erciyes üniversitesi mimarlık ders programı / ERCİYES ÜNİVERSİTESİ - Şehir ve Bölge Planlama () | YÖK Lisans Atlası

Erciyes Üniversitesi Mimarlık Ders Programı

erciyes üniversitesi mimarlık ders programı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ DERS İÇERİKLERİ 1. YARIYIL MİM TEMEL EĞİTİM VE MİMARİ TASARIM I Temel Tasarım Bilgisi (ilişki kurmak, kompozisyon ilkeleri, kompozisyon elemanları, mekan bilgisi, ) Temel Tasarım Uygulamaları (biçim ve düzenlemeye ilişkin problemlerinin sorgulanması, 2B/3B, ) Mimari Tasarım (öğrencinin problem kurması öncelikli, mekansal bir problemden hareketle edinilen bilgilerin yorumlanması, ) MIM MİMARİ İFADE TEKNİKLERİ Öğrencilerin serbest el ve kurallı çizim yöntemlerini, varolan ya da tasarladıkları nesnelerin bir temsil dili olarak anlamalarını geliştirmeye yönelik pratiklerin verilmesi ve tartışılması. MIM MİMARLIK BİLGİSİ I Mimarlığın bilgi alanını oluşturan süreçlerin ilişkilendirilmesi ile mimarlık kavramına giriş. Mimarlık düşüncesinin evrimini belirleyen süreçlerin (teknik, estetik, ekonomik, toplumsal vb.) ele alınması. MİM YAPI BİLGİSİNE GİRİŞ Yapı ve yapıyı oluşturan elemanlar hakkında genel bilgi ve tasarımda yapı elemanlarının yeri, farklı sistemlerin tanıtımı (temel, duvar, döşeme, merdiven, çatı, kapı, pencere vb.) ve genel giriş bilgilerinin verilmesi. Yapı ve taşıyıcının önemi belirtilerek farklı yapı malzemelerinin taşıyıcıya etkilerinin belirlenmesi. MIM MATEMATİK Matematiksel düşünce yeteneğinin geliştirilmesi. Düşgücü sınırlarının geliştirilebilmesi için gerçek ve sanal biçimlerin olasılık sınırlarının tartışılması. Matematiksel terimlere ilişkin bilgiler verilmesi. Kümeler, üslü ifadeler, fonksiyonlar, kartezyen ve kutupsal koordinatlar, limit, türev, integralle ilgili konuların özet olarak işlenmesi. MIM YD YABANCI DİL I İngilizce Mimarlık terminolojisinin verilmesi. İngilizce’den Türkçe’ye; Türkçe’den İngilizce’ye çeviri çalışmaları. Mimarlıkla ilgili metinler üzerinde çalışmalar. MİM TD TÜRK DİLİ I Dilin tanımı ve önemi; dil kültür ilişkisi; dilbilim, Türk dilinin gelişim evreleri; Ses bilgisi, ünlüler, ünsüzler, ses olayları, Türkçe'nin ses özellikleri, yabancı kelimelerin Türkçeleştirilmesi. Yapı bilgisi, kök, morfem, basit, türemiş ve birleşik kelimeler, kelime grupları, kelime çeşitleri, fiil, isim, zarf, sıfat, zamir, bağlaç, takı, ünlem. Türkçe'de kök kelimeler, isimden isim ve fiil yapma ekleri, fiilden isim ve fiil yapma ekleri, çekim eklerinin çeşitleri, kalıplaştırma. Türkçe'de fiil çatıları ve bunların anlam bakımından incelenmesi, kelime öbekleri, Türkçe'de cümle çeşitleri, basit cümle, birleşik cümle, şartlı birleşik cümle, iç içe birleşik cümle, çeşitli metinler üzerinde kelime ve cümle tahlilleri, Türkçe'de belirlilik, ad ve fiil cümlelerinde belirlilik, ad tamlamaların özellikleri; metin çalışmaları. MİM IT ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I Ders kapsamında, Türk İnkılabının gerekçesinin ortaya konulması, Türk Modernleşme Modelinin temel unsurları ve dayandığı kavramların belirtilmesi; Atatürk döneminde çağdaşlaşma yolunda gerçekleştirilen eğitim, kültür, hukuk, ekonomik ve gündelik hayat ile ilgili inkılaplar incelenir. Atatürk ilkelerinin tarihi süreç içerisindeki gelişimi günümüz evrensel değerleri açısından yeri ele alınır. İlkelerin günümüzdeki siyasal, ekonomik ve sosyokültürel yansımaları değerlendirilir. 2. YARIYIL MİM MİMARİ TASARIM I Temel bazı mimari kavramların tanıtılması. Bu kavramların yapılı bir çevrede proje alıştırmasıyla sorgulanarak öğrencinin mimari algısının ve tasarlama yetisinin zenginleştirilmesi. Mimari görüngüler çeşitli kavramlar içinden geçerek tartışılacaktır. Bu görüngüler ve kavramların anlaşılması kendi başına bir amaç olduğu gibi bir tasarım probleminin oluşturulması, tartışılması ve bu probleme ilişkin çözüm önerilerinin geliştirilmesi için de araç kılınacaktır. Dolayısıyla bu kavramlar ve görüngüler tasarım problemini, tasarım problemi bu kavramları ve görüngüleri açacak, anlaşılmasını ve değerlendirilmesini sağlayacaktır. Soyutlayıcı düşünme mekanizmaları ve ilişki kurma yetisi olgun biçim elde etme yolunda seferber edilecektir. Tasarım her anlamdaki ilişkilerin oluşması ve düzenlenmesi yolunda bir çoğaltma ve yoğunlaştırma etkinliği olarak düşünülebilir. MİM BİLGİSAYAR ORTAMINDA SUNUM TEKNİKLERİ Tasarım sürecine etki eden geometrik bilgilerin kaynağını, olanaklarını, sınırlarını doğal ve yapay biçimler üzerinden örneklerle karşılaştırmalı olarak araştırmaya yönelik uygulamalı tasarım çalışmaları yapmak. MIM MİMARLIK BİLGİSİ II Mimari nesnenin oluşumunu yönlendiren olguların (fiziksel çevre verileri, kültürel değerler, insan ve toplum yapısını yönlendiren etmenler vb.) tanıtılması, mimarlığın diğer bilgi alanları -sanatlar, felsefe, tarih, sosyoloji - ile ilişkisi, uygarlık tarihi, çağdaş ve aktüel mimarlık, bağlam -topografya, çevre, kent, yer-, kulanım, işlev, insan ölçüleri, ölçek, yapı elemanları, yapım teknikleri, temel strüktürler hakkında temel bilgiler. MİM YAPI BİLGİSİ I Mimari tasarımda temel konstrüksiyonun yeri. Farklı konstrüksiyon sistemlerinde bileşenlerin tanıtılması (temel, duvar, döşeme, izolasyon, bitim elemanları). Taşıyıcı sistem üzerinde genel giriş bilgilerinin verilip uygulamada gösterilmesi. MİM SANAT TARİHİ Sanatın kökeni, anlam ve gerekliliğinin irdelenmesi; İlkçağlardan başlayarak tarihsel süreç içinde sanatın gelişiminin sanat yapıtları ve sanatçılar üzerinden ele alınması; sanatta biçim ve anlam ilişkisinin çözümlenmesi. Sanatın kökeni, anlamı, çağlar boyunca gösterdiği gelişimin, sanat gelenekleri ve uslüplar bakımından örnekler eşliğinde incelenmesi. MİM YD YABANCI DİL II Mimarlıkla ilgili metinler üzerinde çalışmalar. Özet çıkarma. Mimarlıkla ilgili bir konu üzerinde İngilizce rapor yazımı. MİMTD TÜRK DİLİ II Öğrencilere Türkçenin tarihi ve bugünkü durumu hakkında bilgi verip Türkçeyle yazılmış metinler üzerinde çalışmalar yapmak. MİM IT ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ II Ders kapsamında, Türk İnkılabının gerekçesinin ortaya konulması, Türk Modernleşme Modelinin temel unsurları ve dayandığı kavramların belirtilmesi; Atatürk döneminde çağdaşlaşma yolunda gerçekleştirilen eğitim, kültür, hukuk, ekonomik ve gündelik hayat ile ilgili inkılaplar incelenir. Atatürk ilkelerinin tarihi süreç içerisindeki gelişimi günümüz evrensel değerleri açısından yeri ele alınır. İlkelerin günümüzdeki siyasal, ekonomik ve sosyokültürel yansımaları değerlendirilir. 3. YARIYIL MIM MİMARİ TASARIM III Öğrenci evi başlığı altında “ev” ve “barınma” kavramlarının sorgulanması, kullanıcı davranışlarının, ihtiyaç ve beklentilerinin araştırılması. Tasarımın içinde gerçekleştirileceği fiziksel çevreye bağlı olarak problemlerin belirlenmesi.. Tasarımın, alt ve üst ölçeklerle ilişkisini kurmak için 1/, 1/, 1/, 1/50 veya daha detaylı ölçeklerde ifadelendirmek. MİM MİMARİ MODELLEME TEKNİKLERİ Ders kapsamında öğrencilere 3Boyutlu modelleme prensipleri ve teknikleri tanıtılacaktır. Ders, mimari sayısal model üretimi için Spline modelleme, parametrik modelleme, çokgen(poly) modelleme, edit poly/mesh değiştiricileri, nesne tiplerinin diğer düzenlenebilir tiplere dönüştürülmesi, çokgen(poly)/ağ(mesh) üzerinde ileri seviye düzenlemeler, material editor ve nesnelere kaplama malzemeleri atama (standart, blend, multi-sub object materialler vb.), object-space değiştiricileri ve temel aydınlatma teknikleri, temel rendering ve animasyon teknikleri genel başlıklarını içerir. Dersin amacı öğrencilere bilgisayar ortamında 3Boyutlu modeller oluşturma, bu modellerden durağan ve hareketli görüntüler üretme yetisini kazandırmaktır. MİM BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM Temel bilgisayar kullanımı, mimarlık ve bilgisayar ilişkisi, mimarlık alanında bilgisayarın hangi aşamalarda kullanıldığı ve bilgisayar programları hakkında genel bilgiler. MIM YAPI BİLGİSİ II Bina bileşenlerinde çatı ve merdiven önemi. Farklı konstrüksiyon sistemlerinde bu bileşenlerin tanıtılması. Çatı ve merdivenlerin taşıyıcı sistemleri üzerinde genel giriş bilgilerinin verilip uygulamada gösterilmesi. Farklı çatı ve merdivenlerin seçim, strüktür ve uygulama kriterleri. MİM STATİK VE MUKAVEMET Statik bilimine giriş. Kuvvet ve denge. Ağırlık merkezi. Taşıyıcı sistemler. Kafes sistemler. Kablolu sistemler. Sürtünme kuvveti kavramı ve uygulamaları. Atalet momenti uygulamaları. Virtüel iş ilkesi. MİM FİZİKSEL ÇEVRE KONTROLÜ I Fiziksel Çevre Kontrolü I dersi kapsamında, pasif iklimlendirme, iklim ve iklim elemanları, iklimsel konfor; iklim elemanlarının değişimi, yorumlanması, iklim ve enerji kontrolünde etkili olan yapma çevreye ilişkin tasarım değişkenleri (yer, yön, yapı kabuğu, bina biçimi, bina aralıkları v.b.) açısından ele alınır. Ayrıca, yapılarda sağlık donatımına ilişkin temel bilgiler ve yapılarda ses kontrolü insan sağlığı gürültü ilişkisi ve ses yalıtım bilgileri aktarılır. MİM MİMARLIK TARİHİ I 4. YARIYIL MİM MİMARİ TASARIM IV Farklı planlama, strüktür ve konstrüksiyon problemleri içeren bir mimari tasarımı geliştirerek genel bilgilerin tekrarlanması ve geliştirilmesi. Çevre ve kullanıcının tasarıma etkilerini gözlemlemek ve değerlendirmek. Farklı kullanıcıların gereksinmelerini karşılamak için araştırmalar yapmak ve tasarıma dönüştürmek. MİM YAPI BİLGİSİ III Mimari tasarımda taşıyıcı ve yapım sistemlerinin önemin ve farklı projeler üzerinde uygulamaya yönelik çözümlemelerin gösterilmesi. 1/50 plan, kesit, görünüşlerin; 1/20 sistem kesiti ve sistem detaylarının; 1/5 – 1/10 – 1/1 ölçek de gerekli detayların uygulama projesi mantığında hazırlanması. Uygulama projesi için yasal yönetmeliklerin verilmesi. Öğrencinin taşıyıcı ve yapım sistemlerinin önemini kavraması ve bunu uygulamaya geçirmesinde bilincinin sağlanması. MİM BETONARME VE ÇELİK MİM FİZİKSEL ÇEVRE KONTROLÜ II Doğal ve yapma aydınlatmaya ilişkin temel bilgiler, görsel konfor ışık kontrolünde etkili olan yapma çevreye ilişkin tasarım değişkenleri tanıtılır. Güneş kontrolü, yapay aydınlatma tasarımı ve değişkenleri açısından ele alınarak anlatılır. Ayrıca, yapılarda kullanılan renk tanımları bilgisi ve yapı biyolojisi ile ilgili bilgiler verilir. MIM MİMARLIK TARİHİ II Tarih öncesi çağlardan yüzyıla kadar olan dönemde Asya, Avrupa ve Akdeniz çanağında mimarlık ve sanat kültürünün gelişimi. 5. YARIYIL MIM MİMARİ TASARIM V Belirlenen fiziksel çevrenin kentin geri kalanı ile entegrasyonunu güçlendirecek ve mekansal gelişimine katkı sağlayacak bir mimari müdahale önerisinde bulunmak. Oluşturulan tasarım problemi çerçevesinde geliştirilecek bu müdahalenin açık ve yarı açık alanları önemsemesini ve düzenlemesini sağlamak. Bir araştırma merkezi ve ona hizmet edecek konaklama birimleri için bir senaryo kurgulamak, bu senaryoyu tanımlanacak kentsel problemin çözümünde aracı hale getirerek bir tasarım önerisi geliştirmek. Araştırma merkezi kapsamında hazırlanacak senaryo bağlamında;kütüphane, laboratuarlar, arşiv, sergileme alanları, seminer ve konferans salonları, kafeterya, araştırmacılar için konaklama birimleri, bu birimlere hizmet edecek servis mekanları gibi işlevlerin yer alması ve toplam kapalı alanın m2 (+- %10) olması önerilmektedir. Araştırma merkezine hizmet verecek konaklama birimlerinin bir kısmının kısa süreli barınmaya, bir kısmının ise uzun süreli barınmaya olanak vermesi ve farklı ihtiyaçlara cevap verebilecek barınma birimi önerilerinin toplam kullanım alanının yaklaşık %40’ını kapsaması öngörüseafoodplus.infoım alanı İstasyon Caddesi, Oğuz Caddesi ve Ahmet Paşa Caddesi ile çevrelenen alan olarak belirlenmiştir. MİM ŞEHİRCİLİK Genel şehircilik kültürü İmar konusuna kent ölçeğinden yaklaşabilme becerisi. Farklı işlev alanları ve planlama sorunları hakkında bilgilenme Kentsel mekan öğelerini tanıma. MİM STRÜKTÜREL TASARIM Strüktürel bilgilerin bir tasarımcı tarafından kullanılması ve bir tasarım problemini çözecek düzeyde yapıda taşıyıcılık hakimiyeti kazandırılması. Strüktürel tasarıma ait teorik bilgilerinin yenilenmesi ve bunun bir tasarım problemi doğrultusunda kullanılması. Strüktür - biçim ilişkisinin farkına varılması. Taşıyıcı sistemi okuma yetisinin oluşturulması. Öğrencinin kendi sistemini tasarlama yeteneğinin gelişmesi. MİM YAPI MALZEMESİ MİM TARİHİ ÇEVRE KORUMA VE BELGELEME I Teorik ders kapsamında tarihi çevre koruma ve restorasyon kuramı, temel koruma kavramları ve yöntemleri, geleneksel ve çağdaş ölçüm tekniklerinin anlatılması, proje kapsamında rölöve ölçüm ve çizim tekniklerinin açıklanarak seçilen mimari ögelerin 1/20, 1/10 ve 1/5 ölçek rölövelerinin elde edilmesi. MIM MİMARLIK TARİHİ III yüzyıldan yüzyıla kadar olan dönemde Asya, Avrupa ve Akdeniz çanağında mimarlık kültürünün gelişiminin incelenmesi. 6. YARIYIL MİM MİMARİ TASARIM VI Yarıyıl ders programının tanıtılması ve mimarlık eğitiminden beklentiler. Üç boyutlu organizasyon şemalarının gelişmiş teknolojik olanaklar kullanılarak geleceğe yönelik gerçekçi bir yapı grubu tasarımına dönüştürülmesi, alt ve üst ölçeklerle ilişkisi kurularak 1/, 1/ ölçekli çizim ve modelle sunulması. MIM KENTSEL TASARIM Şehir, şehir planlama, şehir planlama süreci ve şehirsel alan kullanımına yönelik kuramsal bilgiler. Şehirciliğe ilişkin kuramsal bilgilerin belirlenen bir şehir/şehir parçası üzerinde uygulamaya aktarılması MİM TARİHİ ÇEVRE KORUMA VE BELGELEME II Teorik ders kapsamında rölöve, restitüsyon ve restorasyon projesi hazırlama aşamaları ve çağdaş restorasyon yöntemlerinin anlatılması, proje kapsamında seçilen yapı veya sokakların 1/50, 1/20 ve gereken detaylarda rölövelerinin elde edilmesi. MIM ÇAĞDAŞ MİMARLIK YAPITLARI VE DÜŞÜNCELERİ Yirminci yüzyılın Batı ve Türk mimarlığına yön veren mimarlık düşüncesinin öncü mimarların tasarımları ve uygulamaları üzerinden eleştirel bir anlayışla ele alınması. Mimarlıkta modernizm, geçmodernizim ve postmodernizm akımları çerçevesinde tarihsel çözümlemeler yapılması. 7. YARIYIL MIM MİMARİ TASARIM VII Barınma gereksiniminin yan işlevlerle desteklendiği, farklı kullanıcı profilleri ve kullanım biçimlerine ilişkin mekân bilgisi ve kurgusunun sorgulanması MİM YAPI EKONOMİSİ VE İŞLETMESİ Uygulama alanları ile ilgili genel anlatımlar yapılır: Mimarlık eğitimi. Mimari proje yönetimi, büro yönetimi, şantiye yönetimi, yasal düzenlemeler, proje hazırlama ve takip standartları, şantiye denetimi ve malzeme. Proje dokümanlarının, uygulama çizimlerinin, sözleşmelerin ve metrajın hazırlanması ve bunlarla ilgili yasal düzenlemeler. Türkiye’de konu ile ilgili mevzuatın tanıtılması. Yapı Üretiminde karşılaşılan ekonomik ve yönetimse problemle ve bu problemlere yönelik çözüm önerileri. Yapı yönetimi ve ekonomisinin mimarlıktaki yeri ve önemi. Mimarlığın yapım aşamasının öneminin ortaya çıkarılması, bir mimarın da yönetim ve ekonomiden anlayıp uygulamaya geçirebilme gerekliliği. MİM MİMARLIK KURAMI Mimarlığı bir düşünce edimi olarak değerlendiren ders, mimarlık üzerine düşünmenin kanallarının araştırılması üzerine kurgulanmıştır. Ders kapsamında okuma ve film önerileri üzerinden mimarlıklar, sanatlar, teknolojiler ve kültürler tarihine düşünsel kazılar yapılmaya çalışılmaktadır. 8. YARIYIL MIM MİMARİ TASARIM VIII Mesleki eğitim süresince edinilen kuramsal ve uygulamalı bilgilerin yeterince kavranıp kavranmadığının denetlenebileceği çok yönlü ve karmaşık tasarlama problemlerini içeren bir konunun seçimi. Problemlerin belirlenmesi, bilgi toplama ve analiz çalışmalarının denetimi. Bu çalışmalar sonucu elde edilen tasarımın ve sistemle ilgili ayrıntıların alt ve üst ölçeklerle ilişkisi kurularak konunun anlatımına uygun ölçekteki çizim ve modellerin sunumu. MİM MESLEKİ İNGİLİZCE Mimarlığın temel kavramları ve terminolojisi ile ilgili literatür izlenebilecek düzeyde okuma ve konuşma alışkanlığı kazandırılması. SEÇMELİ DERSLER BİNA BİLGİSİ MİM S01 MOBİLYA TASARIMI Öğrencilerin çizim bilgilerini edinmiş ve yeterli düzeyde kendini ifade edecek donanıma sahip olmaları. MİM S02 MİMARLIKTA PEYZAJ TASARIMI Mekansal tasarim, peyzaj tasarimina etki eden faktörler (arazi biçimi, bitkiler, yapilar) ve peyzaj yapilari (zemin ögeleri, çevreleyici ve üst örtü ögeleri) konularinin aktarimi MİM S03 MİMARLIKTA HESAPLAMALI (COMPUTATIONAL)TASARIM YAKLAŞIMLARI Hesaplamalı tasarımın genel tanımı ve kavramları. Mimarlıkta hesaplamalı tasarımın kısa tarihi. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin mimarlık eğitimi ve mimari tasarım sürecinde sunduğu yeni olanaklar. Bilgisayar ortamında mimari tasarımın kuramsal temelleri. Hesaplamalı mimari tasarım örneklerinin ele alınması. MİM S04 MODERN SANAT VE MEKAN 20yy. temelli modern sanat akımları bütüncül ve gündelik hayatın tüm alanına yayılmış sanat anlayışları ile mimarlığı hem düşünsel hem de söylemsel açıdan yoğun biçimde etkilemekle kalmamış mekan algısını ve kurgusunu da tartışmaya açmıştır. Bu çerçeveden bakıldığında mimarlığa obje temelli yaklaşım giderek geçerliliğini yitirmiş; mimari mekan mimarlık tartışmalarının merkezine yerleşmiştir. Bu tartışmalar ışığında bakıldığında mekan politik, ideolojik ve söylemsel bir araç haline gelmiştir. İrdelenecek başlıklar; modern sanatta üretim ve bunun mekana yansıması, modern sanatın muhalif söylemleri ve bunun mekansal izdüşümleri, modern sanatın mekan algısı üzerine yaptığı değişiklikler vb. temalardır. MİM S05 MİMARİ PROJE ÇÖZÜMLEME MİM S06 BİLGİSAYAR DESTEKLİ MİMARİ ÇİZİM Mimari tasarım, çizim ve sunum sürecinde iki boyutlu bilgisayar programlarının kullanılabilmesi için öğrenciye gerekli bilgi altyapısının oluşturulmasını içerir. Bilgisayar destekli iki boyutlu çizim programlarının ortak çizim mantığını oluşturan çizgi-çokgen-daire vb. kullanarak çizim yapma, katman mantığının kavratılması, mimari tasarım ve çizim süreçlerinin bilgisayar ortamında sürdürülebilmesi ve sonuç ürünün mimari teknik resim kurallarına göre çıktısının alınması dersin içeriğini oluşturmaktadır. Ayrıca bu yöntemlerin pratiğinin kazandırılabilmesi amacıyla mimari çizim yazılımlarından biri ele alınacaktır. MİM S07 MİMARLIKTA MORFOLOJİ TEMELLİ ÇALIŞMALAR Mekân: sosyal ve kültürel bir yapı olarak mekan, konfigürasyonel bir yapı olarak mekan; mekansal morfoloji; mimarlıkta morfoloji temelli çalışmaların kısa tarihi; mekan sentaksı (space syntax), mekan sentaksı mekansal analiz yöntem, ölçüm ve kavramları. Bina ölçeğinde mekânsal okumalar, kent ölçeğinde mekânsal okumalar. Mekân sentaksı bilgisayar teknikleri. Mekan sentaksının tasarım sürecinde ve araştırmalarda kullanım örneklerinin incelenmesi. Belirlenecek bir çalışma alanı üzerinden mekân sentaksı yönteminin kullanılarak mekânsal bir okuma yapmak. MİM S08 TAŞIYICI SİSTEMLERİN MİMARİ TASARIMDAKİ ROLÜ MİM S09 GÖRSEL İLETİŞİM ARAÇLARI I MİM S10 YİRMİNCİ YÜZYIL MİMARLIĞI VE MİMARLIK DÜŞÜNCESİ Mimarlığı bir düşünsel edim olarak değerlendiren ders, 20 yy. mimarlık üretimini ve mimarlık düşüncesini tartışmaya açacaktır. Mimarlığın kendini gerekçelendirme biçimlerine ve süreçlerine ilişkin bir ön kazı sayılabilecek okuma önerileri dersin içeriğinin ve tartışma ortamının zeminini oluşturmaktadır. Ders; yürütücünün vereceği seminerler ve okumalar bağlamında geliştirilecek tartışmalar şeklinde yürütülecektir. MİM S11 KONUT VE MİMARLIK MİM S12 MİMARLIKTA BİÇİM, MEKAN VE DÜZEN Biçim, mekân ve düzen kavramları. Çevremizin şekillendirilmesinde biçim ve mekânın karşılıklı etkileşimi ve organizasyonunun ele alınması. Bir çevrenin tasarlamasında, dönüştürülmesinde veya yapılı bir çevrenin incelenmesinde, biçim ve mekân düzenlenişini yönlendiren geometrik ve topolojik düzenler. Biçimsel kurgulardan yola çıkarak mekansal düzeni organize eden tasarım yaklaşımları. Fiziksel çevre verileri ve sosyokültürel veriler açısından mekânsal biçimlenişi etkileyen faktörler. MİM S13 FOTOĞRAFÇILIK Tasarım öğrencileri için fotoğrafın temel bilgilerinin verilmesi; belgelemeye yönelik kurallı fotoğraf çekimi hakkında gerekli bilgilerin verilmesi; tek yapı, detay ve yapı topluluklarının belgelenmesindeki sorunların kavranması, doğru ve kullanılabilir fotoğrafın elde edilmesi ve bunun belgelemede kullanılması için gerekli yöntemlerin kavranması dersin öğretim hedefleri arasında yer almaktadır. Dersin içeriğini temel fotoğrafçılık eğitimi ve mimari fotoğrafçılıkla ilgili teorik ve pratik bilgiler oluşturmaktadır. Görüntü oluşumu, odak uzaklığı, objektifler, diyafram ve izafi açıklık, telemetre, tek objektifli refleks kamera, negatif, gren, poz verme, kamera pozometreleri, zone sistem, teknik yönden doğru negatif, filtreler, kitaptan kopya, mimari fotoğraf kuralları, dijital kamera ve özellikleri, dijital fotoğrafın değerlendirilmesi, fotoğrafın çizim ortamında kullanımı, perspektif düzeltme, ham fotoğraf işleme, manipülasyon konuları işlenecektir. Dönem sonunda öğrencilerden; bir tasarım nesnesinin fotoğraf belgelenmesini yapmaları ve mimari nesne – zaman – an-bakış açısı- anlatılmak istenenle ilgili paper hazırlamaları beklenmektedir. Kaynaklar: Grimm, T., The Basebook of Photography, Penguin, London, B., v.d., Photography, Prentice Hall, Kopelew, G., How to Photograph Buildings and Interiors, Princeton Arch. Press, Ödev ve Projeler: Bir yapının fotografik belgelenmesi; Fotografın çizim amaçlı kullanımı MİM S14 AVANT- GARDE MİMARLIK MİM S15 MİMARLIKTA MODERN SÖYLEMSEL ÇERÇEVELER Bu dersin temel sorunsalı; Mimarlığın söylemsel temelleri, modern mimarlıkta manifestolar ve üretilme biçimleri, Mimarlıkta söylem analizi, modern mimarlıkta söylemsel araçlar ve iktidar ilişkisi, mimari retorikler, proaktif ve retroaktif manifestolar vb. temalardır. MİM S16 KENTSEL TASARIM KURAM VE İLKELERİ yüzyıl kenti, Sitte, Howard, Garnier, Geddes, planlama, anıtsallık, city beautiful hareketi, konut, ütopya, megastrüktür, sitüasyonistler, metabolistler, archigram, Le Corbusier, Wright, Dahinden, Banham gibi temalar bağlamında kentsel tasarım kuram ve ilkeleri yürütücü tarafından verilecek seminerler aracılığı ile tartışmaya açılacaktır. MİM S17 MİMARLIKTA YER VE MEKAN ANLAYIŞI “Space” ve “raum” sözcüklerinin Türkçe’ye mekan olarak çevrilmesi Yüzyılın ortalarına tarihlenir. Mekanın soyut bir kategori olmanın ötesinde mimarlıktaki gerçekliği de modern zamanların sorunsalıdır. En kaba ifade ile varoluşsal karakteri gelişmiş mekan olarak yer’in terminolojik çerçevesi ise ’lerle çizilmiştir. Mimarlığın sosyoloji, siyaset ve sanatlardaki tartışmaya kulak vererek yaptığı mekan tartışması ise yüzyıla aittir. Ancak Buck Morss her türlü politikanın jeopolik olduğunu söylerken sırtını Rönesans’tan beri oluşmuş bir geleneğe dayamaktadır. Bu çerçevede derste mekan ve yer’in mimarlık içindeki terminolojik çerçevesi çizilmeye çalışılırken bu çerçeveyi besleyen yan yollar da yeniden tariflenecektir. MİM S18 MİMARLIK VE KİMLİK Toplumsal yapının birer unsuru olarak kimlik ve mimarlığın birbirleriyle ilişkisi üzerine düşünülmesi ve bu düşünsel etkinliğin mimari tasarım süreçlerine katkısı amaçlanmaktadır. Mekânı toplumsal özelliklerin kodlandığı bir ürün olarak kabul edersek tersten bir okumayla, mekânsal oluşumların toplumsal deneyimlere de yön verdiğini söyleyebiliriz. Dolayısıyla, toplum kimliğindeki her türlü farklılaşma mekânsal olarak karşılığını bulduğu gibi yapılabilecek mekânsal dönüşümlerle toplum kimliğinde farklılaşma sağlanabilir. Bu bağlamda mimari ve kentsel kimlik ilişkilerini anlamak üzere, kimlik tanımı (kültürel, kişisel, toplumsal), kültürel değişim ve kimlik, “yerin ruhu” (genius logi) kavramları ile aidiyet, kendileme, çevresel kimlik, tüketim ve kent kimliği ve günümüzde yerel özellikleri ve kimlik meselesini öne çıkaran ve “tek”çi kimliği ve bütünleştirici çözümleri eleştiren yaklaşımların (post-modernizm, “post-urbanism” ve bunların “farklılık” üzerine giden yaklaşımları olan post-kolonyal söylem) tartışılması öngörülmektedir. MİM S19 GÖRSEL İLETİŞİM ARAÇLARI II MİM S26 MİMARİ ANİMASYON MİM S28 ENERJİ ETKİN KONUT TASARIMI Dersin amacını, konut tasarımında çevre sistemlerinin akılcı kullanımının yanında, ekolojik ilkelerin tasarım girdisi oluşturacak şekilde konut tasarımında yer alması ve bu tip konutların kullanım sürecinin irdelenmesi oluşturmaktadır. Ayrıca enerji etkin konut tasarımının ve ekolojik tasarımın geliştirilmiş bir ürünü olan “Akıllı Konutlar” ın incelenmesi bu ders kapsamında yer almaktadır. Dersin içeriği, enerji, konvansiyonel enerji kaynakları, ekoloji kavramı, ekolojik tasarım kriterleri. çevresel, bölgesel verilere dayalı enerji tasarruflu ve/veya tükenmeyen enerji kaynaklarını kullanan ekolojik konut, akıllı konutların tasarım ilkeleri ve enerji verimliliği-konut ekseninde bulunan tüm bilgilerden oluşmaktadır. Yerel mimarlıkta ve kırsal alanlardaki konutlarda ekolojik tasarım ilkeleri, günümüz kentsel konutlarında (tek aile evi – toplu konutlar) ekolojik tasarım ilkeleri, akıllı konutların tasarım ilkeleri, yapı adası bazında ekolojik konut ekolojik bağlamda akıllı konutlar, ekolojik konut tasarımı eskiz çalışmaları ders kapsamında değinilecek konulardır. Öğrencilerden, dersin işlenişinde yer alan, dönem içerisinde verilecek teorik bilginin yanısıra, dönem sonunda enerji etkin konut tasarımını da teslim etmeleri beklenmektedir. Kaynaklar: Krusche, P., “ Ökologisches Bauen “, Herausgegeben vom Umweltbundesamt, Bauverlag GmBH, Wiesbaden, Berlin, Energy Research Group, “ A Gren Vitrivius : Principles and Practice of Sustainable Architecture,”, James and James, London, Stephens, H. “Solar Energy in Architecture and Urban Plannings”, H. S. Stephens and Associates, MİM S32 İLERİ DÜZEY PHOTOSHOP MİM S50 MİMARLIK VE RENK Geleneksel mimarlıkta kültürel ve kendiliğinden bir unsur olarak, modernin zamanlarında ise farklı dünya görüşlerinin mimarlık bağlamında renk kavramına yaklaşımları ve somut örneklerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Dersin içeriğini; geleneksel mimarlıkta renk kullanımı (Mısır ve Yunanistan'daki tapınaklar ve mezarlar, kırmızı ve altın renkleri, yeşil ve kırmızı ise Çin'in Yasak Şehri'nde baskın renklerdiBilgisayar – inşaat(yapım) arasındaki süreci tanımlamak, 3B Parametrik Modelleme ve Analiz, Çakışma (Clash) Analizleri, Proje/İş Akışı Tabanlı Simülasyon, Maliyet Tahmini ve Analiz, Ortak Format olan IFC (Industry Foundation Classes) hakkında bilgi vermek dersin hedefleri arasındadır. Kullanılan populer BIM programları (Autodesk Revit, Graphisoft ArchiCAD, Bentley Archictecture, Tekla Structures , vb.) üzerine önbilgi edindirmek, BIM yaklaşımlarını anlatmak, avantajlarını aktarmak dersin kapsamı içerisinde bulunmaktadır. Sürdürülebilirlik ve BIM ilişkisi de değinilecek farklı bir başlıklardır. Dönem içerisinde, lisans öğrencilerinin Autodesk Revit üzerine autodesk temsilcileri-eğiticilerinin vereceği seminer/lerin desteği ile hikayesini yazıp geliştirilecekleri küçük çaplı BIM projeleri dönem sonu hazırlanacak olan posterleri ile sunulacaktır. (erciyes üniversitesi mimarlık fakültesi – autodesk arasında eğitim amaçlı autodesk ürünü bulunmaktadır) MİM S60 GÖLGE-PERSPEKTİF VE RENKLENDİRME Üç boyutlu düşünme ve ifade edebilme yetisinin kazandırılması, mimari gölge ile derinlik-doku algılamasının geliştirilmesi dersin amacını oluşturmaktadır. Aksonometrik-konik perspektifle ilgili çizim yöntemleri, konik perspektifin genel ilkeleri, iç perspektif çizimi, kentsel ölçekli perspektif çizimleri, perspektif çiziminde derinlik ve yükseklik hesaplanması, vaziyet planı ve cephe çizimlerinde gölge uygulanması, gölge tonlarının belirlenmesi, renklendirme teknikleri, serbest el perspektif çizimi dersin içeriğinde bulunacak konulardır. MİM S61 MİMARLIĞA DİSİPLİNLERARASI YAKLAŞIMLAR MİM S62 GÜNCEL TÜRKİYE MİMARLIĞI Türkiye’de mimarlık ortamındaki güncel hareketliliğin artzamanlı ve eşzamanlı ilişkileri değerlendirilerek, olası gelecek vizyonları yapılmaya çalışılacaktır. Bunun için öğrencinin güncel gelişmeleri takip etmesi sağlanacaktır. MİM S63 MİMARLIKTA TEMSİLİYET Bu dersin temel sorunsalı; mimarların tasarımlarında ve çalışmalarında nasıl uygun bir dil veya dışavurma biçimi geliştirdikleri ve bu temsil etme biçiminin yy’da yeni bir mimari dilin yaratılmasında nasıl bir rol oynayacağı vb. temalardır MİM S64 KENTSEL TASARIM UYGULAMALARI Kentsel tasarımın gelişimi, kentsel tasarımla ilgili kavramsal açıklamalar, kentsel tasarımla mimarlık arasındaki ilişki. Konu ile ilgili alan çalışmaları. MİM S65 KENTSEL TASARIMDA KURAM VE İLKELERİ yüzyıl kenti, Sitte, Howard, Garnier, Geddes, planlama, anıtsallık, city beautiful hareketi, konut, ütopya, megastrüktür, sitüasyonistler, metabolistler, archigram, Le Corbusier, Wright, Dahinden, Banham gibi temalar bağlamında kentsel tasarım kuram ve ilkeleri yürütücü tarafından verilecek seminerler aracılığı ile tartışmaya açılacaktır. MİM S66 SÜRDÜRÜLEBİLİR TASARIMDA SİMÜLASYON PROGRAMLARI MİM S67 YAPILI ÇEVRENİN BİLGİSİNİN ÜRETİMİ Ders yy’da fiziksel çevreye ilişkin bilginin üretim koşullarını ve tekniklerini tartışmayı amaçlamaktadır. Çözümleyici yaklaşımlar (Lynch, Alexander, Venturi, çevre davranış teorileri, space syntax, …) ve betimleyici, fenomenolojik, tarihsel(ci) yaklaşımlar (Alexander, Relph, Dovey, Seamon, Rossi, Rowe, Krier, Venturi, …) dersteki iki temel güzergahı oluşturmaktadır. Ders; yürütücünün vereceği seminerler ve okumalar bağlamında geliştirilecek tartışmalar şeklinde yürütülecektir. MİM S68 MİMARLIKTA MEKAN KAVRAMI Mekanin tanımı, mekanı biçimlendiren elemanlar, mekan geometrisi, mekanın boyutlari ve orani, mekanfonksiyon iliskisi, mekan algılamasi, mekanda hareket, yön, mekan ve kültür arasindaki iliskiler, zaman-mekanmimarlik. MİM S69 TASARIM ÖLÇÜTLERİNİN ÇÖZÜMLENMESİ Modernite ile çeşitlenen ve hatta rastgele ve tesadüfi hale gelen mimari gerekçeler ve tasarımın nedenselliği dersin konusunu oluşturmaktadır. Doğal bağlam, kullanım, konstrüktif gereklilikler, konvansiyonları oluşturan normlar, öznel tercihler gibi geniş bir skalada değerlendirilebilecek mimarlığın ve de tasarımın gerekçeleri/nedenleri; kavramlar, örnekler ve öğrenci önerileri üzerinden tartışılmaya çalışılacaktır. MİM S70 YAPI PLANLAMA VE YÖNETİMİ Mekan büyüklüğü ve nitelikleri açısından veri oluşturacak planlamaların ve yönetimin yapı üretimine ilişkin temel bilgiler verilmesi… Mekansal organizasyon ve programlama kavramları, ortak özellikleri, organizasyon ihtiyacını belirleyen amaçlar, mekansal organizasyon süreci, program ve programlama kavramları. İhtiyaç programlamasında karar alanları, sorunlar ve çözüm yolları, yapı, ekonomik üretim, iş süreci, iş hukuku, yasalar ve yönetmelikler, teknik ve teknolojik kavramlar, zaman, iş-gücü, araç-gereç ve donatıların bir araya getirilmesi ve yönetilmesi… İhtiyaç programlamasında karar alanları, temel amaçlara ilişkin belirlenmeler, genel planlamalarla ilgili belirlenmiş amaçlar, yatırıma neden olan temel amaç ve hedefler, programlama ve tasarlamanın bütününü etkileyen özel amaçlar, insan çevre dengesinin sağlanmasına yönelik amaçlar. Kısıtlılıklara ilişkin belirlemeler, kaynaklar, finansman olanakları, standart ve yasal gereklilikler, kuruluş ve işletme organizasyonuna ilişkin belirlemeler. Kullanıcı sistemine ilişkin belirlemeler ve stratejiler, programlama-tasarlama etkileşiminden kaynaklanan problemler, program-kullanım ilişkisinde ortaya çıkan problemler, ülkemizdeki uygulamalara ilişkin sonuçlar ve öneriler. MİM S71 KONUT ALANLARI – KONUT PLANLAMA VE TASARIM İLKELERİ Konut sorunu çok boyutlu karmaşık süreçlerin etkin olduğu, ülke sorunundan birey’e kadar bir dizi sosyoekonomik ve fiziksel planlama olgusu ile karşımıza çıkmaktadır. Tasarıma yönelik veriler, doğal koşullar, yapı formları ve konumları, bölgeleme alanının konumu, yerleşim strüktürü, arazi düzenleme ve bitkilendirme, yerleşim merkezi, yaya mekanı, tasarıma ilişkin düzenlemeler. MİM S73 ŞEHİR HUKUKU UYGULAMALARI Türkiye’deki imar mevzuatı esas alınarak, imar planlamasının kavramsal ve hukuksal çerçevesini çizmek; mevzuatı tanıtmak ve mevzuatın uygulanmasında ortaya çıkan sorunları tanıtmak. MİM S74 KONUT ALANLARININ TASARIMI Dünyada ve Türkiye’de konut sorunu ve nedenleri, konut alanı planlaması ve tasarımına yaklaşım. MİM S75 KENTİN MEKÂNSAL ANALİZİ MİM S76 MİMARLIK BAĞLAMINDA Y.Y.’ IN DÜŞÜNSEL ORTAMI Ders mimarlık düşüncesine bir zemin oluşturabilmek için; bilim, bilgi, tarih-anlatı, dil, düşünsel gelenekler ve eğilimler, sanatlar içinden yapılan tüm “modern” sorgulamalarını kendine malzeme kılarak düşünmenin yy. ve yy.’daki güzergahlarını öğrenmeyi ve sorgulamayı amaçlamaktadır. Ders; yürütücünün vereceği seminerler ve okumalar bağlamında geliştirilecek tartışmalar şeklinde yürütülecektir. MİM S77 MİMARLIKTA MODERNLİK TARTIŞMALARI Modernliğin kavramsal çerçevesi, tarihsel olarak uğrak noktaları, aktörleri değerlendirilerek mimarlığın bu modernlik tartışmasına nasıl eklemlendiği konusunda akıl yürütmeleri yapılacaktır. Modernliğin toplumsal, siyasal, tarihsel ve sanatsal tezahürlerinin saiklerinin mimarlıktaki ve fiziksel çevredeki tezahürlere etkisi tartışılacaktır. MİM S78 ENGELLİLER İÇİN ÇEVRE VE MEKAN TASARIMI Engellilerin çevre ve mekan kullaniminda karşilaştiklari problemleri tanimlamak ve mimari çözümleri irdelemek. MİM S79 İÇ MEKAN TASARIMI İç mekân kavramı, mekan elemanları ve mekan türleri gibi kavramsal alt yapıların verilmesi; iç mekan tasarımı, bilgi toplama, araştırma, analiz ve sentez aşamaları, mimari anlatım dilinin diğer derslerle desteklenerek aktarılması, görsel anlatım araçlarıyla sunulması, öğrencinin bir iç mekan tasarımı konulu proje üzerinde sınanması dersin amacını oluşturmaktadır MİM S80 KAYSERİ KENT KÜLTÜRÜ MİM S81 İNSAN VE TOPLUM BİLİMİ MİM S82 FÜTÜROLOJİ MİM S83 ÇEVRE VE DOĞA BİLGİSİ MİM S85 MİMARLIK VE FELSEFE Roman, Gotik, Rönesans, Barok ve Eklektik dönemlerinde geçerli olan mimarlık- felsefe- kuram ve kavramlarının açıklanması, Mimarlık- Güzel Sanatlar- Felsefe Etkileşimleri ile tasarım kavram ve ilkelerinin yy mimarlığına etkileri nin tartışılması. MİM S87 KÜRESEL İLİŞKİLER VE KENTLEŞME Yüzyılın sonunda küreselleşme kurgusunu destekleyen gelişmeler, dünya genelinde kentleşme süreçlerini hızlandırmış ve küresel ilişkiler ağı içerisinde kentleri çok daha önemli hale getirmiştir. Bu değişim dalgası içerisinde kilit roller üstlenen günümüz kentlerinin mekânsal değişimlerine küresel ilişkiler bağlamda bakılması amaçlanmaktadır. Farklı ölçeklerde incelenecek kentler üzerinden benzer eğilimler ve farklılaşmalar ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır. MİM S89 PROJE YÖNETİMİ VE MİMARİ PROJE ÜRETİMİ Proje yönetiminde temel kavramlar; proje yöneticisinin işlevleri, özellikleri, proje yönetiminde alternatif, seçim ve değerlendirme, örgütleme ve modelleri, insan kaynakları, planlama ve kontrolü, sorunlar ve uygulaması. Yapımda proje yönetimi planlama süreci, planlama aşamaları, tanımlanması, denetlenmesi, değerlendirme ve yürütülmesi, süre planlaması ve izlenmesi. MİM S94 KENT OKUMALARI Kentsel olgulara ilişkin farkındalığı arttırmak, kent algısını/deneyimini potansiyel açılımlarıyla tartışmak, dil, kimlik, sınır, zaman, temsil, yer, mekan, yüzey, hareket, iletişim ve etkileşim kavramları çerçevesinde deneyime dayalı empatik kent okumalarını olanaklı kılmak. MİM S95 GÜNLÜK HAYATIN ÖRÜNTÜLERİ VE ”KENDİLİĞİNDEN” MEKANLAR Kullanım dönüşüm değeridir ve bu anlamda öngörülmezdir de. Mekan da gündelik hayat örüntüleri içinde aynı şekilde değerlendirildiğinde “ucu açıklık”, “kendiliğindenlik”, “eklemlenme” ve “başkalaşma” gibi kavramlar gündeme gelir. Peki bu kavramlar bir tasarımın bir unsuru olarak değerlendirilebilir mi? Günlük hayatın örüntüleri ile oluşmuş anonim mekanları ve bu mekanlara imkan veren ortamların keşfedilmesinin amaçlandığı çalışmalarda, Kayseri kentinde bu anonim mekanların oluşmasına imkan veren ortamlar ve örüntüleri incelenecektir. Bu ortamı sağlayan kentsel mekanın kullanım örüntüsünü kavramsallaştırmak ve bu manipülasyon ile başka kentsel mekanları yeniden düşünerek bir öğrenme süreci gerçekleştirilmeye çalışılacaktır. Bu doğrultuda şeylerin nasıl çalıştığı ve hangi ilişkilerin sonucu olduğuna yoğunlaşmak, mimari tasarım süreçlerine de kentsel çevrelerin okunması ve düşünce ve fikir oluşumu “yeni mutasyonları kışkırtmak” (, Architectural Design) bağlamında katkı sağlayacağı düşünülmektedir. MİM S97 YAPI EYLEMİNDE SÜREÇ Mimarlıkta eylem ve eylemin bileşenleri, mesleki eylemin unsurları, uygulama biçimleri, proje üretiminde, düzenleme, yasal süreçler, mesleğe ilişkin denetim ve uygulama koşulları, üretim aşamasında iş ve işlemler, proje düzenleme aşamaları, yapım sürecinde giderler, maliyet ve ürünlerinin irdelenmesi, yapı işlem ve belgeleri, yapım elde etme yöntemleri, ihale ve ihale türleri, yapı uygulaması ve işlemleri, yıkım ruhsatı, ruhsat ve süreci, yapı denetim ve uygulaması, uyulması gereken yasal zorunluluklar ve uygulamaları, uygulama planları ve imar yönetmelikleri ve öncelik aşamaları, yapı işletmesi, denetim yönetim, sistemin kurulması, uygulama ve sonuç işlemleri. Yapım süreci açısından ülkemizin özellikleri, toplum yapısı, ekonomik yapı, kamu harcamaları, ekonomik girişimler, özel kesim işgücü, sosyal güvenlik, toprak mülkiyeti ve kullanımı, yatırımlar ve teknoloji, kentleşme, bölgesel gelişme, yapı ve yapım sistemleri açısından yaklaşım, yapı üretimi ve stoku, üretim evresi iş ve işlemler. MİM S Y.Y. KENT DÜŞÜNCESİ Sanayi kentinden y.y. kentine geçiş, kent ve kent planlama düşüncesinin gelişimi. MİM S TÜRKİYE’ DE KONUT ÜRETİM MODELLERİ Konut, konut üretim modeli, konut üretim modellerini biçimlendiren ideolojik, ekonomik, sosyal, teknolojik, yasal ve çevresel bağlam, küresel, bölgesel ve yerel farklılıklar, Farklı ekonomik yapılardaki ülkelerde konut üretim modelleri; Türkiye de konut üretim modellerinin biçimlenmesi; Kamu girişimi, Kamu/özel sektör ortaklıkları MİM MİMARLIK – İLERİ KAPİTALİZM İLİŞKİSİ Bu dersin temel sorunsalı; bir sosyal ajan olarak mimarın 20yy. da ileri kapitalizm ile kurduğu ilişki, ileri kapitalizmin mimari üretim üzerindeki etkisi, mimari bilgi üretiminde ileri kapitalizmin rolü, mimarlığın ileri kapitalizme karşı geliştirdiği araçlar vb. temalardır. MİMARLIK TARİHİ MİM S40 ANTİK DÖNEM MİMARİSİ İlkçağ mimarisinin özellikle Anadolu’ da ki gelişiminin ele alınması. MİM S41 KENT TARİHİ Mimari gelişime koşut olarak ilk ve ortaçağlardan başlayarak yüzyıldaki gelişim aşmasına kadar kentsel biçimlenmenin ele alınması. MİM S42 MİTOLOJİ Toplumsal Kültürün en erken dönemlerden bu yana dinsel inanç sistemleri ekseninde ortaya koyduğu anlama dünyasının söylence, efsane ve destan gibi yazılı ve sözlü anlatımlarla, sembolleri de içeren ve sanatı da besleyen kültürel formlar aracılığı ile dünyanın farklı coğrafyalarından örneklerle ele alınması. MİM S43 OSMANLI MİMARİSİNDE BİÇİM-ANLAM İLİŞKİSİ Klasik Türk Mimarisinin biçimlendiği ve en olgun aşamasına kavuştuğu Osmanlı Döneminde mimari mekan tipolojileri temel olmak üzere, kültürel simgesel anlam yapıları gözetilerek oluşturulan biçimlerin gelişiminin ele alınması. MİM S44 MİMARLIKTA GEOMETRİNİN SİMGESEL KULLANIMI Mimarlık tarihinin hemen her uğrağında karşımıza çıkan mekana ve strüktür düzeninin vazgeçilmez aracı olan geometrinin mimari tasarımda ve mimari süsleme biçimlerindeki rolünün özellikle Ortaçağ Türk-İslam mimarisi ve süslemesi bağlamında ele alınması. MİM S45 ESTETİK Estetiğin konusu ve içeriği olarak güzel ve sanat kavramlarının ele alınması, estetik nesne olarak sanat yapıtının çözümlenmesi, estetik özne olarak algılayıcının çözümlenmesi, estetik değer, estetik yargı algılama anlamlandırma ve beğeni kavramlarının sanat yapıtı örnekleri üzerinden irdelenmesi ve tartışılması. MİM S46 KÜLTÜR TARİHİ Başlangıcından modern zamanlara insan ve toplum ilişkisinin uygarlıkların serüveni çevresinde ele alınması söylence sanat, felsefe, bilim gibi bilgi alanları üzerinden okuma ve yorumlama deneyimi. MİM S47 SANAT FELSEFESİ Sanatın özü kökeni anlamı toplumsal işlevi ve gerekliliği üzerine düşünce tarihi başlangıcından itibaren öne sürülen yaklaşımların ele alınması sanat yapıtları üzerinden eleştiriler bir değerlendirme deneyimi. MİM S48 TÜRK MİMARİ SÜSLEMESİ Ortaçağ Türk süsleme geleneğinin özellikle Selçuklu dönemindeki gelişimin ele alınması. MİM S49 OSMANLI MİMARİSİNDE ESTETİK DEĞERLERİN EVRİMİ Osmanlı mimarisinin erken, klasik ve klasik sonrası dönemlerinde yüzey biçimlenmesi, kütle plastiği ve mekan sanatı bağlamında estetik tavrın gelişiminin incelenmesi. MİM S51 ORTAÇAĞ TÜRK MİMARİSİNİN KOZMOLOJİK KÖKENLERİ Türk topluluklarının İslam öncesi yaşantı ve inanç biçimlerinin mimari düzenlere yansımasının ve geç dönemlerdeki izlerinin ele alınması. MİM S52 BAROK DENEMELER Barok sanat ve mimarinin Avrupa sanatının gelişimi içindeki yerinin ele alınması, Klasik ve Barok dönemin karşılaştırmalı incelemesi. MİM S53 KLASİK DÖNEM OSMANLI MİMARLIĞI VE MİMAR SİNAN Yüzyıl Klasik Osmanlı ve Mimarisi ve dönemin öncü kişiliği Mimar Sinan’ ın sanatı bağlamında mimarlık estetiğinin ele alınması. MİM S54 SİNAN SONRASI OSMANLI MİMARİSİNİN GELİŞİMİ Yüzyılda Sinan’ nı izleyicileri eliyle yürütülen ve klasik dönemin izlerini koruyan mimarlık anlayışının ele alınması. MİM S55 OSMANLI MİMARLIĞINDA “BATILILAŞMA” SÜRECİ Batı etkisindeki Türk sanatı ve mimarlığının ele alınması; batılaşma çabalarının sonuçlarını irdelenmesi. MİM S56 YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA TÜRKİYE MİMARLIĞI Batıdaki gelişmelere koşut olarak Çağdaş Türk mimarlığında modern sonrası duyarlıkların ele alınması. MİM S57 SELÇUKLU VE OSMANLI MİMARLIĞINDA MEKAN Geç Ortaçağ Anadolu Türk mimarisinin Selçuklu ve Osmanlı dönemlerindeki mekansal gelişiminin ele alınması. MİM S58 YÜZYIL SANATI Yüzyıl Modern Sanatının Avrupa’ daki gelişimi sanat akımları ve sanat anlayışları bağlamında eleştirel bakışla ele alınması. MİM S84 CUMHURİYET DÖNEMİ MİMARLAR VE MİMARLIKLAR Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisinde mimar bireyin durumu ve mimarlık anlayışının irdelenmesi. MİM S86 KAYSERİ’NİN YÜZYIL İZLERİ Cumhuriyet Döneminde biçimsel anlamda yeni bir kentleşme yaşayan Kayseri’ nin modern mimarlık serüveninin ele alınması. MİM S ÇAĞDAŞ MİMARLIK AKIMLARI Yirminci yüzyılın Batı ve Türk mimarlığına yön veren mimarlık düşüncesinin öncü mimarların tasarımları ve uygulamaları üzerinden eleştirel bir anlayışla ele alınması mimarlıkta modernizm, geçmodernizm ve postmodernizm akımları çevresinde tarihsel çözümlemeler yapılması. YAPI BİLGİSİ MİM S20 GÜNEŞ EVLERİ Güneş enerjisinden faydalanma yöntemlerini analiz etmek. Dört mevsim güneş alan ülkemizde güneş enerjisi tasarımlarına yönlenmek ve bunun kriterlerini ortaya koymak. Enerji kazancı, enerji korunumu ve enerji etkin tasarım kavramları ve ekonomiye katkısı hakkında bilgilendirme yaparak yapılarda enerji sarfiyatını minimuma indirgeyen yöntemler hakkında tartışmak. MİM S21 PREFABRİKE YAPILAR Prefabrikasyonun tanımı ve ilgili temel kavramların … MİM S22 BETONARMENİN ÇAĞDAŞ KULLANIMLARI Beton ve betonarmenin gelişimi ve tanıtılması, betonarmenin özellikleri ve taşıma gücü ve oluşturulmasına dair kurallar, betonarmenin kullanıldığı yapı elemanları; kolonlar,kirişler, temeller döşemeler, merdivenler, çatılar ve alt yapı elemanları. Betonarme giydirme cephe uygulamaları. Yüksek yapılarda ve geniş açıklıklarda betonarmenin kullanımı. Ayrıca prefabrik yapı elemanları ve konstrüksiyon bilgileri verilecek. MİM S23 İNCE YAPI Ders kapsamında İnce Yapının tanımı yapılarak genel kavramlar, ince yapı gereçleri ve öğeleri üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda ele alınan konular yapı elemanlarının kaplamaları (duvar-döşeme-cephe) ve bu malzemelerin detaylandırılması, kapı-pencereler, cam giydirme cepheler, teknolojiye uyumlu gelişme gösteren tavan ve döşeme tipleri işlenecektir. Yeni malzemelerin ve yapım teknolojilerinin yapıda kullanılması, güncel malzeme bilgisi ve kaplama teknikleri, çağdaş cephe teknolojileri bilgisi edindirmek dersin hedefleri arasındadır. MİM S24 EKOLOJİK MİMARLIK Enerji kazancı, enerji korunumu ve enerji etkin tasarım kavramları ve ekonomiye katkısı hakkında bilgilenme. Yapılarda enerji sarfiyatını minimuma indirgeme yöntemleri. MİM S25 ÇAĞDAŞ STRÜKTÜR SİSTEMLERİ Çağdaş yapım sisteminde kullanılan taşıyıcı sistemlerin ilkeleri, yapım özellikleri, malzemeleri ve geometrileri ile ilgili konular hakkında bilgilenme. Konuyla ilgili uygulama örneklerini inceleme. MİM S27 GELENEKSEL MALZEME İLE TASARIM MİM S29 MİMARİDE AYDINLATMA TASARIMI Mimaride aydınlatma tasarımının öneminin kavranması, tasarım parametrelerinin aygıt-mekan-bina ve çevre ölçeğinde tanıtılması, görsel konfor kavramının ve aydınlatma sistemi tasarım yöntemlerinin aktarılması. MİM S90 ŞANTİYE YÖNETİMİ Şantiye Yönetimi ile ilgili genel saha ve pratikte kullanılabilecek tanımlar, bir şantiyenin organizasyonu ve yönetimi, şantiyede nakliye, işçi, yönetici, müteahhit problemleri. İş ve işçi güvenliği bilgisini vermek. Şantiye Yönetimi; mimarlık eğitiminin bitmesi ile mezunların yapım aşamasını da ele alabilmesinde saha bilgilerinin olmamasının iş bulma ve uygulamada getireceği olumsuzlukları ve/veya artıları tanıma/tanıtma açısından gereklidir. Bu kapsamda ele alınan içerik, kuramsal bilgi ve teknik boyutta mimari bir girdi olarak şantiyenin (uygulama) öneminde doğruluklar sağlar MİM S91 BÜRO YÖNETİMİ Büro Yönetimi ile ilgili genel ve pratikte kullanılabilecek tanımlar, bir mimari büronun organizasyonu ve yönetimi, büroda karşılaşılabilecek çalışan, yönetici ve diğer yapım işinde rol alan kişi ve kurumlar arası ilişkilerdeki problemleri ortaya koymak . Büro Yönetimi; mimarlık eğitiminin bitmesi ile mezunların proje bürolarında çalışma aşamasını da ele alabilmesinde alan bilgilerinin olmamasının iş bulma ve uygulamada getireceği olumsuzlukları ve/veya artıları tanıma/tanıtma açısından gereklidir. Bu kapsamda ele alınan içerik, kuramsal bilgi ve teknik boyutta mimari bir girdi olarak mimari büroda çalışmanı öneminde doğruluklar sağlar MİM S92 BİNALARDA MALİYET ANALİZİ Metraj ve keşif işleri, iş programları (GANNT, PERT, CPM), yapıda maliyetin hesaplanmasında dikkat edilecek hususlar, TAKS, KAKS, EMSAL gibi uygulamaya yönelik bilgiler, bir yapıda maliyeti arttıran etmenler,, Öğrencilere maliyetin yapıdaki öneminin bilgisini kazandırabilmek, yapı maliyet ve hak ediş hesaplarının hazırlanmasını öğretmek, mimarların yapı maliyetini belirlemedeki etkin görev ve sorumluluk alması gerektiğinin bilincini verebilmek. Güvenli, işlevsel, çağdaş ve yapılabilir depreme dayanıklı yapı kavramının verilmesi. MİM S96 YAPI KABUĞU TASARIMI İç ve dış yapılı çevreyi birbirinden ayıran kabuk tasarımı, değişkenlik gösteren ortamlara uyum sağlayan katmanlı kabuk tasarımı, yöntemleri ve dış mekandan gelen etkilere karşı kabuğun davranışını inceleme ve u etkilere kullanılacak malzemeleri tanıma. MİM S98 ÇELİK YAPILAR MİM S99 MİMARİ AKUSTİK RÖLÖVE VE RESTORASYON MİM S30 TARİHİ BİNALARDA KORUMA Tarihi çevre koruma bilincinin geliştirilmesi, geleneksel ve modern ölçüm ve çizim tekniklerinin uygulanması yolu ile restorasyon projelerine altlık oluşturacak temel bilgilerin verilmesi, tarihi yapılarda koruma bilincinin artırılabilmesi amacıyla örnekler üzerinden uygulama detaylarının tartışılması. MİM S31 ESKİ YAPILARA YENİ İŞLEV ÖNERİLERİ Teorik olarak uygulama ve kullanım sorunlarına yönelik genel bilgilerin verilmesi ve tarihi yapıların yeniden kullanımına ilişkin örneklerin tartışılması, her öğrencinin kendi seçtiği bir konuda fotoğraf, bilgi ve belgelerle analiz yaparak sunum hazırlaması. MİM S33 TARİHİ ÇEVREDE KORUMA PLANLAMASI Koruma imar planlarının, kentsel mobilyaların, peyzaj elemanlarının, tarihi çevrede yeni yapılaşma şartlarının ve geleneksel dokuya ilişkin analiz, sentez ve değerlendirme aşamalarının irdelenmesi. MİM S 34 TARİHİ ÇEVRE BELGELEME VE ANALİZ MİM S 35 TARİHİ YAPI BELGELEME VE ANALİZ MİM S36 TARİHİ YAPI VE DOKULARDA DEKORASYON SORUNLARI Uygulanmış koruma örneklerinde kullanılan dekorasyon elemanlarının ve detaylarının incelenmesi, tasarım bağlamında uygunluğunun tartışılması ve örnekler üzerinden öneriler geliştirilmesi. MİM S37 TARİHİ DOKUDA TASARIM Modern koruma yöntemlerinin geliştirilmesi amacıyla tarihi çevrede yeni yapı tasarımı ilkelerinin belirlenmesi, geleneksel dokuda yeni yapı tasarımı önerilerinin geliştirilmesi. MİM S38 KAYSERİ’DE GELENEKSEL MİMARLIK VE YEREL KİMLİK ARAŞTIRMASI Kayseri’de var olan geleneksel mimari hakkında görsel incelemelerin yapılması, çalışılan alanın/yapının kullanımına, durumuna yönelik analizlerin değerlendirilmesi. MİM S39 GELENEKSEL KONUT MİMARİSİ Geleneksel konut mimarisine yönelik tarihsel ve tipolojik analiz yapılması, gündelik yaşam ve kültür-mekan etkileşimine yönelik araştırmaların yapılması, geleneksel ve çağdaş konut kültürünün anlatılması, kültür ve konut araştırmalarında kullanılabilecek yöntem ve tekniklerinin tartışılması. MİM S TARİHİ YAPILARDA İÇ MEKAN TASARIMI Tarihi yapıların günümüz konfor koşullarına uygun olarak kullanılması ve bu uygulamaların geleneksel koruma bilimi içerisinde değerlendirilmesi, yapılacak iç mekan tasarımının tarihi yapının değerlerini ön plana çıkarmasının sağlanması, öğrenciler tarafından seçilecek tarihi yapılarda iç mekan tasarımının yapılması, yapılmış çalışmaların tartışılması ve örneklerin incelenmesi. MİM S TARİHİ YAPILARIN STRÜKTÜREL PROBLEMLERİ Geleneksel yapıların zamana karşı dayanımlarının strüktürel problemlerine doğru önlemlerin alınması ile sağlandığı göz önünde bulundurularak, tarihi yapılarda meydana gelen strüktürel bozulmalar örnekler üzerinden genel başlıklar halinde anlatılması ve strüktürel bozulma nedenlerinin tartışılması. MİM S TARİHİ YAPILARDA VE DOKULARDA UYGULAMA SORUNLARI Restorasyon çalışmaları yapılmış tarihi yapı ve dokularda uygulama biçimlerinin anlatılması ve tartışılması, projelendirme aşamasında alınan kararların uygulama aşamasına yansımaları ve elde edilen sonuç ürünlerin tartışılması, uygulama sorunlarının örnekler üzerinden görsel malzemeler ile anlatılması. MİM S GELENEKSEL YAPILARDA MALZEME KORUMASI Yapıda meydana gelen malzeme tahribatının ve çeşitli koruma tekniklerinin malzeme türleri göz önüne alınarak ileride uzmanlık alanına yönelebilecek öğrencilere genel başlıklar halinde aktarılması, geleneksel yapıların yapım teknikleri ve koruma yöntemlerinin tartışılması, geleneksel yapı malzemeleri ve yapım teknikleri hakkında temel bilgiler, koruma teknikleri ve restorasyon yöntemleri ile ilgili örnekler verilmesi. MİM S KORUMA PROJELERİNDE UYGULAMA ÖRNEKLERİ Koruma proje uygulamalarının var olan örnekler üzerinden projelendirmesini veya uygulamasını yapan mimar, restorasyon uzmanı, inşaat mühendisi gibi uzmanların öğrencilerle deneyimlerini paylaşması. MİM S GELENEKSEL YAPILARDA MİMARİ ÖGELER Geleneksel dokunun önemli bir parçası olan öğelerin incelenmesi, yapım malzeme ve tekniklerinin belirlenmesi, yapısal üslupların mimari kimliğinin belirlenmesi ve belgelenmesi. MİM S TAŞINABİLİR KÜLTÜR VARLIKLARINDA KORUMA Taşınabilir kültür varlıklarının tanımının ve belgeleme yöntemlerinin yapılması, korunmalarına yönelik teknik bilgilerin, yöntemlerin ve detayların anlatılması. MİM S ARKEOLOJİK ALANLARDA KORUMA Arkeolojik alanların tanımlamasının ve sınıflamalarının yapılması ve alanlara yönelik koruma kararlarının yasal düzenlemelerinin ve kuramının örnekler üzerinden anlatılması, uzmanlar tarafından kazı deneyimlerinin paylaşılması. MİM S MODERN ÖLÇÜM TEKNİKLERİ Mimari koruma bağlamında rölövenin amaçları, işlevi ve hazırlama sistematiğinin anlatılması, modern ölçme işlemlerinin alanlar üzerinde belirlenmesi, tarihi ve arkeolojik sitlerde optik ve elektronik aletlerden yararlanarak ölçüm yapılması ve uygulanması, alan çalışmalarında elde edilen verilerin bilgisayar ortamında değerlendirilmesi, farklı çizim ve görsel bilgisayar programları ile dijital ortama aktarılması. MİM S ENDÜSTRİ MİRASI Endüstrileşme ile başlayan modernleşme sürecinin önemli bir parçası olan fabrika yapılarının öneminin anlatılması, koruma karar ve kriterlerinin belirlenmesi, yenileme çalışması yapılmış örnekler üzerinden uygulamalarının tartışılması. MİM S MODERN MİMARİDE KORUMA Yakın döneme ait yapıların değerlerinin belirlenmesi, koruma kuramı içerisindeki konumunun tartışılması, koruma kararlarının koruma ölçütleri üzerinden belirlenmesi. MİM S KORUMA KURAMINDA GÜNCEL SÖYLEMLER Çağdaş koruma anlayışında koruma kavramının yeri ve anlamı, geleneksel koruma anlayışı ile günümüz anlayışının birbirinden ayrıldığı veya benzeştiği noktaların belirlenmesi ve yapılan okumalar ile tartışma ortamının sağlanması. MİM S SÖZLÜ TARİH ARAŞTIRMALARI Koruma biliminin belgeleme kollarından olan sözlü tarih araştırmasının belli bölgelerde deneyimsel olarak uygulanması (röportajların yapılması, yerel sosyal faaliyetlerin kayda alınması gibi), çözümlemelerinin yapılması. MİM S GELENEKSEL YERLEŞMELERİN EKOLOJİK BAĞLAMI Sürdürülebilir mimari kavramının geleneksel yerleşmeler çerçevesinde tartışılması, bu yerleşmelerdeki yeni uygulamaların ekolojik bağlamının incelenmesi. MİM S GELENEKSEL ANADOLU YERLEŞMELERİNDE MEKANSAL SÜREKLİLİK Geleneksel Anadolu yerleşmeleri ve bu yerleşmelerdeki çeşitli işlevlerle kullanılan yapıların kültür-mekan etkileşimi bağlamında incelemesi, günümüzdeki değişimlerle uyumunun tartışılması ve örnekler üzerinden öneriler geliştirilmesi MİM S KORUMA KURAMININ TARİHSEL SÜRECİ Koruma kavramı, kültürel mirası koruma düşüncesinin tarihsel gelişimi, Türkiye'de ve dünyada koruma konusundaki örgütsel durum, koruma karta ve tüzükleri ve koruma felsefesi hakkında temel bilgiler verilmesi. MİM S TARİHİ BİNALARDA KORUMA TEKNİKLERİ VE YÖNTEMLERİ Tarihi binaların sağlıklaştırılmasının amaçlarının anlatılması, strüktürel durumun ve malzeme niteliklerinin tartışılması, özel onarım ve sağlamlaştırma tekniklerinin anlatılması, yeni kullanımın gerektirdiği mekansal ve eleman ölçeğindeki uygulamaya yönelik çağdaş restorasyon tekniklerinin örneklerle anlatılması.

DOSYA: MİMARLIK EĞİTİMİ

Yılında Türkiye’de Mimarlık Eğitimi: Sayısal Veriler Üzerinden Bir Durum Saptaması

Neslihan Türkün Dostoğlu

Prof. Dr., Uludağ Üniversitesi Mimarlık Bölümü

Cânâ Bilsel

Yrd. Doç. Dr., ODTÜ Mimarlık Bölümü

Mimarlık Dergisi Yayın Kurulu’nda, yayına hazırlamayı üstlendiğimiz ‘Mimarlık Eğitimi’ dosyasının içeriği tartışılırken öncelikle Türkiye’de mimarlık eğitiminin günümüzdeki durumunun ortaya konulması gereği üzerinde fikir birliğine varıldı. Bu çalışmayı gerçekleştirirken, kabullenilmiş genel geçer yargıların ötesinde, sayısal veriler üzerinden yapılacak bir durum saptamasının Türkiye’deki mimarlık eğitiminin değerlendirilmesinde ve özellikle sorunlarının belirlenmesinde somut bir temel oluşturacağı düşüncesiyle yola çıktık. Mimarlık eğitiminde niteliğin önemini göz ardı etmemekle birlikte, niceliksel verilerin belirli bir gösterge değerinin olduğu ve nesnel bir değerlendirme olanağı sağlayacağı düşüncesiyle bu araştırmaya başladık. Kapsamı Mimarlık dergisinde yayınlanacak kısa bir değerlendirme ve süresi birkaç ayla sınırlı olan bu araştırma kuşkusuz ileride çok daha genişletilebilir ve ayrıntılandırılabilir. Bu aşamada biz, Mimarlık bölümlerine yönelttiğimiz temel sorular üzerinden Türkiye’de mimarlık eğitimine ilişkin genel ve olabildiğince nesnel bir tablo çizmekle yetiniyoruz. ÖSYM Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Kılavuzu’na göre Türkiye’de 21 devlet üniversitesi ve 6 vakıf üniversitesinde, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ise 5 vakıf üniversitesinde toplam 32 mimarlık bölümü bulunmaktadır.(1) Yurtdışında bulunan 3 üniversite, Azerbeycan Mimarlık ve İnşaat Üniversitesi (Bakü-Azerbeycan), Moldova Teknik Üniversitesi (Kişinev-Moldova) ve Gediminas Teknik Üniversitesi (Vilnius-Litvanya) ile birlikte yılı ÖSYM Kılavuzu’na göre YÖK’e bağlı olarak eğitim veren mimarlık bölümü sayısı 35 olarak görünmektedir. Ancak araştırmamız sırasında, Kocaeli Üniversitesi (Kocaeli) ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde (Van) yılı içerisinde 2 yeni mimarlık bölümü açıldığı ve sadece Mimarlık yüksek lisans programı bulunan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü (Kocaeli) Mimarlık Bölümü ile birlikte toplam mimarlık bölümü sayısının 38’e çıktığı bilgisine ulaşmış bulunuyoruz. Araştırmamızın kapsamına Türkiye’de ve KKTC’de bulunan 31 mimarlık bölümünü aldık. ÖSYM Kılavuzu’nda bulunan, ancak yılında almış olduğu tüm öğrencileri hazırlık sınıfında eğitim görmekte olan Zonguldak Karaelmas Üniversitesi (Safranbolu) Mimarlık Bölümü ile ÖSYM Kılavuzu’nda bulunmamakla birlikte, yılı içerisinde açılan diğer 2 bölümün akademik kadroları ve ders programları henüz oluşum sürecinde olduğu için, bunlarla ilgili edindiğimiz bilgileri aktarmakla yetinip değerlendirmeye almadık. Araştırmamızın çerçevesi Mimarlık lisans programlarıyla sınırlı olduğundan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mimarlık Bölümü’nü ve Azerbeycan, Moldova ve Litvanya’da bulunan ve YÖK ile anlaşmalı olarak Türkiye’den öğrenci kabul eden 3 mimarlık bölümünü ise araştırmamızın kapsamı dışında oldukları için yine değerlendirme dışı bıraktık.(2) Araştırma SüreciAraştırmamıza başlarken, ilk olarak Haziran ’te Mimarlar Odası Genel Sekreteri’nce Türkiye ve KKTC’de eğitim vermekte olan 31 mimarlık bölümüne yazılı bir çağrı yapıldı. Bu çağrı ile, bölüm başkanlarına ve öğretim üyeleri ile öğretim görevlilerine bir dizi soru yöneltildi. Bölüm başkanlarına yöneltilen sorular mimarlık bölümlerine ilişkin sayısal bilgileri içermekteydi. Öğretim üye ve görevlilerinden ise son beş yılda gerçekleştirmiş oldukları eğitim, araştırma, yayın, proje ve uygulama etkinliklerini içeren bilgiler istenmişti. Böylece, bölümlere ilişkin temel verilerin yanısıra, öğretim üye ve görevlilerinin hangi alanlarda etkinliklerini sürdürdüklerine bağlı olarak mimarlık bölümlerinin uzmanlık konularına ilişkin bir veri tabanının oluşturulması amaçlanmıştı. Ancak öğretim üye ve görevlilerinin çok azından yanıt gelmesi nedeniyle bu girişimimizi ileride yeniden ele alınması umuduyla bir kenara bırakmaya karar verdik. Çağrımıza olumlu yanıt veren kişilere gösterdikleri ilgiden dolayı özellikle teşekkür ediyoruz. İlk aşamada bölüm bilgilerine yönelik olarak Mimarlar Odası Genel Merkezi’nce yapılan çağrıya mimarlık bölümlerinin ancak 12’sinden yanıt alabildiğimiz için bu çağrıyı Eylül ayında yineledik. Bu ikinci aşamada da ancak 10 bölümden daha yanıt alabilmemiz üzerine, bu kez kişisel olarak doğrudan yazışma yoluna gittik. Beklentimizin tersine bilgi toplama sürecinin bu denli zor oluşu, araştırmanın da uzamasına neden oldu. En son Kasım ’te ODTÜ’de bir araya gelen XVII. MOBBIG Mimarlık Okulları Bölüm Başkanları İletişim Grubu toplantısında, toplantıya katılan bölüm başkanları ve temsilcilerine, yapmakta olduğumuz bu araştırmanın bir ön sunuşunu yapma olanağımız oldu. Bu toplantıda yapılan yapıcı eleştiri ve uyarıları, araştırma sonuçlarını değerlendirirken olanaklar ölçüsünde dikkate almaya çalıştık. Eksik olan bölüm bilgilerini de MOBBIG toplantısı sonrasında büyük ölçüde toplayabildik. Bu yıl kurulmuş bulunan Kocaeli, Zonguldak Karaelmas ve Yüzüncü Yıl Üniversiteleri Mimarlık Bölümleri ile ise bilgi edinmek amacıyla son aşamada ilişkiye geçtik. Kuruluş aşamasında bulunan bu bölümlerden aldığımız bilgileri de burada aktarmanın yararlı olacağını düşündük. Mimarlık bölümlerinden aldığımız tüm verileri bir ana tabloda (Tablo 1)biraraya getirdik. Verilerde farkettiğimiz tutarsızlıkları yeniden bölümlere dönerek irdeledik ve düzelttik. Ulaştığımız bilgileri doğru iletebilmek amacıyla, bölümlerden aldığımız verileri bu ana tabloya olabildiğince ayrıntılı bir biçimde girdik. Araştırmamız lisans eğitimine odaklanmaktadır. Bu nedenle tablolar büyük ölçüde mimarlık bölümlerindeki lisans eğitimine ilişkin sayısal verileri sergilemek amacıyla düzenlenmiştir. Ancak, Tablo 1’in ilk sütununda her bir mimarlık bölümünün hangi üniversiteye bağlı olduğu ve hangi ilde yer aldığı bilgisi ile birlikte, o bölümde lisans, yüksek lisans ve doktora programı verilip verilmediği de belirtilmiştir. Tablo 1’de de görüleceği gibi yeni açılmış bulunan Mersin, Zonguldak Karaelmas, Kocaeli ve Yüzüncü Yıl Üniversiteleri’nin Mimarlık Bölümleri ile Erciyes Üniversitesi Yozgat Mimarlık Bölümü ve Yeditepe Üniversitesi Mimarlık Bölümü dışında tüm bölümlerde yüksek lisans eğitimi verilmektedir. 12 mimarlık bölümünde ise doktora programı bulunmaktadır. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde ise yalnızca yüksek lisans eğitimi verilmektedir. Mimarlık bölümlerinin lisansüstü programları ile ilgili bir araştırmanın da ileride daha kapsamlı olarak yapılması yararlı olacaktır. Tablonun ikinci sütununda mimarlık bölümlerinin kuruluş yılları yer almaktadır. Üçüncü sütunda bölümlerin akademik kadrosunun dağılımı, her bölümde eğitim veren profesör, doçent, yardımcı doçent, öğretim görevlisi ve araştırma görevlisi sayısının yanısıra yarı-zamanlı (part-time) olarak eğitime katkı veren öğretim üye ve görevlilerinin sayısı verilmektedir. Yarı-zamanlı öğretim görevlilerinin katkısı, her zaman diğer öğretim elemanları ile ve kendi aralarında eşdeğer olmamakla birlikte, kimi bölümlerde son derece önemli görünmektedir. YÖK’ün ‘Öğretim Elemanı Yetiştirme’ uygulaması ( Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun Maddesi) çerçevesinde lisansüstü eğitimlerini yapmak üzere başka bir üniversitede bulunan ya da başka bir üniversiteden o üniversiteye gelmiş bulunan araştırma görevlisi sayısı da, eğitime katkıda bulunan (ve gelecekte bulunması beklenen) öğretim elemanlarının sayısını önemli ölçüde etkilediği için bu sütunda özellikle belirtilmiştir. Bu kapsamda, göreli olarak yeni kurulmuş ve doktora programı bulunmayan bölümlere alınmış olan araştırma görevlileri yurtdışında ve çoğunlukla Türkiye’de doktora programı bulunan mimarlık bölümlerinde, ağırlıklı olarak ODTÜ, İTÜ, Yıldız Teknik Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde öğrenim görmektedir. Ayrıca, yakın geçmişte Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından Devlet Planlama Teşkilatı’nca desteklenen ‘Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı’ (ÖYP) uygulanmaya başlanmıştır. Bu program çerçevesinde, ODTÜ ile protokol imzalamış bulunan üniversiteler içerisinde mimarlık bölümü bulunanlarda araştırma görevlisi olmak üzere başvuru yapan adaylar arasından seçilenler ODTÜ Mimarlık Fakültesi’nde lisansüstü programlarına (yüksek lisans, doktora ya da yüksek lisans-doktora bütünleşik program) devam etmektedir. Ancak, bunlarla ilgili kesin rakamlara ulaşılamadığı için tabloya dahil edilmemiştir. Tablo 1’in dördüncü sütununda lisansa kayıtlı toplam öğrenci sayıları verilmiştir. Lisansüstü öğrenci sayılarını da özellikle belirtmiş olan bölümlerin bu verileri de tabloya işlenmiştir. Ancak bu bilgi, lisansüstü programı bulunan tüm bölümler için toplanabilmiş değildir. Tablonun beşinci sütununda ise bölümlerin öğretim yılı için ilan etmiş oldukları yıllık öğrenci kontenjanları yer almaktadır. Altıncı sütunda, her bölüm için öğretim üyesi ve görevlisi başına düşen öğrenci sayısı verilmektedir. Bu sayı kadrolu öğretim üye ve görevlisi başına düşen lisans öğrencisi sayısı (A) ve yarı-zamanlı öğretim üye ve görevlileri de katıldığında öğretim üye ve görevlisi başına düşen lisans öğrencisi (B) olmak üzere iki ayrı kategoride hesaplanmıştır. Lisansüstü eğitimleri için bu bilgiyi özellikle vermiş olan bölümlerin bu verileri de tabloya girilmiştir. Ancak lisansüstü programları olan tüm bölümler için tabloda bu bilgi yer almamaktadır. Tablonun ikinci bölümünü oluşturan sütunlarda mimarlık bölümlerinin eğitim uygulamalarına ilişkin temel bilgiler verilmektedir. Tablonun bu bölümünde Türkiye ve KKTC’de bulunan mimarlık bölümlerinin eğitimdeki temel uygulamalarının, bu uygulamalardaki farklılaşmaların ortaya konulması amaçlanmıştır. Sırasıyla, yedinci sütunda bir öğrencinin o bölümden mezun olabilmesi için alması zorunlu olan toplam ders saati; sekizinci sütunda mimari proje dersleri saati toplamının toplam ders saatine oranı; dokuzuncu ve onuncu sütunlarda bir öğrencinin mezun olabilmesi için alması zorunlu olan ders adedi ve toplam ders kredisi; on birinci sütunda mimari proje dersleri kredisinin toplam krediye oranı yer almaktadır. On ikinci sütunda ise bir öğrencinin mezun olabilmesi için alması gerekli olan seçmeli ders sayısının toplam ders sayısına oranı verilmektedir. Kapsamı ve süresi sınırlı olan bu araştırmada, toplam ders sayıları, ders saatleri ve kredi uygulamalarına ilişkin temel bilgiler esas alınmış, mimari proje derslerinin ve seçmeli derslerin eğitimdeki ağırlığı hesaplanmıştır. Bu bilgilerin yanısıra, mimari proje dışındaki ders gruplarının (mimarlık tarihi, yapı bilgisi, çevre kontrolü, kentsel tasarım, kentsel koruma ve restorasyon vd.) mimarlık eğitimi içerisinde nasıl örgütlendiği ve mimarlık eğitimindeki ağırlıklarının hangi bölümde ne ölçüde olduğuna ilişkin bir araştırmaya bu aşamada girilmemiştir. Ancak yine de, Tablo 1’de ayrıntısıyla işlenmiş olan yılına ait bu verilerin Türkiye ve KKTC’de mimarlık eğitimine ilişkin genel bir değerlendirmeye olanak sağladığını ve mimarlık bölümlerine kendi uygulamalarını diğer bölümlerin uygulamaları ile karşılaştırma olanağı vereceğini düşünüyoruz. Yılı Verileri Üzerinden Bir DeğerlendirmeTablo 1’de sunduğumuz her bir kategorideki veriler kendi aralarında karşılaştırmalı tablolara dönüştürüldüğünde yılında Türkiye ve KKTC’deki mimarlık eğitimine ilişkin niceliksel bir değerlendirme olanağı vermektedir. Kuşkusuz bu, genel bir ön değerlendirme niteliğinde olacaktır. Karşılaştırmalı tablolarda bölümler arasında ortaya çıkan farklılaşmaların çok çeşitli nedenleri olabilir. Bu farklılaşmalar eğitimin politika ve stratejilerini yansıtabileceği gibi, her bir bölümün özel koşullarından da kaynaklanıyor olabilir. Tüm bu olası etkenleri gözönüne alarak bu yazıda yaptığımız değerlendirmelerde kesin yargılara ulaşmak yerine, sorular sormayı ve belirgin farklılaşmalara dikkat çekmeyi yeğledik. Yıllara Göre Mimarlık Bölümleri Sayısındaki Artış: Kısa Bir TarihçeTürkiye’de Batı’daki kurumsal anlamıyla mimarlık eğitimi ilk kez École des Beaux-Arts modeline göre ’de Osman Hamdi Bey tarafından kurulan Sanayi-i Nefise Mektebi’nin yılında öğretime başlaması ile gündeme gelir. Bu kurum Cumhuriyet döneminde, yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ve ’de Mimar Sinan Üniversitesi ismini alarak etkinliğini bugüne dek sürdürmüştür. yılında mühendis yetiştirmek üzere kurulan Mühendishane-i Bahri-i Hümayûn (İmparatorluk Deniz Mühendishanesi) ise yılında genişletilerek Mühendishane-i Berri-i Hümayûn (İmparatorluk Kara Mühendishanesi) olarak oluşturulmuş, okul yılında mimarlık derslerini de bünyesine almıştır. ’da Mühendis Mekteb-i Âlisi, ’de Yüksek Mühendis Mektebi adını alan bu kurumun yılında İstanbul Teknik Üniversitesi olarak yeniden düzenlenmesi ile aynı yıl ‘yüksek mühendis mimar” yetiştirmek üzere Mimarlık Fakültesi açılmıştır. Böylece İstanbul’da biri Fransız École des Beaux-Arts modeline, diğeri ise mühendislik ağırlıklı Alman Teknik Üniversite modeline referansla eğitim veren iki mimarlık okulu Türkiye’de ’lerin sonlarına kadar mimarlık eğitiminde belirleyici olmuştur. yılında kurulan Yıldız Teknik Okulu’nda ‘de Mimarlık Bölümü açılmış, ancak okul bu dönemde büyük ölçüde ara teknik eleman yetiştirmiştir. Bu okul yılında İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi, ’te Yıldız Üniversitesi, ’de de Yıldız Teknik Üniversitesi ismini alarak etkinliğini bugüne dek sürdürmüştür. Ayrıca İstanbul Teknik Üniversitesi’nin bünyesinde yılında açılan Maçka Teknik Okulu’nda da Mimarlık Şubesi bulunmaktadır. yılında kurulan Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin ilk çekirdeğini Mimarlık Fakültesi oluşturur. ODTÜ’nün kuruluşuyla İstanbul dışında Ankara’da mimarlık eğitimi verilmesinin yanısıra, bir üçüncü model, ABD’de 2. Dünya Savaşı sonrasında benimsenen ve kısmen Bauhaus’tan esinlenen yeni bir mimarlık eğitimi modeli Türkiye’de uygulanmaya başlanır. ODTÜ Mimarlık Fakültesi’ni ’te Trabzon’da kurulan Karadeniz Teknik Üniversitesi bünyesinde yılında açılan İnşaat-Mimarlık Fakültesi izler. ’larda çok sayıda özel mimarlık okulunun açılışına tanık olunur. ’li yılların başlarında Mimarlar Odası tarafından tanınmama kararı alınan bu okullar, ’de özel yüksek okullar sayılı yasa ile kapatıldıktan sonra Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademilerinin kuruluşuyla, geçiş döneminde Devlet Mühendislik Mimarlık Akademilerine bağlı yüksek okullara dönüştürülürler. YÖK’ün ’de kuruluşunun ardından Devlet Mühendislik Mimarlık Akademileri de üniversiter sistem içerisinde yeniden yapılandırılırlar. Ankara’da yılında kurulan Zafer Mühendislik ve Mimarlık Özel Yüksek Okulu ve ’de kurulan Yükseliş Mühendislik ve Mimarlık Özel Yüksek Okulu, yılında Ankara Mühendislik ve Mimarlık Yüksek Okulu adı altında Ankara Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi’ne, ardından da ’de Gazi Üniversitesi bünyesine dahil edilir. yılında kurulan Konya Mühendislik-Mimarlık Yüksek Okulu ise ’de Konya Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisi’ne dönüşür, ’de ise Selçuk Üniversitesi çatısı altında yerini alır. İzmir’de de ’te kurulan Ege Özel Mimarlık Mühendislik Yüksek Okulu deneyimini yılında Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi içerisinde kurulan Mimarlık Bölümü izler, bu bölüm yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi içerisine alınır, yılında ise Mimarlık Fakültesi kurulur. Trakya Üniversitesi Mimarlık Bölümü de yine ’de kurulan Edirne Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi’nin devamı niteliğindedir. YÖK’ün kurulmasının ardından ’li yıllarda üç mimarlık bölümü, yılında Dicle Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi ile yılında Çukurova Üniversitesi Mimarlık Bölümleri kurulur. Ancak, mimarlık bölümlerinin sayısındaki önemli artışın ’lı yıllarda gerçekleştiği izlenmektedir. YÖK ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın yurtdışında öğretim üyesi yetiştirme programlarına paralel olarak Anadolu’nun çeşitli kentlerinde yeni üniversiteler ve bunlara bağlı 7 mimarlık bölümü kurulur. yılında Kayseri’de Erciyes Üniversitesi’nde, yılında Balıkesir Üniversitesi’nde, yine ’te Eskişehir’de Anadolu Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğrencilerinin devredilmesiyle Osmangazi Üniversitesi’nde, ’te Eskişehir’de yeniden Anadolu Üniversitesi’nde ve Bursa’da Uludağ Üniversitesi’nde, ’te ise Isparta’da Süleyman Demirel Üniversitesi’nde ve Yozgat’ta Erciyes Üniversitesi’nde Mimarlık Bölümleri açılır. yılında Gebze ve İzmir’de kurulan Yüksek Teknoloji Enstitüleri ise, üst düzey teknoloji araştırmalarına yönelik farklı bir modelin denemesidir. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mimarlık Bölümü bugün sınırlı sayıda lisans öğrencisi almakta, Gebze Teknoloji Enstitüsü’nde ise yalnız yüksek lisans eğitim programı bulunmaktadır. Bu dönemde KKTC’de kurulan vakıf üniversitelerine bağlı 5 mimarlık bölümü -Girne Amerikan Üniversitesi (), Lefke Avrupa Üniversitesi (), Doğu Akdeniz Üniversitesi (), Yakın Doğu Üniversitesi () ve Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi ()- açılır. Bu bölümler KKTC uyruklu ve yabancı öğrencilerin yanısıra büyük oranda Türkiye’den gelen öğrencilere eğitim vermektedir. ’ların ikinci yarısından bu yana İstanbul’da kurulan vakıf üniversiteleri bünyesinde 6 yeni mimarlık bölümü -Yeditepe Üniversitesi (), Beykent Üniversitesi (), Maltepe Üniversitesi (), İstanbul Kültür Üniversitesi (), Haliç Üniversitesi () ve Bahçeşehir Üniversitesi ()- açılmıştır. ’ların sonlarından bu yana ise 4 yeni mimarlık bölümü devlet üniversiteleri bünyesinde kurulmuş bulunmaktadır. yılında kurulan Mersin Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nün ardından yılında Kocaeli, Zonguldak Karaelmas ve Yüzüncü Yıl Üniversitelerinde 3 mimarlık bölümünün daha kurulmuş olması, yeni mimarlık bölümleri açılması sürecinin tüm hızıyla sürdüğünü göstermektedir. Üniversitelere yönelik artan öğrenci talebinin belirlediği bu süreçte, ülkenin gereksinimi olan mimar sayısı - ya da daha doğru bir deyimle ülkenin yararlanmayı başarabildiği mimar sayısı- ve bundan belki de daha önemlisi, eğitimi yürütecek yetişmiş öğretim üyesi sayısının yeterince dikkate alınmadığı söylenebilir. Aşağıda yer verdiğimiz tabloda (Tablo 6) bölümlerde öğretim üye ve görevlisi başına düşen öğrenci sayılarındaki dengesizlikler bu durumu açıkça ortaya koymaktadır. Mimarlık Öğrencilerinin Üniversitelere ve Kentlere Göre Dağılımı Mimarlık bölümlerinden aldığımız verilere göre yılında mimarlık lisans eğitimi almakta olan toplam öğrenci sayısı yaklaşık ’dür. Mimarlık öğrencilerinin % 32’si (yaklaşık üçte biri) İstanbul’da bulunan 3 köklü devlet üniversitesinde, öğrenci sayılarına göre sırasıyla Yıldız Teknik Üniversitesi (% ), Mimar Sinan Üniversitesi (% 11) ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (% ) öğrenim görmektedir. İstanbul’da son on yıl içerisinde açılmış bulunan 6 vakıf üniversitesinin mimarlık bölümleri ise öğrencilerin % ’ine eğitim vermektedir. (İstanbul’da bulunan vakıf üniversiteleri mimarlık bölümleri arasında en fazla öğrenci sayısı Yeditepe Üniversitesi’nde (% ) bulunmaktadır.) Böylece İstanbul’da mimarlık öğrenimi yapan öğrencilerin sayısı toplam öğrenci sayısının % ’ini bulmaktadır. Ankara’da bulunan 2 devlet üniversitesinde öğrenim gören öğrenci sayısının toplam öğrenci sayısına oranı ise % ’dir. Öğrencilerin % ’si Gazi Üniversitesi’nde ve % 4’ü ODTÜ’de eğitim almaktadır. İzmir’de ise, Dokuz Eylül Üniversitesi’nde % ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde % olmak üzere öğrencilerin % ’si mimarlık öğrenimi yapmaktadır. Özetle, yılında mimarlık öğrencilerinin yaklaşık % ’u üç büyük kentte mimarlık eğitimi almaktadır. Öğrencilerin % ’i ise Anadolu ve Trakya’daki kentlerde yer alan üniversitelerde öğrenim görmektedirler. Bunlar arasında Edirne’de Trakya Üniversitesi öğrencilerin % ’sına, Konya’da Selçuk Üniversitesi % ’sine, Trabzon’da Karadeniz Teknik Üniversitesi % ’ine, Balıkesir Üniversitesi % ’üne, Bursa’da Uludağ Üniversitesi % ’sine ve Adana’da Çukurova Üniversitesi % ’ine eğitim vermektedir. Anadolu kentlerindeki diğer üniversitelerde öğrenim gören öğrencilerin toplam öğrenci sayısına oranı ise % (Erciyes Üniversitesi Kayseri Mimarlık Bölümü) ile % arasında değişmektedir. KKTC’de yer alan 5 vakıf üniversitesinde öğrenim gören öğrenci sayısı ise toplam mimarlık öğrencisi sayısının yaklaşık % ’sını oluşturmaktadır. Kıbrıs’ta bulunan bölümler arasında Doğu Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde eğitim alan öğrenci sayısı toplam öğrenci sayısının % 5’ine ulaşmaktadır. Mimarlık Bölümlerinde Öğretim Üye ve Görevlisi Sayıları ve Yıllık Öğrenci KontenjanlarıMimarlık Bölümlerinin vermiş oldukları yılı bilgilerine göre, kadrolu öğretim üye ve görevlilerinin bölümlere göre dağılımında belirgin farklılaşmalar olduğu görülmektedir. Devlet üniversiteleri arasında yeni kurulmuş bulunan Mersin Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde 2, Osmangazi ve Süleyman Demirel Üniversitelerinde 7, Balıkesir Üniversitesi’nde 8 kadrolu öğretim üye ve görevlisi ile eğitim sürdürülürken, öncesinde kurulmuş olan devlet üniversitelerinde bu sayı Dokuz Eylül Üniversitesi’nde 23, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde 27, Gazi Üniversitesi’nde 33, Mimar Sinan Üniversitesi’nde 42, ODTÜ’de 53, Yıldız Teknik Üniversitesi’nde 74 ve İTÜ’de 86’dır. Bu noktada, akademik kadroları yüksek sayılara ulaşan üniversitelerde tüm öğretim üye ve görevlilerinin lisans eğitimine katılmadığını, lisansüstü programlarında (örneğin Restorasyon lisansüstü programı) uzmanlaştıklarını belirtmek gerekir. Mimarlık bölümleri arasındaki dengesizliğin gerçek boyutları ise mimarlık bölümlerinin ilan ettikleri yıllık öğrenci kontenjanları ile öğretim üye ve görevlisi sayıları oranlandığında ortaya çıkmaktadır. Tablo ’de görüldüğü gibi, devlet üniversitelerinin mimarlık bölümleri arasında bu oran (ODTÜ) ile (Mersin Üniversitesi) arasında değişmektedir. Mersin Üniversitesi’nin şu anda ‘Öğretim Elemanı Yetiştirme’ uygulaması kapsamında yurtdışında ve Madde ile diğer üniversitelerde doktora yapmakta olan çok sayıda araştırma görevlisi bulunduğu göz önüne alındığında bu durumun geçici olduğu varsayılabilir. Çukurova Üniversitesi’nde ise diğer hiçbir bölümde olmayan bir uygulama ile 2. Eğitim (gece eğitimi) verildiğinden toplam kontenjan 90’a çıkmakta, gece eğitimini de aynı öğretim üye ve görevlilerinin verdiği düşünülürse kontenjanın öğretim üye ve görevlisi sayısına oranı 10’a çıkmaktadır. Buna karşılık, bu oranın en düşük olduğu ODTÜ () ve İTÜ’de () lisans eğitimine katılmayan öğretim üye ve görevlileri de hesaba katıldığı için oran çok düşük görünmektedir. Bu değerlendirme lisansüstü eğitiminin ağırlıklı olduğu diğer bölümler için de geçerlidir. Bununla birlikte, Tablo ’deki veriler incelendiğinde, İstanbul, Ankara ve İzmir’de bulunan devlet üniversiteleri ile Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi’nde bu oranın ortalama iken, istisna oluşturan Mersin Üniversitesi ve Çukurova Üniversitesi dışında Anadolu ve Trakya’da bulunan diğer üniversitelerde ortalama 4’e yükseldiği görülmektedir. Bu durum, büyük çoğunluğu üç büyük kentte bulunan yerleşik üniversitelerle, diğer kentlerde bulunan ve çoğunluğu yeni kurulmuş olan üniversitelerin mimarlık bölümleri arasında YÖK tarafından öğrenci kontenjanlarının belirlenmesinde belirgin bir dengesizliğin olduğuna işaret etmektedir. Yerleşik üniversitelerin YÖK’ün kontenjan artırımı talebine karşı durabildikleri, buna karşılık yeni kurulan üniversitelerin bu talebe direnemedikleri Kasım ayında toplanan MOBBİG Mimarlık bölüm başkanları toplantısında özellikle vurgulanmıştır. Vakıf üniversitelerinin ise kadrolu öğretim üye ve görevlileri sayılarına oranla çok büyük sayılarda kontenjan ilan ettikleri, buna karşılık bu kontenjanların çok altında öğrenci aldıkları izlenmektedir. Bu yıl kurulan bu üç bölümden, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi’ne bağlı olarak Safranbolu’da açılan mimarlık bölümü yılında 27 öğrenci almış bulunmaktadır. Bu öğrencilerin tümü bu yıl hazırlık okumaktadır. Benzer biçimde Kocaeli Üniversitesi Mimarlık Bölümü de bu yıl ek kontenjan ile öğrenci almıştır. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nün ise henüz öğrencisi bulunmamaktadır. Yeni kurulmuş olan bu bölümlerde henüz akademik kadro tam olarak oluşturulmuş değildir. Yakın gelecekte, yurtdışında veya ‘Öğretim Elemanı Yetiştirme’ uygulaması ( Madde) ve ‘Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı’(ÖYP) kapsamında Türkiye’de diğer üniversitelerin mimarlık bölümlerinde lisansüstü eğitim yapmakta olan araştırma görevlilerinin de bölümlerine dönmesiyle mimarlık bölümlerindeki öğretim üye ve görevlisi sayılarının artacağı beklenmektedir. Öğretim Üye ve Görevlisi Başına Düşen Öğrenci Sayıları Mimarlık bölümlerinde kadrolu öğretim üye ve görevlisi başına düşen lisans öğrencisi sayıları karşılaştırıldığında bölümler arasındaki farklılaşmanın gerçekte çok daha büyük boyutlarda olduğu saptanmaktadır. Bu oran 4 ile 32 arasında çok büyük bir aralıkta değişmektedir. Devlet üniversitelerine bağlı mimarlık bölümleri arasında, kadrolu öğretim üye ve görevlisi başına düşen öğrenci sayısı, Trakya Üniversitesi’nde 32, Balıkesir Üniversitesi’nde 31, Osmangazi Üniversitesi’nde 28, Mersin Üniversitesi’nde 25, Çukurova Üniversitesi’nde 24 (normal ve gece eğitimi birlikte), Mimar Sinan ve Uludağ Üniversiteleri’nde 20 iken, Anadolu, Dokuz Eylül ve Gazi Üniversitelerinde 11, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde 10, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde 8, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde 6’dır. Bu farklılaşmanın her bölümde değişik nedenlerden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Trakya Üniversitesi’nde olduğu gibi, öğrenci kontenjanının önceki yıllarda sürekli olarak yüksek oluşu nedenlerden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak bunun yanısıra, öğrencilerin dönem ya da yıl kaybederek öğrenim sürelerini uzatmaları da bu oranların farklılaşmasında önemli bir etken olarak görülmektedir. Bu ise bölümün eğitim stratejisi ile ilişkili olabileceği gibi, öğrencilerin dönem kaybetmesinde öğretim üye ve görevlisi başına düşen öğrenci sayısının yüksek oluşunun etken olduğu da öne sürülebilir. K.K.T.C.’de bulunan vakıf üniversiteleri arasında da bu oranda önemli bir farklılaşma göze çarpmaktadır. Kadrolu öğretim üyesi ve görevlisi başına düşen öğrenci sayısı Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi’nde 4, Lefke Avrupa Üniversitesi’nde 5 iken, Doğu Akdeniz Üniversitesi’nde 15’e yükselmektedir. (Ayrıca, bu üniversitelerde İç Mimarlık bölümlerinde de aynı akademik kadronun ders verdiği düşünüldüğünde, gerçekte bu oranların daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır). Benzer bir durum İstanbul’daki vakıf üniversitelerinde de izlenmektedir: Yeditepe, Maltepe ve Kültür Üniversitelerinde bu oranlar 23, 15 ve 14 iken, Bahçeşehir Üniversitesi’nde 6’dır. Bu oranların farklılaşmasının bir nedeni, bazı bölümlerde öğrenci sayılarının oldukça düşük olmasıdır (Bahçeşehir Üniversitesi’nde 70 ( yılında kurulduğu için tüm sınıflar tamamlanmamıştır), Lefke Avrupa Üniversitesi’nde 29, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi’nde 30 öğrenci). Az sayıda öğretim üye ve görevlisinin bulunduğu bölümlerde ise öğrencilerin mezun olmak için almaları gereken ve bölümler arasında 40 ile 70 arasında değişen, farklı anabilim dallarındaki dersleri öğretim üye ve görevlilerinin nasıl üstlendikleri yanıt bekleyen bir soru olarak belirmektedir. Yarı zamanlı öğretim üye ve görevlilerinin katılımıyla kimi üniversitelerde öğretim üye ve görevlisi başına düşen öğrenci sayısında çok büyük oranda düşme görülmektedir. Bu oran Trakya Üniversitesi’nde 32’den 13’e, Balıkesir Üniversitesi’nde 31’den 15’e, Osmangazi Üniversitesi’nde 28’den 8’e, Çukurova Üniversitesi’nde 24’ten 13’e, Yeditepe Üniversitesi’nde 23’ten 9’a, Uludağ Üniversitesi’nde 20’den 10’a, Maltepe Üniversitesi’nde 15’den 7’ye, Gazi Üniversitesi’nde ise 11’den 6’ya, yaklaşık yarı yarıya, kimi durumda ise üçte bire düşmektedir. Osmangazi ve Gazi Üniversitesi’nde olduğu gibi kimi üniversitelerde bu durum bir zorunluluk olmanın ötesinde, mimarlık eğitiminde uygulama yapan mimarların eğitime katılmasına dayalı bir eğitim anlayışını yansıtmaktadır. Buna karşılık, vakıf üniversiteleri de dahil kimi mimarlık okullarında başka üniversitelerden gelen öğretim üyelerinin eğitime katılımı ile bu oranın düşmesi sağlanmaktadır. Bölüm bilgilerinde belirtilen yarı-zamanlı öğretim üye ve görevlileri, mesleği icra eden mimarlar, diğer mesleklerden uzman kişiler, diğer üniversitelerden ya da bölümlerden öğretim üyeleri olabilmektedir. Farklı mimarlık bölümlerinde yarı zamanlı öğretim üye ve görevlilerinin eğitime verdikleri katkının türü ve süreleri her durumda farklılaştığından sayısal verilerden genel sonuçlar çıkarmak sağlıklı olmayacaktır. Bu nedenle bu konuda bir durum saptaması yapmakla yetiniyoruz. Mimarlık Eğitiminde Farklı UygulamalarMimarlık eğitiminin kurgulanmasında Türkiye’de bulunan mimarlık bölümleri arasında değişik model ve geleneklerden kaynaklanan farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıkların daha iyi anlaşılabilmesi için eğitimin hangi ders grupları altında verildiğinin ve ders programlarının içeriklerinin ayrıntılı olarak incelenmesi gerekmektedir. Bu araştırma kapsamında ise toplam ders adetleri, ders saatleri, toplam krediler, mimari proje derslerinin ve seçmeli derslerin ağırlığı gibi temel bilgiler üzerinden bir değerlendirme yapılmıştır. Toplam Ders Saatleri ve Proje Dersi Saatlerinin Toplam Ders Saatine OranıBu veriler içerisinde bölümlerin uyguladıkları toplam ders saatleri karşılaştırmada önemli bir ölçüt oluşturmaktadır. Mimarlık bölümlerinin dört yıllık lisans eğitimi süresince belirledikleri toplam ders saatlerinde farklı uygulamalar olduğu gözlenmektedir (Tablo 7). Toplam ders saatinin en fazla olduğu Maltepe Üniversitesi ( saat) ile en az olduğu Erciyes Üniversitesi Kayseri Mimarlık Bölümü’nde ( saat) bir öğrencinin lisans öğrenimi boyunca alması beklenen toplam ders saatleri arasında saatlik önemli bir fark bulunmaktadır. Bu fark ortalama değere göre yaklaşık 2 yıllık ders saatine karşılık gelecek kadar önemlidir. Her ikisi de devlet üniversitesi olan ODTÜ ( saat) ve Erciyes Üniversitesi Kayseri Mimarlık Bölümlerinin toplam ders saatleri arasında bu fark 91 saat, ODTÜ ve Uludağ Üniversitesi ( saat) arasında ise 76 saattir. Mimarlık Bölümleri’nde uygulanan toplam ders saatleri ortalaması ise saattir. Kimi bölümlerde, toplam ders saatinin yüksek oluşunun nedeni ders adedinin fazla olmasıdır. Mimar Sinan Üniversitesi’nde toplam ders adedinin 70 (ders saati ), Trakya Üniversitesi’nde 67 (ders saati ) ve Dokuz Eylül Üniversitesi’nde 66 adet (ders saati ) olması, bu bölümlerde toplam ders saatinin diğer bölümlerden fazla olmasının başlıca nedeni olarak ortaya çıkmaktadır. Bir öğrencinin mezun olabilmek için alması gereken toplam ders adetlerinde de yine bölümler arasında önemli farklar bulunmaktadır. Mimar Sinan Üniversitesi’nde bir öğrencinin toplam 70 ders alması beklenirken, bu sayı Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde 62, Yıldız Teknik Üniversitesi’nde 56, ODTÜ’de 50, İTÜ’de 47, toplam ders saatinin saat olduğu İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde 47 ve toplam ders saatinin en yüksek olduğu Maltepe Üniversitesi’nde 50’dir. (Tablo 9) Bölümlerde ders saatlerinin bu denli farklılaşmasının bir diğer nedeninin ise proje derslerine ayrılan ders saatlerinin değişkenliği olduğu görülmektedir. (Tablo 7) ODTÜ ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde toplam ders saatlerinin % 37’sinin, Doğu Akdeniz Üniversitesi’nde % 39’unun, Çukurova Üniversitesi’nde % 28’inin mimari proje dersine ayrılmış olması, bu bölümlerde toplam ders saatinin fazla oluşunun nedeni gibi görünmektedir. Fakat, Mersin Üniversitesi’nde toplam ders saatlerinin % 48’ini, İstanbul Kültür Üniversitesi’nde % 40’ını, Lefke Avrupa Üniversitesi’nde % 38’ini proje derslerinin almasına karşılık, bu bölümlerde diğer derslerin ders saatlerinin düşük olması nedeniyle, toplam ders saati de göreli olarak düşük kalmaktadır. Proje derslerinin (atölye ve stüdyoların) eğitim programı içerisindeki ağırlığının değişmesi, mimarlık eğitiminin nasıl yürütülmesi gerektiğine ilişkin farklı anlayışlardan kaynaklanmaktadır. Kimi bölümler mimarlık eğitimini mimari tasarım projesi odağı çevresinde sürdürürken, kimi bölümler diğer derslerin ders programı içerisindeki toplam ağırlığını yüksek tutmaktadırlar. Mimari proje dışındaki derslerin bir bölümü de yine atölyede gerçekleştirilen uygulama dersleridir. (Tablo 1’deki verilerden Yıldız Teknik Üniversitesi’nin bu dersleri de proje dersi kapsamında sayarken, örneğin Mimar Sinan Üniversitesi’nin bu dersleri proje dersi kapsamına dahil etmediği anlaşılmaktadır). Toplam Ders Kredisi ve Proje Dersi KredileriMaltepe Üniversitesi dışında tüm üniversitelerin mimarlık bölümleri kredili sistemi uygulamaktadır. Bununla birlikte bölümlerin, lisans eğitimi süresince bir öğrencinin alması gereken derslerin kredi toplamı ile aralığında değişkenlik göstermektedir. (Tablo 8) Buna karşılık, tablolardan, kredi toplamlarının toplam ders adedi ile de doğrudan bir ilişkisi olmadığı görülmektedir. ODTÜ’de bir öğrencinin mezun olabilmesi için alması gereken toplam ders adedi 50, toplam kredi ise kredi iken, Uludağ Üniversitesi’nde toplam ders adedi 60, toplam ders kredisi ise ’dur. Toplam krediler ve ders adetleri arasındaki bu farklılaşma, bölümlerin derslere çok farklı kredi ağırlıkları verdiklerini ortaya koymaktadır. Bölümler arasındaki öğrenci yatay geçişlerinde kredi sistemlerindeki farklı uygulamalar sorun yaratabilmektedir. Seçmeli Ders Sayılarının Toplam Ders Sayısına OranıSeçmeli dersler, öğrencilerin ilgi alanlarına göre kendilerini geliştirmelerine olanak sağlaması beklenen derslerdir. Bölümler tarafından öğrenciler farklı ders gruplarından belirli sayıda seçmeli ders almaya yönlendirilmektedir. Bununla birlikte, mimarlık bölümlerinin belirledikleri, bir öğrencinin mezun olabilmesi için alması gereken seçmeli ders sayısı da bölümler arasında önemli farklılıklar göstermektedir. Bu sayılardaki farklılaşma, her bölümdeki seçmeli ders seçeneğinin az ya da çok olmasına göre değişmektedir. Yeterli sayıda öğretim üye ve görevlisi bulunan bölümlerde seçmeli ders seçeneği de fazla olabilmektedir. Öğretim üye ve görevlisi sayılarının yetersiz olduğu bölümlerde ise seçmeli ders sayısı sınırlı kalmaktadır. Buna karşılık bölümlerin bu konuda da farklı politika ve stratejileri olabileceği de gözden kaçırılmamalıdır. Tablo 1 ve Tablo 9’daki verilere göre, bir öğrencinin mezun olabilmek için alması gereken seçmeli ders sayısı Uludağ Üniversitesi’nde 16, Mimar Sinan Üniversitesi’nde 13, Gazi ve Anadolu Üniversitelerinde 11, Osmangazi Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İTÜ ve ODTÜ’de 10 iken, Beykent Üniversitesi’nde 7, Erciyes Üniversitesi Yozgat Mimarlık Bölümü’nde, Bahçeşehir, Çukurova Üniversitelerinde ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde 6, Doğu Akdeniz, Dokuz Eylül ve Mersin Üniversitelerinde 5, Yakın Doğu, Lefke Avrupa, Girne Amerikan, Selçuk, Trakya, Karadeniz Teknik ve Erciyes Üniversitesi Kayseri Mimarlık Bölümlerinde 4, Uluslararası Kıbrıs ve Maltepe Üniversitelerinde 3, Dicle, Süleyman Demirel ve Balıkesir Üniversitelerinde 2, Yeditepe Üniversitesi’nde 1’dir. Haliç Üniversitesi’nde ise seçmeli ders uygulaması bulunmamaktadır. Sonuç YerineMimarlık eğitiminin farklı bölümlerde nasıl yürütüldüğünün daha ayrıntıda incelenebilmesi için, bölümlerin ders programlarının ve derslerinin içeriklerinin araştırılması gerekmektedir. Bundan sonra yapılacak olan karşılaştırmalı çalışmalarda proje derslerinin yanısıra diğer ders gruplarının ağırlıklarının incelenmesi ve ders programlarının kurgusunun ve derslerin içeriklerinin de araştırılmasıyla, Türkiye’de mimarlık eğitiminde uygulanan farklı yaklaşımlar sergilenebilir. Mimarlık eğitimini yeniden değerlendirirken bu anlamda çok daha kapsamlı araştırmaların yapılması gereği ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda, eğitimin ve öğretim kadrolarının bölümlerde nasıl örgütlendiği, bu örgütlenmenin ne tür model ve geleneklerden kaynaklandığı, ayrıntıda ders programlarının ve içeriklerinin nasıl kurgulandığı da araştırılmalıdır. Türkiye ve KKTC’de eğitim vermekte olan 31 mimarlık bölümünden aldığımız veriler üzerinden yapmış olduğumuz bu araştırma, mimarlık bölümleri arasında temel sayısal veriler karşılaştırıldığında belirgin farklılaşmalar olduğunu göstermektedir. Bu veriler arasında özellikle kimi bölümlerde çok yüksek olan öğretim üye ve görevlisi başına düşen öğrenci sayıları en önemli sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Yeni kurulan bölümler akademik kadrolarını gerektiği gibi oluşturamadan YÖK tarafından yüksek sayıda öğrenci almaya zorlanmaktadır. Öğretim üye ve görevlisi yetiştirmek amacıyla araştırma görevlilerinin yurtdışına ve doktora programları bulunan üniversitelere eğitime gönderilmeleri olumlu bir adım olmakla birlikte, bugün az sayıda öğretim üye ve görevlisi ile çok sayıda öğrencinin eğitiminin sürdürülmesi mimarlık eğitiminin niteliği açısından önemli bir sorundur. Birkaç ayla sınırlı bir süre içerisinde Mimarlık Bölümlerinin ilgi ve katkılarıyla toplanan bu verilerin başka araştırmalar için bir başlangıç oluşturmasını ve bundan sonra da güncellenerek sürdürülmesini umuyoruz.(3) Tablolar:Tablo 1. Türkiye ve KKTC’de bulunan Mimarlık Bölümleri’nden alınan yılı verileri Tablo 2.Mimarlık Bölümlerinin sayısında yıllara göre artış Tablo 3. yılı Mimarlık Bölümlerindeki lisans öğrencisi sayıları Tablo 4. yılında Mimarlık Öğrencilerinin kentlere ve üniversitelere dağılımı Tablo yılında Mimarlık Bölümlerinin öğretim üye ve görevlisi sayıları ile yıllık öğrenci kontenjanları oranları Tablo yılında Mimarlık Bölümlerinin yıllık öğrenci kontenjanları Tablo yılında Mimarlık Bölümlerinin kadrolu öğretim üye ve görevlisi sayıları Tablo 6. yılı verilerine göre Mimarlık Bölümlerinde öğretim üyesi ve görevlisi başına düşen öğrenci sayıları Tablo 7. yılı verilerine göre Mimarlık Bölümlerinde toplam ders saatleri ve mimari proje dersi saatleri Tablo 8. yılı verilerine göre Mimarlık Bölümlerinde toplam kredi ve proje dersi kredisi. Tablo 9. yılı verilerine göre Mimarlık Bölümlerinde toplam ders ve seçmeli ders sayıları. Notlar: 1. ÖSYM Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Kılavuzu 2. ÖSYM Kılavuzu’nda Türkiye’den gelen öğrenciler için Azerbeycan Mimarlık ve İnşaat Üniversitesi’nde yıllık kontenjan 30, Moldova Teknik Üniversitesi’nde 3 ve Litvanya’da bulunan Gediminas Teknik Üniversitesi’nde 10 olarak belirtilmiştir. 3. Bu yazının hazırlanması sürecinde mimarlık bölümlerine ait verilerin toplanmasında bize destek olan Mimarlık Dergisi Yayın Sekreteri N. Müge Cengizkan ile Yayın Sekreteri Yardımcısı Tuğçe Selin Tağmat’a ve grafik tabloları hazırlamakta yardımcı olan Mert Akit’e teşekkür ederiz.

Bu icerik defa görüntülenmiştir.

nest...

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir