durumlarda kan şekerini hızlı yükselten besinlerdendir.
Yüksek Kan Şekeri Belirtileri
Yüksek kan şekeri (hiperglisemi) ise açlık kan şekerinin mg/dl ve üzerinde olmasıdır. Tip1 ve Tip 2 diyabet dışında, ilaçlar, enfeksiyonlar, pankreas hastalıkları, kortizon kullanımı ve travma gibi durumlarda da kan şekeri yükselebilmektedir. Çok su içme, sık idrara çıkma, sık acıkma, bulanık görme, kilo kaybı, yorgunluk, baş ağrısı, yaralarda geç iyileşme, ağız kuruluğu gibi belirtileri vardır.
Kimler Risk Altında?
İdeal kilosunda olmayanlar, ailesinde şeker hastalığı olanlar, hareketsizlik, yüksek stres, fazla karbonhidrat alımı, kan yağlarının yüksek olması ve bazı hastalıklar da daha sık görülmektedir.
Kan şekerinin yüksek olması organ ve dokular için tehlikeli. Göz, kalp ve damar, böbrek, kemik ve eklem sağlığı için kontrol altında tutulmalı.
Kan Şekeri Neden Düşer ve Yükselir?
Kan şekerinin dalgalanmasının altında bir çok sebep yatıyor olabilir. Açlık tokluk durumu, egzersiz, stres, bazı hastalıklar kan şekeri seviyesini etkileyen bazı sebeplerden.
Uzun Süre Aç Kalmak Kan Şekerini Yükseltir mi?
Uzun süre aç kaldığınızda şekerin düşmesini beklersiniz değil mi? Aslında çokta haksız değilsiniz. Ama açlık durumunda vücudun birinci yakıt kaynağı glikozdur. Vücut kas ve karaciğer depolarında bulunan glikojeni kullanmaya başlar saatten uzun açlıklarda ise vücut karbonhidrat dışı kaynaklardan enerji elde etmeye çalışır. Açlık durumunda kan şekerinin düşmesine yanıt olarak salgılanan stres hormonları kan şekerinin yükselmesine ve dengelenmesine yardımcı olur. Dolayısıyla sağlıklı bireylerde uzun süren açlık durumlarında vücut kan şekerini dengeleme eğilimindedir.
Uyurken Kan Şekeri Yükselir mi?
Uyurken kan şekerimizin düşmemesi için karaciğer çeşitli yollarla glikoz üretir. İnsülin direnci veya yetersizliği durumunda ise kandaki glikoz dokulara giremediği için kan şekeri yüksek seviyede kalabilir. Özellikle tip 1 diyabet hastaları gece mutlaka kan şekerini takip etmelidir.
Kan şekeriniz düştüyse!
Kan şekeri düştüğünde kan şekerini hızlı yükseltecek basit karbonhidratların tüketimi önerilir. gr karbonhidrat içeren besinler ( parça şeker, ½ bardak meyve suyu, 1 yemek kaşığı bal) alınmalıdır. 15 dakika bekledikten sonra kan şekeriniz hala düşükse gr karbonhidrat daha alabilirsiniz.
Kan Şekerini Yükselten Besinler!
Bir besinin kan şekerinizi yükseltmesi için illa şeker içermesi veya ağzınızda şeker tadı bırakması gerekmiyor. Basit karbonhidrat içeren beyaz ekmek ve undan yapılmış gıdalarla içecekler, vücutta parçalanarak şekere dönüşür ve kan şekerinizi hızlıca yükseltebilir.. Diyabetli olmasanız bile insülini uyarmamak ve kan şekerinizi ‘zıplatmamak’ için bazı besinlerden uzak durmanız faydalı olur. Kan şekerini zıplatan besinler yazımızı okumak için tıklayabilirsiniz.
Kan şekeri kontrolünü sağlayabilmek için;
3 saatte bir ara öğünlü beslenme ile kan şekerinizin düşmesini engelleyin.
Ana ve ara öğünlerde lif zengini salatalar, tam tahıl ürünleri ekleyin.
Ara öğünlerde meyve tüketilecekse yanında protein veya yağ ile birlikte tüketilmelidir. Örneğin 1 porsiyon meyve ile 1 su bardağı süt tüketimi kan şekeri kontrolünde faydalı olacaktır.
Basit şeker içeren tüm yiyeceklerden uzak durun.
Kan şekerini hızlı yükseltebilen pirinç, patates, beyaz unlu ürünlerin tüketimine dikkat edin.
Kan şekerinin yönetiminde egzersiz faydalıdır. Açken yapılmamalıdır. Tip 1 diyabet hastaları ise egzersiz öncesi mutlaka kan şekerini kontrol etmelidir.
Alkol kan şekerini hızlıca düşürebileceği için tüketimine dikkat edilmelidir.
SONRAKİ YAZIÖNCEKİ YAZI
Kan şekeri düzeyleri çok yüksek kalırsa vücut kısa vadede iştahı bastırır. Uzun süreli hiperglisemi, kalp hastalığı, kanser[22][16][./Blood_sugar_level#cite_note [20]], göz, böbrek ve sinir hasarı gibi birçok uzun vadeli sağlık sorunlarına neden olur.[23]
&#;mg/dL'nin üzerindeki kan şekeri seviyeleri ölümcül reaksiyonlara neden olabilir. Ketonlar çok yüksek (çok düşük karbonhidratlı bir diyet yedikten sonra oluşandan daha yüksek) olduğunda, ketoasidozu başlatacaktır. Mayo kliniği &#;mg/dL'nin üzerindeki kan şekerinin acil serviste tedavisini önerir.
Hipergliseminin en yaygın nedeni şeker hastalığıdır. Diyabet bir sorun&#; olduğunda, doktorlar genellikle tedavi olarak bir anti-diyabetik ilaç önerirler. Hastaların çoğunluğunun bakış açısına göre, metformin gibi eski, iyi anlaşılmış bir diyabet ilacı ile tedavi, bu durumu yönetmek için en güvenli, en etkili, ucuz ve en konforlu yol olacaktır.[24] Diyet değişiklikleri ve egzersiz uygulaması da diyabet için bir tedavi planının bir parçası olabilir.
Sağlıklı deneklerin çoğunda Açlık kan şekeri seviyeleri, yemek sonrası kan şekerinden daha yüksek olabilir. Bu bireylerin fizyolojik insülin direncine sahip oldukları söylenebilir ve uzun süreli bir komplikasyon olarak diabet gelişebilir. Klinik ve laboratuvar uygulamalarında, çoğu zaman sağlıklı bir normal denek, yemek sonrası kan şekeri değerinden daha yüksek bir açlık kan şekeri değeri sergilemektedir. Bu, kanda, yemek sonrası glukoz seviyesinin açlık glukoz seviyesinden daha yüksek olması gerektiği yönünde ortak bir algı bulunduğundan, karışıklık yaratır. Ama bu bireylerde tekrarlanan ölçümler, daha sonra da benzer bir sonuç verir.[25]
Düşük kan şekeri[değiştir Kan şekeri seviyesi
Günde üç öğün yemek tüketen insanlarda kan şekeri (kırmızı) ve kan şekerini düşüren hormon insülin'nin (mavi) seviyelerinin dalgalanması.Düz çizgiler nişasta bakımından zengin, noktalı çizgilerse şeker içeriği yüksek besinleri göstermektedir.[1]Kan şekeri seviyesi, kan şekeri konsantrasyonu veya kan glukoz seviyesi, insanların ve hayvanların kanında bulunan glukoz miktarıdır. Glukoz basit bir şekerdir ve her zaman 70 kilogram ağırlığında bir insanın kanında yaklaşık 4 gram glukoz bulunur.[2] Vücut, metabolik homeostazın bir parçası olarak, başta karaciğer ve pankreas ve bunların yanında ekstrahepatik dokular ve birkaç hormonun rol oynadığı, çok duyarlı homeostatik bir mekanizma ile kan glukoz seviyelerini sıkı bir şekilde düzenler. Glukoz, iskelet kası ve karaciğer hücrelerinde glikojen formunda depolanır. Aç kalan bireylerde, kan glukozu karaciğer ve iskelet kasındaki glikojen depoları harcanarak sabit seviyede tutulur.[3]
İnsanlarda glukoz birincil enerji kaynağıdır. İnsanlarda, 4 gramlık bir kan şekeri seviyesi veya yaklaşık bir çay kaşığı, birçok dokuda normal fonksiyon için önemlidir. İnsan beyni, aç kalmış, hareketsiz bireylerde kan şekerinin yaklaşık %60'ını tüketir.[4]
Kan şekerinde kalıcı bir artış glikoz toksisitesine yol açar, bu ise hücre işlev bozukluğuna ve diyabet komplikasyonları olarak gruplanan patolojiye katkı yapar.[4]
Glikoz, bağırsaklardan veya karaciğerden kan dolaşımı yoluyla vücuttaki diğer dokulara taşınabilir.[4]
Glukozun hücre içerisine alımı ise esasen pankreas tarafından üretilen bir hormon olan insülin ile düzenlenir.[4] İnsülin karaciğer dışındaki dokularda glukozun hücre içine girişindeki kontrol mekanizmasında görev alır.
Glukoz seviyeleri, genellikle sabahları günün ilk öğünden önce en düşüktür ve öğünlerden sonra bir veya iki saat boyunca birkaç milimol yükselir. Normal aralıklar dışındaki kan şekeri seviyeleri, tıbbi bir durumun göstergesi olabilir. Sürekli yüksek bir seviyeye hiperglisemi denir; Düşük seviyeler hipoglisemi olarak adlandırılır. Diyabetes mellitus, çeşitli nedenlerden herhangi birinden kalıcı hiperglisemi ile karakterizedir ve kan şekeri regülasyonunun başarısızlığı ile ilgili en önemli hastalıktır. Kan şekeri düzeylerini test etmek ve ölçmek için farklı yöntemler vardır.
Alkol alımı başlangıçta kan şekerinde bir artışa neden olur ve daha sonra seviyelerin düşmesine neden olma eğilimindedir. Ayrıca, bazı ilaçlar glukoz seviyelerini artırabilir veya azaltabilir.[5]
Birimler[değiştir
nest...
Kan şekeri seviyesi
Kan şekeri seviyesi, kan şekeri konsantrasyonu veya kan glukoz seviyesi, insanların ve hayvanların kanında bulunan glukoz miktarıdır. Glukoz basit bir şekerdir ve her zaman 70 kilogram ağırlığında bir insanın kanında yaklaşık 4 gram glukoz bulunur.[2] Vücut, metabolik homeostazın bir parçası olarak, başta karaciğer ve pankreas ve bunların yanında ekstrahepatik dokular ve birkaç hormonun rol oynadığı, çok duyarlı homeostatik bir mekanizma ile kan glukoz seviyelerini sıkı bir şekilde düzenler. Glukoz, iskelet kası ve karaciğer hücrelerinde glikojen formunda depolanır. Aç kalan bireylerde, kan glukozu karaciğer ve iskelet kasındaki glikojen depoları harcanarak sabit seviyede tutulur.[3]
İnsanlarda glukoz birincil enerji kaynağıdır. İnsanlarda, 4 gramlık bir kan şekeri seviyesi veya yaklaşık bir çay kaşığı, birçok dokuda normal fonksiyon için önemlidir. İnsan beyni, aç kalmış, hareketsiz bireylerde kan şekerinin yaklaşık %60'ını tüketir.[4]
Kan şekerinde kalıcı bir artış glikoz toksisitesine yol açar, bu ise hücre işlev bozukluğuna ve diyabet komplikasyonları olarak gruplanan patolojiye katkı yapar.[4]
Glikoz, bağırsaklardan veya karaciğerden kan dolaşımı yoluyla vücuttaki diğer dokulara taşınabilir.[4]
Glukozun hücre içerisine alımı ise esasen pankreas tarafından üretilen bir hormon olan insülin ile düzenlenir.[4] İnsülin karaciğer dışındaki dokularda glukozun hücre içine girişindeki kontrol mekanizmasında görev alır.
Glukoz seviyeleri, genellikle sabahları günün ilk öğünden önce en düşüktür ve öğünlerden sonra bir veya iki saat boyunca birkaç milimol yükselir. Normal aralıklar dışındaki kan şekeri seviyeleri, tıbbi bir durumun göstergesi olabilir. Sürekli yüksek bir seviyeye hiperglisemi denir; Düşük seviyeler hipoglisemi olarak adlandırılır. Diyabetes mellitus, çeşitli nedenlerden herhangi birinden kalıcı hiperglisemi ile karakterizedir ve kan şekeri regülasyonunun başarısızlığı ile ilgili en önemli hastalıktır. Kan şekeri düzeylerini test etmek ve ölçmek için farklı yöntemler vardır.
Alkol alımı başlangıçta kan şekerinde bir artışa neden olur ve daha sonra seviyelerin düşmesine neden olma eğilimindedir. Ayrıca, bazı ilaçlar glukoz seviyelerini artırabilir veya azaltabilir.[5]