Vajinal mantar hastalığı kadınlarda yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Normal vajina florasındaki dengenin bozulmasıyla oluşur. Kadınların hem psikolojisini hem toplumsal yaşantısını hem de cinsel hayatını kötü etkiler. Çoğu vakada tedavi süresi uzun olmasa da bazı vakalarda bıktırıcı şekilde uzayabilir ya da tekrarlayıcı olabilir. Bu yüzden hastalığı başlatan ya da tekrarlatan sebeplerin bilinmesi ve bunların ortadan kaldırılması vajinal mantarı engelleyebilir.
Vajinal mantar, kandida mantarlarının vajinada ve kadın dış genital bölgesi olan vulvada oluşturduğu enfeksiyon hastalığıdır. Kadınların %75’i ömründe en az bir kez bu hastalığı geçirir. Hastalık vajina ve vulvada ileri derecede kaşıntı, akıntı ve tahrişe sebep olur. Cinsel aktivite vajinal mantar enfeksiyonu riskini artırır. Ancak cinsel olarak aktif olmayan kadınlarda ve çocuklarda da görülebilen bir hastalıktır.
Hastalığa sebep olan mikroplar kandidalar olduğu için ‘Vajinal Kandidiyazis’ olarak da bilinir. Bu mantarların türü %90 Candida albicans, %10 diğer kandida türleridir.
Vajinal mantara en sık sebep olan Candida albicans’ın oluşturduğu enfeksiyon genellikle kolay tedavi edilir. Diğer kandida türlerinin oluşturduğu vajinal mantar hastalığı tedaviye dirençli ya da tekrarlayıcı olma eğilimindedir. Bu türler akıntıdan kültür testi yapılarak tespit edilebilir.
Vajinal mantar enfeksiyonuna sebep olan kandida mikrobu her kadının vajinal bölgesinde doğal olarak bulunan bir mikroorganizmadır. Normal vajina florasında bulunan bakteri ve mantar dengesi değişirse mantar hücreleri çoğalır. Bu dengesizliği oluşturup vajinada kandida mantarının artışına yol açan sebepler aşağıda belirtilmiştir;
Vajinal mantar başkalarına bulaşıcı olabilir ve aşağıda belirtilen şekillerde bulaşabilir;
Ayrıca hastanın kendisinin diğer bölgelerine de yayılabilir. Erken tedavi edilmez ya da kortizonlu kremler sürülürse etrafa doğru ve makata yayılım gösterebilir.
Vajinal mantar enfeksiyonları aşağıdaki belirtilere ve şikayetlere sebep olabilir;
Hastalarda özellikle akıntı ve kaşıntı şikayetleri ön plandadır. Kaşıntı bazen ani kriz tarzında ve şiddetli şekilde hastayı rahatsız eder ve topluluk içinde zor durumda bırakır. Küçük kız çocuklarının kaşıntı sebebiyle çeşitli eşyalara sürtünme ya da genital bölgelerini kaşımaları nedeniyle aileler utanma duygusu yaşayabilir ve çaresiz hissedebilirler.
Bazen belirtiler tedavi olmadan belli bir süre sonra geçebilir. Ancak bu durum hafif ve yeni başlamış vakalarda olabilir. Kronik, tekrarlayan ve inatçı vakalarda kendiliğinden geçme pek görülmez.
Hastaya göre farklılıklar olabilir. Genellikle aşağıdaki gibidir;
Vajina mantarı cinsel yaşamı etkileyen bir hastalıktır. Hastalık vajina ve vulvada tahriş, kızarıklık, şişlik ve çatlaklara sebep olur. Bu yüzden vajinal mantar hastalığı olan kişilerde cinsel ilişkisi sırasında acı ve ağrı meydana gelebilir.
Vajinal mantar adet olunca geçmez. Belki geçici rahatlama olabilir. Çoğu zaman oluşan nem ve ped değiştirmeye bağlı acı, yanma ve batma hissi artar.
Vajinal mantar varken adet olunursa fitil tedavisine ara verilir. Adet bitiminde tedaviye kalınan yerden devam edilir.
Vajinal mantar gebeliğe engel değildir. Ancak cinsel birliktelik esnasında ağrı, acı veya yanma olursa gebelik için gerekli olan sağlıklı birliktelik gerçekleşmeyebilir.
Genel olarak genital bölgenin kimyasal ve biyolojik dengesini bozabilecek sebepler ya da fiziksel ve mekanik tahrişler vajina mantarı oluşma ihtimalini artırırlar. Bu yüzden vajinal mantar riskini azaltmak için aşağıda belirtilenlere dikkat edilmelidir;
Önce hastanın şu ana kadarki hasta bilgileri (anamnezi) alınır. Sonra vajina ve vulva bölgesinin muayenesi yapılır. Akıntıdan materyal alınarak mikroskop altında incelenir ve kandida mantarı tespit edilerek tanı kesinleştirilir.
Nadir de olsa sık tekrarlayan ya da tedaviye dirençli olan vakalarda mantar türünün belirlenmesi amacıyla akıntıdan numune alınarak mikrobiyoloji laboratuvarına kültür testi için gönderilir.
Vajinal mantar tedavi edilmezse makata ve kalçalara yayılım gösterebilir. Daha da gecikilirse kronik ve tam iyileşmeyen bir enfeksiyon halini alabilir. Hastanın sürekli kaşıntılı ve genital akıntılı bir yaşam sürmek zorunda kalması toplumsal vazifelerini ve insan ilişkilerini aksatır. Cinsel ilişki sırasında yaşanan ağrı, acı ya da yanma hissi hastayı cinsellikten soğutur. Eşiyle ilişkilerini dahi etkileyebilir. Tüm bu durumlar hastanın moralini bozarak depresyona sokacak boyutlara vardırabilir. Bu nedenle vajinal mantarın erken teşhis ve tedavisi çok önemlidir.
Vajinal mantara sebep olan temel sorun ortadan kalkar ve bağışıklık sistemi güçlenirse vajinal mantar kendiliğinden geçebilir. Ancak bunların geçmesini beklemek uzun zaman alacağından ve bu arada hastalık ilerleyebileceğinden kendiliğinden geçmesi beklenmemelidir.
Vajinal mantara neden olan mikroorganizma direkt ya da dolaylı temasla dışarıdan bulaşabilmekle beraber, dışarıdan bulaşmasa da vajina koşullarının değişmesine bağlı olarak enfeksiyon oluşturabilir. Kandida adı verilen ve vajina florasında normal olarak bulunan bu organizma gerekli koşullar oluşunca hızlı bir şekilde çoğalır ve vajinal mantara neden olur. Çoğalmayı engellemek için bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışması gerekir. Bu açıdan bağışıklık sisteminin zayıf düşmesinin önlenmesi vajinal mantarın tekrarlamasını engellemek için büyük önem taşır.
Vajinal mantarın tekrarlanmasına sebep olan ve altta yatan neden ya da nedenler ortadan kaldırılmazsa hastalık geçmez ya da tekrarlar.
Tekrarlayan ya da geçmeyen vajinal mantar olan hastalarda aşağıdakiler yapılmalıdır;
Vajinal mantarın tedavisinde her hasta için kendine özel değerlendirme yapılmalıdır. Hastanın yaşı, evli olup olmaması, doğum ve düşük sayısı, genetik özellikleri, geçirdiği hastalıklar, kullandığı ilaçlar, mesleği, alışkanlıkları, psikolojisi birlikte değerlendirilir ve hastaya en uygun tedavi seçimi yapılır.
Basit mantar enfeksiyonlarında öncelikle vajinal krem ya da bitkisel tedavi yöntemleri denenebilir. Ancak bunlar çoğu zaman tek başına çözüm sağlamaz. Basit enfeksiyonların tedavi seçenekleri şunlardır;
Yeni başlayan vajinal mantar genellikle günde iyileşir. Şiddetli vajinal mantar enfeksiyonları genellikle 15 günde tedavi edilebilir. Çok nadiren bazı hastalarda ayı bulabilir. Bir defa vajinal mantar enfeksiyonu geçirenlerde tekrar görülme ihtimali artar.
Komplike enfeksiyonlarda hastalar tedaviye daha fazla direnç gösterir. Aşağıdaki hasta grupları komplike vajina mantarı olma ihtimalini akla getirir;
Bu ciddi ya da karmaşık vajinal mantar enfeksiyonlarında hastanın yaşı, cinsellik yaşayıp yaşamaması, geçirdiği hastalıklar ve kendine has durumlar göz önünde bulundurularak farklı tedavi seçenekleri aşağıdaki gibidir;
Ayrıca vajinal mantar enfeksiyonu sık tekrarlıyorsa cinsel partnerde mantar olup olmadığı da araştırılmalıdır.
Hamilelikte hormonların değişmesi vajina florasını etkiler ve kadın Vajinal mantara yatkın hale gelir. Düşük riski sebebiyle vajinal fitil ve krem kullanan gebeler vajinal mantara daha sık yakalanır. Hamilelerde vajinal mantar için ağızdan ilaç verilmez. Bebeğe zarar vermeyen tek kullanımlık fitiller ve kremler verilir.
Emziren annelerde ilaç süte geçeceğinden ağızdan mantar hapı verilmez. Ancak vajinal mantar kremi ya da gerekirse fitil tedavisi uygulanabilir.
Sık olmasa da bebeklerde zaman zaman vajinal mantar enfeksiyonu görülebilir. Tedavide bebeğe zararı olmayan krem kullanımı uygundur. Bebeklerde vajinal mantar şu sebeplerle oluşabilir;
Vajinal mantar enfeksiyonu geçiren hastaların fazla kilolardan kurtulmaları, bol vitaminli sebze ve meyve tüketmeleri, işlenmiş hazır gıdalardan uzak durmaları, aşırı tatlı ve kan şekerini yükselten gıdaları almamaları tedaviye katkı sağlar.
Enfeksiyonlarla mücadelede bağışıklık sisteminin gücü çok önemlidir. Beslenme alışkanlıkları, uyku, spor ve psikolojik durum bağışıklık sistemini etkiler. Aşırı kilolu olmak, yanlış beslenme, şeker hastalığına yatkınlık ve bağışıklık sisteminin bozuk olması vajinal mantar enfeksiyonlarının sık tekrarlamasına ve uzun sürmesine sebep olur.
Bu sorunun tek bir cevabı olamaz. Tıpta hastalık yoktur hasta vardır. Her hasta kendine özel olarak değerlendirilir ve hekim o hastaya en uygun tedavi seçeneğini uygular.
Aşağıda belirtilen hastaların özelliklerinden dolayı ağızdan alınan haplarla tedavi edilmeleri uygun olacaktır;
Cinsel yönden aktif hastalarda fitil tedavisi öncelikle tercih edilmelidir. Fitil kullanımı vajinal mantarda oldukça etkilidir. Etkisini sadece vajina bölgesinde gösterir yani ilaç vücuda dağılmaz. Karaciğere ve böbreğe zararı olmaz. Genellikle kısa süreli tedavi yeterli olur.
Fitiller gece yatarken bir eldiven giyilerek, yağlı bir krem vasıtası ile vajinanın derinine olabildiğince ilerletilerek yerleştirilir. Bazı hastalarda fitil tedavisi sonrası akıntı bir miktar artabilir. Yanma hissi olabilir veya vajinal fitilin bir kısmı dışarı çıkabilir. Bunların hepsi normaldir.
Dünyada şimdiye kadar çok sayıda doğal tedavi yöntemi ile tedavi çalışmaları yapılmıştır. Vajinal mantar tedavisinde en sık kullanılan bitkiler şunlardır;
Ancak istenmeyen yan etkiler, kullanım şeklinin kolay olmaması, reçete ile alınan ilaçlar gibi belli bir dozunun olmaması ve bitkisel tedavi yöntemlerinin sağlık bakanlığı tarafından onaylanmamış olması nedenleri ile vajinal mantar tedavisinde doğal ve bitkisel tedaviler ilaç tedavilerine destekleyici olarak denenebilir. İstenmeyen yan etkileri ortaya çıkarsa mutlaka zaman kaybetmeden hekime başvurulmalıdır.
Anlatılanlardan çıkarılabileceği gibi vajina mantarı öncelikle genç ve erişkinler olmak üzere her yaşta kadın için çok önemli ve sık rastlanan bir hastalıktır. Hastalığın tedavisi kişinin hem beden hem de ruh sağlığı açısından büyük önem arz eder. Tedavinin başarısı için kişiye uygun seçilen ilaçların uygun süre ve dozda uygulanmasının yanı sıra hastanın kendi üzerine düşen görevleri yerine getirmesi de gerekmektedir. Bu şekilde doğru bir tedavi süreci ile hastaların çok büyük bir bölümünde mükemmel neticeler elde edilebilmektedir.
Dr. Ahmet ACAR
Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı
Vajinal mantar, bir tür Kandida‘nın neden olduğu fırsatçı bir enfeksiyondur. Vajinal mantar enfeksiyonu, vajina ve vulvada (vajina açıklığındaki dokularda) tahrişe, akıntıya ve yoğun kaşıntıya neden olan bir mantar enfeksiyonudur. Yaşamlarının bir noktasında 4 kadından 3’ünü etkiler. Vajinal kandida enfeksiyonu, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olarak kabul edilmez. Ancak, ilk düzenli cinsel aktivite sırasında vajinal mantar enfeksiyonu riski artmıştır. Kandidiyaz, en sık immün sistemi baskılanmış kişilerde ortaya çıkar. Bunlar ağız boşluğunda, gastrointestinal kanalda, vajinada veya diğer kısımlarda olabilir. Yalnızca uygun koşullar ortaya çıktığında patojenik hale gelirler (1).
Kandidal vulvovajinit yaygındır. Üreme çağındaki kadınlarda tüm vulvovajinit vakalarının üçte birinden sorumludur ve kadınların %70’i yaşamlarının bir noktasında kandidal vulvovajinit olduğunu bildirmiştir. Kadınların yaklaşık %8’i tekrarlayan kandidal vulvovajinitten muzdariptir.
Bu hastalık süreci için ayrıntılı epidemiyolojik verilerin bulunmadığını kabul etmek önemlidir. Reçetesiz satılan tedavilerin yaygın olması nedeniyle, kandidal vulvovajiniti olan birçok hasta muhtemelen bakıma gelmez. Dahası, tanı hem klinik hem de yardımcı değerlendirmeye dayanmaktadır ve bu nedenle, tek başına kültüre dayanan epidemiyolojik raporlar hastalığı olduğundan fazla tahmin etmektedir, çünkü kadınların %10’u asemptomatiktir ve kandidi kültürleri pozitiftir.
Akut kandidal vulvovajinit için bilinen risk faktörleri arasında östrojen kullanımı, yüksek endojen östrojenler (gebelik veya obezite), diabetes mellitus, immünosupresyon (yani, kemoterapi veya antimetabolit ilaçlar, HIV enfeksiyonu veya transplant hastaları) ve geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı yer alır.
Kandidal vulvovajinit, cinsel olarak aktif kadınlarda daha yaygın olmasına rağmen, kandidal enfeksiyonun cinsel yolla bulaştığına dair bir kanıt yoktur. Tekrarlayan kandidal vulvovajiniti olan hastalar (dört veya daha fazla kültürle kanıtlanmış kandidal vulvovajinit atağı olarak tanımlanır), tekrarlayan mantar enfeksiyonlarına duyarlı olmalarına neden olan yatkın genetik faktörlere sahiptir.
Kandida albicans , kandidiyazisin en yaygın etiyolojisi olmasına rağmen, son zamanlarda Candida dışı türlerde önemli bir artış olmuştur. Non-albicans Candida flukonazole dirençli olabilir. İnvazif ve yaygın kandidiyazis insidansı dünya çapında artmaktadır ve bağışıklık sistemi bozulmuş kişiler en savunmasız olanlardır.
Vulvovajinal kandidiyaz, lokal veya sistemik antimikrobiyal tedavinin kullanılmasıyla tetiklenebilir ve ayrıca tekrarlayan hastalık ataklarını hızlandırabilir. Antibiyotiklerin kandidal vulvovajinite neden olduğu kesin mekanizma hala bilinmemektedir. Varsayımsal olarak, vulvovajinitin patofizyolojisi normal vajinal floranın azalması veya değişmesine, mantar kolonizasyonunun proliferasyona bağlı olabilir (2).
Vulvovajinitli hasta vajina ve vulvada yoğun kaşıntı ve tahriş, idrar yolu enfeksiyonu, vajinal ağrı veya ağrı ile karıştırılabilen idrara çıkma ile yanma hissi, kuru eritemli döküntü ve kalın beyaz süzme peynir benzeri akıntı olabilir.
Hastalar tipik olarak tahriş, kaşıntı ve yanmadan şikayet ederler. Semptomlar genellikle hastanın adet döneminden hemen önce belirgindir. Birçok hasta benzer semptomlara sahip olabilir ve bazıları topikal ajanlarla veya alternatif tedavilerle tedaviyi denemiş olabilir.
Muayenedesıklıkla vulvar ve vajinal kızarıklık, sıyrıklar, kalın beyaz yapışık vajinal akıntı ve şişlik ile karşılaşılır. Akut vulvovajinal kandidiyazisi olan hastalarda tahriş derecesi tipik olarak şiddetlidir. Candida glabrata enfeksiyonu olan hastalar genellikle daha az şiddetli semptomlara sahiptir. Vulvovajinal kandidiyazisi olan hastaların diğer vajinit veya servisit formları ile sunumunda çok fazla örtüşme vardır ve bu nedenle bu teşhisi yapmak için ıslak preparat, kültür testi ve pH testi dahil yardımcı testler yapılmalıdır.
Maya enfeksiyonu semptomları hafiften orta dereceye kadar değişebilir ve şunları içerir:
Aşağıdaki durumlarda geçmeyen vajinal mantar enfeksiyonunuz olabilir:
Vajinal kandidiyaz genital bölgede kaşıntı, yanma ve vajinadan beyaz “süzme peynir benzeri” akıntı ile kendini gösterir.
Vajinal mantar enfeksiyonu bulaşıcı enfeksiyonlardan sayılmaz. Ancak kadına verilen tedaviler sonucunda tekrarlayan enfeksiyonlar olursa erkeğe de ilaç tedavisi verilmesi kadındaki tekrarlama sıklığını azaltır.
Adet olunca vajinal mantara bağlı olan adet öncesi şikayetler geçer. Ancek adet bittikten sonra şikayetler tekrar başlayacaktır.
Vajinal mantar hafif ise bazen kendiliğinden geçebilir. Ancak şiddetli olan vakalarda mutlaka fitil ve ilaç tedavisi vermek gerekecektir.
Mankat enfeksiyonu varken ilişki genellikle ağrılı olur. Vajinada ve idrarda yanma, sızlama şikayetleri artar. Vajinada olacak tahribat artar. Bu nedenle mantar tedavisi görmeden ve kadının şikayetleri geçmeden cinsel ilişki önerilmez.
Bir vajinal akıntı örneği, bir laboratuarda mikroskop altında veya mantar kültürü ile incelenerek vajinal kandidiyazis teşhisine yardımcı olabilir. Mikroskop altında tomurcuklanan maya görülebilir (3)
Bu durumu teşhis etmek için, pelvik muayene, vajinal ıslak preparat, pH testi ve vajinal akıntı ve enfeksiyonun diğer etiyolojilerini (özellikle gonokok ve klamidya hastalığı) dışlamak için test yapmalıdır. Kandidal vulvovajiniti olan hastalarda iltihap, pelvik muayene sırasında belirgindir. Bununla birlikte, serviks tipik olarak normaldir ve iltihaplı değildir. Hastada servikal hareket hassasiyeti olmamalı ve servikal ağızdan anormal akıntı olmamalıdır. Vulvovajinal kandidiyazisi olan hastalarda vajinal pH tipik olarak 5’in altındadır. Islak preparatta, mevcut önde gelen bakteri olarak laktobasili görülmelidir ve mantar hücreleri de görülecektir (4).
Çoğu enfeksiyon Candida albicans’a ikincildir ve sağlayıcı vulvovajinit ile başvuran üreme çağındaki bir kadının klinik ortamında tomurcuklanan maya görürse, Candida için doğrulayıcı kültürler yapmaya gerek yoktur. Candida türleri birçok kadın normal vajinal flora parçasıdır, Asemptomatik kadınlarda rutin kültürler vazgeçilmiştir. Tekrarlayan kandidal vulvovajinit atakları olan kadınlarda, tipik ampirik tedaviye dirençli olabilecek mantar türlerini veya vajinitin alternatif nedenlerini belirlemek için kültür alınmalıdır.
Akut kandidal vulvovajinit, antifungal ajanlarla tedavi edilir. Çoğu kandidal vulvovajinit vakası C. albicans türlerine ikincil olduğundan ve C. Albicans azol antifungallere önemli bir direnci yoktur, bunlar bu hastalık için tercih edilen ajanlardır. Antifungaller ağızdan tek doz (flukonazol mg) olarak alınabilir veya intravajinal olarak reçetesiz satılan tek veya 3 günlük rejimlerde uygulanabilir.
Komplike olmayan hastalığı olan hastalarda (immünosüpresyonu olmayan veya tekrarlayan kandidal vulvovajiniti olmayan hamilelik) her iki tedavi de eşit derecede etkilidir. Bu nedenle maliyet, hasta tercihi ve ilaç etkileşimlerine göre tedavi kararı verilebilir. Hastalar standart tedaviye yanıt vermezse, kültürlerin, genellikle azollere dirençli olan diğer kandida türlerini aramaları gereklidir.
Tekrarlayan kandidal vulvovajiniti olan hastalar, örneğin immünosuprese olan hastalar, daha uzun tedavi gerektirir. Tipik olarak terapi, en az 1 hafta süreyle intravajinal azol tedavisini veya üç doz için her 3 günde bir mg flukonazol ile oral tedaviyi içerir. Tekrarlayan kandidal vulvovajiniti olan hastalar, 6 ay boyunca haftalık oral flukonazol ile baskılayıcı tedaviden fayda görebilir. Hamile hastalara oral antifungal verilmemelidir. Bu hastalarda 7 günlük intravajinal tedavi uygundur. Flukonazol emziren kadınlarda güvenli kabul edilir.
Vajinal mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek için hiçbir alternatif ilaç tedavisi kanıtlanmamıştır. Bazı tamamlayıcı ve alternatif terapiler, doktorunuzun bakımı ile birleştirildiğinde biraz rahatlama sağlayabilir.
En iyi mantar ilacı hastanın şikayetlerine en iyi gelen ilaçtır. Herkesin enfeksiyon şiddetine yada kişinin yapısına göre ilaca vereceği cevap farklıdır. Her ilaç her kişide aynı başarıyı sağlamaz. Bu nedenle en iyi mantar ilacı diye birşey yoktur. Kişiye en iyi gelen mantar ilacı elbette farklı olabilir.
Candida enfeksiyonları, nistatin, klotrimazol, amfoterisin B, mikonazol gibi antifungal ilaçlarla tedavi edilir. Hafif veya orta dereceli genital Candida enfeksiyonları, antifungal vajinal krem ile tedavi edilebilir. Antifungal kremler 1, 3 veya 7 günlük tedavide uygulanabilir. Ekonazol veya flukonazol mg oral olarak tek seferlik doz da reçete edilebilir (5).
Ağızdan ve topikal tedaviler benzer etkiye sahiptir, ancak ağızdan alınan ilaçlar daha pahalıdır. Jinekolog ve tedavi veren diğer doktorlar gebeliğin ilk trimesterinde flukonazol reçetelemekten kaçınmalıdır. Tekrarlayan vajinal kandida enfeksiyonları için flukonazol dozu 1, 4 ve 7. günlerde yapılır ve ardından altı ay boyunca haftalık olarak verilir.
Vajinal Candida enfeksiyonları lokalize olsa da, tam iyileşme ve mükemmel sonuçlar elde etmek için antifungal ilaçlarla tedavi edilebilir.
Vajinal mantar enfeksiyonunun önlenmesi için bazı adımlar atmak mümkündür. Aşağıda, vajinal mantardan korunmak için alınabilecek önlemler yer almaktadır:
Gebe kadınların gebelik sırasında Candida’yı vajinada kolonize etme şansı daha yüksektir. Vajinal kandidiyaz, özellikle düşük doğum ağırlığı (DDA) ve prematüriteyle birlikte yenidoğanlarda sistemik enfeksiyonlara yol açabilen, gebe kadınlarda sık görülen mantar hastalıklarının arasındadır.
Cinsel partner tedavisi bazen gerekebilir. Erkekler peniste kısa bir cilt reaksiyonu yaşayabilir ve bu da mantar önleyici kremlerle çabucak yok olur. Erkeği tedavi etmek, kadın partnerinde kandidiyazis epizodlarının sayısını azaltmaz.
Vajinal mantar tedavisi evde doktorunuzun önerileri doğrultusunda yapılabilir. Doktorunuzun önerdiği ilaçlar yanında evde koruyucu ve önleyici tedbirler uygulayabilirsiniz.
Vajinal mantar yada akıntı şikayeti olan kadınlar Çukurambar Merkezimiz doktorları tarafından titizlikle muayene ve tedavi edilmektedir.
Vajinal mantar enfeksiyonu cinsel yolla bulaşır mı?
Vajinal mantar nasıl teşhis edilir?
Hamilelikte vajinal mantar enfeksiyonu tehlikeli midir?
Vajinal mantar enfeksiyonu tekrarlayabilir mi?
Vajinal mantar enfeksiyonu cinsel ilişkiyi etkiler mi?
KAYNAKLAR
seafoodplus.info Vanani A, Mahdavinia M, Kalantari H, Khoshnood S, Shirani M. Antifungal effect of the effect of Securigera securidaca L. vaginal gel on Candida species. Curr Med Mycol. Sep;5(3)
seafoodplus.infos HME, Ahmed SS, Liu J, Xu Z, Peters BM. Vulvovaginal Candidiasis: A Current Understanding and Burning Questions. J Fungi (Basel). Feb 25;6(1)
seafoodplus.infoe P, Ferreira J, Pinto I, Medeiros N, Oliveira P, Castro E, Condé A. Management of laryngeal candidiasis: an evidence-based approach for the otolaryngologist. Eur Arch Otorhinolaryngol. May;(5)
seafoodplus.info Schalkwyk J, Yudin MH., INFECTIOUS DISEASE COMMITTEE. Vulvovaginitis: screening for and management of trichomoniasis, vulvovaginal candidiasis, and bacterial vaginosis. J Obstet Gynaecol Can. Mar;37(3)
seafoodplus.info J, Huang B, Ding Z. Efficacy of antifungal drugs in the treatment of oral candidiasis: A Bayesian network meta-analysis. J Prosthet Dent. Mar 10
En iyi vajinal mantar ilacıGeçmeyen vajinal mantarVajinal kandidiyazisVajinal mantarVajinal mantar akıntısıVajinal mantar enfeksiyonuVajinal mantar evde tedaviVajinal mantar tedavisi