AYNALARDA YANSIMA VE IŞIĞIN SOĞRULMASI
Ayna:
Arka yüzeyi parlatılmış camdır. Aynaların arkası gümüş veya alüminyum içeren bileşikler ile sırlanır (Kaplanır). Parlak ve düzgün yüzeylerde ayna görevi görmektedir.Üç çeşit ayna vardır.
1. Düz ayna (Düzlem ayna)
Yansıtıcı yüzeyi düzdür. Aynaya gönderilen paralel ışığı yine paralel olarak yansıtır. Durgun su, düzgün alüminyum folyo ayna görevi görmektedir.
Görüntü özellikleri
1. Görüntü aynanın içinde oluşur. Görüntü sanal (zahiri) dir.
2. Düzdür. Bakan kişinin görüntüsü ters değildir.(Ayaklar yukarıda baş aşağıda değildir. )
3. Simetriktir. Sağ elimizi kaldırdığımızda, görüntüde sol el kalkar.
4. Cisimle görüntünün boyu eşittir.
5. Görüntünün aynaya uzaklığı ile cismin aynaya uzaklığı eşittir.
6. Cisim aynaya hangi sürat ile yaklaşıyorsa, görüntü de aynaya aynı süratle yaklaşır.
7. Birbirine paralel iki ayna arasında sonsuz görüntü oluşur.
Aynalarda oluşan görüntü simetrik olduğu için ambulans ve itfaiye araçlarının önüne yazılar simetrik olarak yazılır.
Düz Aynanın Kullanım alanları
Evde, mağazalarda, kuaförde, araç içi dikiz aynasında düzlem ayna kullanılıseafoodplus.inforın dış cephelerinde aynalar yerleştirilerek içeri ışığın girmesi engellenir. Böylece binanın ısınması seafoodplus.infoözde, periskop gibi araçlarda düzlem ayna kullanılır.
2. Çukur ayna (İç bükey ayna)
Yansıtıcı yüzeyi kürenin iç yüzü gibi olan aynalardır. M merkezli küreden bir yay parçası çıkarılarak, dış kısmı boyandığında çukur ayna elde ederiz.
Merkez Noktası: M harfi ile gösterilir. Aynanın merkezinde bulunur.
Odak Noktası: F harfi ile gösterilir. Merkez noktası ile aynanın arasındaki mesafenin yarısıdır (Ortasıdır).
Asal Eksen: Aynanın tam ortasından geçer. Üzerinde merkez ve odak noktası bulunur.
Aynaya gönderilen paralel ışığı yansıdıktan sonra Odak noktasında toplanır.
Odak Noktası
Odak noktası aynanın önündedir.
Çukur Aynada Görüntü Özellikleri
Cismin aynaya olan mesafesine göre görüntü özellikleri değişir.
1. Cisim merkez noktadan uzakta ise
* Görüntü cisme göre terstir.
* Görüntünün boyu cismin boyundan küçüktür.
* Görüntü odak ile merkez arasında oluşur.
2. Cisim merkez noktasında ise
* Görüntü cisme göre terstir.
* Görüntünün boyu cismin boyuna eşittir.
* Görüntü merkez noktasında oluşur.
3. Cisim merkez ile odak noktası arasında ise
* Görüntü cisme göre terstir.
* Görüntünün boyu cismin boyundan büyüktür.
* Görüntü merkez noktasından ilerde oluşur.
4. Cisim odak noktası ve ayna arasında ise
* Görüntü cisme göre düzdür.
* Görüntünün boyu cismin boyundan büyüktür.
* Görüntü aynanın arkasında oluşur.
Çukur Aynanın Kullanım Alanları
El feneri, araba farları, dişçi aynası, tavan aydınlatmaları, elektrik sobası, makyaj aynası, deniz feneri, ışık mikroskobu, güneş ocağı, teleskopta kullanılır.
Makyaj Aynası
3. Tümsek ayna (Dışbükeyayna)
Yansıtıcı yüzeyi kürenin dış yüzeyidir. Aynaya gönderilen paralel bir noktadan çıkıyormuş gibi dağılarak yansır. Bu nokta odak noktasıdır.
Tümsek Aynanın Görüntü Özellikleri
Tümsek aynada görüntü düz, cisimden küçük ve simetriktir.
Tümsek Aynanın Kullanım alanları
1. Araçlarda dikiz aynası olarak kullanılır. Tümsek ayna sayesinde aracın arkasında geniş bir alan görülebilir.
Dikiz aynası
2. Mağazalarda güvenlik aynası olarak kullanılır.
Mağaza güvenlik aynası
3. Yollarda önü kapalı keskinvirajlardakarşıdan gelen aracı görmek için kullanılır.
Viraj aynası
Not: Çukur ve tümsek aynalara küresel aynalar denir.Bütün aynalar da yansıma kuralına uyulur.Küresel aynalar da dağınık yansıma gerçekleşir.
IŞIĞIN SOĞRULMASI
Çevremizdeki cisimlerin görülebilmesi, bu cisimlerden yansıyan ışık ışınlarının gözümüze ulaşmasıyla mümkün olabilmektedir.
Işık doğrusal bir şekilde yayılmaktadır. Işık kaynağından çıkan ışınlar aynı ortamda bir doğru şeklinde yayılabilirler.
Işığın cisimler tarafından tutulmasına ışığın soğrulması denir.
Işık ışınları bir madde ile karşılaşırsa cismin özelliğine göre, cisimden yansıyabilir veya soğrulabilir.
Işık bir enerji türüdür ve üzerine düştüğü bazı maddelerde farklı değişmelere neden olur. Bu değişimlerden biri de maddelerin sıcaklığını arttırmasıdır.
Bir maddede (yüzeyde) ışık etkisiyle meydana gelen sıcaklık artısını etkileyen temel neden, maddenin rengidir. Maddenin rengi koyulaştıkça daha fazla ışık soğurur ve sıcaklığı da artar.
Koyu renkli maddeler (yüzeyler), açık renkli maddelere (yüzeylere) göre daha fazla ışık ışını soğurduğu için daha fazla ısınırlar. Mat yüzeyli (parlak olmayan) maddeler, parlak yüzeyli maddelere (yüzeylere) göre daha fazla ışık ısını soğurduğu için daha fazla ısınırlar.
Işığı iyice yansıtan bir cisim, güneşte belli olacak kadar ısınmaz; oysa ki, ışığı soğuran siyah bir cisim oldukça ısınır. Kaldırımlardan karla birlikte kürenen toz toprak koyu renkli olduğu için ışığı daha fazla soğurur; bu olay kürenmiş,toz toprak karışmış karın, güneş altında temiz kardan daha önce erimesine sebep olur.
Beyaz renk ışığı yansıtırken, siyah renk üzerine düşen tüm ışığı soğseafoodplus.info cisim ne kadar çok ışık soğurursa sıcaklığı o kadar çok artar.
SORU: Hangi bardaktaki su daha çok ısınır.
Güneş ışığını doğrudan alan bütün cisimler de sıcaklık artışı gözlenir. Işık etkisiyle cisimlerin sıcaklığının artması ışığın bir enerji şekli olduğunu gösterir.
Evlerin ısıtılmasında, seracılıkta, içme suyu elde edilmesinde, sıcak su elde edilmesinde, deniz suyunun tatlı suya dönüştürülmesinde, güneş ocaklarında yemek pişirilmesinde, gıda, kimya, seramik, kâğıt, tekstil ve deri sanayinde, elektrik enerjisi üretilmesi için güneş pillerinin kullanılmasında güneş ışığının soğurulması sayesinde elde edilen enerji kullanılır.Örneğin hesap makinesinde üst tarafında bulunan koyu renkli bir ışık alma penceresi vardır ve bu pencereden ışığı soğurur elektrik enerjisine dönüştürüseafoodplus.info elektrik enerjisi de hesap makinesinin çalışmasını sağlar.
Güneş ışı¤›, ışık değirmeni (radyometre) adı verilen bir düzenekle hareket enerjisine de dönüştürülür. Radyometre güneş ışığını doğrudan alan bir yere bırakılırsa ışığın yapraklar çarpmasının etkisiyle radyometre çarkının döndüğünü görürüz.
IŞIK VE RENK
Güneşten gelen ışık beyaz ışık olarak adlandırılır. Fakat gerçekte bir çok rengin birleşiminden oluşur. Nevton yaklaşık yıl önce bir renk çarkı düzeneği kurmuştur.Gökkuşağındaki renkleri eşit açılarla bir halkaya yerleştirmiş ve çarkı çevirmiştir.Çark döndüğünde içerindeki farklı renkler tek renk gibi görünmüş ve beyaza yakın bir renk oluşturmuştur. Gerçekte de beyaz renk tüm renklerin bileşiminden meydana seafoodplus.info ise bir renk değildir.
Işıkta ana renkler:Kırmızı,yeşil,mavi
Işıkta ara renkler: Sarı,Magenta, Çiyan Ana renklerin birleşimi oluşan renkleri kolay öğrenmek için:
Prizma renkleri aynı açı ile kıseafoodplus.info fazla mor en az kırmızı renk kırılır.
IŞIĞIN KIRILMASI:KUTUSU YAMALIMI(Bu Kelimenin Sessiz Harfleri)
CİSİMLER KENDİ RENGİNİ GÜÇLÜ KOMŞU RENKLERİNİ ZAYIF YANSITIR.
Zayıf ışık göze uyaramadığından dolayı etki etmeyeceği için cisim güçlü ışık ne ise o renkte görülür.
Soru: Yeşil renkli cisim sarı ışık altında hangi renkte ve mavi cisim yeşil ışık altında hangi renkte görünür?
Cevap: Yeşil, mavi cismin yeşil ışık altında yeşil komşusu olduğu için çok az yeşil yansıyacağı ve zayıf ışığın algılanmayacağı için cisim siyah görülür.
1- Göze gelen renk ne ise Cisimler o renkte görülür.
Örnek: Göze kırmızı ışık gelirse cisim kırmızı renkte mavi gelirse mavi renkte görülür.
2- Beyaz zemin bütün ışıkları yansıtır.(yedi rengin birleşimi beyaz renktir.)
3- Kırmızı cisim üzerine beyaz ışık gönderilirse kırmızıyı yansıtır diğerlerini yutar cisim kırmızı renkte görülür(kırmızı ana renktir)
4- Kırmızı cisim üzerine sarı(ara renk) ışık gönderilirse; sarı ışık, kırmızı ve yeşil ışığın birleşmesinden oluştuğuna göre cisim kırmızıyı yansıtır yeşili soğurur. Cisim kırmızı renkte görülür.
5-Mavi zemin üzerine sarı ışık gönderilirse (sarı=kırmızı+yeşil) yansıyan olmadığından dolayı cisim siyah görülür.
GÖKYÜZÜ NEDEN MAVİ
Atmosferi yani havayı oluşturan gazlar renksizdir. Havanın açık ve bulutsuz olduğu bir günde gökyüzü mavi renkte görülür.
Bunun nedeniatmosferi oluşturan azot, oksijen ve karbondioksit gibi gazların güneş ışığının mavi tonlarını kırmızıya oranla daha çok saçılmaya uğratmasıdır.
Yani mavi ışık atmosfere kırmızıya oranla daha fazla ve her yönde dağılır ve atmosfere mavi rengini verir.
Deniz suyunun rengi su moleküllerinin ışığı soğurma ve yansıtma özelliklerine bağlıdır. Deniz suyu molekülleri ışığın yapısındaki kırmızı ve kırmızıya yakın tonları soğurur mavi ve maviye yakın tonları yansıtır. Bu yüzden denizler mavi renkte görülür.
Güneş ışınları güneş doğarken veya batarken daha kalın bir atmosfer tabakasını geçerler. Bu yüzden hava molekülleri güneş ışığının mavi tonlarını soğurur. Gözümüze kırmızıyı turuncu ve sarı tonlardaki ışıklar ulaşır. Bu yüzden Güneş’i doğarken veya batarken daha kırmızı görürüz.
Serap olayı dediğimiz şey ışığın farklı sıcaklıktaki hava katmanlarından tam yansıma yapması sonucu meydana gelen göz yanılmasından başka bir şey değildir.
Güneş ışınlarının bir kısmı yeryüzü tarafından soğurulduğundan yere yakın yerlerde hava sıcaklığı daha fazladır.
Soğuk hava sıcak havadan daha yoğundur.
Soğuk hava katmanındaki bir cisimden gelen ışınların sıcak hava katmanında tam yansımaya uğraması sonucunda göze ulaşan ışınlar sanki yerden geliyormuş gibi zannedilir.
Mesela sıcak bir çölde ağacın suda görüntüsü oluştuğu zannedilir. Deniz yüzeyindeki havanın sıcaklığı biraz yüksekteki havadan çok düşük olduğunda, soğuk hava içindeki gemiden yansıyan ışınlar sıcak havaya geldiğinde tam yansımaya uğradığından göze gelen ışınların doğrultusunda görünen geminin ters ve yüksekte olduğu sanılır.