Engelli Aracımı Nasıl Satabilirim
Soru: Özel tertibatlı araç ithal edecek kişilerde aranan şartlar nelerdir?
Cevap: Özel tertibatlı araç ithal edecek kişinin ortopedik özürden kaynaklanan engelinin bulunması gerekir.
Ortopedik özür ibaresi, doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle, iskelet, kas ve sinir sistemindeki bozukluklar sonucu bedensel yeteneklerin çeşitli derecelerde kaybedilmesi nedeniyle alt ve üst ekstremite sakatlığını ifade eder.
Kişinin engel durumuna göre iki şekilde araç ithali yapılmaktadır:
1- Bizzat engelli kişi tarafından kullanılmak üzere özel surette imal edilmiş hareket ettirici tertibatı bulunan araç ithali,
2- El ve ayak fonksiyonlarını tamamen yitirmiş olmaları nedeniyle bizzat engelli kişi tarafından kullanılamayan, kişinin araca binip inmesiyle taşınmasını kolaylaştırıcı tertibatı bulunan araç ithali.
Bu kişiler;
a- Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik ise ikametini Türkiye Gümrük Bölgesine kesin olarak nakletmek suretiyle getirilen,
b- Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik ise; Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki gerçek ve tüzel kişiler (dernek, vakıf vb.) tarafından kendisine bağış yoluyla gönderilen veya bedel karşılığı alınan,
özel tertibatlı aracı vergilerden muaf olarak ithal edebilir.
Soru: Nasıl Bir Araç İthal Edilebilir?
Cevap:
1) Bizzat engelli kişi tarafından kullanılan araçlar: Bu kişiler tarafından kullanılmak üzere özel surette imal edilmiş hareket ettirici tertibatı bulunan motosiklet ve motor silindir hacmi cc.’ye kadar olan otomobiller,
2) Bizzat engelli kişi tarafından kullanılmayan araçlar: El ve ayak fonksiyonlarını tamamen yitirmiş olan kişinin araca binip inmesiyle taşınmasını kolaylaştırıcı tertibatı bulunan, engelli kişinin üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarından bir sürücü veya kişi ile iş akdine bağlı olarak istihdam edilen sürücü tarafından kullanılan vasıtalardan tarife pozisyonu altında sınıflandırılan minibüsler ile portatif koltuklar hariç olmak üzere, sürücüsü dahil altı ila dokuz oturma yeri olan, engelli kişinin rahatça taşınabilmesine imkan verecek tavan yüksekliğine sahip olan motorlu kara nakil vasıtaları,
muafiyet kapsamında ithal edilmektedir.
Araçta bulunan özel tertibatın kişinin engeline göre yurt dışında yaptırılmış olması gerekir. Diğer bir ifadeyle, aracın engelli aracı olarak ithali amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesine girmesinden önce araçtaki özel tertibatın yapılmış olması gerekir.
Soru: Özel Tertibatlı Araç İthalinde Yaş Sınırı Var mıdır?
Cevap: Aracın serbest dolaşıma giriş işlemlerinin yapılacağı gümrük idaresine sunulduğu tarih itibarıyla, kayıt ve model yılı dahil, üç yıldan eski olmaması gerekir.
Soru: Hangi araçlar muafiyet kapsamında getirilemez?
Cevap:
- Sadece otomatik vitesli olan araçların,
- Özel surette yapılmış hareket ettirici tertibatı bulunmayan araçların,
- Engelli kişinin araca binip inmesiyle taşınmasını kolaylaştırıcı tertibatı bulunmayan araçların,
- Arazi araçlarının
muafen ithali mümkün değildir.
Ancak, sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren sol bacak engeli olan gaziler için araçların özel tertibatlı olması gerekmemektedir.
Soru: Özel tertibatlı araç ithalinde muafiyet hangi vergileri kapsar?
Cevap: Muafiyet gümrük vergisi, ÖTV ve KDV’yi kapsamaktadır. Ancak, Maliye Bakanlığı tarafından tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan " Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 72 nci maddesi ile Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde yapılan değişiklik ile, yurt dışından engelli muafiyeti kapsamında ithal edilen araçlar için, ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı listenin G.T.İ.P numarasında “-Diğerleri” satırı altında yer alan mallardan özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi dahil gümrük vergilerine ilişkin istisna uygulanmaması durumunda belirlenecek gümrüklenmiş değeri yılı için TL’yi aşanlar için, ÖTV istisnası uygulanmayacaktır.
Soru: Nereye Müracaat Edilir?
Cevap: Özel tertibatlı engelli aracı için, araç Türkiye’ye getirilmeden önce engelli kişinin bizzat kendisi, vasisi veya Gümrük Kanununun inci maddesi çerçevesinde temsil yetkisini haiz kişiler tarafından aşağıda yer alan yetkili gümrük idarelerinden birine müracaat edilir:
1- Ankara Gar Gümrük Müdürlüğü
2- Yeşilköy Gümrük Müdürlüğü
3- İzmir Yolcu Salonu Gümrük Müdürlüğü
4- Gebze Gümrük Müdürlüğü
5- Malatya Gümrük Müdürlüğü
6- Rize Gümrük Müdürlüğü
7- Mersin Gümrük Müdürlüğü
Soru: Müracaat İçin Hangi Belgeler Gerekmektedir?
Cevap:
Yetkili gümrük idarelerinde her ayın ilk salı günü komisyon toplanmakta ve başvuruları değerlendirerek karara bağlamaktadır. Engelli kişinin araç Türkiye'ye getirilmeden önce yetkili gümrük idaresine müracaat edip, engelli komisyonundan araç getirebileceğine dair onayı alması gerekmektedir. Komisyona katılım başvuruları ise E-Devlet üzerinden sunulan “Engelli Araç İthal Sistemi” başlıklı hizmet aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.
1- Bizzat engelli kişi tarafından kullanılan araç için:
a) 26/9/ tarihli ve sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelik esasları çerçevesinde engelli kişi adına düzenlenmiş “Sürücü Adayları ve Sürücüler İçin Sağlık Raporu”nun aslı veya söz konusu raporu düzenleyen kurum tarafından ya da noter tarafından onaylanmış örneği,
1) Söz konusu raporda, özel tertibat kod numarası ile engelli kişinin hangi sınıf sürücü belgesi alacağının belirtilmiş olması gerekir.
2) İlgili kişi tarafından, kişinin yurt dışında yerleşik bulunduğu ülkenin resmi bir hastanesinden alınan rapor ibraz ediliyor ise raporun Türkçe tercümesinin de bulunması gerekir.
b) Engelli kişinin kullanmaya yetkili olduğu araç cinsine göre “A” veya “B” sınıfı sürücü belgesi,
c) Yurt dışında ikamet eden engelli kişiler için; ikametin Türkiye’ye nakledildiğine ilişkin dış temsilciliklerimizden alınacak ikamet nakil belgesi ile yerleşim yeri naklinden önce satın alınan aracın mülkiyetinin kendisine ait olduğunu gösteren mülkiyet belgesi,
ç) Yerleşim yeri Türkiye’de bulunan engelli kişiye;
1) Yurt dışından bağış yapılması halinde; aracın bağışlayana ait olduğunu gösteren mülkiyet belgesi ile bağış belgesi,
2) Aracın yurt dışından bir bedel karşılığında gerçek kişi tarafından satılması halinde taraflar arasında düzenlenen satış sözleşmesi; tüzel kişi tarafından satılması halinde fatura aslı ve her iki belgenin Türkçe tercümesi,
d) Araca takılan özel tertibata ilişkin fatura,
e) Nüfus cüzdanı örneği,
f) Engelli kişinin yerleşim yerinin Türkiye’de bulunması halinde vukuatlı nüfus kayıt örneği.
2) Bizzat engelli kişi tarafından kullanılmayan araçlar için:
a) Kararın üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi kapsamı kişiler için; Sağlık Bakanlığı tarafından sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kurumundan alınmış kişinin el ve ayak fonksiyonlarını tamamen yitirmiş olduğunu ve kişinin rampa veya lift sistemli araç ile taşınabileceğini gösteren sağlık kurulu raporunun aslı veya aslının bir kamu kurumu tarafından ya da noter tarafından onaylanmış örneği,
b) Yurt dışında ikamet eden engelli kişiler için; ikametin Türkiye’ye nakledildiğine ilişkin dış temsilciliklerimizden alınacak ikamet nakil belgesi ile yerleşim yeri naklinden önce satın alınan aracın mülkiyetinin kendisine ait olduğunu gösteren mülkiyet belgesi,
c) Yerleşim yeri Türkiye’de bulunan engelli kişiye;
1) Yurt dışından bağış yapılması halinde; aracın bağışlayana ait olduğunu gösteren mülkiyet belgesi ile bağış belgesi,
2) Aracın yurt dışından bir bedel karşılığında gerçek kişi tarafından satılması halinde taraflar arasında düzenlenen satış sözleşmesi; tüzel kişi tarafından satılması halinde fatura aslı ve her iki belgenin Türkçe tercümesi,
ç) Araca takılan özel tertibata ilişkin fatura,
d) Nüfus cüzdanı örneği,
e) Engelli kişinin yerleşim yerinin Türkiye’de bulunması halinde vukuatlı nüfus kayıt örneği.
Soru: Karara Bağlama Süreci Nasıldır?
Cevap: Özel tertibatlı aracın serbest dolaşıma girişi talebi, yetkili Gümrük Müdürlüğünde oluşturulan heyet tarafından değerlendirilerek karara bağlanır.
Gümrük Müdürlüğünde toplanan komisyon tarafından, ibraz edilen sağlık raporu ve kişinin durumu dikkate alınarak engelli kişinin ithal etmek istediği araçtaki engelinin gerektirdiği özel tertibat belirlenir.
Komisyonun toplanacağı gün, ilgili engelli kişi de anılan gümrük idaresinde hazır bulunur. Ancak, el ve ayak fonksiyonlarını tamamen yitirmiş kişilerin komisyona katılması zorunlu olmayıp vekalet vereceği başka bir kişi ya da varsa vasisinin temsilci olarak komisyona katılması mümkündür.
Aracın serbest dolaşıma girişine ilişkin olumlu kararın oybirliği ile verilmesi gerekir. Komisyon kararı, yetkili Gümrük Müdürlüğünce düzenlenen “Komisyon Karar Belgesi”nde belirtilir. Kararın olumlu olması halinde, karar belgesinin geçerlilik süresi düzenlendiği tarihten itibaren altı aydır.
Soru: Serbest Dolaşıma Giriş İşlemleri Nasıldır?
Cevap:
1) Özel tertibatlı araç tertibatlandırılmış olarak giriş gümrük idaresine sunulur ve söz konusu gümrük idaresinde aracın 1 seafoodplus.info Taşıt Takip Programına kaydettirilmesi gerekir.
2) Komisyon karar belgesinin geçerlilik süresi içerisinde istenilen belgelerle birlikte komisyon karar belgesini düzenleyen yetkili Gümrük Müdürlüğüne başvurulur ve araç söz konusu gümrüğe teslim edilir.
3) Gümrük Müdürü veya yetkilendireceği Gümrük Müdür Yardımcısı başkanlığında iki muayene memurundan oluşturulan bir heyet tarafından, aracın söz konusu komisyon karar belgesine uygunluğunun tespit işlemleri yapılarak uygun bulunması halinde ithaline izin verilir.
4) Yetkili gümrük idaresince, araç için düzenlenecek trafik şahadetnamesine satılamaz/devredilemez şerhi konularak trafik kaydı yapılmak üzere ilgili trafik tescil idaresine gönderilir.
Soru: Engelli kişi tarafından bizzat kullanılması gereken araçların başkalarınca da kullanılabilmesi mümkün müdür?
Normal şartlarda bu araçların sadece engelli kişiler tarafından kullanılması gerekir. Ancak, beklenmeyen hal ve mücbir sebeplerin varlığı halinde engelli kişinin araçta bulunması şartı ile başka bir kişi tarafından da kullanılabilir.
Soru: Özel Tertibatlı Aracın Devir ve Satış Koşulları Nelerdir?
Cevap: Kişilerin tekrar aynı muafiyetten faydalanmak suretiyle bir özel tertibatlı aracı serbest dolaşıma sokmak istemeleri halinde; halen adlarına kayıtlı olan özel tertibatlı aracı satmış veya başka bir engelli kişiye devretmiş olmaları gerekir.
Özel tertibatlı aracın başka bir engelli kişiye devri veya satışı durumunda, aracı devralacak kişinin engelinin farklı olması halinde araç yetkili Gümrük Müdürlüğüne teslim edilir ve devralacak kişinin engeline uygun varsa tertibat değişikliği yetkili gümrük idaresinin gözetiminde yapılır.
Özel tertibatlı aracın devredilmesi veya satılması halinde aşağıda yer alan hususlar dikkate alınır.
a) Bu araçların engelli kişi tarafından, başka bir engelliye herhangi bir süre kısıtı bulunmaksızın ve gümrük vergileri tahsil edilmeksizin devri mümkündür.
b) Bu araçların engelli kişi tarafından, engelli olmayan başka bir kişiye aracın serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren, üç yıl geçmeden satışı mümkün değildir.
c) Bu araçların serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren üç ila on yıl arasında engelli olmayan başka bir kişiye satışında gümrük vergileri tahsil edilir. On yıl sonrasında, söz konusu araçların satışında gümrük vergileri aranmaz.
Özel tertibatlı araç muafiyetinden faydalanan engelli kişinin vefatı halinde,
1) Aracın varise intikalinde gümrük vergileri aranmaz. Varislerin, kendi adlarına yeni bir trafik şahadetnamesi düzenlenmesini teminen veraset ilamı tarihinden itibaren altı ay içinde yetkili gümrük idaresine başvurması gerekir.
2) Bu araçların varis tarafından, engelli veya engelli olmayan başka bir kişiye herhangi bir süre kısıtı bulunmaksızın devri veya satışı mümkündür.
3) Bu araçların, varis tarafından engelli olan başka bir kişiye devrinde gümrük vergileri aranmaz. Aracın serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren beş yıl içerisinde engelli olmayan başka bir kişiye satışında ise gümrük vergileri tahsil edilir. Beş yıl sonrasında söz konusu araçların satışında gümrük vergileri aranmaz.
4) Bu araçların, varis tarafından engelli olan bir kişiye devrinden sonra, bu engelli kişi tarafından aracın engelli olmayan başka bir kişiye satışında, aracın serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren 10 yıllık süre dolmuş ise gümrük vergileri aranmaz.
Soru: Gümrük İdaresinden İzin Alınmaksızın Satışı, Devri Yapılan Araç için Nasıl bir Yaptırım Uygulanır?
Cevap: Muafiyetten faydalanamayan kişi, kurum ve kuruluşlara izin alınmaksızın bedelli veya bedelsiz olarak ödünç verilen, teminat olarak gösterilen, kiralanan, devredilen, satılan veya muafiyet amacı dışında kullanılan eşyanın gümrük vergileri tahsil olunur ve gerekmesi halinde sayılı Kaçakçılık Kanunu, sayılı Türk Ceza Kanunu ve varsa diğer kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
5 Senesi Dolan Aracın Satışı - Yardım
T.C
YARGITAY
seafoodplus.info Dairesi
Esas: /
Karar: /
Karar Tarihi:
( S. K. m. , , , ) ( S. K. m. , ) ( S. K. m. )
Dava ve Karar: Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
doğumlu olan , Sulh Hukuk Mahkemesinin tarihli kararı ile, Türk Medeni Kanununun maddesinde yer alan sebeple kısıtlanmış, babasının velayeti altına konulmuştur. Veli , eldeki dosyada velayeti altında bulunan adına kendi imkanları ile satın aldığı motorlu taşıtın satışını gerçekleştirmek için izin verilmesi talebi ile mahkemeye başvurmuş, mahkemece "davacı babanın borçlarının çoğalması ve bunları ödeyememesinden bahisle kısıtlı çocuğu adına kayıtlı aracı satmak istediği ve Türk Medeni Kanunu'nun ve Madde koşullarının oluştuğunun ispat edilemediği'' gerekçesiyle talep reddedilmiştir. Kısıtlanan ergin çocukların "kural olarak" vesayet altına alınmayıp "velayet altında bırakılacağına" ilişkin yasal düzenlemenin (TMK m. /2, /3) sonucu olarak "velayet altında bırakılan" çocuk ve mallarına yönelik yapılacak işlemlerde velayete ilişkin hükümlerin uygulanması gerekecektir. Velayete ilişkin hükümler gereği bu hakka sahip olan ebeveyn çocuğun mallarını yönetme hakkına sahip ve bununla yükümlüdürler. Kural olarak hesap ve güvence vermezler (TMK m. /1). Velayet hakkına sahip olan anne veya baba kusurları sebebiyle velayeti kaldırılmadıkça çocuğun mallarını da kullanabilirler (TMK m. ). Çocuk mallarının gelirlerini öncelikle çocuğun bakımı, yetiştirilmesi ve eğitim için; hakkaniyete uyduğu ölçüde de aile ihtiyaçlarını karşılamak üzere sarfedebilirler (TMK. md). Buna göre, talep edenin velayeti altındaki çocuk için motorlu araç alınmasında ya da çocuk adına kayıtlı aracın satılmasında mahkemeden izin almasına gerek yoktur. Davacının dava açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır. Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması dava şartıdır (HMK m. (1)-(h)). Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır (HMK m. (1) (Dava şartının noksanlığının tespiti halinde davanın usulden reddi gerekir (HMK m. (2)). Bu durumda, mahkemece kısıtlı adına kayıtlı aracın satılmasına izin verilmemesine dair karar doğru olmamakla birlikte, davacı velinin bu işlem için izin almasına gerek bulunmadığından, davanın reddine dair hüküm sonucu itibarıyla doğru olup ret gerekçesinin açıklanan şekilde değiştirilerek ve düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir (HUMK m. /son).
Sonuç: Temyiz edilen hükmün yukarıda gösterilen sebeple gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek ONANMASINA, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliği ile karar verildi.
sanırım sistem değişmiş yargıtay kararı
Engelli vasisi, bürokrasiden dolayı arabasını satamıyor
Aşağıda kardeşi yüzde 99 engelli bir öğretmen arkadaşımızın, seafoodplus.info'e gönderdiği tespitleri bulunmaktadır.
Bu tespitler bağlamında, öğretmen arkadaşımızla telefona görüştük. Uygulamada, bazı noterlerin vasi belgesine dayanarak satış yaptıklarını ancak noterlerin sadece tanıdıkları ve bildikleri kişiler için bu uygulamayı yaptıklarını belirten öğretmen arkadaşımız "Ne yazıkki, iş satışa geldiğinde noterlerin büyük bölümü sulh hukuk mahkemesine yönlendiriyor. Bu ise çok çok uzun bir süreç. İnternette yaşanan bu sorunla ilgili çok sayıda paylaşım olmasına rağmen sorun hala çözülmemiş durumda. İnsanlar, sulh hukuk mahkemesi sürecinde bir çok dolambaçlı yollara başvurma gereği duyuyor. Satış işlemlerinde noterlerin yetkisini artıran bir düzenlemeye ihtiyaç var" dedi.
İŞTE VASİ ATANNMIŞ ENGELLEİ KARDEŞİNİN ÜZERİNE ALINAN ARACIN SATIŞINDA YAŞANANLAR
5 sene önce 19 yaşında %99 engelli kardeşimin, babam hastaneye daha rahat getirip götürmem için, üzerine araba aldık. Arabayı 5 yıl boyunca satamıyoruz, 5 yıl doldu, babam arabayı satıp daha düşük bir model araç alarak, kalan parayla da kardeşimin bazı ihtiyaçlarını görmek istiyor. Ancak satamıyoruz.
Neden mi, satıştaki işleyiş şu şekilde :
1- Önce satmak için sulh hukuk mahkemeye başvuruyoruz
2- Mahkemenin görevlendirdiği Makine Mühendisleri odası araç için bilirkişi aracılığı ile fiyat belirliyor (bu bizim için ek masraf)
3- MMO rapor hazırlayıp mahkemeye sunuyor.
4- En az üç kişi mahkemeye teklif veriyor. En yüksek olana satış için izin veriliyor.
5- Engelli kişi adına banka hesabı açılıyor.
6- Aracı alan kişi parayı bu hesaba yatırıyor.
7- Hakim kararı ile paraya engelli yararına bloke koyuyor.
8- Yine bu para ile bir şey yapmak için hakimden karar çıkartılıyor. Yani bankadaki blokeli paradan harcama yapabilmek için, engellinin ihtiyaçları olduğuna dair fatura getirmemiz gerekiyor. Aksi halde parayı çekemiyoruz. Onda da hakim kesin izin verecek diye bişey yok. Bunlar en az 2 ay sürüyor.
Şimdi %99 engelli kardeşimi hastaneye taşımak için babam para verdi, araba aldı. Ama satamıyor. Bu kadar prosedürlü arabayı kim alır Allah aşkına. Hadi alan bulduk diyelim. Ailem kendi cebinden verdiği parayı kullanamıyor. Vasi belgesi olmasına rağmen bütün işlemler hakim onayı ile yürüyor.
Biraz forumlardan da okudum pek çok kişi mağdur.
Çözüm: Burada devlet engelli bireyin malının korunmasını sağlamak adına bunu yapıyor ama örneğin biz 4 kardeşiz annem ve babam 6 kişiyiz. Verasete tabi olan 6 kişi gitse "bizim için sorun yok araç satılabilir" diye notere onaylı bir belgeyle araç satılabilir. Her problem ortadan kalkar.
Bu Habere Tepkiniz
Engelliden engelliye araç satışı nasıl yapılır? ÖTV indirimli engelli araç devri nasıl olur, şartları nelerdir?
Yüzde 90 ve üzeri engelli olan vatandaşlar, beş yılda bir olmak üzere araçların ilk alımı sınrasında ÖTV ödemiyor. Keza, yılında yapılan düzenleme ile beraber ÖTV'siz engelli araç satış fiyatı üst sınırı da bin TL'ye yükseltildi. Resmi Gazete'de engelli araç alımı şartları yayımlanmasına karşın, çeşitli kafa karışıklıkları da yaşanıyor. Bunlardan birisi de, engelliden engelliye araç satışı nasıl yapılır sorusu olarak öne çıkıyor. ÖTV ödemeksizin engelli aracı alan vatandaşlar, satış sürecinde nasıl bir prosedür izlenileceğini ve ÖTV ile VİV'in durumunun ne olacağını öğrenmeye çalışıyor. Peki, engelliden engelliye araç satışı nasıl yapılır? ÖTV indirimli engelli araç devri nasıl olur? Merak edilenler haberimizde!
ENGELLİ ARAÇ ALIMI ŞARTLARI NELER?
1. Yüzde 90 veya üzeri engelli olanlar:
Engellilik derecesi yüzde 90 veya daha fazla olan malûl ve engelliler yukarıda saydığımız araçların beş yılda bir defa olmak üzere ilk iktisabı (ilk alımı) sırasında ÖTV ödemiyor (ÖTV Kanunu Md. 7/2-a).
Engel sebebi dikkate alınmıyor; görme, işitme, konuşma veya ortopedik olabileceği gibi zihinsel engelliler veya böbrek rahatsızlığı olanlar da bu istisnadan yararlanabiliyor. Engellilerin taşıtı bizzat kullanması veya kullanamaması şartı da aranılmıyor. Ayrıca taşıtta herhangi bir mekanik ilave veya tadilat (özel tertibat) yapılması şartı aranmıyor. Ancak taşıtı bizzat kullanamayacak durumda olanların, istisnadan yararlanabilmesi için ilk iktisaptan önce tekerlekli sandalye veya sedye ile binilmesine ve seyahat edilmesine uygun tertibat yaptırılması zorunluluğu aranıyor. Yüzde 90 veya üzeri engelli olan bu kişilerin vergi avantajından yararlanabilecekleri araçlar da farklı: Panelvan, kombi gibi hem yük, hem de yolcu taşımacılığında kullanılabilen çok amaçlı taşıtlarla (hafif ticari taşıtlar) sürücü dâhil 9 kişilik oturma yeri olan taşıtların ( tarife pozisyonunda sınıflandırılan) ilk alımında istisna uygulanabiliyor (ÖTV Kanunu Md. 7/2-b).
2. Yüzde 90'ın altında engellilik derecesi olanlar:
Yukarıda saydığımız araçları, bizzat kullanmak amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici 'özel tertibat' yaptıran yüzde 90'ın altında engellilik derecesi olanlar da araçların ilk iktisabında (ediniminde) ÖTV ödemiyorlar (ÖTV Kanunu Md. 7/2-c). Manuel vitesli bir taşıtın hareket ettirici aksamında engelliliğe uygun tertibat yaptırdığı durumda taşıtı kullanabilecek olanlar vergi avantajından yararlanabiliyor. Engellilik oranı yüzde 90'ın altında olan, işitme engelliler, görme engelliler, böbrek rahatsızlığı olanları kalp nakli veya rahatsızlığı olanlar, zihinsel engelliler ÖTV istisnasından yararlanamıyor.
Bazı durumlarda otomatik vitesli araçlarda hiçbir özel tertibat yaptırılmadan da ÖTV'siz araç alımı mümkün olabiliyor. Manuel vitesli bir taşıtı vites kolunda ve/veya debriyaj pedalında sabitlenmiş özel tertibat yaptırmadan kullanamayacak durumda olan engelliler için, otomatik vitesli taşıtlar, özel tertibatlı taşıt olarak kabul ediliyor.
İstisna kapsamında ilk iktisabı yapılan taşıtın, engelli kişi tarafından bizzat kullanılması; engelli kişinin taşıtı bizzat kullanmasının mümkün olmaması halindeyse, zorunlu haller dışında sürekli olarak yararına sunulması gerekmekte.
Beş yıllık süre yine geçerli Her beş yılda sadece bir taşıt için istisnadan yararlanılabiliyor. ÖTV ödenmeksizin alınan taşıt, sonradan ÖTV'si ödenerek satılmış olsa da beş yıllık süre dolmadığı sürece yeniden ÖTV avantajından yararlanılamıyor. Bu istisnadan yararlanılabilmesi için gerekli H sınıfı sürücü belgesi ve özel tertibata ilişkin ibareleri (kod numarasını/numaralarını) içeren A, A1, A2, B, B1, BE ve M sınıfı sürücü belgesi koşulları da ayrıca dikkate alınmalı.
ENGELLİDEN ENGELLİYE ARAÇ SATIŞI NASIL YAPILIR? ÖTV İNDİRİMLİ ENGELLİ ARAÇ DEVRİ NASIL OLUR?
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) resmi internet sitesinde, kuruma gönderilen dilekçelere yanıt verilmiş ve birçok konu açıklığa kavuşturulmuştur. Bu noktada, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından şu açıklama yapılmıştır:
A- Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu Uygulaması
sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun (15/2-a) maddesinde, (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallardan, veraset yoluyla intikaller hariç ilk iktisabında istisna uygulananların istisnadan yararlananlar dışındakilerce iktisabında, ilk iktisabındaki matrah esas alınarak adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, kayıt ve tescili tarihinde geçerli olan oran üzerinden, bu tarihte ÖTV alınacağı; ancak Kanunun 7 nci maddesinin (2) ve (8) numaralı bentleri çerçevesinde istisnadan yararlananların bu istisnadan yararlanarak iktisap ettikleri kayıt ve tescile tabi malları beş yıldan fazla kullanarak elden çıkarmaları durumunda bu hükmün uygulanmayacağı hükme bağlanmış olup, söz konusu düzenlemenin uygulama usul ve esaslarına ilişkin açıklamalara, Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinin (IV/G) bölümlerinde yer verilmiştir.
Bu kapsamda, (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi taşıtlardan ilk iktisabı, Kanunun malul ve engellilerin taşıt alımlarında istisnayı düzenleyen 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi kapsamında yapılanların, istisnadan yararlananların ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçmeden istisnadan yararlanamayan kişi veya kurumlara veya daha önce aynı düzenlemeden yararlanmış olup, yararlanma tarihinden itibaren henüz beş yıllık süre geçmemiş bir malul veya engelliye satış veya devri halinde ÖTV aranmaktadır. Malul veya engelliler tarafından ÖTV'den istisna olarak ilk iktisabı yapılan taşıtın, Kanunun (7/2) maddesinden yararlanabilecek durumdaki bir malul veya engelliye satış veya devrinde ise ÖTV aranmamaktadır. Ancak, bu durumda da mezkûr düzenleme kapsamında aranan belgelerin ilgili vergi dairesine ibrazının gerektiği tabiidir.
Ayrıca, bu uygulama kapsamında ÖTV'siz olarak taşıt iktisap eden malul veya engelliler, bu taşıtları iktisap tarihlerinden itibaren beş yıl geçmeden, tekrar bu düzenlemeden ve/veya Kanunun (7/2) maddesi uygulamasından yararlanamamaktadır.
Bu bağlamda, Kanunun (15/2-a) maddesi uyarınca, istisnadan yararlanılarak ilk iktisap edilen kayıt ve tescile tabi taşıtların, malul veya engellilerce ÖTV aranmaksızın iktisap edilebilmesi için Kanunun (7/2) maddesinde düzenlenen istisna şartlarının sağlanmış olması gerektiği, dolayısıyla ancak Kanunun (7/2) maddesinde belirlenen taşıtların yine bu maddede belirlenen şartları haiz malul veya engellilerce, ÖTV aranmaksızın iktisap edilebileceği tabiidir. Diğer taraftan, söz konusu istisnadan yararlanılarak iktisap edilen aracın beş yıldan fazla kullanarak elden çıkarması durumunda ÖTV aranmayacağı açıktır.
Buna göre, söz konusu istisnadan yararlanarak iktisap ettiğiniz … plakalı aracınızı ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıldan fazla kullanarak babanıza devretmeniz halinde, babanızın mezkûr Kanunun (7/2) maddesinde düzenlenen istisna şartlarını sağlayıp sağlamadığına bakılmaksızın, ÖTV aranmadan işlem tesis edilmesi mümkündür. Ancak, söz konusu aracın, bahsedilen süre geçmeden ÖTV aranmaksızın devredilebilmesi için, babanızın mezkûr düzenleme kapsamında aranan şartları sağlaması ve gerekli belgeleri ilgili vergi dairesine ibraz etmesi gerekmektedir.
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde, devir işlemi dolayısıyla ÖTV'nin aranması veya aranmaması için, devrin bedelli ya da bedelsiz olmasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır.
B Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Uygulaması
sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset yoluyla veya herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikalinin veraset ve intikal vergisine tabi olduğu, 2 nci maddesinin (d) bendinde de ivazsız intikal tabirinin hibe yoluyla veya herhangi bir tarzda olan ivazsız iktisapları ifade ettiği hüküm altına alınmıştır.
Bu hükümlere göre, Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset yoluyla veya her ne şekilde olursa olsun ivazsız bir şekilde bir şahıstan diğer şahsa intikali veraset ve intikal vergisine tabidir.
Ayrıca, Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun muafiyet ve istisnalarla ilgili 3 ve 4 üncü maddelerinde, engellilere ivazsız bir şekilde intikal edecek mallar dolayısıyla veraset ve intikal vergisi aranılmayacağına ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir.
ENGELLİ ARACI BİR BAŞKA ENGELLİ ARACI İLE TAKAS EDİLİR Mİ?
sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendiyle, Kanuna ekli (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan bazılarının mezkur bentte hüküm altına alınan şartlar dahilinde malûl ve engelliler tarafından beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV'den istisna edilmiş olup, bu istisna uygulamasının usul ve esasları Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinin (II/C/1) bölümünde belirlenmiştir.
Öte yandan, Kanunun (15/2-a) maddesinde, veraset yoluyla intikaller hariç olmak üzere (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tâbi mallardan ilk iktisabında istisna uygulananların istisnadan yararlananlar dışındakilerce iktisabında, ilk iktisabındaki matrah esas alınarak adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, kayıt ve tescili tarihinde geçerli olan oran üzerinden, bu tarihte ÖTV alınacağı, ancak Kanunun (7/2) maddesi kapsamındaki istisnadan yararlananlar tarafından, bu istisnadan yararlanılarak iktisap edilen kayıt ve tescile tabi araçların beş yıldan fazla kullanılarak elden çıkarılmaları durumunda bu hükmün uygulanmayacağı hükme bağlanmış olup, bu düzenleme ile ilgili olarak da mezkûr Genel Tebliğin (IV/G) bölümünde açıklamalar yapılmıştır.
Bu çerçevede, ilk iktisabı Kanunun (7/2) maddesi kapsamında yapılan bir taşıtın, istisnadan yararlananların ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçmeden; söz konusu düzenlemeden yararlanamayan veya yararlanabilmekle birlikte daha önce aynı düzenlemeden ya da Kanunun (15/2-a) maddesinden yararlanmış ve yararlanma tarihinden itibaren henüz beş yıllık süre geçmemiş bir malul veya engelliye satışı veya devrinde ÖTV aranmaktadır.
Buna göre, sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun (7/2-c) maddesi kapsamında ilk iktisabını yaptığınız taşıtın ilk iktisap tarihinden (14/4/) itibaren beş yıllık süre dolmamış olduğundan, yine aynı istisnadan yararlanmış olup henüz ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıllık süre dolmamış olan bir başka malul ve engelli ile araçlarınızı ÖTV aranmaksızın takas etmeniz mümkün değildir.
Bu şekilde işlem yapmak istemeniz halinde, ÖTV Kanununun (15/2-a) maddesi uyarınca, her iki araç için ilk iktisap tarihindeki matrahlar ve kayıt ve tescil tarihinde geçerli olan oranlar üzerinden (adına tescil işlemi yapılan araca ilişkin) hesaplanacak ÖTV'nin adına tescil işlemi yapılanlar tarafından ayrı ayrı beyan edilip ödenmesi gerekeceği tabiidir.