Elektrik Devresi Yapımı Malzemeleri

Herkese merhabalar! Bu yazımızda elektrik devresi kurmanın temellerinden bahsedeceğiz. Bu süreçte elektrik devresinin ne olduğunu ve farklı elektrik devre türlerini öğrenerek kendi elektrik devremizi kuracağız. Yazının devamında kuracağımız devreler için gerekli malzemelerin yer aldığı elektrik deney setine buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Malzemeleri ayrı ayrı satın almak isterseniz bu linklerden faydalanabilirsiniz:

Elektrik Devresi Elemanları Nelerdir?

Güç Kaynağı: Bir elektrik devresine gerekli enerjiyi sağlayan elemana güç kaynağı (üreteç) denir. Televizyon kumandasına takılan bir pil, arabaya bağlana akü, fön makinesinin bağlandığı priz birer güç kaynağı olarak değerlendirilebilir. Bir güç kaynağı olan pilin yerleştirildiği devre elemanına ise pil yatağı adı verilir.

Bağlantı Kablosu: Bir devredeki elemanları birbirine bağlayan iletken parçalara bağlantı kablosu denir. Bağlantı kabloları bakır, demir, gümüş altın gibi elektriği ileten maddelerden yapılır.

Anahtar: Devreden akım geçmesini sağlayan veya durduran devre elemanıdır. Evlerimizde ışığı açıp kapamak için kullandığımız anahtar örnek gösterilebilir.

Direnç: Devreden geçen akıma karşı direnç gösteren devre elemanlarıdır. İhtiyaca göre farklı değerlerde olanları bulunmaktadır. Ayrıca, potansiyometre adı verilen devre elemanı ayarlanabilir bir dirençtir. Örneğin, devreye bağlı lambanın parlaklığını kontrol edilmesini sağlayabilir. Ohm yasası doğrultusunda, devredeki direnç arttıkça akım azalır. Ohm yasası ile ilgili daha detaylı bilgiye buradan, dirençler hakkında daha fazla bilgiye ise buradan ulaşabilirsiniz.

Lamba (Ampul): Devredeki elektrik enerjisini ısı ve ışık enerjisine çeviren devre elemanıdır. Evlerimizde kullandığımız ampuller örnek gösterilebilir. Ampulün takıldığı devre elemanına ise duy adı verilir.

Kondansatör: Kondansatörler(sığaçlar) ya da diğer ismiyle kapasitörler, elektrik enerjisini elektrik alan olarak depolayan iki uçlu bir devre elemanlarıdır. Temelde iki adet iletken plakanın arasına yalıtkan bir madde koyulması ile elde edilir. Güç kaynağı devrelerinde filtrelemede, rezonans devrelerinde istenilen frekansı üretmede ve güç aktarım hatlarında gerilim düzenlenmesi ve güç akışının kontrolünde kullanılırlar. Kondansatörler hakkında daha detaylı bilgiye buradaki yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Diyot: Diyot, akımın yalnızca bir yönden geçmesini sağlayan bir devre elemanıdır.

LED: LED, Light Emitting Diode (Türkçesi ışık yayan diyot) sözcüklerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Günlük hayatta, göstergelerde ve ışıklandırmalarda sıklıkla kullanılır. LEDler ile ilgili daha fazla bilgiyi buradaki yazımızda bulabilirsiniz.

Basit Bir Elektrik Devresi Nasıl Yapılır?

Basit bir elektrik devresi yapmak için pil, pil yatağı, bağlantı kablosu, anahtar, duy ve ampul kullanacağız. Öncelikle ampulü duya, pilleri de pil yatağına yerleştirerek başlayabiliriz. Daha sonra, pil yatağından çıkan kablolardan birini duyun bir bağlantı noktasına bağlayın. Duyun diğer bağlantı noktasına bağlantı kablosu bağlayın ve bu kablonun diğer ucuna da anahtarın bir ucuna bağlayın. Son olarak, anahtarın boşta kalan ucuna bağlantı kablosu bağlayın ve kablonun diğer ucunu pil yuvasının boştaki ucuna bağlayarak devreyi tamamlayın. Bittiğinde kurulan basit elektrik devresi şu şekilde görünecektir:

Görsellerde de görüldüğü üzere anahtar kapalıyken devreden akım geçer ve ampul ışık verir. Öte yandan, anahtar açıldığında devreden akım geçişi sonlanır ve bu sebeple ampul ışık vermez.

Şimdi sıra devreye bir ampul daha eklemeye geldi. Burada karşımıza iki seçenek çıkıyor: Seri bağlantı ve paralel bağlantı.

Seri Elektrik Devresi Nasıl Kurulur?

Yukarıda kurduğumuz devreyi seri bağlı bir devreye dönüştürmek için yeni ampulü devreye şu şekilde ekleyelim:

Seri bağlantı olarak adlandırılan bu bağlantı türünden lambaların biri söküldüğünde devre bölüneceğinden ve akımın ilerleyeceği bir yol kalmayacağından tüm ampuller söner. Ayrıca, ampul sayısı arttıkça ampullerin parlaklığı azalır. Bunun sebebi, seri bağlı devrelerde gerilimin ampuller arasında paylaştırılmasıdır.

Paralel Elektrik Devresi Nasıl Kurulur?

İkinci ampulü aşağıda görüldüğü şekilde devreye eklersek paralel bağlantı kurmuş oluruz:

Paralel bağlantı olarak adlandırılan bu bağlantı türünde lambalardan birinin sökülmesi halinde akım diğer ampulün bağlı olduğu koldan ilerlemeye devam eder bu nedenle sökülen ampul dışındaki ampuller yanmaya devam eder. Ayrıca, eklenen ampul sayısı arttıkça lambaların parlaklığında bir değişiklik olmaz ancak pil daha hızlı biter. Bunun sebebi her koldaki gerilimin aynı olmasıdır.

Piezo Elektrik Devresi Nedir? Nasıl Kurulur?

Piezo elektrik, kristal yapıda bir malzemeye basınç uygulandığında elektrik oluşması olayıdır. Kuartz, turmalin, çinko oksit gibi malzemelere uygulanan basınç sonucunda malzeme içindeki kristal yapıda + ve &#; yükler ortaya çıkar ve bu sayede elektrik üretilir. Oluşturduğu elektrik enerjisi oldukça düşük olsa da günlük hayatımızda çakmak, mikrofon gibi eşyalarda piezo elektrikten faydalanılmaktadır. Biz de kuracağımız piezo elektrik devresi sayesinde, piezodan elde ettiğimiz elektrik enerjisini bir LED ile ışık enerjisine dönüştüreceğiz.

Piezo elektrik devresi kurmak için LED, piezo disk, kondansatör, diyot ve bağlantı kablosuna ihtiyacımız olacak. Malzemeleri temin edebileceğiniz sayfalara üstlerine tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Piezo elektrik devresini aşağıda görüldüğü şekilde kuruyoruz.

Devreyi kurarken LEDin, kondansatörün, piezo diskin ve diyotların yönüne dikkate edin, + ve &#; bacakları doğru bağladığınıza emin olun.

Piezo diskinden üretilen elektrik alternatif akım (AC) formunda yani dalgalı bir yapıdadır. LEDi yakmak için ise doğru akıma (DC) ihtiyacımız vardır. Bu nedenle, 4 diyot kullanılarak yapılan köprü diyot yöntemi ile alternatif akımı doğru akıma çeviriyoruz.

Ayrıca, LEDe paralel olarak bir kondansatör bağlıyoruz. Bu, alternatif akımdan doğru akıma çevirdiğimiz elektrik akımındaki iniş çıkışları engellemeye ve daha stabil bir akım elde etmeye yarıyor. Ayrıca piezoya basınç uygulamayı bıraktığınızda kondansatörde depolanan enerji LEDi kısa bir süre daha yakabiliyor. Kullandığınız kondansatörün boyutuna göre depolayabildiği enerji, dolayısıyla da şarj etme ve LEDi yakmaya devam etme süresi de değişkenlik gösterecektir.

Kurmuş olduğun devrede piezo diske vurduğunuzda LEDin yandığını göreceksiniz.

Bu yazımızda elektrik devre malzemeleri, basit elektrik devresi kurma, seri- paralel bağlantı, piezo elektrik gibi pek çok önemli konuda fikir edinmiş olduğunuzu umuyorum. Daha sonraki yazılarda görüşmek üzere, hoşçakalın 🙂

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık elektronik cihazlar hayatımızın her yerinde bulunuyor. Kullanım kolaylığı ve hayatımıza kattığı konfor sayesinde birçok işimizi daha hızlı ve yorulmadan yapabiliyor, bilgiye ulaşma ve iletişim kurma konularında çok rahat hareket edebiliyoruz. Bu cihazları kullanırken içerisindeki elektronik devrelerin nasıl çalıştığını çoğunlukla merak ediyoruz. Hatta bazen evimizdeki şimdi basit gelen ışığın bile nasıl yandığını araştırabiliyoruz. Aslında tüm bunlar basit bir elektrik devresiyle başlıyor. Kompleks bir elektronik cihazdan bir ampulün yanışına kadar hepsinin temeli basit elektrik devresine dayanıyor. Devre, elektrikli cihazlara güç sağlamak için elektronların aktığı kapalı bir yol olarak geçiyor. Basit bir elektrik devresinde öncelikle bir güç kaynağının bulunması gerekiyor. Bunun yanında kablolar ve bir direnç noktası bulunuyor. Basit elektrik devresini oluştururken güç kaynağı olarak pil kullanabiliyorsunuz, direnç noktası olarak da bir ampul yeterli oluyor. Devreyi kurduğunuzda, elektronlar pilden teller aracılığı ile ampule akıyor. Ampul, bu elektronlardan yeteri kadar almaya başladığında yanıyor. Düzgün bir elektrik devresi oluşturmak istiyorsanız birkaç adımda bunu kolayca yapabiliyorsunuz.

Basit Elektrik Devresi İçin Hangi Malzemelere İhtiyacınız Var?

Basit bir devre oluşturmak için öncelikle bir güç kaynağına ihtiyacınız oluyor. Bunu 9 Volt’luk bir pil ile sağlayabiliyorsunuz. Güç kaynağının ardından elektrik akımını iletebilmesi için iki adet yalıtılmış kablo gerekiyor. Bunların dışında bir de ampule ve duy da denilen ampul tutucusuna ihtiyacınız oluyor.

Ampulün yanabilmesi için yeterli akımı alabiliyor olması gerekiyor. Elektrik devresini pil ile kuracağınız için ampul seçerken 15 ya da 20 Volt civarında bir ampul bulmanız daha doğru sonuç veriyor. Daha büyük voltajdaki ampulleri 9 Volt’luk bir pille yakmanız çok gerçekçi durmuyor.

Ayrıca kabloları takma işlemini kolaylaştırmak için bir pil tutucu almanız fayda sağlıyor. Eğer pil tutucu bulamazsanız uçlarına kablonun daha kolay takılabildiği yassı ve biraz büyük pilleri tercih edebiliyorsunuz.

Pille Basit Bir Elektrik Devresi Nasıl Oluşturulur?

Malzemelerinizi hepsini hazırladıktan sonra elektrik devrenizi oluşturmaya başlayabiliyorsunuz. Bunun için öncelikle kabloların uçlarını soymanız gerekiyor. Bir pense ya da kablo sıyırıcıları kullanarak bunu kolayca yapabiliyorsunuz. Keskin yüzeyi kablonun üzerindeki plastik cepheye geçirip ucuna doğru sürüklemeniz yeterli oluyor. Burada dikkat etmeniz gereken en önemli nokta içerisindeki bakır kabloyu koparmıyorsunuz. Ancak koptuğunda biraz daha gerisinden tekrar sıyırma işlemini yapabiliyorsunuz. Kablonun ucundan 2 ya da 2,5 cm açmanız kullanırken kolaylık sağlıyor.

Kabloları hazırladıktan sonra pillere bağlama kısmına sıra geliyor. Bu aşamada kullandığınız pile göre işlem yapıyorsunuz. Eğer birden fazla pil kullanmak istiyorsanız bir pil tutucuya yerleştirdikten sonra kabloları bu pil tutucunun üzerindeki yerine takıyorsunuz. Burada pilleri doğru yerleştirmeniz büyük önem taşıyor. Pilin artı ve eksi kutuplarını doğru yerleştirdikten sonra herhangi bir sorun yaşamıyorsunuz. Eğer bir tane pil kullanacaksanız kabloları bağlamanın en kolay yolu elektrik bandı kullanmak oluyor. Elektrik akımının iletilebilmesi için kablolardan birini pilin artı kutbuna, diğerini de eksik kutbuna bantlıyorsunuz. Böylece iki kutup arasında elektrik akışı gerçekleşebiliyor. Bu aşamada kabloları zıt kutuplara yerleştirmenin yanı sıra, kabloların ucunun pilin metal yüzeyle temas ettiğine emin olmanız gerekiyor. Kabloları bağlarken biraz dikkatli olmanız gerekiyor. Düşük ihtimal de olsa, kabloları pile taktıktan sonra çıplak tele dokunduğunuzda küçük bir elektrik şoku alma ihtimaliniz bulunuyor. 9 Volt’luk pille güç sağlandığı için alacağınız elektrikten çok fazla etkilenmiyorsunuz ancak yine de bunu engellemek için ampulü takana kadar sadece telin yalıtılmış kısmına dokunarak devrenizi tamamlayabiliyorsunuz. Ya da farklı bir alternatif olarak ampulü takıp devreyi tamamlayana kadar pilleri bağlamıyorsunuz. En son adımda pilleri bağlayarak elektrik devrenizi oluşturabiliyorsunuz.

Pilleri de bağladıktan sonra elektrik devrenizin son adımı olarak ampule bağlamak kalıyor. Bunun için ampul tutucunun yanlarındaki vidaları kullanıyorsunuz. Her iki telin açıkta kalan ucunu U şeklinde büküyorsunuz. Eğer diğer uçlarını pile bağladıysanız bunu yaparken pense gibi bir araç kullanmanız elektrik şokunu önlüyor. Ampul tutucunun yanlarında bulunan vidaları biraz gevşetiyorsunuz. U şeklinde büktüğünüz teli bu vidaların arasına yerleştirip tekrar vidaları sıkıyorsunuz. Burada vidanın telin metal kısmıyla temas haline olduğuna emin olmanız gerekiyor. Böylece elektrik akımının iletilmesi engellenmemiş oluyor.

Kabloları da bağladıktan sonra sıra ampulü duya takmaya geliyor. Ampulü duyun yuvasına yerleştirdikten sonra tam olarak oturana kadar sıkıyorsunuz. Devrenizi doğru bir şekilde bağladıysanız ampulün yerine oturduğunda yandığını görüyorsunuz. Eğer bu aşamada ampul yanmadıysa tellerin pilin ve vidaların metal kısımlarına tam olarak temas edip etmediğiniz kontrol etmeniz gerekiyor. Bunun dışında pile bağladığınız tellerin artı ve eksi kutupta olduğunu da kontrol ediyorsunuz.

Ampulü uzun süre yaktığınızda çabuk ısınabiliyor. Bu nedenle devreyi kapatmak için ampulü çıkarmak isterseniz dikkatli olmanız gerekiyor.

Elektrik Devresine Anahtar Nasıl Takılır?

Oluşturacağınız basit elektrik devresini bir anahtar yardımıyla kontrol ederek bir adım daha geliştirmek isteyebiliyorsunuz. Anahtarı devreye bağlamak için 2 yerine bu sefer 3 adet kabloya ihtiyacınız oluyor. Ayrıca bir de anahtar alıyorsunuz.

Basit elektrik devrenize anahtarı bağlamadan önce hazırlık aşaması normal elektrik devresi ile aynı oluyor. Burada anahtarı pil ile ampul arasına bağlamak için bir akım yönünü belirliyorsunuz. Bunun için öncelikle kablolardan birinin çıplak telini pilin bir ucuna bantlıyorsunuz. Aynı telin diğer ucunu ise U şeklinde büktükten sonra ampulün bir vidasını gevşeterek oraya takıp vidayı sıkıyorsunuz.

Şimdi sıra anahtarı elektrik devrenize dahil etmeye geliyor. Öncelikle ikinci kablonuzun yine tel kısmını pilin diğer metal kısmına bantlıyorsunuz. Diğer ucunu bu kez ampul yerine anahtara takıyorsunuz. Bunun için anahtarın iki ucunda vidalar yer alıyor. Bu vidaları gevşetiyorsunuz. Bir ucu pile bantlı olan kablonun diğer ucunu anahtarın gevşettiğiniz vidasından birine bağlıyorsunuz. Anahtarın tipine göre yine U şeklinde bükerek vidaya sıkıştırabiliyorsunuz.

Anahtarlı basit elektrik devresinin son aşamasında ise üçüncü kabloyu kullanıyorsunuz. Bu kablonun da iki ucundaki yalıtım plasitiğini sıyırıp telleri açığa çıkarıyorsunuz. Telin bir ucunu aynı şekilde anahtarın diğer ucundaki vidanın olduğu yere bağlarken, diğar ucunu ise ampulün ikinci vidasına takıyorsunuz. Bunları bağlarken her iki ucu da U şeklinde bükerek vidaları telin üzerine sıkıştırıyorsunuz. Tüm tellerin devre elemanlarının metal yüzeyleriyle temas halinde olduğundan emin olmanız gerekiyor.

Bütün bunları tamamladıktan sonra elektrik devrenizi test etme aşamasına geçiyorsunuz. Bunun için ampulü yuvasına takıp sonuna gelene kadar sıkıyorsunuz. Ardından anahtarı açma kapama tuşuna basıyorsunuz. Eğer devreyi herhangi bir sorun olmadan tamamladıysanız anahtarı açık konuma getirdiğinizde ampulün yandığını görüyorsunuz. Ampulü kapatmak için kapalı konuma getirmeniz yeterli oluyor.

Elektrik Devrenizde Sorun Varsa Nasıl Giderirsiniz?

Her ne kadar elektrik devrenizi oluştururken tüm adımları uyguladığınızı düşünseniz de bazen ampulün yanmadığını görebiliyorsunuz. Bunun birden fazla nedeni olabiliyor. Eğer böyle bir sorun yaşıyorsanız ilk kontrol etmeniz gereken nokta devrenin bağlantı noktaları oluyor. Devreyi tamamlayan tüm tellerin bağlantı noktalarındaki metallerle temas haline olduğuna emin oluyorsunuz. Bazen vidalar tam olarak sıkılmamış olabiliyor ya da telin yalıtım plastiği elektriğin geçişine engel olabiliyor.

Eğer elektrik devrenizdeki bağlantılarda sorun bulunmuyorsa ampulünüzü kontrol ediyorsunuz. Kullandığınız ampulün filamenti kırıldıysa ampulünüz yanmıyor. Halk arasında ampulün patlaması olarak da bilinen bu olay yaşandıysa ampulünüzü değiştirerek sorunu çözebiliyorsunuz. Tüm bunları kontrol ettiğiniz halde bir sorun bulunmuyorsa son olarak kullandığınız pillerin şarjlarını kontrol ediyorsunuz. Piller bitmişse ya da şarjları düşükse ampulü yakamıyor olabiliyor. Böyle bir durumda ise pilleri değiştirmeniz yeterli oluyor.

Yukarıda basit elektrik devresi nasıl yapılır anlatmaya çalıştık.

Siz de tüm teknolojik ihtiyaçlarınız için buraya tıklayabilirsiniz.

Bilmekte Fayda Var!

Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, elektronik devre elemanlarını tanıyoruz. Daha sonraki etkinliklerde basitten karmaşığa elektronik projeler yapacağız.

Bir elektronik devre şemasına teknik bir kitap sayfasında, cihaz kataloğunda veya internet sitesinde mutlaka rastlamışsınızdır. Bu şemalar basit yapıda olabileceği gibi çok karmaşık bir yapıda da olabilir. İçeriği ne olursa olsun, her devre şemasında elektronik devre elemanlarına ait özel semboller kullanılır. Bu tür devre şemalarını doğru şekilde anlamanın ve başarılı bir proje yapmanın temel şartı malzemeleri ve özelliklerini iyi tanımaktan geçer.

Aşağıda birkaç örnek devre şeması görülüyor. Devre şemalarını incelediğinizde direnç, kondansatör, diyot, transistör, kristal, buton, LED, mikrofon vb. elemanlarla karşılaşacaksınız.

Örnek devre şemaları

Şimdi, bilimsel projelerde ve laboratuvar çalışmalarında işimize yarayacak temel elektronik devre elemanlarını kısaca tanıyalım.

Direnç Nedir?

Devredeki akımı sınırlamak için kullanılır. Direnç değeri R=V/I formülü yardımıyla ohm cinsinden hesaplanır. Devre şemalarında direnç değeri k, 1M, 56R şeklinde belirtilir. Direnç üzerinde renk bandları bulunur. Bu bandlar sayesinde herhangi bir ölçü aletine gerek olmadan direnç değeri kolayca belirlenir.

k: kilo ohm

1M: 1 mega ohm

56R: 56 ohm

Bobin Nedir?

Bir nüve (çekirdek) üzerine sarılan iletken tel sarımlardan oluşur. Sarımlar yalıtkan bir malzeme ile (genellikle emaye) kaplıdır. Sarımlardan akım geçtiğinde bobin çevresinde manyetik alan oluşur. Bobin manyetik alanda enerji depolamada, filtre devrelerinde ve doğru akımı doğru akıma çeviren DC/DC dönüştürücü devrelerinde kullanılır.

Bobinin indüktans değeri Henry birimiyle gösterilir. uH, 20mH şeklinde belirtilir.

uH: Mikro Henry

mH: Mili Henry

Ayarlı Bobin Nedir?

Bobinin indüktans değerinin değişken olması gereken uygulamalarda ayarlı bobin tercih edilir. Özellikle haberleşme sistemlerinde frekans ayarı için ayarlı bobin kullanılır.  

Kondansatör Nedir?

Enerji depolamak için filtre, osilatör ve zamanlama devrelerinde kullanılır.

Kondansatörün kapasite değeri Farad birimiyle gösterilir. uF, 10nF, 22pF şeklinde belirtilir.

uF: Mikro Farad

nF: Nano Farad

pF: Piko Farad

Kutuplu tipteki elektrolitik kondansatörlerin bağlantısının ters yönde yapılmamasına dikkat edilir. Kutupsuz kondansatörlerin bağlantı yönü önemli değildir. Seramik, polyester, multilayer vb. çeşitleri vardır.

Ayarlı Kondansatör Nedir?

Kapasite değeri elle veya tornavida ile değiştirilebilen kondansatörlerdir.

Diyot Nedir?

Tek yönde akım geçiren devre elemanıdır. Akımın ters yönde geçmesine izin vermez.

Silisyum, Germanyum, Schottky vb. türleri bulunur. Diyodun modeli devre şemasında 1N, 1N, 1N şeklinde belirtilir.

Zener Diyot Nedir?

Zener diyot, standart diyottan farklı bir çalışma şekline sahiptir. Zener diyottan ters yönde belirli bir akım geçtiğinde uçlarındaki gerilim yaklaşık olarak sabit kalır. Zener gerilimi şema üzerinde 5V6, 9V1 şeklinde belirtilir. 5V6 değeri zener diyodun V'luk olduğunu gösterir. Genellikle regülatör devrelerinde kullanılır.

LED Nedir?

Işık yayan diyot olarak adlandırılan LED, elektrik enerjisini ışığa dönüştürür. Devre şemalarında 3mm, 5mm, 10mm LED şeklinde veya flux LED, power LED şeklinde belirtilir. Optoelektronik sektörünün vazgeçilmez elemanıdır.

Köprü Diyot Nedir?

Köprü diyot 4 adet diyottan oluşur. Alternatif akımın doğru akıma dönüştürülmesinde kullanılır. Köprü diyodun çalışma gerilimi ve akımı devre şeması üzerinde belirtilir.

Örneğin B80C değeri, köprü diyodun 80 Volt, mA'lik olduğunu gösterir.

Transistör Nedir?

Transistörler kuvvetlendirici veya elektronik anahtar olarak kullanılır. Transistörün türü NPN veya PNP olabilir. Devre şemasında transistörün model numarası BC, BC şeklinde belirtilir.  

Lamba Nedir?

Işık yayma özelliğine sahip cihazlardır. Lambanın çalışma gerilimi, gücü, ışık akısı, renk sıcaklığı gibi parametreler (değişkenler) devre şemasında elemanın sembolünün yanında belirtilir.

Buton Nedir?

Devreden geçen zayıf akımı kesmek için kullanılır. Butona basıldığında butonun iki ucu birbirine temas eder ve iletim sağlanır. Butona basılı tutulduğu sürece akım iletimi devam eder. Devre şemasında buton türü için bir açıklama verilir. Tact switch, push button, micro switch vb.

Anahtar Nedir?

Devreden geçen akımı kesmek için kullanılır. Devre şemasında anahtar türü için bir açıklama bulunur. Toogle, rocker, on/off, dip switch, sürgülü tip, 2 konumlu tip gibi.

Sigorta Nedir?

Koruma amaçlı kullanılan devre elemanıdır. Sigorta üzerinden geçen akım sigortanın taşıyabileceği değeri aştığında, sigorta atar ve kendisinden sonraki elemanlar korunmuş olur. Cam sigorta, gecikmeli tip sigorta, kondansatör tipi sigorta gibi çeşitleri vardır. Çalışma gerilimi ve akımı eleman sembolünün yanında belirtilir.

Potansiyometre Nedir?

Devredeki direncin ayarlanması gereken durumlarda kullanılır. Potansiyometrenin mili elle çevrilerek direnç değeri ayarlanabilir. Trimpot ayarı ise tornavida ile yapılır. Direnç değeri 10k, k şeklinde direncin üzerinde belirtilir.

Hassas ayarlama gereken uygulamalarda çok turlu potansiyometre ya da çok turlu trimpot kullanılır.

Transformatör Nedir?

Alternatif gerilimi yükseltmek veya düşürmek için kullanılır. Primer (giriş) ile sekonder (çıkış) sargıları arasında galvanik izolasyon sağlar. Transformatör yerine trafo kelimesi de kullanılır. Transformatörün gücü, giriş ve çıkış gerilimleri, dönüştürme oranı devre şeması üzerinde belirtilir.

Kristal Nedir?

Kristal, osilatör devrelerinde kullanılır. Kristal frekansı 4MHz, MHz, kHz şeklinde belirtilir.

kHz: kilo Hertz

MHz: Mega Hertz

Hoparlör Nedir?

Elektriksel sinyali ses sinyaline çevirir. Hoparlörün empedansı ve gücü devre şemasında belirtilir. Örneğin 8 ohm W'lık hoparlör gibi.

Multimetre (Avometre) Nedir?

Bir devredeki elektriksel büyüklüklerin ölçülmesinde kullanılır. Voltmetre, ampermetre, ohmmetre cihazlarının işlevini kendi bünyesinde barındıran cihazlar avometre olarak adlandırılır. Bu cihazlar ile akım, gerilim ve direnç ölçümünün yanı sıra frekans, kapasite ve sıcaklık ölçümü de yapılabilir.

Breadboard Nedir?

Lehim ve havya kullanmadan elektronik devre elemanlarının bağlantılarının yapılmasını sağlayan platformdur. Board üzerinde elektronik elemanların bacaklarının takılacağı iletken delikler bulunur. Bu deliklerin bir kısmı satır olarak bir kısmı da sütun olarak alttan birbirine bağlıdır.

Toprak (Ground) Nedir?

Bir devredeki referans noktayı gösterir. Toprak sembolüne bağlı uçlar fiziksel olarak birbirine bağlı demektir. Sembolün türüne göre analog toprak, dijital toprak veya şebeke toprağı anlamına gelir.

Hayatımızın her alanında elektriği kullanıyoruz. Gerek aydınlanmadan gerekse yemek pişirmeye kadar elektrik her zaman bizim için oldukça önemlidir. Tabii ki elektriği kullanabilmek ve işimize yarar bir hale getirmek için elektrik devresi ‘ne ihtiyacımız vardır. Elektrik devreleri sayesinde elektriği yönetebilir ve istediğimiz işlemleri yaptırabiliriz.

Elektrik devresi denilince akla çok karmaşık ve kompleks yapılar gelebilir ancak öğrenildiği zaman kolaylıkla yapılan ve zevkli bir iştir. Bu işe ilgi duyan pek çok kişi kendi başlarına elektrik devrelerini yapabilmekte ve kendi elektrik devresi ‘ni üretebilmektedir. Bu konu ile ilgili yüzlerce kaynak çok rahatlıkla bulunabilmektedir.

Basit Elektrik Devresi

Günümüzde bir çok kişi elektrik ve elektroniğe ilgi duymaktadır. Bazı kişiler hobi amaçlı bazı kişiler ise iş, eğitim ya da para kazanmak gibi farklı sebeplerden dolayı elektrik devresi yapmak istemektedirler. Ancak her işte olduğu gibi elektrik devreleri yapabilmek içinde işin en basitinden başlamak gerekiyor. Günümüzde basit elektrik devresi için yüzlerce kaynak çok rahat bir şekilde bulunabilmektedir.

Basit elektrik devresi yapabilmek için birkaç parça temel malzeme ve havya, lehim teli, plaket ya da breadboard gibi malzemeler yeterli olacaktır. İnternet ya da çeşitli Türkçe, İngilizce kaynaklardan bulabileceğiniz devreleri kolay bir şekilde oluşturabilir ve çalıtırabilirsiniz.

Bu konuda pek çok kaynak olduğunu belirmiştik ancak çoğu zaman basit elektrik devresi bir buton yardımıyla yakılan lambalar ya da çok karmaşık olmayan devrelerdir. Ancak eğer bu işi gerçekten yapmak istiyorsanız bu şekilde basit elektrik devresi ‘nden başlayıp aşama aşama ilerletmek daha doğru olacaktır.

Elektrik Devresi Yapımı

Elektrik devresi yapımı aslında sanıldığı kadar zor değildir. Sadece işin mantığını anlamak ve biraz pratik yaparak sizlerde çok kolay bir şekilde elektrik devresi yapabilirsiniz. Elektrik devresi yapımı için bir miktar temel malzemeleri almanızda fayda vardır. Elektrik ve elektronikte bilindiği üzere binlerce çeşit parça vardır ve bunlardan en temel ve sık kullanılanların elinizin altında olması sizler açısından oldukça iyi olacaktır.

Elektrik devresi için gerekli olan parçalar oldukça uygun fiyatlardadır ve çok küçük bütçeler ile bile kendinize bir çok malzemeyi satın alabilirsiniz. Tabii ki işinizi ilerlettikçe daha kapsamlı ve profesyonel malzemeler, cihazlar ile çalışmaya gayret göstermelisiniz.

Elektrik devresi yapımı için bir çok kaynağı rahatlıkla bulabilirsiniz ayrıca internet üzerinden videolu anlatımlara rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Elektrik devresi , isteyen herkesin rahatlıkla yapabileceği bir şeydir. Sadece bunun için biraz uğraş gerekmektedir. Her denemenizde yeni bir şey öğrenecek ve pratiklik kazanıp, daha iyi sonuçlar alacaksınız.

Elektrik Devresi Nasıl Yapılır ?

Hepimizin hayatının bir yerinde elektrik ve elektrik devresi vardır. Bazen bir ödev için bazen ihtiyacımız için bazen ise bir hobi edinmek için elektrik devresi yapmak isteriz. Elektrik devresi yapımı bir çok kişinin merak ettiği bir konudur. Elektrik devresi yapabilmek için illaki mühendislik okumak gerekmez. Gayet evimizde ve kendi çabalarımız ile belirli bir seviyede devreler yapabiliriz.

Elektrik devresi nasıl yapılır ? sorusu hepimizin kafasını kurcalamaktadır. Tabii ki elektrik devresi yapabilmek için bir takım temel bilgilere sahip olmamız gerekebilir. Bu bilgileri öğrenebilmek için basitleştirilmiş elektrik kitapları ya da internetten ulaşabileceğimiz yazılı, görsel kaynaklardan edinebiliriz.

Elektrik devresi yapabilmek için ihtiyacımız olan temel bilgileri öğrendikten sonra ve yapmak istediğimiz devreyi belirledikten sonra o devrenin şemasına uygun bir şekilde devremizi breadboard, delikli plaket ya da pcb gibi malzemelere kurabiliriz. Elbette ki ilk denemelerde hatalar ile karşılaşacağız, bu elektrik devresi yapımı ‘nda neredeyse kaçınılmaz bir şeydir ancak denemekten vazgeçmeyerek doğru sonuca ulaşana kadar devam etmeliyiz.

Elektrik Devresi Nedir ?

Elektrik devresi hayatımızın her alanında kullandığımız ve hayatımızı kolaylaştıran tasarımlardır. Tasarım diyoruz çünkü elektriği yönetmek ve ona bir işi yaptırabilmek bir sanattır ve tasarımdır. Elektrik nakil hatlarından gelir ve bizler bu enerjiyi elektrik devresi sayesinde yönetebiliriz.

Evlerimizi temizlemekten, çay demlemeye, bilgisayarlara ve daha bir çok şeyi elektrik ve elektrik devrelerine borçluyuz. Birkaç saat elektrik kesilse hayattan kopuyoruz. Buda elektrik devrelerinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.

Elektrik devreleri nde enerji çeşitli maddelerden yapılmış elektronik elemanlar sayesinde yönlendirilir, şekil değiştirilir ve ulaşılmak istenilen sonuç elde edilir. Örneğin elektriği bir devre yardımı ile ısı enerjisine ya da ışığa çevirebilirsiniz. Elektrik devresi yapımındaki temel prensip enerjinin korunumu kanunu olan enerjinin çeşidinin dönüştürülmesidir. Yani hiçbir şeyi yoktan var etmiyor sadece enerji çeşidini dönüştürerek işimize yarar hale getiriyoruz.

Basit Elektrik Devresi Nasıl Yapılır ?

Okullarımızda elektrik devreleri üzerine oldukça fazla ödev verilmektedir. Bazı kişiler ise elektrik devreleri üzerine çalışmak ve kendilerine hobi edinmek istemektedirler. Elektriğe başlamak isteyen kişiler içinde basit devreler oldukça önemlidir.

Basit elektrik devresi yapmak önemlidir çünkü her işin basitinden yani temelinden başlayıp aşama aşama ilerlemek daha sağlam gelişmemize ve işi öğrenerek ilerlememizi sağlayacaktır. Basit elektrik devresi yapabilmek için temel düzeyde bir devre bulmak ve malzemelerini edinmek ardından da biraz bilgi toplamak bizler için yeterli olacaktır.

Elektrik Devresi Elemanları

Bir elektrik devresi yapabilmek için bir takım malzemelere ihtiyacımız vardır. Bu elemanlardan bir takımıda elektrik devresi elemanları ‘dır. Elektrik devrelerinde bir takım maddelerden ve farklı teknikler kullanılarak üretilmiş malzemeler kullanılmaktadır. Bu malzemelere elektrik devresi elemanları ismini vermekteyiz.

Devrelerin şemasında gördüğümüz malzemeler tam olarak bu elemanlardır. Elektrik ve elektronikte binlerce malzeme vardır ancak hepsini bulunduramayacağımızdan bir devre yaparken ihtiyacımız olanları almamız yeterli olacaktır.

Bu malzemelerin bir çok çeşidi vardır ancak temel olarak Direnç, kondansatör, diyot, transistör, led ve buton bu malzemelerin bir kısmıdır. Tabii ki bu malzemelerin farklı değerleri ve yüzlerce çeşiti bulunmaktadır. Devreniz için malzeme alırken şemanıza dikkat etmeli ve gereken malzemeleri almalısınız. Elektrik devresi elemanları ‘nı oldukça uygun fiyatlara alabilirsiniz.

Elektrik Devresi Malzemeleri

Elektrik devresi yapabilmek için bir takım elemanlara ve malzemelere ihtiyacımı vardır. Elektrik devrelerinde elemanlar devre için gerekli iken malzemelerde devreleri yapabilmek ve kurabilmek için gereklidir. Bu malzemeleri muhakkak evinizde bulundurmanız gereken önemli malzemelerdir.

Elektrik devresi malzemeleri içerisine havya, lehim teli, lehim pastası, bakır plaket, delikli kart, breadboard, güç kaynağı, deney seti, ölçü aleti gibi malzemeler girmektedir. Bu malzemeler bir elektrik devresi yapabilmeniz için oldukça önemli ve temel malzemelerdir. Elektrik devresi malzemeleri fiyatları marka ve özelliklerine göre oldukça değişkenlik göstermektedir.

Basit Bir Elektrik Devresi

Eğer bir ödeviniz var ise ya da elektrik devrelerine başlamak istiyorsanız sizin işinizi basit bir elektrik devresi görecektir. Basit bir elektrik devresi yapabilmek için bazı temel şeylere ihtiyacınız vardır. İlk olarak basit bir elektrik devresinin ne olduğuna göz atalım. Amacınıza göre bu devreler değişiklik göstermek ile beraber binlerce farklı devre bulabilirsiniz.

Genellikle ödevlerde pil ve bir anahtar yardımı ile led, ampul yakma ya da buna benzer farklı devreler kullanılmaktadır. Bu tarz basit bir elektrik devresi yapabilmek için her yerde bulabileceğiniz temel malzemeler ve elemanlar sizin işinizi görecektir. Bu devreyi yapabilmek için bir şema bulmanız, elemanları satın almanız ve biraz uğraş göstermeniz yeterli olacaktır.

Basit Elektrik Devresi Nedir?

Basitlik oldukça göreceli bir kavramdır ancak toplumumuzun geneline bakılarak basit bir elektrik devresinin ne olduğunu cevaplayabiliriz. Genel kanıya bakacak olursak en fazla 3 – 4 elemandan oluşan ve profesyonel bilgi gerektirmeden kurulabilecek devrelere basit elektrik devresi diyoruz. Basit elektrik devreleri için gerekli malzemeleri kolaylıkla temin edebilir, kurulum için gerekli olan bilgilere çeşitli internet kaynaklarından çok rahat bir şekilde ulaşabiliriz.

Basit elektrik devresi nedir sorunu kısaca yanıtlayacak olursak; herhangi bir elektrik bilgisi olmayan ve profesyonel olmayan kişilerin evlerinde tek başlarına tehlikesiz bir şekilde kurabilecekleri basit ve kolay projeler olarak adlandırabiliriz. Ayrıca bu tarz projeler küçük yaştaki çocuklarımızın zekasal ve kişisel gelişimlerine oldukça katkıda bulunmakta ve onlara özgüven kazandırmaktadır.

Basit Bir Elektrik Devresi Nasıl Yapılır ?

Basit bir elektrik devresi yapmak için çok fazla bir bilgiye gerek yoktur. Temel düzeyde elektrik ve elektrik elemanları bilgisi sizler için yeterli olacaktır. Bu tarz bilgileri basit düzeyde anlatım sağlayan elektrik kitaplarından ya da internet sitelerinden rahatlıkla öğrenebilirsiniz. Bu bilgiler çok karmaşa içermeyen sadece neyin ne için olduğunu öğreten bilgilerdir.

Bu tarz temel bilgileri öğrendikten sonra basit bir devre seçmeniz ve daha önceden çizilmiş olan bir devre şeması bulmanız sizleri büyük bir yükten kurtaracak ve bu sayede yeni bir devre tasarlamanıza gerek kalmayacaktır. Devrenizi kurmak istediğiniz platforma bu şemaya uygun bir şekilde dizilimini yaparak ve şemada belirtilen elemanları kullanarak basit bir devre oluşturabilirsiniz. Eğer devreniz çalışmıyor ise muhakkak elemanları kontrol ediniz ve ardından hatlarınızın doğruluğunu ve tam temas edip etmediğini kontrol etmelisiniz.

Elektrik devresi yaparken mutlaka güvenlik önlemlerinin alınmasına ve eğer yaşınız küçük ise mutlaka yanınızda büyük birinin olmasına dikkat etmelisiniz. Unutulmamalıdır ki elektrik devresi yapmak eğlenceli olduğu kadar tehlikelidir de. Ayrıca basit bir elektrik devresi yaparken v gibi yüksek gerilimlerde değil 9 – 12 v gibi tehlikesiz gerilimler ile çalışmalısınız.

Elektrik Devresi Nasıl Kurulur ?

Elektrik devreleri nin çalışabilmesi için iyi tasarlanması ve tasarıma uygun bir şekilde yerleşimin yapılması gerekmektedir. Elektrik devrelerinin tasarımlarının bulunduğu hatların belirtildiği çizime şema ismini veriyoruz. Elektrik devreleri şemaya uygun bir şekilde kurulur.

Elektrik devrelerini kurmak için çeşitli platformlar vardır. Bu platformların en başında breadboard gelmektedir. Breadboard sayesinde devremiz ile istediğimiz gibi oynayabilir ve çalışabilir, söküp defalarca kurabilir ve istediğimiz her devreyi rahatlıkla kurabiliriz. Breadboard elektrik devresi kurmak için adeta bir çalışma ortamı yaratmaktadır. Ancak yeni başlayanlar bu konuda biraz zorlanabilir çünkü breadboard ‘ın iletim hatları vardır ve bunların öğrenilmesi gerekir. Bu iş ise maksimum 5 dakikanızı alır.

Bu yöntemin dışında elektrik devresini delikli kart ismi verilen plakete çok rahat ve kolay bir şekilde kurabilirsiniz ancak bu yöntem lehimleme işlemi gerekmektedir. Bunun yanı sıra bakır plakete baskı devre ismi verilen yöntem ile devrenizi basabilirsiniz. Ancak bu yöntem yeni başlayanlar için pek önerilmez. Bu yöntem için bir takım program bilgisi, baskı devre yöntemleri bilgisi gerektirir.

Seri Elektrik Devresi

Genellikle elektrik devreleri içerisinde seri ve paralel bağlı elemanlar vardır. Ancak bir devresi tamamen seri olarak yapabilmekte mümkündür. Tabii ki bu devreler çok profesyonel olmayan basit devrelerdir. Seri elektrik devresi bir buton yardımı ile led yakan ya da bir fan çalıştıran tarzda devreler olabilir. Bu tarz devreler genellikle ortaokul, lise ödevlerinde sıkça kullanılmaktadır.

Seri elektrik devrelerinde elektrik enerjisi tek bir hat üzerinden akmakta ve elemanları tek tek geçerek devreyi tamamlamaktadır. Yani elektrik enerjisi üzerinde hiçbir bölünme ve dağılma olmamaktadır. Sayısal çözümlemeler için seri elektrik devresi ‘nin farklı formülleri bulunmaktadır.

Paralel Elektrik Devresi

Elektrik devresi tasarımının bir sanat olduğunu belirtmiştik. Devre elemanlarının dizilimi güç aktarımı ve iletimi gibi konularda oldukça önemlidir. Örneğin parelel bağlı bir devrede gelen güç kollara dağılır. Elektrik devrelerinin tasarımında seri ve paralel hatlar kullanılırken eğer daha kompleks bir devre oluşturmak istiyorsak muhakkak tasarımımızda paralele hatlar bulunuyor.

Paralel elektrik devresi yapımında bir takım noktalara dikkat etmek gerekiyor. Özellikle kaynak güç, akım, voltaj, hatların dağılımı ve devrenin kurulumu bu konuda oldukça önemlidir. Parelel elektrik devresinde elemanların dizilişinden güç paylaşımına kadar dikkat edilerek hesaplanmalı ve oluşturulmalıdır.

Elektrik Devresi Kurma

Elektrik devresi kurma gibi bir amacımız var ise temel malzemeleri ve elemanları edinmiş olmamız gerekir. Bunun yanı sıra elektrik devresini kuracağımız platformu (breadboard, delikli kart, pcb vb.) belirlemiş olmamız gerekir. Bunu belirledikten sonra devremizi şemamıza uygun bir şekilde yerleşimini yapmalı ve eğer delikli kart, pcb gibi malzemeler kullanıyorsak lehimini yapmalıyız.

Elektrik devresi kurma sonucu hatalar ile karşılaşabilir ve devremiz çalışmayabilir. Bu tarz durumlarda heyecana kapılmamalı ve sabırlı olmalıyız. Elektrik devreleri sabır ve uğraş isteyen bir iştir. Bu yüzden hatamızı bulmalı gerekiyorsa sil baştan kurmalıyız.

Elektrik Devresi İle İlgili Sorular

Elektrik devresi tasarlarken ya da kurarken pek çok takıldığımı nokta olacaktır. Kimse bu işi doğuştan bilmiyor ve öğrenmiyor. Elektrik devresi kurabilmek için pratik yapmaya ve gerekli bilgilere ulaşmaya çalışmalıyız.

Peki bu bilgileri nereden öğreneceğiz ? Elektrik devreleri ile ilgili bilgileri çok rahat bir şekilde öğrenebiliriz. Bu iş için yazılmış basit düzeyde ve ileri düzeyde yüzlerce Türkçe kitap bulunmaktadır. Bunun yanı sıra internet üzerinde binlerce kaynak, videolu anlatım ve dergiler bulunmaktadır. Bu tarz kaynakları inceleybiliriz.

Yardım ve eğitim alınmalı mı ? Yaşınız küçük ise muhakkak elektrik devrelerini kurarken büyüklerden yardım almalıdırlar. Bunun yanı sıra eğer bu işi basit düzeyde yapılmak isteniyorsa eğitim şart değildir ancak çok ileri düzeylere gelinmek isteniyorsa muhakkak temeli sağlam tutmalı ve bir eğitimden geçilmelidir.

Elektrik Eğitimi

Elektrik ile uğraşmak oldukça eğlenceli ve faydalıdır. Ancak elektrik eğlenceli olduğu gibi bir takım tehlikeleri vardır bu yüzden elektrik ile uğraşırken gerek önlemler alınmalıdır. Gerekli önlemler alındığı takdirde korkulacak hiçbir şey yoktur.

Artık günümüzde pek çok kişi kendi kendine elektrik devreleri yapmakta ve ürünler geliştirmekte ve bunun için elektrik eğitimi almaktadır. Elektrik eğitimleri basit düzeyden profesyonel düzeye kadar pek çok ilde rahatlıkla bulunmaktadır ve uygun fiyatlara bu eğitim alınabilmektedir. Ayrıca bazı kişiler kitaplardan ve çeşitli kaynaklardan eğitime gerek duymadan da kendilerini geliştirmektedirler.

Son yıllarda elektrik eğitimi sayesinde çocuklarda oldukça önemli gelişmeler ile karşılaşılmış ve herkes çocuğunu basit elektrik eğitimlerine göndermektedir. Bunun yanı sıra basit devre tasarımı yapabilecekleri ve zeka gelişimine katkılı oldukça faydalı oyuncaklarda üretilmekte ve ülkemizde rahatlıkla bulunabilmektedir. Bu oyuncaklar sayesinde çocuklarımız hem elektrik eğitimi almış oluyor hem de onların gelişimine katkıda bulunmuş oluyoruz.