Emeklilikte Eksik Prime Çözüm
Milyonların merak ettiği 6 maddeli çözüm! Eksik prime &#;EYT&#; formulü
8 Eylül öncesindeki &#;artlara dönüldü&#;ünde bile emeklilik için y&#;l ve prim &#;artlar&#; bulunuyor. Buna göre ya&#; &#;art&#; olmadan SSK için erkeklerde 25 y&#;l ve gün, kad&#;nlarda ise 20 y&#;l ev gün isteniyordu.
Ba&#;-Kur da kad&#;nlar için gün erkekler için ise gün &#;artlar&#; bulunuyor. Emekli Sand&#;&#;&#;'nda kad&#;n memurlar için 20 y&#;l yani gün kesenek ödemek ve erkek memurlar için ise gün yani 25 y&#;l kesenek ödemek gerekiyor.
Yasa öncesine dönülse bile EYT'li olarak emekli olabilmek için bu &#;artlar&#;n yerine getirilmesi gerekiyor. Yasas&#;nda getirilen prim &#;artlar&#; i&#;leyecek olursa orada da ile gün prim tamamlamak gerekiyor.
Emeklilikte eksik prime &#;&#;z&#;m!
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; çalışanların yüzde 36’sı kayıtdışı. Yani kabaca 10 milyondan fazla kişi sigortasız çalışıyor. Sigortasız çalışılan sürede, işveren SGK’ya işe giriş bildirgesi vermiyor. Dolayısıyla prim yatmıyor veya eksik yatıyor. Maaş yüksek olduğu halde asgari ücret üzerinden yatan primler de var.
Hizmet tespitiyle
Yatmayan sigorta primi çalışanların geleceğinden alıp götürüyor. Yasa, primi eksik yatanlara da hiç yatırılmayanlara da mahkemelerde ‘hizmet tespit davası’ açma hakkı tanıyor. Bu yolla dava açan binlerce kişi emekliliğini öne çekti. İşçi, sigortasız çalışarak geçirdiği sürenin son yılından başlayarak 5 yıl içerisinde hizmet tespit davası açabilir. Eğer işçi ölmüşse, hak sahipleri de dava açma hakkına sahip. Bu durum özellikle dul ve yetim maaşı almayı sağlıyor.
Delilleri saklayın
Elinizde sağlam belgeler, şahitler varsa mutlaka ‘iş mahkemesinde’ hizmet tespit davası açın. Dava açmak için delil olarak kullanılabilecek kalemler şunlar: SGK işyeri dosyası, sigortalının işyeri sicil dosyası, işverenin mesleki kuruluş kaydı, esnaf sicil kaydı, ticaret odası kayıtları, vergi mükellefiyet kayıtları, ücret bordroları, tanık, bilirkişi.
Borçlanma imkanı
Askerlik borçlanması ve doğum borçlanması eksik prim olduğunda ilk akla gelenler. Böylece hem prim hem de yaştan kazanabiliyorsunuz. Sigortadan sonra yapılan 3 doğum gün (6 yıl) kazandırıyor. İlk sigorta yaptırılmadan önce yapılan askerlik ise borçlanılan gün kadar işe giriş tarihini geri çektiği için emeklilik yaşı ve prim şartı azalıyor.
Memurların hakkı
Memurlar ücretsiz izin sürelerini daha sonra borçlanarak emeklilik hizmetinden saydırabiliyor. Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurtiçinde veya yurtdışında geçirilen doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri de borçlanma kapsamında. Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri de borçlanma kapsamında.
Avukatlarda durum
Sigortalı olarak yapılan avukatlık stajı diğerlerinden ayrı olarak emeklilik hesabından sayılıyor. Tutukluluk ve gözaltında geçen süreler de borçlanılabiliyor. Bu süreleri mahkum olunmadığı sürece borçlanarak hizmetinizden saydırabilirsiniz. Yine ekonomik kriz dönemlerinden ücretsiz izinli olanlar her yıl için 3 aya kadar borçlanma yapabiliyor. Doktorlar fahri asistanlık hizmetinde geçirdikleri süreleri borçlanabiliyor.
Gurbetçiye kolaylık
Yurtdışında çalışanlar belli şartlarda bu süreleri borçlanarak emeklilik hesabına katabiliyor. Kadınlar yurtdışında 18 yaşından sonraki süreleri çalışmış olmasalar bile borçlanabiliyor. (Posta)
Yaşınız tutuyor prim sayınız eksik
Cevap: Erkek çocuklar 25 yaşına kadar yetim aylığı alıyor, üniversite okumayanlar ise 20 yaşına kadar yetim maaşı alıyor. Ananenizin durumuna gelince bazı durumlarda kendi emekli maaşı da dahil üç maaş alınabiliyor. Sizin durumunuzda hiçbir geliriniz olmadığı ve yetim olduğunuz için devlet yardımına başvurabilirsiniz.
SİGORTANIZI 5 YIL ÖNE ÇEKEBİLİRSİNİZ
Soru: doğumluyum. 4/b’den tescillenmiş, ilk sigortaya girişim var. sigortam ’e çekilir mi?
Cevap: Sigorta tesciliniz Bağ-Kur üzerinden yapılmış ve yılında sigorta başlangıcınız bulunuyor. Muhtemelen sigorta girişiniz var ama prim ödenmemiş, dolayısıyla sigortalılığınız durdurulmuş, yılında yeniden başlamış. Aradaki beş yıllık priminizi ödeyip yeniden aktif edebilirsiniz ve sigorta başlangıcınızı yılına çekebilirsiniz.
EMEKLİ MAAŞINIZ DÜŞER
Soru: Eşim nisan yılında işsiz kaldı, primleri tavandan yatıyordu. Şimdi dışarıdan devam etmemiz gerekiyor. Eşim primlerini düşük olarak dışardan öder ise en son çalıştığı yerdeki yüksek primlerin ileride emekli maaşının düşmesine sebep olur mu? Eşimin doğum tarihi , ilk sigorta girişi Derya O.
Cevap: Eşiniz 25 yıl çalışıp, gün prim ödeyip, 55 yaşında emekli olacak. Mevcut durumda eksiksiz çalıştıysa 25 yılı doldurmuş ve prim gün sayısını da doldurmuş hatta geçmiş gözüküyor. Doğum tarihine göre eşinizin emekliliğine daha 12 yıl var ve yaşı bekleyecek. Dolayısıyla bundan sonraki süreçte düşükten prim öderseniz emekli olduğunda alacağı maaş ciddi azalır.
58 YAŞINDA İADE ALABİLİRSİNİZ
Soru: doğumlu, Bağ-Kur’a isteğe bağlı sigorta primi ödedim. ’de başladım ’de durdurdum. Yatırdığım primleri almak istiyorum, nasıl alabilirim? Nermin Ö.
Cevap: Yaşı doldurmasına rağmen prim gün sayısı ve çalışma yılı nedeniyle emekli olamayıp maaş alamayanlar ödedikleri primleri toplu olarak alabilir. Prim iadesi için 58 yaşını doldurmanız gerekiyor ki, gelecek yıl sizin yaşınız doluyor. Bu durumda 58 yaşını doldurduğunuzda SGK’ya başvurup, primlerinizi iade alabilirsiniz. Ancak 12 yıl prim ödemişsiniz, sigortanızı yeniden aktif hale getirip, prim ödeyerek, yaştan dolayı emekli olabilirsiniz.
İSTİFA EDERSENİZ TAZMİNAT ALAMAZSINIZ
Soru: Ücretsiz izine çıkarıldım, emekli olma zamanım geldi, emekli olmak istiyorum. Bu iş yerinde 20 aydır çalışıyorum. İş yerinden çıkışımı istiyorum, ama bana istifa yazmamı söylediler. Ben ne yapmalıyım? Talihe S.
Cevap: SGK’ya gidip, emeklilik işlemini başlatacaksınız ve emekli olabileceğinize dair belgeyi alıp, işyerine vereceksiniz. İşyeri emeklilik işlemini yapıp, sizin de 20 aylık kıdem tazminatını ödemek durumunda. İstifa ederseniz tazminatınızı alamazsınız.
#YAZAR#Noyan DOĞAN#SGK
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi