Gebelikte (hamilelikte) şeker hastalığı, gebeliğe bağlı diyabet, gizli şeker ya da gestasyonel diyabet olarak da adlandırılmaktadır. Şeker hastalığı (diyabet) kandaki şeker seviyelerinin normalden yüksek olmasıdır. Gestasyonel diyabet ise ilk defa gebelikte ortaya çıkan ya da gebelikte tanı konan şeker hastalığıdır. Hastada gebe kalmadan önce şeker hastalığı mevcuttur (pregestasyonel diyabet) ancak gebelik sırasında ilk defa tanı konur. Bu şeker hastalığı tipi gebelikte anne ve bebek açısından daha risklidir. İlk defa gebelik sırasında ortaya çıkan diyabet ise gestasyonel diyabet olarak adlandırılır. Gebeliğe bağlı şeker hastalığının temelinde insüline olan direnç yatmaktadır.
Şeker hastalığı çocuklarda ya da erişkinlerde görülebilir. Çocuklarda görülen şeker hatalığına tip 1 diyabet adı verilir. Bu hastalarda pankreasta insülin salınımı yapan beta hücre adacıkları ya çok azdır ya da yoktur. Tip 1 diyabet hastalarında insülin tedavisi kullanılması zorunludur. Erişkinlerde görülen tip 2 diyabet ise insülin eksikliği ya da insüline olan direnç ile alakalıdır. Tip 2 diyabet hastalarının büyük çoğunluğu obes hastalardır ve temelinde yatan insüline olan dirençtir.
Gebelikte Şeker Hastalığı Neden Olur?
Gebelikte yükselen gebelik hormonları nedeniyle insülin hormonuna karşı direnç gelişir. Bu nedenle dokulara geçmesi gereken şeker kanda kalır ve kan şekeri yükselir. Yükselen kan şekeri dolayısıyla bebeğe de geçer ve bebekte farklı şeker yükselmesi belirtilerine neden olabilir. Özellikle gebeliğe yüksek kilo ile başlayan, ya da gebelikte hızlı ya da aşırı kilo alan kadınlarda gestasyonel diyabet gelişme riski artacaktır.
Şeker Hastalığının Belirtileri (Diyabet Belirtileri) Nelerdir?
Şeker hastalığının belirtileri gebelikte oldukça belirsizdir. Gebelikte diyabet olmayanlarda bile bazı belirtiler diyabet belirtileri ile karışabilir. Yorgunluk, fazla yemek yeme, fazla su içme ya da fazla idrara çıkma belirtileri diyabeti olmayan gebelerde de görülen hamilelik belirtileri arasındadır. Bu nedenle sadece belirtilere bakarak gebelikte şeker hastalığı tanısını koymak oldukça güçtür. Hatta bu belirtiler bile diyabeti olan pekçok gebede aşikar değildir. Gebelikte şeker hastalığının tanısını koymak için gebelikte şeker yüklemesi yapılmalıdır. Eskiden sadece anamneze dayalı olarak gebelik şekeri tanısı konulurken günümüzde tüm gebelere şeker yüklemesi yapılması önerilmektedir.
Hamilelikte Şeker Yükselmesi Nasıl Anlaşılır?
Hamilelikte şeker hastalığı tanısı konulması için şeker yükleme testi yapılmalıdır. Tüm gebelere haftalar arasında diyabet testi adıda verilen glukoz yükleme testleri uygulanmalıdır. Ancak önceki gebeliğinde şeker hastalığı olan, iri bebek doğurma öyküsü olan, ailede diyabet hikayesi olan ya da gebelikte anne karnında bebek kaybı yaşayan gebelerde, gebeliğin hemen başlangıcında şeker yükleme testi yapmak gereklidir.
Şeker Yüklemesi Nedir?
Hamilelikte şeker yüklemesi, gebelere hafta arası rutin olarak yapılan bir diyabet testidir. Hastaya şekerli su içirilerek belli zaman aralıklarında kan alınarak kan şekeri değerleri ölçülür. Bu değerler göre hastada gebelik şekeri tanısı konur.
Şeker Yüklemesi Kaçıncı Haftada Yapılır?
Şeker yükleme testi tüm gebelere hafta arasında yapılmaktadır. Ancak diyabet hastalığı için risk faktörü olanlarda gebeliğin ilk haftasından itibaren yapılmalıdır. İlk haftada yapılan şeker yükleme testi normal çıkarsa hafta arasında tekrarlanmalıdır. hafta arası gebelikte şeker yüklemesi testi normal çıkanlarda herhangi bir ilave teste gerek yoktur. Ancak şeker hastalığı çıkmayan ama şekere yatkınlık tesbit edilen hastalarda gebelik haftasında tekrar şeker yükleme testi yapılması önerilmektedir. Çünkü gebelik ilerledikçe insülin rezistansı artmakta, şekere yatkınlık olanlarda ilerleyen haftalarda gebelik şekeri oluşabilmektedir.
Şeker Yüklemesi Nasıl Yapılır? Gebelikte Şeker Yüklemesi Kaç Saat Sürer?
Şeker yükleme testi iki farklı şekilde yapılabilir. 50 gram glukoz yükleme testi bir diyabet tarama testidir. Bu test sonucuna göre tanı koyamayız. Gebelikte şeker yüklemesi yüksek çıkanlar yani kan şeker seviyesi mg/dl nin üzerinde çıkan hastalara gram glukoz yükleme testi yapılmaktadır. Bu test ise tanı koydurucudur. Gebelikte şeker yüklemesi yaptıranlar, 50 gram şeker yükleme testi için hastanın aç olması gerekmezken, gram şeker yükleme testi için saatlik açlık gerekmektedir. Test sırasında şekerli solüsyon 5 dakika içerisinde içilmeli, test boyunca istirahat edilmeli, fazla aktivitede bulunulmamalıdır. Hamilelik şekeri yüksek çıkanlar yani gram şeker yükleme testi sonucunda 4 değerden 2 tanesi yüksek çıkacak olursa hamilelikte şeker hastalığı tanısı konur. 75 gram yükleme testi için ise hastanın aç olması gerekmektedir.
Gebelik (Hamilelik) Şekeri Değerleri Kaç Olmalıdır?
Gebede gr şeker yükleme testinde (OGTT) açlık kan şekeri 92, seafoodplus.info , seafoodplus.info , seafoodplus.info üzeri ve en az 2 değer yüksekse gestasyonel diyabet tanısı konur. 75 gr şeker yükleme testi sonucunda ise, açlık 92, seafoodplus.info , seafoodplus.info değeri ise üzerinde ve en az 2 değer yüksekse şeker hastalığı tanısı konur.
Şeker Yüklemesi Zararlı mı?
Gebelikte şeker yüklemesinin zararları olduğunu söyleyen kesimler mevcuttur. Ancak şeker yükleme testi yıllardır yapılan testler olup şu ana kadar yenidoğanlarda ya da anne karnında iken bebeğe herhangi bir zararı tesbit edilmemiştir. Şeker yükleme testinin zararlı olduğu düşüncesinin bilimsel bir tabanı yoktur.
Gebelikte Şeker Yüklemesi Fiyatı Nasıldır?
Şeker yükleme testi fiyatları klinikler arasında farklılık göstermektedir. Ancak bu test basit bir test olup oldukça ekonomik fiyatlara sahiptir. Herkesin rahatlıkla yaptırabileceği bir test olup tüm hastanelerde ya da muayenehanelerde rahatlıkla yapılabilmektedir.
Hamilelikte Şeker Hastalığı Zararları Nelerdir? Gebelikte Şeker Hastalığı Bebeği Nasıl Etkiler?
- Hamilelikte şeker yükselmesi bebeğe zarar verirmi ya da gebelikte şekerin yüksek çıkması bebeği nasıl etkiler şeklindeki sorular hastaların kafasını karıştırmakta ve oldukça sık sorulmaktadır. Gebelikte kontrol edilemeyen şeker hastalığı elbette bebeği etkiler. Özellikle gebe kalmadan önce şeker hastalarının muayene olarak kan şekeri değerlerinin düzenlenmesi oldukça önemlidir. İstemeden gebe kalınacak olursa da gebe kalır kalmaz kan şekeri seviyelerinin kontrol altına alınması gerekir. İlk 3 aylık dönemdeki yüksek kan şekeri değerleri bebeklerde anomali gelişmesine neden olabilir. Bu dönem bebeklerin organ gelişim dönemi olup yüksek kan şekeri organ gelişimlerini olumsuz etkileyebilir. Bu riskler gebelik öncesi var olan diyabet için geçerlidir. Bu bebeklerde, normale göre doğumsal kalp anormalliği riski 18 kat, omurgada açıklık olması (Spina bifida) riski 15 kat artar. İlk defa gebelikte ortaya çıkan diyabette ise bebekte fiziksel anomaliye neden olmaz.
- Gebelikte yüksek kan şekeri düzeyleri bebeğin irileşmesine ve doğumda sıkıntı yaşanmasına neden olabilir. İri bebek nedeniyle sezeryan oranları artar. Normal doğumda ya da sezeryanda omuz takılması, doğum travmaları ya da normal doğum eyleminin uzaması gibi problemler yaşanabilir.
- Diyabetik anne bebeklerinde anne karnında iken akciğer gelişimi diğer bebeklere göre daha geç olur. Bu nedenle yaşanacak bir erken doğum bebeğin uzun süre küvezde kalmasına neden olabilir.
- Diyabet hastalığı olan gebelerde preeklampsi denen gebelikte tansiyon yükselmesi riski artmaktadır.
- Erken doğum riski artar. Özellikle iri bebek ve polihidramnioz dediğimiz bebeğin suyunun fazla olduğu durumlarda bu risk daha fazladır.
- Anne karnında ani bebek ölüm riski artmıştır.
- Doğum sonrası bebekte kan şekeri düşüklüğü ve sarılık gibi problemler daha sık görülür.
- Gebelik öncesi şeker hastalığı olanlarda plasental gelişimin yetersiz olmasına bağlı olarak bebeklerde gelişme geriliği oluşabilir. Bebek suyunda azalma olabilir.
- Kontrolsüz gebelerde, şeker düşmesi, şeker yükselmesi ya da şeker koması yaşanabilir.
- Yine gebelerde idrar yolu enfeksiyonları ve vajinal mantar enfeksiyonları artar.
- Doğum sonrası yara yeri enfeksiyonu ya da puerperal enfeksiyon riski artar.
Hamilelikte Şeker Hastalığı İçin Kimler Risk Altındadır?
- Ailesinde şeker hastalığı olan kişiler,
- Kilolu kişiler,
- 35 yaş üzerinde olanlar,
- Daha önceki hamileliklerinde 4 kilogramın üzerinde bebek doğurmuş olanlar,
- Önceki gebeliğinde anne karnında bebek ölümü ya da anomalili bebek doğurma hikayesi olanlar,
- Daha önceki gebeliğinde gestasyonel diyabet olanlar gebelik diyabeti gelişmesi açısından risk altındadır.
Şeker Hastalığı Tedavisi (Diyabet Tedavisi) Nasıl Yapılır? Hamilelikte Şeker Nasıl Düşürülür?
Gebelikte şeker hastalığı genellikle diyet tedavisi yeterli olur. Diyetle kan şekeri değerleri normale inmeyen hastalarda ise insülin başlanması gerekecektir. İnsülin tedavisi hastanın kan şekeri seviyelerine göre dozu ve zamanlaması ayarlanır. Diyetisyen gözetiminde günlük kalorilik kişiye özel bir diyet uygulanması hastaların %85’inde kan şekerini kontrol altına alacaktır. Beraberinde egzersiz yapmanızda oldukça önemlidir. Egzersiz insülin hormonuna olan direnci kırarak kan şekeri seviyesinin düşmesini kolaylaştırır. Sizin için en güzel egzersizler yürüyüş ve yüzmedir. Tüm bunlara rağmen kan şekeri düşmez ise o zaman insülin tedavisine geçilir. İnsülin tedavisinin bebeğe herhangi bir sakıncası yoktur. İnsülin hormonu plasentadan geçmez ve bebeği etkilemez.
Gebelik takibisırasında düzenli kan şekeri ölçümleri ile gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Doğum zamanlaması açısından gebelik sırasında oluşan riskler önemlidir. Herhangi bir problem yok ve kan şekerleri düzenli gidiyorsa normal gününde doğum yapılmalıdır. Normal doğum yapılmasında bir sakınca yoktur. Ancak iri bebek ya da polihidramnios gibi durumlarda sezeryan ameliyatı riski artacaktır. Muhakkak yenidoğan yoğun bakım şartlarının olduğu bir hastanede doğum yapılmalıdır. Şeker hastalığı akciğer gelişimini geciktirdiği için bebeğinizin haftası iyi bile olsa küvez ihtiyacı olabilir.
Doğum sonrası 6. haftada anneye 75 gram şeker yükleme testi yapılır. Normal çıkan kadınlarda 3 yılda bir testi tekrarlamakta fayda vardır. Gebeliğinde şeker hastalığı geçiren kadınların yaklaşık yarısı 20 yıl içinde tip 2 diyabet hastası olacaktır. Aynı şekilde bebeklerin ileriki yaşamlarında tip 2 diyabet hastası olma riskide 20 kat artmıştır.
Şeker Hastalığı Ameliyatı Var mı?
Tip 2 diyabet hastaları günlük yaşamlarında öncelikli olarak klasik tedavi yöntemleri ile tedavi edilirler. Ancak sürekli almaları gereken ilaçları ve bu ilaçların yan etkileri vardır. Kullanılan ilaçlara rağmen hastalık ilerlerse, ilaçlarla hastalık kontrol altında tutulamazsa ve hastalık sonrası oluşan zaman kaybı nedeniyle gözde, böbreklerde ve sinir uçlarında hasar başlarsa cerrahi tedavi düşünülmesi gerekir
Şeker hastalığı ameliyatı metabolik cerrahi olarak adlandırılmaktadır. Bu cerrahide amaç midenin küçültülmesi ve bu sayede kalori alımının azaltılması, yemeklerin direkt olarak ince barsağın son kısmı ile temas etmesi sonucu olumlu hormon düzeylerinde artış sağlanmasıdır. Olumlu hormonlardaki artış hem insülin etkinliğini artırır, hemde iştah kesici ve düzenleyici hormonların artması nedeniyle erken tokluk hissinin ortaya çıkmasını sağlar.
Gebelikte Şeker Hastalığı Diyeti: Şeker Hastaları Ne Yemeli?
Gebelikte şeker hastalığı olanlarda günlük almanız gereken enerji dağılımı her hastanın özelliklerine göre belirlenmelidir. Karbonhidrat doğru besinlerden alınmalıdır; tam tahıl taneleri, kepekli pirinç, kepekli makarna, bulgur ve yulaf gibi besinler tüketilmelidir. Kan şekerinin ani düşüşlerini önlemek için de posadan zengin gıdalar tercih edilmeli ve ara öğünleri kesinlikle atlanmamalıdır.
Havuç, patates, pirinç, bal, karpuz, beyaz ekmek, tatlı mısır, muz, kuru üzüm,kola ve fanta, kuruyemişler, yağlı gıdalar, pasta, kek, çikolata ve börek tarzı gıdalardan uzak durulması önerilir.
Et, balık, kuru fasülye, tavuk, süt,yumurta, bulgur,portakal,yeşil mercimek, elma, yoğurt, armut benzeri gıdaların tüketilmesinde sakınca yoktur. Şeker hastalığına iyi gelen bitkiler ya da hamilelikte şekeri düşüren yiyecekler kullanılabilir ancak bu tedaviler asıl tedaviye yardımcı tedavilerdir. Elbette miktarını iyi ayarlamak önemlidir. Diyetisyeninizden gebelik şekeri diyet listesi isteyebilirsiniz.
Gebelikte diyabet hastalığında, diyetinize ve tedavinize özen gösterdiğiniz müddetçe sağlıklı bir bebeğe sahip olma şansınız oldukça yüksektir. Doktorunuzun önerilerini dikkate alarak tedavinizi ve takibinizi özenle sürdürünüz.
Ankara Çankaya Çukurambar&#;daki muayenehanemizdegebelik takibi Ankara jinekolog Doç. Dr. Nermin Köşüş ve Doç. Dr. Aydın Köşüş tarafından yapılmaktadır. Ankara gebelik takibi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Gebelik Şekeri Değerleri Kaç Olmalıgebelikte şeker hastalığı bebeği nasıl etkilerGebelikte şeker hastalığı belirtileriGebelikte Şeker Hastalığı DiyetiGebelikte Şeker Yüklemesi FiyatıGebelikte Şeker Yüklemesi Kaç Saat SürerHamilelikte şeker hastalığıHamilelikte Şeker Nasıl DüşürülürHamilelikte şeker yüklemesihamilelikte şekeri düşüren yiyeceklerŞeker Hastalığı Ameliyatı Var mışeker hastalığına iyi gelen bitkilerŞeker Yüklemesi Kaçıncı Haftada YapılırŞeker Yüklemesi Zararlı mı