Şerbetçi Otu Kafa Yapar Mi
Kendine Özgü Esans&#; ve &#;ifal&#; Etkileriyle: Anason
Her bitki kendi DNA’s&#;nda farkl&#; kodlar ta&#;&#;r. Genel olarak bitki literatüründe ad&#; ‘’Pimpinella anisum’’ olan anason da içindeki organizmalar&#; ile sa&#;lad&#;&#;&#; faydalarla birlikte modern t&#;p dünyas&#;nda alternatif yöntemlerden biri olarak kullan&#;l&#;r.
Genel olarak botanikte anason çe&#;itleri iki tanedir. Fakat anason rak&#;n&#;n ham maddesi olarak bilindi&#;i için pek çok ki&#;i sadece onun uyu&#;turucu etkilerini bilmektedir. Bu aç&#;dan anason helal mi diye sorgulama gere&#;i duyabilirsiniz.
Fakat t&#;pk&#; &#;arap yap&#;m&#;nda kullan&#;lan üzümün tüketilmesinde sak&#;nca olmad&#;&#;&#; gibi anasonun kullan&#;lmas&#;nda da sak&#;nca yoktur.
Anason Nedir?
- Bir bitki türü olan anason kökü, tohumu ve yapraklar&#;ndan ibarettir. Genellikle ilaç yapmak için kullan&#;lan anason özü, pek çok rahats&#;zl&#;&#;a kar&#;&#; etkili yöntemlerden biri olarak kullan&#;l&#;r.
- Tatl&#; ve aromatik bir lezzete sahip olan anason rak&#; üretimi, süt ürünleri, jelatin yap&#;m&#;, &#;ekerlemeler gibi pek çok g&#;da alan&#;nda kullan&#;l&#;r.
- Üretilen anason kokusu ile sabun, parfüm ve krem gibi ürünler de yap&#;labilmektedir. Anason meyvesi tohumdur. Pek çok ki&#;inin bildi&#;i anason ekstrakt&#; ise genelde rak&#; malzemesi olarak kullan&#;l&#;r.
Anasonun Faydalar&#; Nelerdir? Ne &#;&#;e Yarar?
Eski ça&#;lardan beri kullan&#;lagelen anason tohumu, M&#;s&#;r’a özgü bir bitkidir. Çe&#;itli kültürlerde daha çok yemeklerde kullan&#;lan anasonun pek çok faydas&#; vard&#;r. Özellikle uyku problemi ya&#;ayan ki&#;iler, anason uykusuzlu&#;a iyi gelir mi diye merak edenler deneyebilir. Anason neye iyi gelir? &#;&#;te yan&#;tlar&#;:
- Sindirim sistemini iyile&#;tirici etkileri ile anason, kusma, mide bulant&#;s&#;, ishal, kar&#;n a&#;r&#;s&#;, gaz sorunu, spazm yaratan gaz ve gastrit gibi rahats&#;zl&#;klara iyi gelir. Ayr&#;ca, i&#;tah artt&#;r&#;c&#; olarak da kullan&#;labilir.
- Katarakta iyi geldi&#;i öne sürülen anason hastalarda sabah ak&#;am uyguland&#;&#;&#;nda rahatlama yarat&#;r.
- Yatmadan evvel anasonlu çay içimi uyku bozukluklar&#;n&#;n yönetiminde etkilidir.
- Bron&#;it, ast&#;m ve öksürü&#;ün vücuttan uzakla&#;t&#;r&#;lmas&#; için faydal&#;d&#;r.
- Mikrobik etkenlerle yay&#;lan hastal&#;klar&#;n tedavi edilmesinde kullan&#;lan anason, virüslerin da&#;&#;l&#;m&#;n&#; da engeller.
- Anasonun do&#;umu kolayla&#;t&#;r&#;c&#; ve süt artt&#;r&#;c&#; etkileri bulunur fakat bitkinin ki&#;iye uygun olup olmad&#;&#;&#;n&#;n önce doktora dan&#;&#;&#;lmas&#; gerekir.
- Orta düzeyde balgam söktürücü özelli&#;i bulunan anason kadar anason ya&#;&#; da grip ve sinüzit tedavisinde de etkilidir.
Y&#;ld&#;z Anasonun 7 &#;lginç Faydas&#; ve Kullan&#;m&#;
- Anason ya&#;&#; sayesinde akne ve sivilcelerin yay&#;lmas&#; önlenebilir.
- Gargara yap&#;larak düzenli kullan&#;lan anason sayesinde a&#;&#;zda olu&#;an kötü kokular ve iltihaplar giderilebilir. Bu nedenle di&#; a&#;r&#;s&#;na iyi gelir mi diye beklemek yerine zarar&#; olmad&#;&#;&#; için deneyebilirsiniz.
- Anason bebek için gaz ve mide &#;ikayetlerinde ba&#;ar&#;l&#; sonuçlar almay&#; sa&#;layabilir.
- Anason ya&#;&#;n&#;n sakinle&#;tirici ve rahatlat&#;c&#; etkileri bulunur. Sinir ataklar&#; durumunda kullan&#;lmas&#; uygun görülür.
- Libido geli&#;tiren afrodizyak etkili anason erkeklerin andropoz dönemlerini daha rahat atlatmalar&#;n&#; sa&#;lar.
- Kad&#;nlarda adet döngüsünü düzenleyici etkilere sahip olan anason çay&#; ayn&#; zamanda adet kramplar&#;n&#; da hafifletir.
- A&#;r&#; kesici etkisi sayesinde anason ya&#;&#; pek çok romatizma ve eklem a&#;r&#;s&#;na iyi gelir.
- Anason, kan bas&#;nc&#; seviyesini kontrol alt&#;nda tutma konusunda faydal&#; özellikler gösterir.
- Ya&#; hormonlar&#;n&#; vücut içerisinde uyar&#;c&#; etkilerle uyaran anason metabolizmay&#; daha h&#;zl&#; çal&#;&#;t&#;rarak diyetlerde de kullan&#;labilir.
Anason Ya&#;&#; Nerede Kullan&#;l&#;r?
- Genel olarak anason ya&#;&#; tohumunun ezilmesinden elde edilen ya&#; esans&#; hafif kokusu ve kremsi duru&#;u ile pek çok hastal&#;kta sa&#;l&#;k aç&#;s&#;ndan fayda sa&#;layacak nitelikler gösterir.
- Anason ya&#;&#; faydalar&#; aç&#;s&#;ndan ki&#;iye içeriden ve d&#;&#;ar&#;dan baz&#; etkiler sa&#;lar.
- Anason kurusu olarak sat&#;n ald&#;&#;&#;n&#;z tohumlar&#; kendiniz de ezebilirsiniz. Genelde anason likit özellikler gösteren ya&#; ile de fayda sa&#;lanabilir.
- Sa&#;l&#;k ve g&#;da sektöründe kullan&#;lan anason esans&#; uygun miktarlarda ve tedavide ön görüldü&#;ü &#;ekilde kullan&#;lmas&#; mühimdir. Ya&#; d&#;&#;&#;nda sakinle&#;tirici olarak anason tütünü de kullan&#;l&#;r.
Anason Ya&#;&#; Faydalar&#; Nelerdir? Nas&#;l Yap&#;l&#;r? Fiyatlar&#; Ne Kadar?
Anason Çay&#; Faydalar&#; Nelerdir? Ne &#;&#;e Yarar?
- T&#;pk&#; bitkinin kendisi gibi anason çay&#; olarak tüketilmesi de sa&#;l&#;&#;a &#;ifal&#; etkiler sa&#;lar. Anason otu olgunla&#;t&#;ktan sonra elde edilen tohumlar&#;n s&#;cak suda bekletilmesi ile elde edilen çay, bal ile tatland&#;r&#;larak tüketilebilir.
- S&#;cak içilmesi tavsiye edilen anason çay&#;n&#;n faydalar&#; t&#;pk&#; bitkinin kendi yararlar&#; kadar fazlad&#;r. Lakin a&#;&#;r&#; tüketimde faydalar&#; kadar anason çay&#;n&#;n zararlar&#; da bulunur.
- Pek çok hastal&#;&#;a &#;ifa olan bitki, farkl&#; malzemelerle birle&#;tirilerek anason &#;urubu da yap&#;labilir.
- Anason çay&#;, kramplara ve a&#;r&#;lara kar&#;&#; sakinle&#;tirici özellikler içerir.
- Anason çay&#; ile ishal ve mide a&#;r&#;lar&#; giderilebilir.
- Anason çay&#;, hem etkileri hem de anason aromas&#; ile sinirlilik halinde krizi yat&#;&#;t&#;rabilir.
- Anason çay&#;, kalsiyum, demir, çinko ve magnezyum mineralleri bak&#;m&#;ndan zengindir.
- Anason çay&#; haz&#;ms&#;zl&#;k için kullan&#;labilir.
- Anason çay&#; içmek a&#;&#;z sa&#;l&#;&#;&#; için oldukça faydal&#;d&#;r.
Anason Çay&#; Faydalar&#; ve Bebeklerde Kullan&#;m&#;
Anasonun Zararlar&#; Nelerdir?
- Etkili bir bitki olan anasonun yüksek dozlarda al&#;m&#; faydas&#;ndan çok zarar alman&#;za sebep olur.
- Uçucu ya&#; grubunda yer alan anasonu uygun miktarlarda doktorunuza dan&#;&#;arak kullanabilirsiniz. Aksi halde ciltte uygulanan bölgede tahri&#; yapabilir.
- Anasona kar&#;&#; alerjik duyarl&#;l&#;&#;&#; olan ki&#;ilerde kas&#;lma nöbetleri yaratabilir. Hastal&#;&#;&#;n&#;z için kulland&#;&#;&#;n&#;z di&#;er ilaçlarla birlikte etkile&#;ime girebilir.
- Özellikle kad&#;nsal hastal&#;klar&#; olan ki&#;ilerde, kullan&#;lan ilaçlar&#;n etkisini azalt&#;c&#; özellikleri bulunan anasonun kanser hücrelerinin olu&#;umunu tetikleyici olmas&#; nedeni ile güvenli bir kullan&#;m sa&#;lad&#;&#;&#; söylenemez.
- Özellikle anason &#;ekeri ya da &#;eker hastal&#;&#;&#;na yakalanma riski olanlar&#;n dikkatle kullanmas&#; gereken bir baharat çe&#;ididir.
- Herhangi bir hastal&#;k için anason kürü uygulamadan evvel tüm tetkiklerinizi yapt&#;rman&#;z önemli bir detayd&#;r. Çünkü anason kullan&#;m&#; zarara yol açmamak ad&#;na dikkat gerektirir.
- Normalde uyku yap&#;c&#; özellikleri bulunan anason bebe&#;i uyutur mu sorusunun cevab&#; olumludur fakat yine de dikkat edilmesi gerekir. Zira anason çay&#;n&#;n bebeklere faydalar&#; sadece küçük dozda kullan&#;ld&#;&#;&#;nda &#;i&#;kinli&#;i almas&#; ve uyumas&#; içindir. &#;ayet dozu art&#;r&#;rsan&#;z bebe&#;e fayda yerine zarar da verebilirsiniz.
Anason Bitkisi Nerede ve Nas&#;l Yeti&#;ir?
- Otsu ve narin yap&#;s&#; ile maydanozgillerden olan anason, 60 cm’ye kadar uzayabilir. G&#;da ve pek çok üründe kullan&#;lan anason tam olarak bitkinin tohumlar&#;ndan elde edilir.
- Ülkemizde üretimi daha çok Burdur’da yap&#;lan anason tar&#;m&#;, Mu&#;la ve Antalya gibi s&#;cak ve nemli bölgelerde yap&#;labilir.
- Anason büyümek için kireç bak&#;m&#;ndan zengin, organik maddeler içeren hafif kumlu toprak türüne ihtiyaç duyar. &#;nceli&#;i nedeni ile rüzgar yönünden ve h&#;z&#;ndan dahi etkilenen anason yeti&#;tiricili&#;i özen gerektirir.
- Anason ekimi yap&#;ld&#;ktan sonra temmuz ve a&#;ustos aylar&#;nda bitki, hafif tatl&#; kokuya sahip küçük beyaz veya sar&#; çiçekler ç&#;kar&#;r, bu çiçekleri eylül ay&#;nda siyah tohumlar takip eder.
- Hasad&#; bir kereye mahsus olmak üzere eylülde yap&#;lan anason tohumlar&#; dikkatli bir &#;ekilde toplan&#;r.
Anason Aromas&#;yla Fark Yaratan Tarifler
De&#;i&#;ik aroma içeren anason suyu alan tarifler bitkinin tek ba&#;&#;na kullan&#;m&#;ndan do&#;an zararlar&#; hafifletebilir. Pek çok tarifte kullan&#;labilen anason baharat&#; de&#;i&#;ik lezzetler yakalaman&#;z mümkün.
Anason a&#;ac&#; olarak an&#;lan bitkiden ç&#;kan anason çekirde&#;i özel yöntemlerle anason tozu haline getirilerek, yemeklerde ve hamur i&#;lerinde kullan&#;labilir.
1) Muhte&#;em Tarç&#;nl&#; Anasonlu Kurabiye
Evde bulunan malzemelerle kolay bir &#;ekilde yap&#;lan tarifi deneyebilirsiniz.
Tarç&#;n ve Anasonlu Kurabiye
2) Lezzet Dura&#;&#; Anasonlu Ç&#;t&#;rlar ve Çubuklar
Anasonlu ç&#;t&#;r çubuklar&#; misafirlerinize tatt&#;rarak, ak&#;llar&#;nda kalabilirsiniz.
Anasonlu Ç&#;t&#;rlar ve Çubuklar
3) A&#;&#;zda Da&#;&#;lan Anasonlu Kurabiye
Güzel bir tarif olan kurabiyeyi çay saatleriniz için de&#;erlendirebilirsiniz.
Anasonlu Kurabiye
4) Lezzeti Yerinde! Çay&#;n Yan&#;na: Anasonlu Gevrek Bisküvi
T&#;pk&#; bir bisküviyi and&#;ran anasonlu tarifi uzun süre bayatlamadan tüketebilirsiniz.
Anasonlu Gevrek
5) Mükemmel Bir Lezzet Anasonlu Galeta
Evde kendi galetan&#;z&#; haz&#;rlamak için &#;ifa dolu bir tarifi deneyerek mükemmel bir lezzete sahip olabilirsiniz.
Anasonlu Galeta
6) Denenmeye De&#;er Anasonlu K&#;t&#;r Çörek
Tatl&#; tuzlu aras&#; bir tarif olan k&#;t&#;r çöre&#;i çay saatlerinizde deneyerek farkl&#;l&#;k sunabilirsiniz.
Anasonlu K&#;t&#;r Çörek
7) Çift Etkili: Zay&#;flatan ve Süt Artt&#;ran Y&#;ld&#;z Anason Çay&#;
Metabolizma h&#;zland&#;r&#;c&#; etkileri ile bilinen anason çay&#;n&#; tok bir &#;ekilde sabah ak&#;am tüketebilirsiniz.
Zay&#;flatan ve Süt Artt&#;ran Y&#;ld&#;z Anason Çay&#;
8) Anasonlu Ekmek
Ayn&#; ekmek çe&#;itlerini denemekten s&#;k&#;lanlar farkl&#; lezzeti ile kendi mutfa&#;&#;nda anasonlu ekmek yapmay&#; deneyebilirler.
Anasonlu Ekmek
Rezene Nedir? Faydalar&#; Nelerdir?
En &#;yi Süt Yapan 10 &#;ifal&#; Bitki Çay&#;
Passiflora Çay&#;n&#;n Sizi Sakinle&#;tirecek 7 Faydas&#;
Rezene Çay&#; Faydalar&#;, Neye &#;yi Gelir? Zay&#;flat&#;r M&#;? Nas&#;l Demlenir?
Anasonlu tarifler için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
Corona (bira)
Corona, 'ten beri üretilen, Meksika'ya özgü açık sarı renkli bir bira türüdür (lager). İspanyolca'da taç anlamına gelir.[1]
Meksika'nın Atlantik ötesi ve hafif birası; şerbetçi otunun az kullanıldığı, yeşil limon eşliğinde içilen Corona, Grupo Modelo'un ürettiği 'yi aşkın ülkede satılmakta olan üst sınıf bir biradır. Hafif içimli bir bira olan Corona, genellikle limon dilimiyle içilmektedir. En pahalı biralardan ve light bir biradır.
Çeşitleri[değiştir Türkiye’de bira yapmanın zorluklarından biri de literatürün ve sektörel bilgilerin hemen hemen hepsinin İngilizce olması. Mutlaka başınıza gelmiştir. Bir tarif beğenirsiniz, indirirsiniz, okumaya başlarsınız, ortalarda bir yerlerde “FW Hopping” diye bir ifade geçer ve siz kafanızı kaşımaya başlarsınız. Bu da ne demek ki? Ya da tam tahıla geçeceksiniz, tarife bakıyorsunuz, bir noktasında “Add 5oz of Whirlpool hops” diyor… Ounce birimini şimdilik bir kenara bıraktım, o iş zaten başlı başına bir yazı gerektiriyor, şu soruyu sormadınız mı: “WHIRLPOOL NASIL YAPICAM BE EVDE?”. Merak etmeyin ben de sordum kendime.
Bu yazıda öncelikle evde bira yapımı sırasında kullanılan ve literatürde geçen çeşitli şerbetçiotu ekleme ya da çoğunuzun ifade ettiği şekliyle “şotlama” yöntemlerine değineceğim. Yazı çok uzamazsa da son dönemde ortaya çıkan ticari şerbetçiotu ekleme / dozlama yöntemlerinden de bahsetmek istiyorum.
Mayşeye şerbetçiotu ekleme (Mash Hopping)
İsmi gayet açık ve net, mayşeye ya da kaynatacağınız şıraya şerbetçiotunu kaynatmadan ekleme yöntemi. Bu oldukça nadir uygulanan bir şerbetçiotu ekleme yöntemidir, çünkü şerbetçiotlarında meydana gelen alfa asit dönüşümü ve izomerleşme (acılık açığa çıkması) mayşe yaptığınız sıcaklıklarda gerçekleşmiyor. Bu da biraya acılık geçmeyeceği anlamına geliyor. Ve işin garip tarafı, mayşeden elde ettiğiniz şırayı kaynattığınız sırada, şıraya geçen şerbetçiotu yağlarını (Hop oils) yok etmiş olacaksınız. Eğer amacınız acılığı yükseltmeden koku ve aroma elde etmekse sadece, çok daha etkili yöntemler mevcut. O yüzden okumaya devam.
Şıraya şerbetçiotu ekleme (First Wort Hopping - FWH)
Bu da uygulaması oldukça basit bir yöntem. Normalde kaynatma sırasında ekleyeceğiniz şerbetçiotlarını kaynama başlamadan şırayı toplarken ekliyorsunuz. Yani mayşe bitiyor, kaynatmaya geçiyorsunuz, ocakta ya da ısıtıcıda şıranız kaynamaya doğru ilerliyor, siz de otları ekliyorsunuz. Ama bu alelade bir ekleme değil, şıranız aşağı yukarı 82*C olduğunda eklemeniz bekleniyor.
“Şıraya neden şerbetçiotu ekliyorum ben?” diye sorabilirsiniz. Yapılan kör tadım ve bir kaç araştırmaya göre kaynatma sırasında eklenen otlara kıyasla daha yumuşak ve dengeli bir acılık verdiği söyleniyor. FWH diye kısaltmasıyla kullanılan bu yöntem biranızdaki IBU değerini rakamsal olarak arttırırken, hissedilen acılık yani damakta bize yansıyan acılık aynı oranda artmıyor. Ağzı daha az “buruyor”.
Bu yöntem bazı türleri yaparken oldukça işe yarıyor. Maltın ön planda olduğu biralar, buğday biraları ve lagerler bu yöntemi denemeniz ve farkı anlayabilmeniz için uygun türlerden.
Kaynatma sırasında şerbetçiotu ekleme, kazana ekleme (Boiling hops)
Her ev biracısının bildiği ve uyguladığı yegane yöntem. Kaynatma sırasında reçetede yazan sürelere göre şerbetçiotlarını ekliyorsunuz. mesela bir örnek şöyle olsun:
gr Citra @20mins
Reçete okurken bilinmesi ve dikkat edilmesi gereken ilk kural yazan kaynatma sürelerinin, otları ne kadar süre kaynatacağını söylemesi. Yani yukarıdaki örnek toplamda 60 dakikalık kaynatma yapacaksanız, Citra otunu 20 dakika boyunca kaynatın diyor. Yani dakikada kaynayan kazana eklemeniz gerek. O yüzden yazan süreleri hep sondan başa doğru hesaplayın.
Bu yöntemin amacı biranızdaki maltı ve tatlılığı dengeleyecek acılığı biraya vermek. Ne kadar erken eklerseniz o kadar çok acılık açığa çıkar, çünkü şerbetçiotunu daha uzun süre kaynatmış olursunuz ve daha çok alfa asitin, iso alfa asitlere dönüşmesini sağlarsınız. Hemen hemen her bira türü için kaynatma sırasında şerbetçiotu eklenme aşaması vardır.
Kaynatma sonuna doğru şerbetçiotu ekleme ( dakikadan itibaren)
Hala kaynatma aşamasındayız ama artık sonlara geliyoruz. Burada sondan kastedilen son 15 dakikadan sonraki süreler. Bu noktada eklenen şerbetçiotları giderek daha az acılık verecek. Denklemi unutmayın:
f (kaynatma süresi) = Acılık
Yani bir doğru orantı söz konusu. Az kaynatmak = Az acılık. Ancak bir ters orantı var, o da bu aşamada eklenen otların aromaya olan olumlu katkısı. Yani geç eklenen şerbetçiotları biranın burnunuzda patlamasının asıl sebebi.
Kaynatma sonu şerbetçiotu ekleme (Hop Stand, Whirlpool Hopping)
Etkilerinden bahsetmeden önce literatüre gireyim. Bu aşama eklentilerine Flame out da deniyor. İngilizce’den Türkçe’ye çevirirsek ocağı kapadığınız an, ya da kaynatmanın ateşini kestiğiniz andan itibaren yapılan eklemelere deniyor.
Bu yöntem mayayı eklemeden ve soğutmaya geçmeden önceki son aşama. Genelde en az 10 dakika yapılması tavsiye edilen ama dakikalık uygulamaların ideal sonuçlar ortaya çıkardığı biliniyor.
Neden Hop stand yöntemi?
Cevap: Alfa asitlerin izomerleşmesini kısıtlayarak şerbetçiotundan daha çok koku ve aroma çıkarmak için. Diğer bir deyişle acılığı minimumda tutmak. Malum etraf “Bu bira çok acı yeaaaaa” diyen kişilerle dolu, ve maksat bu ağızdaki burukluğu asgaride tutmak.
Ev tipi uygulamada ocağın altını kapar kapamaz ya da otomatik makinenizin ısıtması biter bitmez eklemek kabul edilebilir. Ancak süreç konusunda daha net ve kesin olmak istiyorsanız 79*C ile 85*C arasındaki sıcaklıklarda ekleme yapmanız tavsiye olunur. Peki bu sihirli rakamlara nereden ulaşılmış? Belirtilen sıcaklık dereceleri izomerleşmenin durmaya ve yavaşlamaya başladığı ve biraya acılığın geçmesinin en aza indiği ya da sıfırlandığı dereceler. Ancak konu hala havada, Brewers Association’ın Stone Brewing ile birlikte yaptığı deneylere göre henüz teorik olarak formüle edilebilmiş bir kavram ve alan değil. Yani diyelim ki 85C’de Aroma geçişi %80 oluyor, 82*C’de daha da artması ve 79C’de maksimum olması beklenir. Hop utilization rate denen bu durum maalesef lineer değil ve kafa karıştırıcı şekilde bazen artıyor bazen yükseliyor. Henüz çözülemeyen çok fazla bilinmeyen ve denkleme etki eden oyuncu var.
Günümüzde oldukça popüler olan New England Style IPA türünün en büyük sırrı bu Flame out eklentileri. Acılık yok denecek kadar az, ama bira aromadan ve tropikal kokudan patlıyor. İyi ki Whirlpooling var.
Hop Stand yöntemine neden Whirlpool da deniyor?
nest...
Türkiye’de bira yapmanın zorluklarından biri de literatürün ve sektörel bilgilerin hemen hemen hepsinin İngilizce olması. Mutlaka başınıza gelmiştir. Bir tarif beğenirsiniz, indirirsiniz, okumaya başlarsınız, ortalarda bir yerlerde “FW Hopping” diye bir ifade geçer ve siz kafanızı kaşımaya başlarsınız. Bu da ne demek ki? Ya da tam tahıla geçeceksiniz, tarife bakıyorsunuz, bir noktasında “Add 5oz of Whirlpool hops” diyor… Ounce birimini şimdilik bir kenara bıraktım, o iş zaten başlı başına bir yazı gerektiriyor, şu soruyu sormadınız mı: “WHIRLPOOL NASIL YAPICAM BE EVDE?”. Merak etmeyin ben de sordum kendime.
Bu yazıda öncelikle evde bira yapımı sırasında kullanılan ve literatürde geçen çeşitli şerbetçiotu ekleme ya da çoğunuzun ifade ettiği şekliyle “şotlama” yöntemlerine değineceğim. Yazı çok uzamazsa da son dönemde ortaya çıkan ticari şerbetçiotu ekleme / dozlama yöntemlerinden de bahsetmek istiyorum.
Mayşeye şerbetçiotu ekleme (Mash Hopping)
İsmi gayet açık ve net, mayşeye ya da kaynatacağınız şıraya şerbetçiotunu kaynatmadan ekleme yöntemi. Bu oldukça nadir uygulanan bir şerbetçiotu ekleme yöntemidir, çünkü şerbetçiotlarında meydana gelen alfa asit dönüşümü ve izomerleşme (acılık açığa çıkması) mayşe yaptığınız sıcaklıklarda gerçekleşmiyor. Bu da biraya acılık geçmeyeceği anlamına geliyor. Ve işin garip tarafı, mayşeden elde ettiğiniz şırayı kaynattığınız sırada, şıraya geçen şerbetçiotu yağlarını (Hop oils) yok etmiş olacaksınız. Eğer amacınız acılığı yükseltmeden koku ve aroma elde etmekse sadece, çok daha etkili yöntemler mevcut. O yüzden okumaya devam.
Şıraya şerbetçiotu ekleme (First Wort Hopping - FWH)
Bu da uygulaması oldukça basit bir yöntem. Normalde kaynatma sırasında ekleyeceğiniz şerbetçiotlarını kaynama başlamadan şırayı toplarken ekliyorsunuz. Yani mayşe bitiyor, kaynatmaya geçiyorsunuz, ocakta ya da ısıtıcıda şıranız kaynamaya doğru ilerliyor, siz de otları ekliyorsunuz. Ama bu alelade bir ekleme değil, şıranız aşağı yukarı 82*C olduğunda eklemeniz bekleniyor.
“Şıraya neden şerbetçiotu ekliyorum ben?” diye sorabilirsiniz. Yapılan kör tadım ve bir kaç araştırmaya göre kaynatma sırasında eklenen otlara kıyasla daha yumuşak ve dengeli bir acılık verdiği söyleniyor. FWH diye kısaltmasıyla kullanılan bu yöntem biranızdaki IBU değerini rakamsal olarak arttırırken, hissedilen acılık yani damakta bize yansıyan acılık aynı oranda artmıyor. Ağzı daha az “buruyor”.
Bu yöntem bazı türleri yaparken oldukça işe yarıyor. Maltın ön planda olduğu biralar, buğday biraları ve lagerler bu yöntemi denemeniz ve farkı anlayabilmeniz için uygun türlerden.
Kaynatma sırasında şerbetçiotu ekleme, kazana ekleme (Boiling hops)
Her ev biracısının bildiği ve uyguladığı yegane yöntem. Kaynatma sırasında reçetede yazan sürelere göre şerbetçiotlarını ekliyorsunuz. mesela bir örnek şöyle olsun:
gr Citra @20mins
Reçete okurken bilinmesi ve dikkat edilmesi gereken ilk kural yazan kaynatma sürelerinin, otları ne kadar süre kaynatacağını söylemesi. Yani yukarıdaki örnek toplamda 60 dakikalık kaynatma yapacaksanız, Citra otunu 20 dakika boyunca kaynatın diyor. Yani dakikada kaynayan kazana eklemeniz gerek. O yüzden yazan süreleri hep sondan başa doğru hesaplayın.
Bu yöntemin amacı biranızdaki maltı ve tatlılığı dengeleyecek acılığı biraya vermek. Ne kadar erken eklerseniz o kadar çok acılık açığa çıkar, çünkü şerbetçiotunu daha uzun süre kaynatmış olursunuz ve daha çok alfa asitin, iso alfa asitlere dönüşmesini sağlarsınız. Hemen hemen her bira türü için kaynatma sırasında şerbetçiotu eklenme aşaması vardır.
Kaynatma sonuna doğru şerbetçiotu ekleme ( dakikadan itibaren)
Hala kaynatma aşamasındayız ama artık sonlara geliyoruz. Burada sondan kastedilen son 15 dakikadan sonraki süreler. Bu noktada eklenen şerbetçiotları giderek daha az acılık verecek. Denklemi unutmayın:
f (kaynatma süresi) = Acılık
Yani bir doğru orantı söz konusu. Az kaynatmak = Az acılık. Ancak bir ters orantı var, o da bu aşamada eklenen otların aromaya olan olumlu katkısı. Yani geç eklenen şerbetçiotları biranın burnunuzda patlamasının asıl sebebi.
Kaynatma sonu şerbetçiotu ekleme (Hop Stand, Whirlpool Hopping)
Etkilerinden bahsetmeden önce literatüre gireyim. Bu aşama eklentilerine Flame out da deniyor. İngilizce’den Türkçe’ye çevirirsek ocağı kapadığınız an, ya da kaynatmanın ateşini kestiğiniz andan itibaren yapılan eklemelere deniyor.
Bu yöntem mayayı eklemeden ve soğutmaya geçmeden önceki son aşama. Genelde en az 10 dakika yapılması tavsiye edilen ama dakikalık uygulamaların ideal sonuçlar ortaya çıkardığı biliniyor.
Neden Hop stand yöntemi?
Cevap: Alfa asitlerin izomerleşmesini kısıtlayarak şerbetçiotundan daha çok koku ve aroma çıkarmak için. Diğer bir deyişle acılığı minimumda tutmak. Malum etraf “Bu bira çok acı yeaaaaa” diyen kişilerle dolu, ve maksat bu ağızdaki burukluğu asgaride tutmak.
Ev tipi uygulamada ocağın altını kapar kapamaz ya da otomatik makinenizin ısıtması biter bitmez eklemek kabul edilebilir. Ancak süreç konusunda daha net ve kesin olmak istiyorsanız 79*C ile 85*C arasındaki sıcaklıklarda ekleme yapmanız tavsiye olunur. Peki bu sihirli rakamlara nereden ulaşılmış? Belirtilen sıcaklık dereceleri izomerleşmenin durmaya ve yavaşlamaya başladığı ve biraya acılığın geçmesinin en aza indiği ya da sıfırlandığı dereceler. Ancak konu hala havada, Brewers Association’ın Stone Brewing ile birlikte yaptığı deneylere göre henüz teorik olarak formüle edilebilmiş bir kavram ve alan değil. Yani diyelim ki 85C’de Aroma geçişi %80 oluyor, 82*C’de daha da artması ve 79C’de maksimum olması beklenir. Hop utilization rate denen bu durum maalesef lineer değil ve kafa karıştırıcı şekilde bazen artıyor bazen yükseliyor. Henüz çözülemeyen çok fazla bilinmeyen ve denkleme etki eden oyuncu var.
Günümüzde oldukça popüler olan New England Style IPA türünün en büyük sırrı bu Flame out eklentileri. Acılık yok denecek kadar az, ama bira aromadan ve tropikal kokudan patlıyor. İyi ki Whirlpooling var.