Covid pandemisi ile “Entübe nedir?” sorusu sıklıkla gündeme gelmeye başladı. Hastanın durumunu ifade etmek adına kullanılan bu durum entübasyon olarak da adlandırılır. Entübasyon, hastanın bedeni kendi başına nefes alma fonksiyonunu gerçekleştiremediğinde uygulanan bir prosedürdür. Bu prosedürde doktor, nefes alma güçlüğü yaşayan hastanın soluk borusuna boğaz yolu ile bir tüp yerleştirir ve böylelikle havanın ciğerlere girip çıkması kolaylaşmış olur. Bu hastanın ciğerlerine ekstra oksijen de pompalanmış olur. Yerleştirilen bu tüp ayrıca ciğerlerde bulunan karbondioksitin dışarı verilmesini de kolaylaştırır. Tüm bu işlemlerin sonunda hastanın ciğerlerinde bulunan karbondioksit ve oksijen seviyeleri normal bir düzeye getirilir. Konu hakkında bilinmesi gereken bazı terimler de bulunur. Bu terimler:
Hastanın solunum yolunun hasar görmesi, tıkanması, akciğerin işlevini gerçekleştirememesi, hastanın bilincini kaybetmesi sonucu solunum kontrolünün olmaması, kalp fonksiyonunun aniden kaybolması, genel anestezi gerektiren cerrahi operasyonlar, solunuma engel olan travmalar ve hastalıklar olması durumunda bu işlem uygulanır.
“Entübe nedir nasıl yapılır?” sorusu da konu hakkında merak edilenler arasında. İşlem öncesinde hasta sedasyonda tutulur ya da hastanın bir nedenden ötürü bilinci kapalıdır. Bu durumlar hastanın hava yolu ve ağzının gevşek olmasını sağlar. İşlem için hasta sırt üstü ve düz yatırılır. Ardından hastanın ağzı açılır ve hastanın diline hafif basınç uygulanır. Bu işlem sırasında da hastanın ağzından boğazına doğru ucunda ışık olan bir tüp ile ilerlenir. Bu tüp hastanın solunum yoluna kadar indirilir. Tüp istenen yer geldiğinde tüpte bulunan balona benzer yapı açılır ve sabitlenir. Bu işlemin ardından stetoskop ile hastanın akciğerleri dinlenerek işlemin doğruluğu kontrol edilir. Ek olarak hastanın göğüs röntgeni de çekilir. İşlem doğru yapıldığından tüpün girdiği nokta bantlanır. Bazı durumlarda ağız ya da boğazda bir ameliyat durumu varsa solunum tüpü burundan da geçirilebilir. Bu işlem de nazal entübasyondur. Peki entübe hasta uyutulur mu? İşlem sırasında hasta uyku durumunda anestezili ya da sedasyon halindedir.
“Entübasyon kaç gün sürer?” diye merak ediyorsanız hastanın kaç gün entübede kalma süresinin yaşanan hastalık ve genel sağlık durumu ile yakından ilgili olduğunu bilmelisiniz.
“Entübe nedir tıp uygulamalarında riskli midir?” sorusu da merak edilen konular arasında. Bu işlem genel olarak güvenlidir ve hastanın hayatını kurtarabilen bir prosedür olarak kabul edilir. Fakat nadiren görülen bazı komplikasyonlar da bulunur. Tüm bu komplikasyonlar işlemden hemen önce hasta ya da hasta yakınlarına anlatılır. İşlem uygulanırken ve tüp gırtlaktan geçirilirken ses tellerinin zarar görmesi sonucu ses kısılması olabilir. Bunun yanında cihaz ağızdaki dokuların tahriş olmasına da neden olabilir. Tüp yanlış sabitlendiğinden yemek borusundan soluk borusuna maddeler gidebilir. Bunun yanı sıra işlemin beraberinde getirdiği riskler şöyledir:
“Entübe nedir yoğun bakım bölümünde kim tarafından uygulanır?” sorusu da merak edilir. Bu işlemi yoğun bakım, anestezi ve acil servis doktorları uygular.
Hastaya kısa süreli entübasyon uygulandıysa hastanın beslenmeye ihtiyacı olmaz. Bu türden durumlarda tüp çıkarıldıktan sonra hasta doktorun önerdiği zamanda normal beslenmesini uygulayabilir. Ancak entübasyon uzun sürecekse hastanın beslenme ihtiyacı giderilmelidir. Bu nedenle hastanın beslenmesi damar yolu ile ya da mideye yerleştirilen tüple yapılır. Damar yolu ile yapılan beslenmede hastanın ihtiyacı olan miktarda protein, karbonhidrat, makromolekül ve sıvıyı içeren karışım hazırlanır. Hastanın midesine tüp yerleştirilmesi durumunda hastanın beslenmesi nazogastrik yöntemle sağlanır.
“Entübe nedir ne işe yarar? Koronavirüs hastalığında kullanılır mı?” diye merak ediyorsanız bu işlemin koronavirüs belirtileri sonrasında hastalara solunum desteği sağladığını bilmelisiniz.
Entübe hasta entübasyon işleminin uygulandığı vaka olarak adlandırılabilir. Normal solunum yolları ile nefes alamayan hastanın nefes alış verişini sağlamak adına solunum yollarına yerleştirilen tüple nefes alması kolaylaşıyor. Hasta tedaviye olumlu yanıt verdiği takdirde taburcu edilebilecek durumda ise entübe edilen aletler hastadan alınıyor.
ENTÜBE NEDİR?
Entübe durumu, solunum sıkıntısı çeken hastalarda solunum yoluna ağız ya da burun yoluyla özel bir tüp yerleştirilmesi. Kendi kendine yeterli soluk alamama durumu olarak da tanımlanabilen entübasyon durumu ayrıca, ameliyat süresince hastanın solunum cihazına bağlanmasını da ifade eder.
Entübasyon, solunumun veya solunum yolunun güvenliğinin bozulması ya da bozulma riskinin oluşması durumunda hava yolunun korunması, devamlı havalandırma sağlanması, gerekirse ilaç verilmesi amacıyla, suni solunuma geçmek için laringoskopi veya özel aparatlar yardımıyla solunum yoluna (trakea) içine ağız ya da burun yoluyla özel bir tüp yerleştirilmesi işlemidir.
Kendi kendine yeterli soluk alamama durumu olarak da tanımlanabilen solnum yetmezlikli hastaları solunum cihazına bağlayabilmek için ağızdan nefes borusuna ulaşan bir boru takmak gerekir. Bu boru takma işlemine "entübasyon" denir.
Ayrıca pek çok ameliyatta, ameliyatı yapabilmek için hastayı uyutmak ve kaslarını gevşetici ilaçlar vermek gerekir. Bu ilaçlar hastanın kendi kendine nefes almasına engel olduğundan ameliyat süresince hastanın solunum cihazına bağlanması ve bunun için de entübe edilmesi gerekir.
Hızlı ve seri entübasyon medikal acil durumlar nedeniyle yaşamı tehdit altında olan hastalarda güvenle uygulanabilecek bir hava yolu açma yöntemidir. Yöntemin literatürde tanımı ve geliştirilmesi, acil tıbbın ayrı bir uzmanlık dalı olarak kabul edilmesi süreci ile paraleldir. Bunun nedenleri araştırıldığında 30 yıllık geçmişi acil servis hekimlerinin hastanın ve hekimin güvenliği açısından diğer uzmanlık alanlarından farklı bir tanım ve uygulama deneyimi kazandıklarını görmek olasıdır. Bu deneyimi süreç içinde her konuda olduğu gibi literatürde yayınlanmaktadır.
KİŞİSEL VERİLERİN ELDE EDİLMESİ VE İŞLENMESİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME FORMU
Acıbadem Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. (“Acıbadem”) ve Acıbadem’in hakim ve bağlı şirketleri (hepsi birlikte “Acıbadem Grubu” olarak anılacaktır.) tarafından, sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“Kanun”) ve ilgili mevzuat kapsamında Veri Sorumlusu sıfatıyla, kişisel verileriniz, aşağıda açıklanan çerçevede ve sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Özel Hastaneler Yönetmeliği ve Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuata uygun olarak işlenebilecektir.
1. Kişisel Verilerin elde Edilmesi, İşlenmesi ve İşleme Amaçları
Kişisel verileriniz Acıbadem Grubu tarafından sağlanmakta olan kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amaçlarıyla ve Acıbadem Grubu şirketlerinin faaliyet konularına uygun düşecek şekilde; sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, çağrı merkezi, internet sitesi, sözlü, yazılı ve benzeri kanallar aracılığıyla elde edilmektedir. Sağlık verileriniz başta olmak üzere özel nitelikli kişisel verileriniz ve genel nitelikli kişisel verileriniz, Grup tarafından aşağıda yer alanlar dâhil ve bunlarla sınırlı olmaksızın bu maddede belirtilen amaçlar ile bağlantılı, sınırlı ve ölçülü şekilde işlenebilmektedir:
Acıbadem Grubu tarafından elde edilen her türlü kişisel veriniz (Özel nitelikli kişisel veriler de dahil fakat bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) aşağıdaki amaçlar ile işlenebilecektir:
İlgili mevzuat uyarınca elde edilen ve işlenen Kişisel Verileriniz, Acıbadem veya Acıbadem Grubu’na ait fiziki arşivler ve/veya bilişim sistemlerine nakledilerek, hem dijital ortamda hem de fiziki ortamda muhafaza altında tutulabilecektir.
2. Kişisel Verilerin Aktarılması
Kişisel verileriniz, Kanun ve sair mevzuat kapsamında ve yukarıda yer verilen amaçlarla Acıbadem ve Acıbadem Grubu tarafından Acıbadem Grubu’na dahil olan şirketler ile, Özel sigorta şirketleri, Sağlık bakanlığı ve bağlı alt birimleri, Sosyal Güvenlik Kurumu, Emniyet Genel Müdürlüğü ve sair kolluk kuvvetleri, Nüfus Genel Müdürlüğü, Türkiye Eczacılar Birliği, Mahkemeler ve her türlü yargı makamı, merkezi ve sair üçüncü kişiler, yetki vermiş olduğunuz temsilcileriniz, avukatlar, vergi ve finans danışmanları ve denetçiler de dâhil olmak üzere danışmanlık aldığımız üçüncü kişiler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, resmi merciler dâhil sağlık hizmetlerini yukarıda belirtilen amaçlarla geliştirmek veya yürütmek üzere işbirliği yaptığımız iş ortaklarımız ve diğer üçüncü kişiler ile paylaşılabilecektir.
3. Kişisel Veri Elde Etmenin Yöntemi ve Hukuki Sebebi
Kişisel verileriniz, her türlü sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, yukarıda yer verilen amaçlar ve Acıbadem’in faaliyet konusuna dahil her türlü işin yasal çerçevede yürütülebilmesi ve bu kapsamda Acıbadem’in akdi ve kanuni yükümlülüklerini tam ve gereği gibi ifa edebilmesi için toplanmakta ve işlenmektedir. İşbu kişiler verilerinizin toplanmasının hukuki sebebi;
Ayrıca, Kanun’un 6. maddesi 3. fıkrasında da belirtildiği üzere sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbı teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.
4. Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Haklarınız
Kanun ve ilgili mevzuatlar uyarınca;
Mezkûr haklarınızdan birini ya da birkaçını kullanmanız halinde ilgili bilgi tarafınıza, açık ve anlaşılabilir bir şekilde yazılı olarak ya da elektronik ortamda, tarafınızca sağlanan iletişim bilgileri yoluyla, bildirilir.
5. Veri Güvenliği
Acıbadem, kişisel verilerinizi bilgi güvenliği standartları ve prosedürleri gereğince alınması gereken tüm teknik ve idari güvenlik kontrollerine tam uygunlukla korumaktadır. Söz konusu güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak muhtemel riske uygun bir düzeyde sağlanmaktadır.
6. Şikayet ve İletişim
Kişisel verileriniz teknik ve idari imkânlar dâhilinde titizlikle korunmakta ve gerekli güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak olası risklere uygun bir düzeyde sağlanmaktadır. Kanun kapsamındaki taleplerinizi, “seafoodplus.info” web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak;
Kanun kapsamındaki taleplerinizi, seafoodplus.info web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak ve formda belirtilen usullerle tarafımıza iletmenizi rica ederiz.
Entübe hasta kavramı, Covid pandemisi ile birlikte sıklıkla duyulan bir kavram olmuştur. Bu terim, çeşitli nedenlerle solunum cihazına bağlanan hastalar için kullanılmaktadır. Entübe hasta ve entübasyon işlemi ile ilgili tüm bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.
Nefes alıp verme işlemini kendi kendine yapamayan hastalarda ventilatör olarak adlandırılan bir cihaz yardımıyla bu işlemi gerçekleştirmesi sağlanır. Bu uygulamaya entübe veya entübasyon adı verilmektedir. Aynı zamanda hava yolunun açık tutularak, boğulmanın önüne geçilir. Daha çok bilinci yerinde olmayan ve solunum yetersizliği olan hastalara entübasyon cihazı takılır. Bununla birlikte ameliyat olan kişilere de, ameliyat sırasında kendi kendine soluk alıp veremeyeceği için entübasyon işlemi uygulanır. Ancak operasyonun sonunda cihaz çıkarılarak, hasta uyandırılır.
Entübasyon, bir kişinin boğazından aşağı esnek ve plastik bir tüp yerleştirilerek, nefes almasını sağlamak amacıyla yapılan işlemdir. Bu tüm dünyada, ameliyathaneler ve acil servislerde gerçekleştirilen yaygın bir uygulamadır. Bununla birlikte birkaç farklı entübasyon tekniği bulunmaktadır. Yaygın olarak kullanılan entübasyon türleri şunlardır:
Genellikle şu nedenlere bağlı olarak hastanın entübe edilmesi gerekebilir:
Bu işlemden önce hastanın anestezi veya sedasyon altında olması gerekmektedir. Bunun sebebi hastanın ağız ve solunum yolunun daha rahat olmasını sağlamak ve acı hissetmesini engellemektir. Öncelikle hasta düz bir biçimde yatırılmaktadır. İşlemi uygulayacak olan doktor, hastanın yüzünü tam olarak görecek biçimde yanında durur. Bundan sonra hastanın ağzı yavaşça açılarak, ucunda ışık bulunan bir cihaz ile boğaza doğru ilerlenir. Bunu yaparken, dilin üzerine basınç uygulanmaktadır. Amaç, dilin boğaza kaçmasını önlemektir.
Boğaza doğru ilerletilen tüp, solunum yollarına ulaşana kadar ilerletilmeye devam eder ve yerleşmesi gereken yere getirilir. Entübasyon tüpü, yerleşmesi gereken yere geldiğinde, tüpün içindeki küçük balon şeklinde olan yapı açılır ve bu sayede tüpün yeri sabitlenir. Entübe işleminin doğru yapılıp yapılmadığının kontrolü ise şu şekilde sağlanmaktadır: Önce stetoskopla hastanın akciğerleri doktor tarafından dinlenir. Dinleme esnasında hastanın akciğerlerinden solunum sesleri duyulabiliyorsa entübasyon doğru yapılmıştır.
Entübasyon, yapılması zor bir işlemdir. Bununla birlikte kurallarına uygun yapılmadığı takdirde, entübe hastaların iyileşme oranı azalmaktadır. Zaten ciddi bir hastalığa sahip olan entübe hastasının taşıdığı komplikasyon riskleri bulunmaktadır. Bunlara bir de doğru uygulanmayan entübasyon tekniklerinin yaratacağı komplike haller eklendiğinde iyileşme oranları büyük ölçüde azalır.
Yoğun bakım hastaları, hayati risk taşıyan durumlarda soluk alıp verme yetisi azalır. Bu durumlarda hastanın solunumunu desteklemek amacıyla entübasyon yapılır. Genel olarak bu hastaların iyileşme durumları genel sağlık durumlarına göre değişmektedir. Birçoğu iyileşerek solunum cihazından ayrılabildiği gibi bazıları da solunum cihazı daha ayrılmadan ölmektedir. Ancak bu oran oldukça azdır.
Solunum, vücutta hücrelerin alması gereken oksijenin karşılanması ve yaşamın sürdürülmesi için durmadan devam eder. Hastanın, solunumu kendisi gerçekleştiremediği tüm durumlar için entübasyon uygulanır. Entübasyonun hangi mevcut koşullar altında yapıldığı risk düzeyini büyük ölçüde etkilemektedir. Acil durumlarda ve hızlı şekilde yapılan entübasyon işlemlerinde, bazen komplikasyon riski söz konusu olabilmektedir. Olası komplikasyonlar arasında ise şunlar yer alır:
Hayati tehlikesi bulunan ciddi hastalıkların ileri evrelerinde, hastalar yaşamlarını devam ettirmekte büyük zorluk çekerler. Hatta çoğunlukla bu evrede soluk alıp vermelerinden beslenmelerine kadar birçok yaşamsal faaliyeti gerçekleştiremeyebilirler. Bu hastaların büyük bir çoğunluğu kendileri yeteri kadar güçlü nefes alıp veremedikleri için nefes borularına bağlanırlar. Ventilatör, basit anlamıyla mekanik bir solunum cihazıdır.
Yoğun bakımlarda entübasyon ve mekanik ventilasyon süreci, akciğerlerde solunum yetmezliğine sebep olan birçok farklı sağlık probleminde uygulanabilmektedir. Son dönemlerde sıkça duyulmasının nedeni, Covid enfeksiyonu sonrası giderek artan sayıda hastanın entübe edilerek, ventilatöre bağlanılmak zorunda kalmasıdır. Bu hastalıkta akciğerler işlevini yerine getiremeyecek kadar etkilendiği için yoğun bakıma nakledilen birçok hastada entübasyona ihtiyacı olabilmektedir. Entübe hastaların durumu, tedaviye verilen cevaba göre daha iyiye veya kötüye gidebilmektedir. Ancak her halükarda hastayı entübe etmek, ağır geçen süreçte destekleyici uygulamalar arasında en önemlilerindendir.
Pandemi süreci ile birlikte yaygın olarak duyduğumuz entübe hasta kavramı, entübe hasta iyileşir mi? sorusunu da beraberinde getirdi. Bununla birlikte başarılı bir entübasyon işlemi yapılan hastaların dörtte üçünün hayatta kaldığı, bilimsel araştırmalarla gözlemlenmiştir. Ölüm oranının entübe olan hastalarda, olmayanlara göre daha azdır. Bunun sebebi, entübe hastalarının solunum cihazına bağlanması ve bu şekilde yaşamsal faaliyetlerinin devam ettirilmesidir. Entübasyon sürecinde hastaların bakımı, takibi ve tedavisi büyük önem taşımaktadır. Bunun için genellikle yoğun bakım üniteleri entübe hastaların bakımı açısından en önemli ve uygun birimlerdir. Bununla birlikte iyileşmenin ardından ventilatör ihtiyacı da kalmayıp, bu cihaz hastadan çıkarılmaktadır. Ancak sonrasında bir müddet daha hastanın oksijen alması gerekebilmektedir.
Cerrahi işlemlerde genel anestezi altındayken entübe edilen hastalar, ameliyatın bittikten sonra ekstübe edilir, yani ventilatör cihazından ayrılır. Bunun yanında hastanın uyandırılmasının ardından hem entübasyona hem de anesteziye bağlı olarak da bazı komplikasyonlar görülebilmektedir. Anestezi nedeniyle çoğu hastada mide bulantısı ve kusma gibi yan etkilerle sık olarak karşılaşılmaktadır. Boğaz ağrısı, ağız ve boğazda yara meydana gelmesi ise entübasyon sonrasında sık görülen durumlar arasında yer almaktadır.
Tüm bu uygulamalar boyunca hastaların kendi sağlık durumlarına göre, süreçler kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Bu sebeple entübe hastaların yakınlarının sadece kendi hekimlerinin önerileri ile hareket etmeleri çok önemlidir. Özellikle evde takip edilen Covid hastalarında, hastalığın ağır seyretmesi halinde bu işlemin yapılması gerekebilmektedir. Dolayısıyla ciddi hastalığı bulunan ve hastalığa bağlı nefes darlığı gelişen hastaların hemen bir sağlık merkezine başvurmaları gerekmektedir.
Entübe ne demektir?
Nefes alıp verme işlemini kendi kendine yapamayan hastalarda ventilatör olarak adlandırılan bir cihaz yardımıyla bu işlemi gerçekleştirmesi sağlanır. Bu uygulamaya entübe veya entübasyon adı verilmektedir. Aynı zamanda hava yolunun açık tutularak, boğulmanın önüne geçilir.
Entübe hastaların iyileşme oranı nedir?
Başarılı bir entübasyon işlemi yapılan hastaların dörtte üçünün hayatta kaldığı, bilimsel araştırmalarla gözlemlenmiştir. Ölüm oranının entübe olan hastalarda, olmayanlara göre daha azdır.
Endotrakeal entübasyon avantajları nelerdir?
Bu işlem genellikle oral entübasyon için kullanılan bir tekniktir. Kolay ve hızlı yapıldığı için daha daha az travmatiktir. Aynı zamanda geniş lümenli tüp yerleştirildiğinden hava yolu direnci daha azdır. Bu sebeple solunumun kolaylıkla gerçekleşmesini sağlar.
Yoğun Bakım bölümü doktor listesi aşağıda yer almaktadır: