This book or any portion thereof may not be reproduced or used in any manner whatsoever without the express written permission of the publisher except for the use of brief quotations in a book review or scholarly journal. First Published in 2017 by TRANSNATIONAL PRESS LONDON in the United Kingdom, 12 Ridgeway Gardens, London, N6 5XR, UK. www.tplondon.com Transnational Press London® and the logo and its affiliated brands are registered trademarks. This book or any portion thereof may not be reproduced or used in any manner whatsoever without the express written permission of the publisher except for the use of brief quotations in a book review or scholarly journal. Requests for permission to reproduce material from this work should be sent to: [email protected] Paperback ISBN: 978-1-910781-55-5 Cover Design: Gizem кКФır Cover Photo: George Adam and Jonathan Liu www.tplondon.com Bölüm 1. ‘Göç Kültürü ve Çatışma Modeli’ Bağlamında Mathias Enard’ın Hırsızlar Sokağı1 Ali Tilbe2 Kuramsal Çerçeve Yazın incelemelerinde, inceleme nesnesindeki göçün doğasını saptamak için, bu düzeysel ayrımlar yol gösterici işlevler üstlenmektedir. “Özellikle romanlarda ele alınan göç durumu ve konulara göre kolaylıkla düzeyler belirlenebilir ve anlatı yerlemleri ile olay örgüsü bu düzlemde incelenerek açıklayıcı sonuçlar elde edilebilir. Bu modelden devinimle, romanların ulamlandırılması da kolaylaşacaktır” (Tilbe, 2015, s. 464 ). Şekil 1. İnsani güvenlik ve çatışma eksenleri (Sirkeci, 2009, s. 7 & Sirkeci, 2012, s. 357). Bu bağlamda, Lucien Goldmann’ın kullandığı, görüngübilimsel anlama ve açıklama düzeylerinden oluşacak iki aşamalı bir çözümleme yöntemi öneriyoruz (Tilbe, 2015, s. 464-465). Tablo 1. Göç Yazını Yöntembilim Çizgesi Göç Yazını Yöntembilim Çizgesi Anlama Aşaması ˃ İçkin Çözümleme Açıklama Aşaması ˃ Aşkın Çözümleme Anlatının Yapısı Bakış Açıları; Anlatım Uygulayımları Dönemsel Göç Devinimleri ve Toplumsal Yapı Anlatı Yerlemleri Kişi, Süre, Uzam Öne Çıkan Temel Örge ve İzlekler Belirlenmesi: Toplumsal Yapı Göreli Güvenlik Uzamı Kültür(süz)leşme mi? Mikro, Mezo, Makro Düzeylerin Göç Olgusu Göreli Güvensizlik Uzamı; İşbirliği mi? Bütünleşme mi? Uyum mu? Ayrışma mı? Göçün Çevrimselliği / Döngüselliği Çatışma ve Göç Devinimi Bu yönteme göre, “birinci aşama anlama düzeyi, yapısalcı bir yaklaşımla metne içkin olarak gerçekleştirilir ve metinde yer alan anlatı yerlemleri ile anlatısal uygulayımlar 1 Bu çalışma, Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel Etkinliklere katılım destek Programı kapsamında desteklenmiştir. 2 Prof. Dr. Ali Tilbe Namık Kemal Üniversitesi, Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyesidir. [email protected] / [email protected] 7 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler incelendikten sonra, çatışma modeline göre; göçer toplumsal yapı ve ilişkilerden oluşan yapıtın özü ve iç tutarlılığı çözümlenir, metne aşkın olan açıklama aşamasında ise; metinde söz edilen göç olgusu/izleği, çatışma modeli temelinde, yapıtı aşan ve çevreleyen toplumsal, ekonomik ve siyasal dışsal bağlanımlarıyla güvensizlik güvenlik düzleminde açıklanır ve tutarlı bir eleştirel yaklaşım ortaya konulabilir” (Tilbe, 2015, s. 464-465). Bu yaklaşımla bir göç/göçer romanı yetkin ve tutarlı bir biçimde anlaşılıp açıklanabilecektir. Yöntem üzerine daha ayrıntılı bilgi için, dipnotta verilen kaynaklara bakınız. 3 Anlama Aşaması ˃ İçkin Çözümleme Anlatının Yapısı 2015 yılında Pusula (Boussole) adlı romanı ile Fransa’nın önemli roman ödüllerinden birisi olan Goncourt kazana çağdaş Fransız genç kuşak romancılardan Mathias Enard, ilkgençlik yazını örnekçelerinden olan Hırsızlar Sokağı (rue des Voleurs, 2012) adlı roman, Aysel Bora tarafından kusursuz bir anlatımla dilimize çevrilmiş ve Can yayınlarından okur ile buluşmuştur. Gérard Genette’in yanmetinsel/metinçevresi (fr. paratextuel/péritextuel) inceleme yöntembilimi bağlamında değerlendirildiğinde, anlatı başkişisinin yaşadığı Barselona’da “her cinsten kayıp tipin sokağı” (s. 214) olan Hızsızlar Sokağı başlığı doğrudan yasadışı ve kültür dışı olana gönderme yapmaktadır. Türkçe çevirisi 300 sayfa olan roman Boğazlar (s. 13-146), Berzah (s. 149-204), romana adını veren Hırsızlar Sokağı (s. 207-300) alt başlıklı 3 bölümden oluşmakta, ön kapağında önünde insanların toplandığı bir cami çizgesi, arka kapağında ise yazarın Hırsızlar Sokağı üzerine özyorumları ve romanın kısa özeti yer almaktadır. “Tüm bunlar, bana, özgürlük ve daha onurlu bir yaşam hakkı için Tunus'ta, Mısır'da, İspanya'da ve Fransa'da sürmekte olan aynı mücadelenin farklı yüzleri gibi göründü. Dünyada, üzerinde yaşadığımız bu savaş tarlasındaki bir yolculuk aracılığıyla bu mücadeleleri anlatmaya çalıştım, yolculuğun başlıca uğrak yerleri de Tanca, Tunus, Algeciras ve Barselona oldu. Bir macera romanı bu, günümüz dünyasının trajik macerasının romanı. Daha iyi bir gelecek hayali kuran gençlerle, artık hayal bile kurmayanlarla, İslamcılarla, Müslümanlarla, dilencilerle, fahişelerle, hırsızlarla ve çokça kitapla, son tahlilde, ateşle birlikte, karanlıklarla savaşmanın tek yolu olmayı sürdüren kitaplarla yolunuzun kesişeceği bir roman bu”. Hırsızlar Sokağı, “günümüz dünyasını kötümser bir bakış açısıyla betimleyen, aynı zamanda da bu kötümserliği tutkulu bir biçimde iyimserliğe çevirmek isteyen yeni bir kuşağın masalıdır” (Chevilley, P. (2012). Roman’ın boğazlar başlıklı birinci bölümünden hemen önce Joseph Conrad’ın Karanlığın Yüreği adlı romanına metinlerarası bir alıntı yerleştirilmiştir. 3 Tilbe, A. (2015). “Göç/göçer yazını incelemelerinde Çatışma ve Göç Kültürü Modeli” [Bildiri]. Ali Tilbe ve Ark.(Ed.). 3rd Turkish Migration Conference, Charles University Prague, Turkish Migration Conference 2015 Selected Proceedings, (25-27 June 2015). (s. 458-466). London: Transnational Press London; Sirkeci, İ. (December 2012). “Transnasyonal mobilite ve çatışma”. Migration Letters, 9(4), 353-363; Tilbe, A. (2016). “Göç Kültürü ve Çatışma Modeli Bağlamında Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm’üne Bir Bakış” Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı .(Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London. (s. 1- 19); Civelek, K. (2016). “Çatışma ve Göç Kültürü Modeli Bağlamında Bir Roman Okuması: Le Clézio’nun Göçmen Yıldız’ı”. Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı (Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London. (s. 87-99). 8 "Ama gençken insanın bir şeyler görmesi, deneyimlerden geçip fikirler edinmesi, zihnini açması lazım.' "Burada mı!" diye sözünü kestim. "Bilemezsin ki! Ben Mösyö Kurz'la burada karşılaştım." Romanın daha başlangıcında bir Doğu uzmanı olan, Arapça ve Farsça bilen Enard’ın dili ve biçemi okuru etkisi altına almakta, dünyayı saran bağnazlık ve şiddet sarmalına karşı insanlık adına nesnel ve yansız bir aydın eleştirisi vurgusu duyumsanmaktadır. Çok yönlü okumaya açık olan roman, siyasal, artırımsal ya da çeşitli toplumsal nedenlerle özellikle Afrika’dan Avrupa’ya doğru göç etmeye çalışan genç Afrikalıların acıklı durumunu betimlemesi açısından göç kültürü ve çatışma modeli bağlamında çözümlenmeye de varsıl bir içerik sunmaktadır. Anlatı, modelin insani güvensizlik ve çatışma gösterge çizelgesine göre insani güvenlik ve çatışma eksenlerinden kişisel göçü niteleyen mikro düzeye uygun görünmektedir. Ancak çok sayıda kitlesel göçü de odak yapması, makro düzey bir okumayı da olanaklı kılmaktadır. Kuzeybatı Afrika’da Cebelitarık boğazının İspanya tarafına yer alan Tarifa kentinin karşı kıyısındaki Tanca’da bakkal olan babası ile birlikte yaşayan polisiye roman tutkunu 17 yaşındaki Faslı genç Lakhdar, yaklaşık 4 yıl süren göç serüvenine konu olan tekil birinci kişi benöyküsel anlatıda; yersiz yurtsuzluk, Arap Baharı, siyasal İslam, kimlik bunalımı, başkaldırı, yıldırı (fr. Terreur), dinsel, siyasal şiddet ve aşk izlekleri öne çıkmaktadır. Romanda, amcasının kızı Meryem ile babası tarafından uygunsuz bir durumda yakalanmasından sonra evini terk etmek ve Casablanca’ya göç etmek zorunda kalan, yersiz yurtsuz geçen bir yılın sonunda Tanca’ya geri dönerek çocukluk arkadaşı Besim aracılığıyla, bu dönemde Arap ülkelerinden yükselmekte olan köktendinci örgütlerle bağlantılı Kuran Düşüncesini Yayma Cemiyeti’nde kitapçı olarak iş bulan ve bu sırada Arapça öğrencisi İspanyol bir kızla kurduğu arkadaşlık sonrası önce Tunus’a, ardından karşı kıyıdaki Algeciras ve sonra da Barselona’ya göç eden Lakhdar’ın serüveni öykülenir. Metinlerarasılık Anlatıcı-yazar, anlatı boyunca çok sayıda metinlerarası göndermede bulunur. Pek çok İslam akımını etkileyen Mısırlı İslam düşünürü Seyyid Kutub’un (1906-1966) Siyonist Komplo Karşısında İslam adlı yapıtı başta olmak üzere tarihsel, dinsel ve siyasal içerikli yapıtlar okurun ilgisine sunulur. Yazar bu yapıtlar aracılığıyla kurmak istediği olay örgüsüne gerçeklik kazandırmaya çaba harcar. Cinsellik, Kadın Evliyalar, İbn Teymiye'nin yirmi cilt tutan bütün yapıtları (s. 31), Yusuf suresi, “Baba, karşımda on bir yıldızın, güneş ve ayın secdeye geldiğini gördüm” (s. 42), Yedi Uyurlar (s. 70), Büyük İskender (s. 71), bir İspanyol atasözü; “bir salağın tüyü betonarmeden daha dayanıklıdır” (s. 72), Lakhdar ile Judit arasında Arap ve Batı yazını üzerine söyleşimler; “Paul Bowles'u tanıyordu, Tennessee Williams'i ya da William Burroughs'u, uzak gelen isimleriyle bana belli belirsiz bir şeyler hatırlatan ama hiçbirini tanımadı- Tancalı bir figür, onun kim olduğunu biliyordum tek bir satırını bile okuduğumdan emin değildim” (s. 76), polisiye roman yazarlarına gönderme; “bir an bana asılmak ya da elimdeki La Position du tireur couché'yi (Yatan Tetikçinin Pozisyonu) satın almak istediğini sandım, ama hayır, sadece kitabı nereden bulduğumu soruyordu. Bir sürü nedenden dolayı cevap verip vermemekte tereddüt ettim. Beş dakika gevezelik ettik; sevdiğim yazarlardan, Pronzini'den, McBain'den, Manchette'ten, Izzo'dan konuşmak (…) hoşuma gitti” (s. 83), “Necip Mahfuz'un Nil Üzerinde 9 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Konuşmalar kitabının ilk tümcesi: “Nisandı, toz toprak ve yalanlar ayı” (s. 84), Casanova'nın hatıraları, “L'Histoire de ma vie'nin (Hayatımın Tarihi) her bir cildi devasa boyuttaydı, bitmek bilmiyordu” (117), anlatı boyunca Lakhdar, Judit için yazdığı kendi şiirler ile kimi bölümleri Arapça olarak verilen Nizar Kabbani’nin şiirleri, “gözlerin yola çıkacak son gemi, orada bana yer var mı?” (s. 124) gibi göndermelerin yanında, özellikle Lakhdar’ın Algeciras limanında alıkonulduğunu anlatan romanın Berzah altbaşlıklı 2. bölümünde çok sayıda metinlerarası gönderme bulunmaktadır. Anlatıcı-yazar, 17 Şubat 2012 tarihli Diario de Cadiz gezetesinde yer alan bu habere olduğu gibi İspanyol dilinde yapıştırma uygulayımı ile romanda yer verir: “Un nuevo drama laboral en el sector maritimo recala en el puerto de Algeciras. Un total de 104 marineros, los que componen la tripulacion de los buques Ibn Batouta (…)” (s. 155). Anlatıcı ve Odaklayım Benöyküsel bir anlatıcı-kişi tarafından tekil birinci kişi öyküleme uygulayımı ile öykülenen anlatı, 17 yaşında Faslı bir gencin iç bakış açısıyla okura sunulur. “Tanca'da denizi, limanı ve Boğaz'ı seyretmek için günde iki defa beş kilometre yol teperdim, şimdi de çok yürüyorum” (s. 13) diyen anlatı başkişisi “bizler haz almak için yaşayan kafesteki hayvanlarız, karanlıkta yaşıyoruz” (s. 13) tümcesiyle romanın içeriğine ilişkin önsel bilgilendirme yapar okura. Tablo 2 Anlatı Düzeyleri İlişki/Düzey Dışöyküsel Anlatıcı İçöyküsel Anlatıcı Elöyküsel Anlatıcı Besim, Nureddin, Marcelo Cruz Benöyküsel/özöyküsel Anlatıcı Lakhdar, Gemici Sadi, Judit Anlatı boyunca yaşadıklarını artsüremli olarak öyküleyen anlatıcı, kimi zaman da özellikle söyleşim ve serbest dolaylı anlatım uygulayımları aracılığıyla sözü öteki anlatı kişilerine bırakarak bakış açılarını çeşitlendirir. Kişi Ataerkil gelenekçi bir aile yapısı içinde babası, annesi ve Yasin, Sarah ve Nur (s. 68) adlı kardeşleriyle birlikte yaşayan ve adını okurun ancak 112. sayfada öğrenebildiği Lakhdar adında bir yeni yetme roman başkişisi. “Judit gecenin bir yarısı, Lakhdar, dedi. Aslında Lakhdar'm iki anlamı var; 'yeşil', bu tamam, ama bir de 'müreffeh' demek. Yeşil, İslam'ın rengi. Belki de babam onu bunun için seçti. Bu aynı zamanda Sufiler için önem taşıyan bir peygamberin ismi. Hızır Aleyhüsselam, Hıdır, yeşil. Kehf suresinde geçer” (s. 112). Anlatının başlangıcından başlayarak, Arap toplumlarındaki toplumsal ve dinsel vurgu öne çıkar. “Büyüdüğüm apartman ne zengindi ne fakir, ailem de öyle, benim peder dininde imanında bir adamdı, hani şu iyi bir adam dediklerinden, çoluğuna çocuğuna kötü davranmayan namuslu bir adam - arada bir mabata bir-iki tekmenin dışında, ama bundan da kimseye bir zarar gelmemiştir. Tek ama iyi bir kitabı, Kuran'ı olan adam: Bu dünyada ne yapması gerektiğini ve ahirette kendisini neyin beklediğini öğrenmek için ihtiyacı olan tek şeydi Kuran, günde beş vakit namaz kılmak, oruç tutmak, zekât vermek, tek hayali Mekke'ye hacca gitmek, kendisini Hacı diye, Hacı Muhsin diye 10 çağırmalarıydı, bu onun tek emeliydi, çok çalışıp bakkal dükkânını süpermarkete çevirmek umurunda değildi, milyonlarca dirhem kazanmak umurunda değildi, onun Kitabı namazı hac ziyareti vardı ve nokta; annem babama büyük bir saygı gösterir ve evde köle gibi hizmet ederken ona adeta bir evlat gibi itaat ederdi” (s. 14-15). Romanın bir başka kişisi Lakhdar’ın çocukluk arkadaşı Besim’dir. Onun aracılığıyla yeniden Tanca’da iş bulma ve yaşamını sürdürme olanağına kavuşur Lakhdar. Besim ve Lakhdar Tanca’da boğaza karşı, geleceğe ilişkin düşlere dalarken, en büyük ülküleri; yazgılarının kendilerine çizdiği sarmaldan ve olağan yaşam döngüsünden kurtulup, karşı kıyıya Avrupa’ya geçebilmek ve orada insanca yaşayabilmektir. “Besim'in küçücük gözleri ve kocaman yuvarlak bir kafası vardı, her gün babasıyla camiye giderdi. Vaktini gümrükçü ya da polis kılığına girip kaçak olarak karşı tarafa geçmek için inanılmaz planlar yaparak geçirirdi; bir turistin kimlik belgelerini yürüttüğünü hayal ederdi üstünde güzel bir kıyafet, elinde şık bir valizle sanki hiçbir şey yokmuş gibi sakin i sakin sakin gemiye binerdi - ona, İspanya'da beş parasız ne halt edeceksin, diye sorardım. Biraz çalışıp para biriktireceğim, sonra Fransa'ya, daha sonra da Almanya'ya gideceğim, diye cevap verirdi, oradan da Amerika'ya...” (s. 16). Görüldüğü gibi, ikincil kişilerden birisi olan Besim’in ileri sapım uygulayımı ile geleceğe ilişkin ulusötesi göç düşleri, gidilecek uzamlarda yaşanması olası ayrımcılık korkusunu da düşündürür. “Hem sonra orada Arapları çok seviyorlarmış, benim amcaoğlu Düsseldorf'ta makinist ve süper memnun. Almanca öğrenmen yeterli, galiba o zaman sana acayip saygı gösteriyorlarmış. Gerekli belgeleri de Fransızlardan çok daha kolay veriyorlarmış” (s. 17). Besim, anlatıda göç denklemini kuran ve çözümler arayan eyleyen konumundadır. Kuran Düşüncesini Yayma Cemiyeti şeyhi Nureddin Fransa’da doğmuş ve büyümüş “hoş, kültürlü, sempatik biriydi. Bana Suudi Arabistan'da teorik, Pakistan'da pratik eğitim aldığını anlattı” diyen Lakhdar, şeyh hakkında da okuru bilgilendirir. Cemiyetin kentte Batılı yaşam biçimini benimseyen insanlara kaşı yıldırı ve nefret eylemlerine girmesi sonucunda Lakhdar da Besim gibi göçü düşünmeye başlar. “Belki yeni Tanca Med Limanı'nda ya da Serbest Bölge'de bir iş bulabilir, daha sonra göç etmeyi başarabilirdim, sonuçta haklı olan Besim'di, buralardan gitmek lazım, gitmek lazım, limanlar yüreğimizi dağlıyor. Yalnızlık kesif bir sis perdesi, kapkalın bir bulut oluyordu; kötülüğün ve korkunun bulutu” (s. 42). Tam da bu sırada İspanya’dan bir haftalığına tatil için Fas’a gelen Judit, Lakhdar için yeni bir serüvenin başlangıcı, bir çeşit yazgı değişimi söz konusu olacaktır. “Barselona'dan geliyorlardı, isimleri Judit ve Elena idi, biri daha esmer, diğeri daha topluydu; ikisi de üniversite öğrencisiydi ve tam da hayal ettiğim gibi bir haftalığına tatil için Fas'a gelmişlerdi” (s. 52). “Barselona'da Arapça eğitimi gören” (s. 54) Judit ile geçen güzel anlar, onda yeni umutların doğmasını sağlar. Ancak kızların Marakeş ziyaretleri sırasında patlayan bomba ve 16 kişinin ölümü Fas’ın da korkunç bir yıldırı bezemine sürüklenmesine ve güvenliksiz ülkelerden birisi olarak görülmesine neden olabilecektir. “İspanyol haber kanalının altyazılarında, Atentado en Marrakesh: al menos 16 Muertos geçiyordu” (s. 82). Bu olaydan sonra 11 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Judit’ten gelen sağlıklı olduğuna ilişkin elmek Lakhdar’ı çok mutlu eder. Ne de olsa onunla tanıştığından beri tüm düşüncesi onunla doludur. Bu sırada Tanca’da bir Fransız şirketinin Serbest Bölge’deki şubesini yöneten ve kendisi gibi polisiye roman tutkunu olan Jean-François ile tanışır ve ondan aldığı iş teklifi coşku uyandırıcı niteliktedir. Tam da bu sırada cemiyette çıkan yangın, Marakeş’teki saldırıyı cemiyet üyelerinin tasarladığına ilişkin kuşkularını artırır. Kaldı ki Judit, saldırıdan önce Besim’i orada görmüş ve tanımıştır. Bu haber Lakhdar için bir yıkımdır ancak Kerim ve Şeyh Nureddin’in bu kadar acımasız kıyacı olabileceklerine bir türlü inanmak istemez. “Aslında Şeyh'in de Besim'in de Marakeş'le hiçbir ilişkilerinin olmamasını umut ediyordum; ne yazık ki, bizzat tanık olduğum sopalar ve ant içmeler bana pek fazla umut vermiyordu” (s. 110). Yoğun bir iş yoğunluğu içinde olan Lakhdar, patlamadan beri Şeyh Nureddin ve Kerimden haber alamamaktadır. Besim, anlatı içinde gerçekte, çapkınlık yapıp içki içerek özgür bir yaşam sürerken, siyasal İslam diye anılan bu düşünün etkisi altında kalarak, sözde “; Allah için, Hıristiyanlardan nefret ettiğim için, İslam için, Seyh Nureddin için, artık ne olursa onun için” (s. 122) kıyalar işleyen bağnaz, yobaz ve kıyacı bir kişiliğin simgesine dönüşür. Kaldık ki Marakeş’teki saldırıdan sonra Tanca’da Café Hafa’da , “uzun bir bıçak ya da hançer” (s. 121) ile içeri girip bir Faslı genci öldürüp, bir Fransız’ı da yaralayan kişinin çizim resmi de Besim’i andırmaktadır. “Besim'i tanıyordum, onun Batı'ya karşı nefretinin ya da İslam'a olan tutkusunun görece olduğunu, Şeyh Nureddin'le tanışmadan birkaç ay önce, babasıyla camiye gitmenin onu her şeyden fazla sıktığını, hayatında bir kere olsun şafakta kalkıp sabah namazı kılmayı umursamadığını, bir yolunu bulup İspanya ya da Fransa'ya kapağı atmanın hayalini kurduğunu biliyordum” (s. 122). Lakhdar, Besim’in tersine çevresini ateş çemberine alan siyasal İslam akımından etkilenmeden, kendi yaşamını sürdürmeye çalışan son derece özgürlükçü bir kişiliktir. Romanda Besim, siyasal İslam’ı temsil ederken, Lakhdar inancını bireysel olarak yaşamayı yeğleyen aydın bir kişiliği simgelemektedir. “Benim bütün istediğim; serbestçe seyahat etmek, para kazanmak, kız arkadaşımla rahat rahat dolaşmak, canım çektiğinde sevişmek, canım çektiğinde namaz kılmak, canım çektiğinde günaha girmek ve canım çektiğinde, Allah'tan başka kimseye hesap vermeden polisiye roman okumak...” (s. 143). Siyasal İslam’ın kendilerine dayattığı yasakları ve sunulan kısıtlı yaşam biçimini eleştirerek reddeder. Daha özgür bir yaşam bulma umuduyla işini değiştiren Lakhdar, Tanca ile Algeciras arasında Tanca-Med Limanı'nda Comarit-Comanov Şirketi'nin İbn Battuta isimli feribotunda ‘ne iş olsa yapacak adam’ yani miço olarak çalışmaya başlar. Bu uzamsal değişim anlatı başkişisinin yazgısına da etki edecek ve onu Barselona’da kaçak bir göçer durumunda düşürecektir. “Aslında Algeciras Limanı'ndan çıkmak için vizem yoktu; şimdilik Boğaz'da gidiş- dönüş ring seferleri yapacaktım ama sonunda yarın öbür gün gemiden inmeme de izin verirlerdi. (…) Jean-François'nın arkadaşı rezil bir ücret karşılığında beni işe almaya razı olmuştu” (s. 150). 12 Gemideki zor çalışma koşullarına karşın yılmayan Lakhdar, şirketin borcundan dolayı Algeciras limanında alı konulmasıyla büyük bir düş kırıklığı yaşar. “Algeciras Limanı'nda denizcilik sektöründe yeni bir dram daha yaşanıyor. Ibn Battuta, Banasa, El Mansur ve Boughaz gemilerine mensup toplam 104 denizci, ciddi ekonomik sorunlar yaşayan Comarit Denizcilik Şirketi tarafından kaderlerine terk edilmiş halde, Akdeniz'in başka limanlarında da ortaya çıkan sosyal bir dramla karşı karşıya” (s. 159). Bu sırada kırk yılını gemide geçiren Sadi adlı denizci ile kurduğu sıcak ilişki ona bu koşullara dayanma gücü verir. “Sadi kırk yılını on kadar farklı gemide denizde geçirmişti ve dört yıldan beridir de İbn Battuta'da Boğaz'da mekik dokuyordu. Sadi boşanmış ve ona bir erkek çocuk veren gencecik bir kadınla yeniden evlenmişti, oğluyla gurur duyuyordu” (s. 164). Judit’ten haber alamaması da onu çılgına çevirmektedir. “Judit benimle ilgisini tamamen kesmişe benziyordu. Tekrar düşününce, son altı ayda ilişkimiz tavsamıştı; artık birbirimize daha az yazıyor, telefonda daha az konuşuyorduk, şimdi de Algeciras Limanı'na kapatılmış durumdayken ondan neredeyse hiç haber alamıyordum, bu da beni melankolik bir hüzne sürüklüyordu” (s. 168). Bu bekleyişe daha fazla dayanamayan Lakhdar, bir başka erkek arkadaş edindiğini düşündüğü Judit’i (s. 175) Barselona’ya gidip görmek için biraz da şansın yardımıyla insani nedenlerle aldığı bir aylık vize ile İspanya topraklarına geçmeyi başarır (s. 172). Judit’e telefon eder ve onu ziyaret etmek istediğini bildirir. “"Hola, ben Lakhdar," dedim. "Algeciras'dayım." "Lakhdar, qué tal? Kayfa-l hal?" Herşey yolunda," dedim. "Vize aldım, mesajımı görmedin mi?” (s. 174). Judit’ten gerekli ilgiyi göremediğini düşünen Lakhdar, hemen Barselona’ya gitmez ve Sadi aracılığıyla yasadışı göç sırasında denizde boğulan ya da değişik nedenlerle ölen göçerlerin ‘Cenaze İşleri’ni yapan Marcelo Cruz’un (s. 178) yanında iş bulur. Yaşadığı onca zorluktan sonra “kalacak yer, yemek, çamaşır, üç yüz avro” (s. 180) gelir onun sonraki göç serüvenine kaynak sağlayacaktır. Burada cesetlerle geçirdiği süre, Lakhdar için yaşamının en korkunç dönemi olmuştur. Marcelo Cruz’un yaptığı işin ağırlığına dayanamayarak yaşamına son vermesinden sonra, Lakhdar kasadaki 5000 avro ile Barselona’nın yolunu tutar. Çok sayıda değişik ulustan insanlar çok az ücret karşılığında bu kentte yaşamaya çalışmaktadır. “Ücretler çok ucuzdu ve orada her milletten, her ülkeden insana rastlayabiliyordunuz: (…) Faslılar, Cezayirliler, Sahralılar, Ekvatorlular Perulular, Gambialılar, Senegalliler, Gineliler ve Çinliler” (s. 214) Lakhdar’ın Judit ile ilk karşılaşması çok kötü bir ortamda gerçekleşmiş ve genç adam büyük bir düş kırıklığı yaşamıştır. Romana da adını veren Hırsızlar Sokağı başkişimizin Barselona’da yaşadığı uzamdır. Burada Cruz’un ölümüyle ilgili haber arayan Lakhdar, Diario Sur gazetesinde küçük bir haber bulur. Bundan böyle kıya ve hırsızlıktan aranma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. 13 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler “Cenaze işleri şirketi sahibi Marcelo Cruz, kininle zehirlenerek hayatını kaybetti, cesedi iş yerinde bulundu. Yetkililere, maktulün komşusu ve aynı zamanda birlikte iş yaptığı Algeciras Camii imamı haber verdi. Dramın kesin ayrıntıları henüz bilinmiyor, ancak polis, Marcelo Cruz'un elemanlarından biri tarafından zehirlendiğini ve aynı kişinin Cruz'un paralarını aldıktan sonra kaçtığını düşünüyor” (s. 220). Lakhdar’ın Barselona’ya göçü, anlatının başlangıcında yer alan ve olayların patlak vermesi ile bir daha kendilerinden haber alınamayan Besim ve Şeyh Nureddin Barselona’da yeniden ortaya çıkacak ve Lakhdar’ın acıklı göçer yazgısının belirleyicisi olacaklardır. Süre “Tanca'ya bir daha hiç dönmedim” (s. 13) diyen anlatıcı-başkişi başından geçenleri artsüremli ve geri sapım uygulayımıyla öykülemektedir. Babasından yediği dayak sonrasında “on yedi yaşında” (s. 17) evden ayrılarak büyük bir göç serüvenine atılan genç adam, Tanca’dan Casablanca’ya giderek orada üç ay geçirir. “Casablanca'daki karakolda bana bir temiz sopa çeken polislerden başka bir şey bulamadım, bunun üzerine sonunda cesaretimi toplayıp eve dönmeye karar verdim; (…) on sekiz yaşına giriyordum” (s. 20) “Ama on aylık firardan, üç yüz günlük utançtan sonra” (s. 21) evine dönmeye karar verir. “Hatırlıyorum, Besim'i görmeye gitmeden önce yıkanmıştım. Güzel bir bahar sabahıydı” (s. 22) tümceleri geçmiş zamanı imlemekte, yaşanmış bir olayın artsüremli öyküleme ile okura sunumu söz konusudur. “O yıl çok çabuk geçti, Tunus'ta gösteriler başladığında ben bir yıldan fazladır buradaydım” (s. 32) tümcesindeki Tunus’taki Arap Baharı gösterileri 18 Aralık 2010 tarihinde başladığına göre anlatıcı başkişi bu sırada yaklaşık 19 yaşındadır. Tablo 3 Süre Süre Öykü/anlatı Düzeyi 2008 ile 2012 yıllarını kapsar Öyküleme Düzeyi artsüremli ve süredizinsel, gerisapımlı / ilerisapımlı Özöyküsel anlatıcı, Arap Baharı’na ilişkin tarihsel bilgileri gerçeğe uygun olarak vermiştir. “20 Şubat'ta, Fas'ta da ayaklanmalar başlayınca bunlar yerlerinde duramaz oldular” (s. 32). Lakhdar’ın bir gün küçük kardeşi Yasin ile karşılaşması sırasında “onu görmeyeli neredeyse iki yıl olmuştu” (s. 67) sözlerinden öykü süresine ilişkin bilgilendirilir okur. “Burada sadece dört ay daha kalacağımdan habersizdim; çok yakında İspanya'ya gideceğimi bilmiyordum” (s. 85) tümcesinde olduğu gibi ileri sapım uygulayımı ile geleceğine ilişkin bilgiler verilir. Lakhdar, Fransız şirketinde işe başladığında, “on beş gün sonra yirmi yaşına giriyordum” (s. 90), “daha sonra kasıma kadar olan haftalar, aylar ve Comarit Denizcilik Şirketi'ne bağlı feribotlardaki ilk günlerim o kadar çabuk geçti ki, hatıraları da o ölçüde kısa ve hızlı oldu (s. 113) diyerek süremsel bilgiler vermeyi sürdürür. Çalıştığı işyerinde I. Dünya Savaşı sırasında şehit düşen Magripli askerlerin kayıtlarını genelağ üzerine aktarma işlemi sırasında uydu öykülerle öykü süresinin 14 sınırları geçmişe doğru uzar. Aynı zamanda İbni Battuta’ya ilişkin bilgi ve yan öyküler de öykü süresini çok daha eski tarihsel dönemlere taşır. 20 yaşındaki Lakhdar’ın Tunus’taki kısa yolculuğundan sonraki yönü, 21 Eylül 2011 günü gemiyle geçtiği, karşı yakadaki İspanya’nın (s. 149) Algeciras limanıdır. 2012 yılı Şubat (s. 172) ayına kadar limanda bekler ve sonra İspanya’ya geçmeye karar verir. “Barselona'ya 3 Mart'ta geldim - Tanca'dan ayrılalı dört aydan fazla olmuştu” (s. 207). Bütün bu süremsel göstergeler öykü süresinin 2012 yılında sona erdiğini sezdirir okura. Uzam İlk anlatı Kuzeybatı Afrika’daki Cebelitarık boğazının kıyısındaki Tanca’da başlar. Kentin karşı kıyısındaki İspanya tarafında ile Tarifa ile Algeciras kentleri bulunmaktadır. İki ülke arasındaki feribot seferleri ile karşıdan geceleri parıldayan ışıklar Afrika anakarasını Avrupa anakarasına bağlayan imgeler olarak kullanılır. Akdeniz’in ve Cebelitarık boğazının baş döndürücü güzelliği anlatı kişilerinde esenlik uyandırır. Akdeniz huzur ve mutluluk denizidir. Anlatıcı başkişinin evden uzaklaştıktan sonraki uzamı yaklaşık 10 ay yersiz yurtsuz sefil bir yaşam sürmek zorunda kaldığı Casablanca kentidir. Daha sonra döndüğü Tanca onun yaşamaktan zevk aldığı bir uzamdır. Tablo 4 Gerçek Uzam Tanca > esenlikli – sıcak – huzurlu – Polisiye roman Casablanca > esenliksiz – soğuk –huzursuz – romansız anlar Casablanca’dan dönüşünde; “insana dair her şeye karşı sinsi bir nefret ve gitgide artan bir güvensizlik” (s. 22) duymaya başlar. Ailesinden uzak oluşu ve kendisine yeni bir yaşam kurması, onu bu güvensizlik duygusundan bir süreliğine de olsa kurtarır. “Tanca'nın avantajı, yaşadığımız banliyölerden uzakta kendimizi özgür hissedebileceğimiz kadar büyük bir şehir olmasıydı” (s. 30) diyen anlatıcı başkişi özgürlük olgusuna vurgu yapmaktadır. Anlatıda uzam, Arap Baharı eylemlerinin başlaması ile Arap ülkelerine doğru genişler. Tanca karanlık bir çıkmaz sokaktı, denizin tıkadığı bir koridor; Cebelitarık Boğazı bir yarık, hayallerimizin önünü kapayan bir uçurum; Kuzey ise bir seraptı. Bir kez daha kaybolduğumu gördüm, ayaklarımın altındaki ve arkamdaki tek sağlam toprak; bir yanda Ümit Burnuna kadar uzanan uçsuz bucaksız Afrika ve doğuya doğru ise, alevler içindeki o ülkeler, Cezayir, Tunus, Suriye 'ydi” (s. 41). 15 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Tablo 5 Düşlenen Uzam Göçten önceki uzam Düşlenen Ulusötesi uzam Fas-Tanca Tunus, Libya, Mısır, Filistin, Suriye, İspanya Güvenliksiz / basit / esenlikli Arap Baharı/uzak/acı alev/esenliksiz “Judit temmuz ayı boyunca Tunus'ta Habib Burgiba Enstitüsü'nde Arapça stajı yapacağını söyleyip buluşmayı teklif edince kendi kendime, bu tıpkı Tanca'dan yola çıkıp Doğuya giderken Tunus'ta mola veren İbn Battuta'nınki gibi bir ilk seyahat olacak, demiştim. Öte yan- dan hâlâ devam eden devrimin nasıl bir şey olduğunu kendi gözlerimle görmeyi de çok istiyordum; isyan çağındaymışım gibi geliyordu ve gerçekte kendimi herhangi birindense yirmi yaşlarındaki Tunuslu bir gence çok daha yakın hissediyordum -Tunus'un biraz Tanca'ya benzediğini, orada kendimi yabancı hissetmeyeceğimi, Tunusluların da Mağribi, Arap ve Müslüman olduklarını, üstelik bu gençliğin, kardeşlerim, kuzenlerim sayılan bu gençliğin diktatörden kurtulmayı başardığını düşünüyordum- bütün bunları yakından görecek olmak beni sevindiriyordu” (s. 126-127)Genç Lakhdar, mutlu olacağını düşündüğü esenlikli yeni bir deneyime yelken açacaktır. Bir sonraki yolculuğu, ulusötesi uzam ışıklar ülkesi İspanya’nın Algeciras limanıdır. Ancak oraya gemide çalışan miço olarak gitmektedir ve İspanya’ya giriş izni yoktur. Anlatıcı başkişinin limanda bulunduğu sırada çok sayıda uydu anlatı romanda yer alır. Bu oluntular daha çok kırk yılını gemide geçiren (s. 164) Sadi adlı yaşlı gemicinin ulusötesi limanlara ve ülkelere yaptığı yolculuk öyküleridir. “Süveyş Kanalı ya da Atlas Okyanusu üzerinden çok uzaklardan, bazıları ise Marsilya'dan, Le Havre'dan ya da Kuzey Avrupa'dan geliyordu” (s. 161) Anvers, Rotterdam ve Hamburg, (s. 164), “Pire-Beyrut-Larnaka-İskenderiye-Tunus-Cenova- Barselona hattı” (s. 165) gibi çok sayıda düşsel uzam Lakhdar’da eğsinim uyandırmaktadır. Limanda sıkışıp kalan Lakhdar kendisini çok duyumsamakta ve can sıkıntısından patlamaktadır. “Bir ayın sonunda moraller bozuk, soğuktan ve can sıkıntısından ölürken, bizim ekonomik kazazedeliğimizle ilgilenen yoktu” (166) diyen Lakhdar’ı en mutsuz eden şey ise, “internetin olmayışıydı” (s. 167). Yaşadığı olumsuzluklar ve ceset toplama şirketinde geçen esenliksiz aylardan sonra, Lakhdar kendisini romana da adını veren Barselona’nın hırsızlar sokağında bulur. “Oturduğum sokak mahallenin en berbat, başka bir bakış açısıyla da en pitoresk sokaklarından biriydi; o neşeli Carrer Robadors, Hırsızlar Sokağı ismine çok yakışıyordu, bölge, belediyesinin baş belasıydı - orospuların, uyuşturucu bağımlılarının, ayyaşların, günlerini sidik, ucuz bira, güveç ve samsa böreği kokan bu daracık kale içinde geçiren her cinsten kayıp tipin sokağı. Burası bizim sarayımızdı, kalemizdi” (s. 214) Kuşkusuz bu sokakta geçirdiği sürede çok değişik deneyimler yaşayan Lakhdar, çocukluk arkadaşı Besim’in canına da yine bu uzamda kıyacaktır. Doğal olarak göçerler için mutlu, esenlikli ve güvenli bir uzam yoktur. 16 Mikro, Mezo, Makro Düzeylerin Belirlenmesi Göç Olgusu Göreli Güvensizlik Uzamı; Çatışma ve Göç Devinimi Anlatı çok güncel konular üzerine kurgulanmış ve günümüz Fas toplumunda Avrupa’ya göç etme düşleri kuran yeni yetme iki Faslının serüvenleri üzerine kurgulanmıştır. Özellikle romanın hemen girişinde yer alan köpek eğretilemesi, günümüz Fas toplumun içinde bulunduğu durumu göz önüne sermektedir. “insanlar köpekler gibi, sefillik içinde birbirlerine sürtünüyor, içinde debelendikleri pisliğin dışına çıkamıyorlar, bütün gün tozun toprağın üstünde yayılıyor, önlerine atılacak bir kıymık et ya da kuru bir kemik için her şeyi yapmaya hazır bir halde tüylerini ve oralarını buralarını yalayıp duruyorlar, ben de onlar gibiyim, bir insanoğlu- yum, yani içgüdülerinin esiri rezil bir pisliğim, bir köpeğim, korkunca ısıran ve sevilmek isteyen bir köpek (…) Bizler haz almak için yaşayan kafesteki hayvanlarız, karanlıkta yaşıyoruz” (s. 13). Anlatı başkişisinin özöykülemesi Tanca toplumsal yapısına ilişkin betimlemelerle sürmektedir. Özellikle Batılı erkeklerin tensel ve kösnül zevkleri için bu kentin sürekli ziyaretçileri olması romanda sorunsallaştırılan izleklerden birisidir. Erkekler yazları denize bakan bir yazlık kiralayıp Café Hafa’da çay ile haşhaş ve kurutulmuş hint keneviri yapraklarından üretilen kif adı verilen tütün içmekte, “mutlaka şart olmasa da tercihen yerli erkeklerle sevişmenin” (s. 14) düşünü kurmaktadırlar. Yine anlatı başkişisinin söylemine göre; “Tanca'yı bir cinsellik, bir arzu, bizlere asla tanınmayan ama sefaletin kesesine girecek trink para karşılığında turiste sunulan bir müsait olma haliyle özdeşleştirmişlerdir” (s. 14). Görüldüğü gibi oldukça yoksul bir halkın yaşadığı bu coğrafyada sefalet ve parasızlık kol gezmekte, her çeşit kötüye kullanmaya açık bir toplumsal yaşam sürülmektedir. Lakhdar, oldukça dindar olan orta direk ataerkil bir ailede yetişmiş ancak bu yapının kurallarını tam olarak benimsemekte büyük zorluklar çekmiştir. Fırsat buldukça özellikle “yazın şort ve mini etek giydiklerinde yabancı kadınları röntgenlemek... Hem zaten yazları kızların peşine takılmak, plaja gitmek ve birisi bir tutam kif verdiğinde joint içmek” (s. 15) aile yapısına bütünüyle ters bir durumdur. Böyle bir yapının içinde yetişen anlatı başkişini evden ayrılmaya iten temel neden de istencini engelleyemediği için amcasının kızıyla cinsel ilişkiye girerken babası tarafından yakalanması ve dayak yiyerek evden atılmasıdır. Bu durumda kutsala dokunmak ve töreyi çiğnemek göç etmenin temel nedeni olarak ortaya çıkmaktadır. Doğal olarak roman, mikro düzeyde kişisel göç üzerine kurgulanmış, ailesiyle çatışmaya girerek kendisini tinsel ve parasal açıdan güvende hissetmeyen ve daha güvenli olabileceğini düşündüğü bir uzam arayan yeni yetmenin göç devinimini öykülemektedir. “Bu kadar gururlu olmasaydım, yapmam gereken şey buydu, küçük düşürülmekten ve yara bere içinde kalmaktan kurtulurdum, belki de babam gibi bakkallık yapar, belki Meryem'le evlenir, belki de şu saatte Tanca'da şık bir sahil restoranında oturmuş akşam yemeği yemekte ya da sürüsüne bereket aç köpek yavrusundan farksız ciyaklayan veletlerimi pataklamakta olurdum” (s. 19). Olaylar gerçekte, Lakhdar’ın çalışmakta olduğu cemiyet üyelerinin, Arap Baharı’nı o ‘çok beklenen yeşil dalganın kabarışı’ olarak görmesi sonucunda eylemlere girişmesi, kurulu toplumsal düzeni sarsmaya başlar. 17 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Ailesinden koparak uzaklaşmak zorunda kalan Lakhdar, bu olaylardan sonra göç etmenin en kolay yolunun bir İspanyol kızla evlenerek yurtdışına gitmek olduğunu düşünmeye başlar. “(…) hayal edilen kızlar, size abayı yakmaya görsünler, tek bir imzayla sizi o ışıltılı Boğaz'dan geçirtebilecek, rahat bir edayla aileleriyle tanıştırıp işte erkek arkadaşım, diyecek zengin kızlar, baba haklı olarak sizin bir moro1 olduğunuzu söyleyecek ama kızım, karar verecek olan sensin, dercesine başını sallayacak ve sonunda siyah jambonlar ülkesi ve Avrupa'nın kapısı İspanya'da mutlu mesut yaşanacak” (s. 52). Anlatıcı başkişi, anlatı boyunca kimi geçmiş göç oluntularını öykü arasına sokarak, göç olgusunu sorunsallaştırır ve okuru yersiz yurtsuzluk kavramının üzerine düşündürmek ister. “İbn Battuta, 1335'te Doğuya gitmek üzere Tanca'dan ayrılıp uzun yolculuğuna başlarken, günün birinde Fas'a geri dönmeyi umuyor muydu, yoksa sürgünlüğünün sona ermeyeceğine mi inanıyordu, merak ediyorum. Uzun yıllar Hindistan'da ve Maldivler'de bir Sultan'ın izmetinde kalır, (…)i- Sonunda Fas'a geri döndü, son günlerini küçük bir Mevlevi tekkesinde geçirdiğini hayal ediyorum (…)” (s. 101). Lakhdar’ın amcası daha önceden İspanya’nın Almeira eyaletine göç etmiştir, ancak işsizlik korkusu onun yanına gitme düşüncesini öteler. Yaşanan yangın ve patlama olayından sonra tutuklanmak korkusuyla daha kesin bir biçimde göç etmeyi düşünür. “Kendi kendime, gemiyle kaçak olarak İspanya'ya gidecek kadar param olacak mı, diye sordum. (…) İspanya’da ne halt edecektim? (…) Hem sonra orada kriz vardı. İş yoktu. Her şey bir yana, belgelerim yoktu. Gözü kapalı maceraya atılmak? Paris’in daha hoşgörülü olacağını umuyordum. Paris ve Marsilya, kitaplardaki ve polisiye romanlardaki iki şehir... Gözümde onları argo konuşan kavgacı Cezayirlilerin, aksi suratlı İtalyan oğullarının ve dolandırıcıların yaşadığı birbirine çok benzeyen iki şehir olarak canlandırıyordum” (s. 110). Yorucu çalışma sürelerinden sonra Judit ile de sürekli çevrimiçi iletişimde olan Lakhdar gitme düşüncesini iyice özümsemiştir. “Kendimi yalnız hissetmiyordum, sadece artık şehre; Tanca'ya ait olmadığım, Tanca’nın beni terk ettiği, ittiği hissine kapılıyordum. Tanca harekete hazırdı. Judit bana umut veriyordu. İçimdeki önsezi bana Fas'tan ayrılacağımı, başka biri olacağımı, felaketin ve geçmiş sefaletin bir kısmını arkamda bırakacağımı, bombalan, hançerleri, ölülerimi unutacağımı; düşman tarafından öldürülen akerleri sonsuza kadar kopyalamakla geçen saatleri unutacağımı ve sonunda nefret, yoksulluk ve korkunun pençesinde olmayan bir ülkeye ayak basacağımı söylüyordu” (s. 125). Lakhdar, ilk ulusötesi yolculuğunu Judit’in çağrısı üzerine işinden bir haftalık izin alarak Tunus’a yapacaktır. “Üstelik, Tunus'a giderken, Magrip kardeşliğinin şanından, vizeye de ihtiyacım yoktu, sadece pasaport ve 15 Temmuz 2011 Cuma günü akşamüzeri, birikimimde hatırı sayılır bir delik açtıktan sonra hayatımda ilk defa uçağa biniyordum” (s. 127) Bu kısa göç deneyimi, yenilerinin de öncülü olacaktır. Bir sonraki ulusötesi göçünü Algeciras’a gemiyle yapmaktadır. Lakhdar, Tanca ile Algeciras limanları arasında yaptığı iş yolculukları sırasında mağripten Avrupa’ya göçlerle ilgili ilginç bilgiler sunar okura. 18 Kimi durumlarda da bir göç kültüründen söz etmek olasıdır. Her ne kadar Lakhdar için bir göç kültüründen söz edemesek de Avrupa’da yaşayan milyonlarca Magripli için bu kavram geçerlidir denilebilir. “Aylardan eylüldü, Kuzey'e göç henüz sona ermemişti, gemi İspanya'ya, Fransa'ya, Alman- evlerine dönen Faslılarla doluydu. Tıka basa dolu bagajlar, römorklar, çoğu zaman konvoy halindeki üç arabaya maaile (dede-nine-büyükanne-baba-anne-oğul- kız ve hatta bazen amca-dayı-hala-teyze ve kuzenler) doluşmuş insanlar, geri dönme arzulan yaşlarıyla ters orantılı olarak yüzlerine yansıyordu: Gençler ne kadar sabırsızsa, yetişkinler o kadar iç çekiyordu” (s. 151). Afrika’dan Avrupa’ya yasadışı göç dalgasını ayrıntılı bir biçimde veren anlatıcı, okurda göçe ilişkin derin izler bırakacak bilgiler sunar. “Boğaz'da ya da Atlantik kıyılarında, Fas ile Kanarya adaları arasında boğulanların hikâyeleri -takımadaların kontrolü daha zor olduğu için Afrikalılar Kanarya adalarını tercih ediyorlardı. İşsiz güçsüz sokaklarda sürten bütün bu zenciler ve Kuzey Afrikalılar turizm için hiç de hoş kaçmadığından, Kanarya adaları hükümeti, gidip başka bir yerde belalarını bulmaları için kendi cebinden uçakla kıtaya postalıyordu, Sahraaltı insanları, Moritanyalılar, Nijeryalılar ya da Ugandalılar kendilerini Madrid'de ya da Barselona'da, Avrupa'nın en yüksek işsizlik oranına sahip ülkesinde şanslarını denemeye çalışırken buluyorlardı -kızlar piyasaya düşüyor, erkeklerin hayatı ise köylerdeki, Aragon ya da La Mancha'daki yasadışı kamplarda son buluyordu, iki arasına sığınıp çöplerin, yıkık dökük teneke evlerin, ayazın ortasında köy hayatı yaşamaya çalışıyorlar ve bir çiftçinin gelip kendilerine kuru ekmek ve çorbaları için patates kabuğu karşılığında ağır bir iş vermesini bekler- muazzam deri hastalıklarına abselere, parazitlere yakalanıyorlardı; derileri soğuktan çatlıyordu, kışın tarlaları kolluyor, yazın kiraz ve şeftali topluyorlardı” (s. 177-178). Geçiş sırasında yaşama tutunmayı başaramayan göçerlerin cesetleri toplanarak, kimlik bilgisine ulaşılanlar ülkesine gönderiliyor, ya da “devlet hesabına ücra mezarlıklardan birinde anonim bir çukura gömülüyordu” (s. 179). Lakhdar’ın göçünün son durağı Judit için geldiği Barselona olacaktır. Barselona okura çok ekinli bir uzam olarak betimlenir. Hintli, Çinli, Afrikalı, Pakistanlı, Ekvatorlu, Perulu ve daha başka dünyanın çok değişik yerlerinden gelmiş göçerlerle dolu bir kenttir. Çok ucuza, yoksulluk ve kıtlık içinde daracık ve bakımsız sokaklardaki evlerde sıra dışı biçimde yaşama tutunmaya çalışmaktadırlar. Lakhdar’ın ev arkadaşı Münir de Tunuslu bir göçerdir. Daha önce Paris’te kalmış ve oradaki göçmenlerin durumu da öteki ülkelerdekinden ayrık değildir. “Münir, Paris'te birkaç ay kalmıştı, Paris dediysek daha çok banliyöde, bir kanalın yanındaki boş bir tarlada saklanmış, soğuktan kıkırdayıp açlıktan ölecek Kale gelmişti. O rezil Fransızlar bana bir sandviç bile vermediler, anladın mı? Bir sandviç Ah gözünü sevdiğim demokrasi! İş bulmak imkânsız, bütün gün Stalingrad'da, Belleville'de, Republique Meydanı'nda dolaşıp duruyordum, hayatta kalmak için ne iş olsa kabule hazırdım. Hiçbir şey, yapacak hiçbir şey yok, orada sana kimse yardım etmiyor, hele bir de Arapsan, zaten ortalığın Araptan geçilmediğini düşünüyorlar, fazladan tek bir Arap'a bile tahammülleri yok” (s. 229). Yazarın bir Fransız olarak, kendi ülkesi ilgili gerçekçi yorumları da gerçekten ilgi çekici ve eleştireldir. Yıllarca Fransızlar tarafından sömürülen bu halkların, günümüzde bu denli olumsuz ve önyargılı bir tutumla değerlendirilmeleri, tarihsel bilgiye iye okur 19 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler açısından düş kırıklığı yaratmayacaktır. Öyle ki dışlanma ve yoksanma olguları, göçerin genel yazgısı gibidir. Açıklama Aşaması ˃ Aşkın Çözümleme Bu aşamada, romanda ele alınan ve sorunsallaştırılan göç olgusu, metni aşan ve çevreleyen dışsal bağıntılarıyla incelenecektir. Dönemsel Göç Devinimleri ve Toplumsal Yapı Son yıllarda dünyanın değişik uzamlarından Avrupa'ya ayak basan düzensiz ya da düzenli göçerlerin sayısında ciddi artış yaşanmaktadır. Pek çok yaşamsal tehlikeyi göze alarak yola çıkanların bir bölümü, okyanus sularında yaşamını yitirirken, bir bölümü de şiddet, cinsel saldırı, kıyım, ayrımcılık gibi çeşitli insanlık dışı tutumlara uğramaktadırlar. Imani Ghana “Afrika Göçü: Afrikalılar niçin ülkelerini terk ediyorlar?” başlıklı yazısında; Afrika’daki yaşamsal tehditlerden kurtulmak isteyen binlerce genç Afrikalının; “ilerlemek de geri dönmek de ölmek demek, öyleyse ilerlemek ve ölmek daha iyidir”4 düşüncesiyle ölümü göze alarak göç ettiklerini anlatmaktadır. Hilal Ünlü 2014 yılında Afrika’dan Avrupa’ya göç üzerine Evrensel gazetesinde yayımladığı “ense kökünde sızlayan yaradır göçmenlik” başlıklı yazısında göç olgusunu irdeler. Ona göre göçer olmak; “bir bavul dolusu hayal ile vatandan ayrılmak, hayallerinizin budandığı yerde gerçekle yüz yüze kalmak, kağıtsız olduğunuz için sınır dışı edilme korkusuyla sokaklarda ürkerek dolaşmak, yuvanıza döneceğiniz günün hayalini kurmak, insan olarak haklarınızın hiçe sayılması.. işkence, şiddet, hatta ölüm, sevdiklerinden uzak çaresizlik içinde göz yaşı dökmek demek… Göçmen olmak, “yabancı” diye isimlendirilip itilip kakılmak” 5 anlamına gelmektedir. Romana konu olan İspanya; Latin Amerika, Avrupa, Asya ve Afrika ülkelerinden göç alan bir ülke konumundadır. İspanya, ekinsel yakınlığa bağlı olarak Latin Amerika ülkelerinden büyük ölçüde göç almasının yanında, aynı ölçüde Afrika’dan gelen göç dalgalarıyla karşı karşıya kalmakta ve öteki Avrupa ülkelerine geçiş yolu olarak kullanılmaktadır. Özellikle Kuzey Afrika’da Fas sınırları içinde yer alan 12 kilometre uzunluğunda ve 6 metre yüksekliğinde üzerleri dikenli tel ve kesicilerle korunan duvarlarla çevrili Melilla adlı özerk bölgesi, göç baskısını en çok duyumsayan İspanya topraklarıdır. Ocak-Nisan 2014 tarihlerini kapsayan rotalara göre Avrupa'ya ulaşan göçer sayısı aşağıdaki gibidir: “Afrika'dan Orta Akdeniz yoluyla İtalya'ya: 26310 Doğu Akdeniz üzerinden Yunanistan ve Bulgaristan'a: 5800 Batı Balkanlar'dan Orta Avrupa'ya: 3780 Afrika'dan Batı Akdeniz yoluyla İspanya'ya: 2690 Arnavutluk'tan Yunanistan'a: 1370 Doğu Avrupa'dan Orta ve Kuzey Avrupa'ya: 194”6 Avrupa İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 13. ve 14. maddeleri gereğince; “Madde 13 1. Herkesin bir devletin toprakları üzerinde serbestçe dolaşma ve oturma hakkı vardır. 2. Herkes, kendi ülkesi de dâhil olmak üzere, herhangi bir ülkeden 4 https://www.contrepoints.org/2014/02/12/156396-immigration-africaine-pourquoi-quittent-ils-leur-pays 5https://www.evrensel.net/haber/100683/ense-kokunde-sizlayan yaradirgocmenlik#.VJ0rm0qjnyQ.hootsuite 6 http://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/05/140530_ab_goc_artis 20 ayrılmak ve ülkesine yeniden dönmek hakkına sahiptir. Madde 14 1. Herkesin zulüm altında başka ülkelere sığınma ve sığınma olanaklarından yararlanma hakkı vardır.”7 Avrupa ülkelerinin güncel genel göç siyasalarına yakından bakıldığında, her ne kadar belirli uyum yasaları çerçevesinde, kimi göçerler sınırlı haklardan yararlandırılsa da, bu bildirgenin göçerleri koruyan ilkelerinin, Avrupa yasaları tarafından büyük ölçüde görmezden gelindiği anlaşılmaktadır. Temel Örge ve İzlekler Yersiz yurtsuzluk Göçerliği konu edinen romanların en önemli izleklerinden birisidir yersiz yurtsuzluk olgusu. Özellikle Lakhdar’ın evden uzaklaşması ile Casablanca’da geçirdiği yaklaşık 1 yıllık evsiz yaşamı, kendisini çok kötü duyumsamasına ve vicdan azabı çekmesine neden olur. “Ama on aylık firardan, üç yüz günlük utançtan sonra artık halim kalmamıştı. Belki de bedelini ödemiştim” (s. 20). Benzer durumu, 2 yıldır çalışmakta olduğu işyerinin yanmasıyla birlikte bir kez daha yaşar Lakhdar. “Yola çıkmaya hazırdım. İki yıla yakın bir zamandan beri ailem, iki günden beri arkadaşlarım, iki saattir de valizlerim yoktu. Bilinçdışı diye bir şey yok; (…) Hayat insanı köksüzleştiren bir makine; daha çocukluğumuzdan başlayarak bizi soyuyor, bizi sonsuza kadar başka biri yapan bir ilişkiler, sesler, mesajlar banyosuna daldırarak yeniden şekillendiriyor, bizler hareket halindeyiz; enstantane bir fotoğraf ancak boş bir portreden ibarettir, üzerimize yansıtılan, bizi imal eden, benim Faslı, Magripli, Arap, göçmen olarak ya da ismimle çağrılmamı sağlayan biricik isimler” (s. 93-94). Lakhdar yalnızlığını; “aile yok, arkadaş yok, Tanca da, akıntıya kapılmış giden şehirde yapayalnız biri” (s. 105) tümcesiyle dışa vurur. Bu yalnızlık onu Tunus’tan sonra Algeciras’a sürükleyecektir. Judit için bir gemide çalışmaya başlayan Lakhdar, geminin borcundan dolayı Algeciras limanında alıkonulmasından sonra, uzun süren bekleyişten sonra İspanya topraklarına ayak basacaktır. Ancak hala gezgin bir konumdadır ve bir iyelik sorunu yaşamaktadır. “Günler geçtikçe, ben de daha sıklıkla, ben de Barselona'ya giderim, demeye başlamıştım, bir yolunu bulup limandan çıkarım, gittiği yere kadar... Ama aradan birkaç saat geçtikten sonra, ne yapalım ben de a döner Mösyö Bourrelier'ye giderim, diyordum” (s. 169). Lakhdar’ın yalnızlığı ve yersiz yurtsuzluğunun son durağı Barselonda’dır. Ancak burada da yalnızlık sarmalından kurtulamayacaktır. “Her şey bana uzak görünüyordu. Her zamankinden daha yakınımda olan Judit bana uzak görünüyordu. Tanca uzaktı. Meryem uzaktı, Besim uzaktı; Jean-François Bourrelier'nin askerleri uzaktı; Casanova uzaktı; Calle Robadors'da kendime saklanacak yeni bir hapishane bulmuştum; dört duvar arasından bir türlü çıkamıyordum. Hayat uzaktı” (s. 220). 7 http://www.danistay.gov.tr/upload/insanhaklarievrenselbeyannamesi.pdf 21 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Roman başkişisi Lakhdar, ister siyah isterse açık tenli olsun çok sayıda Afrikalı gencin yaşadığı yersiz yurtsuz kalma duygusunu en acıklı biçimde yaşamıştır. Arap Baharı: Başkaldırı ve Yıldırı Eylemleri Romanda öykünün gelişimini etkileyen en önemli olgulardan birisi olarak tarihsel gerçekliklere uygun olarak okura sunulan bir durum söz konusudur. Tunus’ta başlayan gösteriler, yaklaşık 1 yıl sonra başta Fas olmak üzere “Körfez'den Okyanus'a kadar her gerçek İslam ülkesi (s. 33), bu dalgayı beklenen yeşil dalganın yükselişi olarak değerlendirmekte ve bir İslam Devleti kurma düşü görmektedir. Şeyh Nureddin bu dalganın gelişimini şöyle açıklamaktadır: “plan, serbest ve demokratik seçimlerle mümkün olduğu kadar çok oy kazanıp iktidarı ele geçirmek ve daha sonra içeriden yasamanın, dışarıdan sokağın birleşen güçleriyle kurumları ve yasaları İslam'a uygun hale getirmekti” (s. 33). Lakhdar, bu gelişmelerden hoşnut olmamakta ve olabildiğince dışında kalmaya çaba göstermektedir. Besim, “Allah, Ulus ve Özgürlük adına” (s. 33), Birleşmiş Milletler Meydanı’da eylemlere katılmakta ve polisten cop, dayak yemektedir. Mısır’ın başkenti Kahire’nin Tahrir Meydanı’ndaki ayaklanmalar da Şeyh Nureddin’e esin vermekte, “Mısır'ın ileri bir toplum olduğunu, Müslüman Kardeşlerin malı götüreceğini” (s. 33) söyleyerek taraftarlarını artırmaya çalışmaktadır. “Müslüman Kardeşlerin yapılacak özgür bir seçimi kazanıp hükümeti kuracaklarından emindi (s. 34). Tanca’da Cemiyet üyeleri onar kişilik çeteler kurarak kent sokaklarında “kâfirlik, günah ve pornografiyle mücadele” (s. 36) ereğiyle yıldırı eylemlerine girmekte, en önde Besim yürütmektedir. İstekli olmasa da Lakhdar da bu eyleme ortak olmak durumunda kalmaktadır. Anlatı başkişisinin aktardığı Şeyh Nureddin’in kitapçıyla konuşması ve sonrasında yapılan korkunç saldırı, eylemin korkunç yüzünü göstermiş, Lakhdar için bir yol ayrımı söz konusu olmuştur: “mahallenin yüz karasısın, mahallemiz temiz bir mahalledir, Allah'a ve mahallemize saygılı ol, kâfir, biz kâfirlerin cezası, zındıkların baş belasıyız, hemen mahallemizden defol git, Allah'a saygılı ol, kadın ve çocuklarımıza saygı göster, kitapçı hortlak görmüş gibi bakıyordu” (s. 36). Bu çeşit saldırı eylemleri, toplumu yıldırarak, istenen düzeni kurmayı ereklemektedir. Ancak bu eylem Lakhdar’ın içinde nefret duygusu uyandırmaktan başka bir sonuç doğurmaz. “Cemiyet'e gelince kazma sapını halının üstüne atıp odama kapandım. Nefretten titriyordum, Şeyh Nureddin'le Besim'i lime lime doğrayabilirdim. Kendimi de. Kendimi de parça parça edecektim (s. 37). Bu süreçte uzgöreçte ayaklanma haberlerini izlemektedir: Televizyonda Mısır'daki Tunus'taki, Yemen'deki gösterileri, Libya'daki ayaklanmayı gösteriyorlardı. Kazanılmış bir şey olmadığını düşündüm. Arap Baharı'ymış, kıçımın kenarı, bu iş Allah'la otoriter bir rejim arasında kıstırılmış olarak bitecek (s. 40) Besim’in çocukluk kahramanı olan Usame Bin Ladin 2 Mayıs İşçi Bayramı’nın ertesi günü Amerikan komandoları tarafından öldürülür ve cesedi okyanusa atılır (s. 125). Romandaki yıldırı eylemlerinin kimisi de genelağ üzerinden elmek ile paylaşılan iletilerle gerçekleştirilir. Lakhdar; “Bir gün Zafer suresi: Allah'ın zaferi ve Fetih vakti geldiğinde, vs.; başka bir gün Ganimet suresi: Ve Rabbin Meleklere dedi ki: "Ben sizinle 22 Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London. (s. 87-99). Enard. M. (2012) Hırsızlar Sokağı (rue des Voleurs). Çev: Aysel Bora. İstanbul: Can yayınları. Genette, G. (1972). Figure 3. Paris: Seuil. http://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/05/140530_ab_goc_artis http://www.danistay.gov.tr/upload/insanhaklarievrenselbeyannamesi.pdf https://www.contrepoints.org/2014/02/12/156396-immigration-africaine-pourquoi- quittent-ils-leur-pays https://www.evrensel.net/haber/100683/ense-kokunde-sizlayan yaradirgocmenlik#.VJ0rm0qjnyQ.hootsuite Sirkeci, İ. (December 2012). “Transnasyonal mobilite ve çatışma”. Migration Letters, 9(4), 353-363. Sirkeci, İ. ve Cohen, H-J. (July 2013) “Not Migrants and Immigration, but Mobility and Movement”. http://citiesofmigration.ca/ezine_stories/not-migrants-and- immigration-but-mobility-and-movement/ (07.05.2015). Tilbe, A. (2015). “Göç/göçer yazını incelemelerinde Çatışma ve Göç Kültürü Modeli” [Bildiri]. Ali Tilbe ve Ark.(Ed.). 3rd Turkish Migration Conference, Charles University Prague, Turkish Migration Conference 2015 Selected Proceedings, (25-27 June 2015). (s. 458-466). London: Transnational Press London. Tilbe, A. (2016). “Göç Kültürü ve Çatışma Modeli Bağlamında Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm’üne Bir Bakış” Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı .(Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London; (s. 1-19). 25
60 Years of the
Permanent International Altaistic Conference
STUDIEN ZUR SPRACHE, GESCHICHTE UND KULTUR DER TÜRKVÖLKER
Begründet von
György Hazai
Herausgegeben von
Pál Fodor, Barbara Kellner-Heinkele,
Simone-Christiane Raschmann
STUDIEN ZUR SPRACHE, GESCHICHTE UND KULTUR DER TÜRKVÖLKER
Band 26
Oliver Corff
60 Years of the
Permanent International Altaistic Conference
(PIAC)
A Bibliography
Bibliographic information published by the Deutsche Nationalbibliothek
The Deutsche Nationalbibliothek lists this publication
in the Deutsche Nationalbibliografie; detailed bibliographic data
are available in the internet at http://dnb.dnb.de
www.klaus-schwarz-verlag.com
Introduction vii
Preface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii
Foreword . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ix
About This Bibliography . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . x
Scope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . x
Structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . x
Note of Thanks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . x
1 The Beginnings 1
1.1 First Working Meeting of the PIAC, Mainz 1958 . . . . . . . . . . . . . 1
1.2 Second Annual Meeting of the PIAC, Mainz 1959 . . . . . . . . . . . . . 4
1.3 Third Working Meeting of the PIAC, Burg Liebenstein 1960 . . . . . . . 7
1.4 Fourth Working Meeting of the PIAC, Cambridge 1961 . . . . . . . . . 15
2 References 17
2.1 Proceedings by Year . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Annual Themes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.2 Articles and Abstracts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
2.3 Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Co-Authors, Maiden and Married Names . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Keywords (Latin) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Keywords (Cyrillic) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
Keywords (Chinese) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
v
Introduction
Preface
Twenty years ago, Denis Sinor, one of the founding fathers of the Permanent Interna-
tional Altaistic Conference (PIAC) and its Secretary General from 1960 to 2007, com-
posed a short history of the PIAC for the 40th Meeting in Provo, Utah/USA (1997) which
was later published in the Proceedings of this Meeting.[1253] One of the most active
promoters of the PIAC over decades, Sinor (1916–2011) remembers here the modest be-
ginnings of those annual gatherings of Altaists from all over the world. In his amusing
style, he illustrates how the number of participants grew over the years. Many of the in-
ternationally prominent specialists of Turkic, Mongol, and Manchu-Tunguz—in short,
Altaic—Studies gathered in a friendly and informal atmosphere. Even in the times of
the Cold War, the meetings were able to bridge over the political differences of the re-
spective countries, bringing together scholars from East and West. The comprehensive
character of the Permanent International Altaistic Conference is also reflected in the
so-called PIAC gold medal (Indiana University Prize for Altaic Studies), established in
1962. Between 1963 and 2014 the medal was awarded to 50 scholars from 17 countries
for an outstanding contribution to the advancement of Altaic Studies.
At the 50th Meeting (2007), more than 100 Altaists and specialists from neighboring
disciplines gathered in Kazan, Tatarstan/Russian Federation, but Denis Sinor, for the
first time in 50 years, was not able to participate. Many of the prominent scholars
of Altaic Studies whose presence highlighted the PIAC Meetings over decades are no
longer among us, but their work remains a priceless heritage for future generations.
Ten years on, no PIAC friend will ignore the fact that the international scientific
world has considerably changed in the face of new methods and technical possibilities
as well as of new political conditions. Moreover, Altaic Studies have changed by tak-
ing a different form and different contents. When in 1957 the field of Altaic Studies
was perceived as “an arcane and little known field,” as Denis Sinor writes in 1997, to-
day they are more closely imbedded in a number of specialized fields of research such
as Turkic and Mongolian Studies, Tunguz and Manchu Studies, Sinology, Japanology,
and Central Asian Studies, each of them understood in a wide diversity of disciplinary
specializations such as linguistics, philology, history, anthropology, religious studies,
history of art—to name just a few.
Today, we have possibly reached a point where we discuss, or explore anew, the
scientific rationale of pursuing Altaic Studies. In this situation it might be helpful to
remember that all scholarly endeavors unavoidably constitute a process where ready
answers are not adequate. Looking back to the historical devolopment of a given field
of research will make this process more transparent and permit to envisage the pos-
vii
Introduction
sibilites of future research more clearly. It is in this sense that this bibliography of
articles published in the proceedings of past PIAC meetings is presented at the 60th
Meeting.
The fact that the PIAC Meeting takes place in Hungary for the fifth time offers
a welcome opportunity to remind us of the pioneering achievements of Hungarian
scholars in the field of Altaic Studies in their widest sense.
Barbara Kellner-Heinkele
Secretary General, PIAC
viii
Foreword
Foreword
In 2017, the Permanent International Altaistic Conference (PIAC) celebrates the 60th
anniversary of its inauguration in Mainz, 1958. Eleven scholars participated in that
first meeting, among them Pentti Aalto, Gerhard Doerfer, Walther Heissig, and Denis
Sinor. Scholars from the Soviet Union, Mongolian People’s Republic and Poland were
invited but could not participate for various reasons. The collection of working reports
of the first four years of the PIAC’s annual meetings bears testimony to the spirit of a
scholarly community dedicated from its inception to this fascinating and challenging
research field. It was understood that research in the field of Altaic studies would not
align itself with political bloc boundaries and must include scholarly contributions from
Eastern Europe, Soviet Russia and Central Asia.
In six decades, the annual meetings were held in approximately 25 countries; the
names of some of them, like the USSR or the Central Asian states, evoke the turbulent
history of the Cold War, the end of traditional bloc confrontation and the emerging
multitude of development paths that brought with them new possibilities of scholarly
interaction. Substantial diplomatic skills were necessary for convening the PIAC meet-
ing in Tashkent in 1986; hosting a PIAC meeting today primarily faces financial rather
than political challenges.
As of the fifth Meeting in 1962, proceedings were printed, collecting contributions
to meetings beyond the scope of mere working reports.
Over more than half a century, approximately 900 scholars have contributed more
than 1,500 articles on almost all aspects of Altaic studies, covering the multi-dimensional
matrix of different areas, peoples and nations, spanning several millenia of history,
studied via the tools and methods of such diverse disciplines as archaeology, history,
linguistics, or philology. It is a fine tradition of the PIAC that hosting institutions could
choose to publish the proceedings under their own auspices.
The tradition of publishing the proceedings has not been upheld in a regular man-
ner, with the result that in some years no proceedings were produced at all, or in place
of proceedings, as in the case of Kazan 2007 or Huhhot 2009, a comprehensive volume
of abstracts appeared. These collections of abstracts ultimately contained a fair number
of full-fledged articles.
In the course of PIAC history, the character of proceedings has undergone signifi-
cant change. While working reports from various countries were an important instru-
ment of communication during the 1960s and 1970s, their importance ceased shortly
thereafter. Exchanges about research projects, work in progress etc. is nowadays con-
ducted during the Confessions, an important element of the opening day of the annual
meetings: From a present-day perspective, these early working reports open a unique
window into the history of the field.
It can also be observed that the apparently high absolute number of contributors, as
mentioned above, does not truly reflect continuous scholarly commitment to the field.
Attendance varied widely in the history of the PIAC, starting with a modest dozen
participants in the late 1950s, yet culminating in meetings with a three-digit number of
participants, a majority of whom may only ever contribute one article to the PIAC. In
contrast, regular attendants sometimes have more than a dozen or more articles over
at least as many years.
For a better understanding of the transformation of the PIAC from a forum for im-
mediate scholarly exchange and mutual briefings about work in progress to solidly es-
ix
Introduction
Structure
The bibliography itself is organized in three parts. In the first part, there is a list of all
published proceedings and collections of abstracts, supplemented by a list of annual
themes in alphabetical order of keywords. The second and largest part contains the
references to articles and abstracts sorted alphabetically by author. The third part con-
sists of a fairly exhaustive keyword index (in Latin and Cyrillic alphabets as well as
Chinese) preceded by a list of co-authors.
The references of working reports, articles and abstracts (beginning on page 25)
point to the list of proceedings (beginning on page 17). The reference year always indi-
cates the year the meeting was held, not the year the proceedings were published. In
some years, individual contributions were either published in instalments of a journal
(e. g. 1980 A, 1980 B and 1980 C), in multi-volume collections (as in 1986 A and 1986 B)
or in different journals, depending on the language (1986 C and 1986 D). In these cases,
the letters A to D preceding the page number in the bibliographical reference entry
indicate which publication of that year is to be consulted.
Note of Thanks
In many ways, this bibliography is the fruit of a collective effort. First of all, there are
the forefathers of Altaic studies who produced an impressive body of knowledge as
the number of listed articles and abstracts (well over 1,500) demonstrates. Collecting
and arranging these fruits of academic research into a single reference volume is not
as straightforward as usual due to publications in a variety of formats and languages.
Without the tireless efforts of Hartmut Walravens and Barbara Kellner-Heinkele who
unearthed so many treasures from their private collections, this bibliography would
not have seen the light of day. The editor’s translations of the working reports of
x
Note of Thanks
the first years were reviewed by Christine Bell. Barbara Kellner-Heinkele also helped
with proofreading and the selection of suitable Turkish keywords for the index. Gerd
Winkelhane, of Klaus Schwarz Verlag, generously accepted this bibliography for print,
and Mr. Jeep, his technical editor, shared much of his time and his profound knowledge
of typography with me while steering me towards the optimal layout decisions. Ákos
Bertalan Apatóczky and Hartmut Walravens steered my attention towards a number
of orthographical variants or unconventional spellings of names. Fortunately, the pub-
lisher accepted the corrections at the last possible moment. Despite all these essential
contributions, the responsibility for errors is solely mine.
May this bibliography help us appreciate the scholarly achievements of 60 years of
the PIAC, and may it kindle new scientific exchange and research!
xi
Chapter 1
The Beginnings
1
Chapter 1. The Beginnings
2
1.1. First Working Meeting of the PIAC, Mainz 1958
Prof. Aalto reported on his edition of the late G. J. Ramstedt’s literary estate con-
taining collections of Khalkha Mongolian and Kalmyk poetry as well as Khalkha Mon-
golian marginal notes which Ramstedt had written into his copies of Kowalewski’s
and Golstunskij’s dictionaries. These notes result in a almost complete Khalkha Mon-
golian dictionary.
Prof. Pritsak gave an overview of the situation of Turkic studies in the Soviet
Union, reporting not only on the activities of central institutions in Moscow and
Leningrad, but also covering the recent activities of institutions in the Turkish lan-
guage Union republics and Autonomous republics.
Prof. Menges reported about the intended American Altaistic Linguistic Project.
Prof. von Gabain suggested the organization of a collection of titles and classifica-
tion of texts of Turkish folklore, i. e. epics, ethnic narratives and fairy tales from areas
outside the boundaries of Turkey.
Prof. Pritsak reported that he is working on a German translation with comments
of the “Dīvān luġat at-turk” by Kāšġarī.
The last day of the work meeting focused on some problems of Turkic studies (like,
among others, primordial long vowels), Tungusic studies (notably verbs) (main contrib-
utor: Prof. Menges), and the planning process of work and publication projects.
The meeting passed a resolution to the effect that the publisher Mouton (The Hague)
should be supported in publishing a reprint of W. Radloff’s “Dictionary” and “Samples
of Turkish Folk Literature”; scientific institutions should be encouraged to finance the
reprints. A second resolution was passed recommending supporting the publication of
a collection of Latin and Greek sources to the history of the Central Asian peoples by
Prof. Sinor.
It was further decided to prepare a bibliography of folk literature of Turkish peoples
(not including Turkey proper), in order to extend the work done by W. Eberhard and
P. Boratav for the entire area of Turkic languages. Bibliographic contributions shall
be sent to Prof. von Gabain.
Important information about new books in the realm of Altaic philology shall be
sent to Prof. Pritsak in order to publish them in the Ural-Altaische Jahrbücher.
New publications in the realm of Mongolian studies shall be communicated to
K. Sagaster (Bonn University, East Asian Seminar), who will collect them in a quar-
terly bibliography for perusal by the editor of the UAJb.
Due to the positive results of this meeting the participants decided to establish a
Permanent International Conference on Altaic studies (PIAC) in order to promote the
scientific exchange among Altaic scholars. The meeting should be convened once a
year, end of June or beginning of July, at the Academy of Sciences, Mainz, and should
last several days (3 to 5). The Secretary General, Prof. W. Heissig (Bonn), was entrusted
with organizing the next working meeting in Mainz in early summer 1959. For the next
conference, the following topics, to be introduced with a short presentation (30 to 40
minutes), were suggested:
3
Chapter 1. The Beginnings
This report will be distributed to all fellow Altaists. This year’s participants sent
postcards and telegrams to numerous absent international colleagues (e. g. Pater
A. Mostaert), regretting their inability to participate.
4
1.2. Second Annual Meeting of the PIAC, Mainz 1959
According to the resolution of last year’s meeting, four thematic sessions were intro-
duced with keynote papers. Working reports on the current state of Altaistic research
were presented on the forenoon of the first day (June 24) of the meeting. Communi-
cations and discussions were taped. The participants of the meeting are free to hear
the recordings at any time. There is discussion about collecting the main points of the
communications and discussions in a small booklet.
On the afternoon of June 24, Prof. Sinor spoke about problems of Tungusic philol-
ogy. Since the current state of affairs does not permit any fieldwork, we have to limit
ourselves to those materials available in the West. However for the study of Manchu, as
urgent as it is, there are good opportunities, as there is comparative research available
in e.g. Tungusic and Mongolian languages. The main contributors to this discussion
were Professors Aalto, Menges, Joki, Pritsak and Räsänen.
The next day (June 25) was virtually exclusively dedicated to the problem of Altaic
language relationship. In his communication, Prof. Pritsak pointed out the most im-
portant criteria for reconstructing proto-Altaic forms, namely the substitution of origi-
nally long vowels in Turkish. The speaker stressed the importance of historical records
in Chinese sources on Altaic peoples that can potentially achieve better results than
by limiting oneself to a comparative grammar of Turkic, Mongolian and Tungusic lan-
guages. Even though the question of ancestral home of a nation is difficult to answer,
especially in the case of nomads, it is certain that today’s speakers of Altaic languages
are not new peoples living in new areas, but have more or less been dwelling in the
same places since the onset of historical records. The communication sparked a lively
discussion. Prof. Pritsak’s suggestion to consider historical sources for answering the
question of Altaic language relationship was welcomed, yet it was emphasized that
further intensive investigation of sources was necessary before Prof. Pritsak’s thesis
could be corroborated.
On the afternoon of June 25, discussion relating to the primeval relationship was
continued. Afterwards, the conference discussed animal motifs in Mongolian and Tur-
kic epics and folk tales as a key to a comparison of themes. The main contributors to
this discussion—which was intended much more to kindle a discussion than to present
previous achievements—were Prof. v. Gabain, Prof. Heissig und Prof. Pritsak.
On the morning of June 26, Prof. Posch discussed the question of Altaic basic words
and spoke about the names of the parts of the body in Turkic, Mongolian and Tungusic
languages. The following debate was primarily carried on by colleagues from Turkey
as well as Profs. Räsänen, Zajączkowski, Pritsak, Menges, Sinor and Thomsen.
In the final session on the afternoon of June 26, a resolution signed by the senior
lecturers among the participants was passed to the effect that universities are asked to
establish independent Altaistic faculties since the contemporary state of science can no
longer justify Altaic studies being covered by neighboring disciplines. The resolution
will be sent to the Deans of all German universities and to the Council of Sciences. All
foreign colleagues received a few copies of the resolution too in order to assist them
when approaching the administrations of their countries for similar purposes.
Afterwards it was suggested to elect four honorary presidents of the conference.
Two representatives each from Turkology and Mongolian studies were elected, namely
Prof. Räsänen, Prof. Jean Deny, Pater A. Mostaert C. I. C. M. and Prof. Poppe. Prof.
Räsänen, the only one present among the four elected scholars, gladly accepted the
vote. The other gentlemen were informed by the Secretary General in writing and
accepted the vote as well.
5
Chapter 1. The Beginnings
6
1.3. Third Working Meeting of the PIAC, Burg Liebenstein 1960
7
Chapter 1. The Beginnings
June 27
On the morning of June 27, Prof. Heissig welcomed the participants and announced
his decision to resign after three years as Secretary General of the Permanent Inter-
national Altaistic Conference. The conference thanked him for his work and elected
Prof. Sinor (Cambridge) who accepted the vote. The next conference will thus be held
at Cambridge.
This year’s meeting was opened with Prof. Haenisch’s report on Manchu-related
work. He focused on the Manchu archive files that were sadly largely lost, and he
announced that his Manchu Grammar is to appear soon. This grammar, according to his
words, does not follow a linguistical approach but rather is intended as an introduction
to literature; hence it will also comprise a copious chrestomathy.
8
1.3. Third Working Meeting of the PIAC, Burg Liebenstein 1960
Prof. Fuchs continued the thoughts of Prof. Haenisch when speaking about the
current state of Manchu studies. He focused mainly on those Manchu texts that could
still be found in Beijing, Tokyo and Taiwan. His report about a newly founded working
group in Tokyo, which intends to translate the existing Old Manchu archive files and
has already published four volumes, was met with great interest.
During the discussion, the participants supported Prof. Sinor’s suggestion to have
these Japanese works translated into a European language and asked Prof. Fuchs to
draft a resolution to this effect.
In addition, Prof. Heissig suggested collecting and analyzing the existing stone
rubbings of Mongolian and Manchu language monuments.
The afternoon began with a discussion on word formation - the first topic decided
on in the previous year. Prof. Zajączkowski gave an introduction on the subject of
“Primary monosyllabic word stems with open syllables in Turkic.” According to his
deliberations, the structure of the monosyllabic word stem is not yet fully understood
and is by far not conclusive regarding only the monosyllabic structures of the type C-
V-C as primeval. Based on ample materials that he made available to the participants
of the conference, Prof. Zajączkowski then demonstrated that a monosyllabic stem of
the type C-V can also be considered as primeval.
During the following discussion, Prof. Zajączkowski’s findings were also confirmed
regarding Mongolian and Manchu, among other languages.
After that, Prof. Aalto spoke about related derivational suffixes in the Ural-Altaic
languages and demonstrated a number of deverbal and denominal derivational suffixes
for the Altaic languages, highlighting the difference in numbers between verbal and
denominal derivational suffixes.
The following discussion, mainly conducted by Messrs. Poppe, Zajączkowski, Aalto,
Thomsen, Sinor and Haenisch, focused on the verb structure of Altaic languages.
June 28
The morning session was chaired by Prof. Sinor and introduced by mag. art. Thomsen
with a communication on the nature of “The ‘o’ in the second syllable in Old Turkic”. He
tried to prove that this “o” in the second syllable is primeval, which was refuted by Prof.
Poppe during the following lively discussion. Prof. Poppe considered it impossible for
the Altaic languages to feature a primeval “o” in the second syllable and pointed to the
Uralic languages which also lack the feature of a primeval “o” in this position.
Since the participants who had originally intended to contribute to the discussion
on topic 1—word formation—could not participate this year, the conference decided,
after a short break, to continue with the next subject, “Sources and conditions of a
Mongolian historiography”, chaired by Prof. Heissig.
Prof. Sinor reported about Latin and Greek sources to Central Asian history. He
divided the source materials into two categories:
1. Sources for the Pre-Mongolian period, and
2. sources for the Middle-Mongolian period.
The most important materials of either period have not yet been subject to thorough
research and await attention.
The same hold true for Syriac documents that contain material of utmost impor-
tance.
The situation regarding European sources however looks a bit better. By and large
Marco Polo, William Rubruck, Plano Carpini et al. have been published. The speaker
9
Chapter 1. The Beginnings
also pointed to the latest literature, among others the great commentary on Marco Polo
by Pelliot, the first volume of which is now available.
In conclusion, Prof. Sinor demanded that work on the long-neglected Greek, Latin
and Byzantine sources be intensified, all dispersed documents should be collected and
translated.
In the afternoon, the discussion on sources for Mongolian history was continued
(Prof. Jahn: Iranian sources). Prof. Jahn pointed out the comparatively rich coverage of
the era of Mongolian rule over Iran and provided an exhaustive list of relevant works of
Persian historiography, while briefly mentioning the importance of each source. List-
ing all sources here would go too far; Prof. Jahn informed us about the publication of
a detailed article on this issue.
In this context, Prof. Jahn also highlighted the importance of Persian poetry of
that time, underlining the need to give them greater consideration for future historical
research on the Mongol Empire in Persia. In conclusion he pointed out future important
tasks:
1. The editing and translation of those unpublished works by Ǧuwainī.
2. The complete editing and translation of works by Rašīd ad-Dīn and Waṣṣāf as
well as Kazwīnī’s Zafarnama as concerning the Mongol era.
3. Partial translation of smaller Persian chronicles and local histories of that time.
Prof. Jahn briefly touched on the matter of Persian sources as far as they cover India and
Anatolia during the Mongolian conquest. He emphasized that in contrast to Anatolia,
the history of which during the Mongol era is fairly well known based on the works of
Ibn Bibi and others, we know very little about that period of Indian history due to the
insufficient progress on source editions.
After the discussion relating to this subject, another paper was presented: “Sources
of Kalmyk and Oriad history,” presented by Prof. Aalto, who mentioned the ample
amount of materials that wait to be weighed and evaluated.
June 29
The discussion of the previous day on the sources and conditions of a Mongolian his-
toriography were continued during the morning with a presentation by Prof. Fuchs in
which he reported on Chinese sources to Mongolian history. Prof. Fuchs presented the
findings of his research on Chinese cartography of East and Central Asia and mentioned
his detailed contribution that will be appearing in the Festschrift for Prof. Haenisch.
The next speaker was Prof. Heissig who referred to his monograph “The family and
clerical historiography of the Mongols” in which he analyzed the 32 most important
available Mongolian works of the 16th to 18th centuries and summarized their contents.
He pointed out, however, that this is not a substitute for critical editions and fully
commented translations.
The second part of his work, a monograph on the historical Mongolian literature
of the 19th century, is to appear as soon as possible.
The morning session was closed by Dr. Farquhar with short remarks about sources
on Mongolian administration.
June 30
The morning session chaired by Prof. Heissig began with a communication from Prof.
Pritsak about Slavonian sources about the history and language of the Altaic peoples.
10
1.3. Third Working Meeting of the PIAC, Burg Liebenstein 1960
The speaker presented materials up until the 17th century divided into three cate-
gories:
1. Bulgarian sources (so-called Bulgarian ”Streudenkmäler” [miscellanea], herein
included the lists of Danube-Bulgarian nobility)
2. the sources of the Ruthenian period and
3. the sources of the Mongolian period.
The last group of sources mainly includes the Russian annals of that time, which have
all been investigated by Prof. Pritsak, contain very valuable material about the history
of the Great Khanate and the Golden Horde. The same holds true for the Wolga Bulgars;
additionally the speaker has collected all references in old Russian sources relating to
the Wolga Bulgars.
The Slavonian texts in question offer most appreciable topographical information,
as do the archival materials that are most noteworthy in their historical and lingusticial
aspects.
The following discussion was mainly borne by Messrs. Jahn, Sinor, Poppe, Heissig
and Pritsak. Prof. Poppe made the suggestion to publish the word lists generated dur-
ing the study of the sources with exact location references, but without further process-
ing in one of the journals C.A.J., A.M., J.R.A.S. or U.A.Jb. Prof. Pritsak also pointed out
that an improved translation of Rašīd ad-Dīn was highly necessary as—in his eyes—the
Russian collective work suffered from insufficiencies. This discussion closed the topic
“Sources and preconditions of a Mongolian historiography”. Immediately afterwards
the session, now chaired by Prof. Poppe, began to discuss topic 3, “State and Tasks of
the Altaistic disciplines”.
The following list offers an abridged overview of topics, organized by country, as
they were presented in the discussion, including those topics that are currently being
worked on or are in planning. This overview is by no means considered to be complete,
notably since the representatives of a number of countries could not participate; only
the titles of their communications are listed.
I. England: Sinor, Sir Gerard Clauson, Bawden, Haliday, Wylie
1) Sinor
a) On the Ural-Altaic locative suffix
b) On the name of the unicorn
c) Comparative study of suffixes in the Altaic languages
d) Description of the Manchu language in the Manual of Oriental studies
Projects being planned:
a) Introduction to Ural-Altaic studies with bibliographie raisonnée
b) Several articles in the Encyclopaedia Britannica
c) Educational presentation of the history of the civilization of Central
Asia, the notes of which shall appear in the C.A.J.
d) Contributions to “Speculum historiale”
2) Bawden
a) Biography of Jebcundampa Khutukhtu, text and translation already
completed
b) Translation of the Vikramāditya stories (printed edition Ulanbator 1924)
in New Delhi (already published)
c) Edition of manuscripts on divination and astrology
d) Article on the healing of illnesses through magic
11
Chapter 1. The Beginnings
12
1.3. Third Working Meeting of the PIAC, Burg Liebenstein 1960
V. East Germany:
1) Taube:
a) Edition of Mongolian National grammars, Jirüken-ü tolta and Kelen
ü-čimeg (the latter volumes already in print)
VI. West Germany:
1) Heissig:
a) Volume II of the Mongolian historiography
b) Facsimile edition of Erdeni-yin erike with introduction and index (al-
ready in print)
c) History of literature: Vol. I of didactical literature
d) Article about Saɣlar soliyatu (already in print)
e) Article on a recently discovered Aukhan monastic printing house (in
print)
f) Materials on the translation history of the Mongolian canon (in press)
2) Bischoff:
a) Edition of the colophones of the Mongolian Kanjur
3) Haltod:
a) Edition of the Tsakhar texts recorded by the Danish 3rd Central Asia
Expedition
b) Toponym index of 182 Mongolian maps
Scheduled:
c) Notes on the collection of phonographic records at the National Mu-
seum Copenhagen
4) Lech:
a) An Arab source on the history of Mongols
5) Sagaster:
a) Research on the two principles (qoyar yosun), accompanied by edition
and translation of the Čaɣan teüke
b) Research on Mongolian judiciary
6) Kottke:
a) Mong.-tib. Book of Herbs (Materia medica)
7) Pritsak:
a) German Index to Radloff’s
“Versuch eines Wörterbuchs der Tuerk-Dialekte”
b) Monographie on Radloff’s Dictionary
c) History of Turkology
d) German translation of Kāšġarī with glossary and index
e) Old Turkic grammar
8) v. Gabain:
a) Uzbek grammar
b) Contributions to the Manual of Oriental Studies
VII. Denmark
1) Thomsen:
a) The “о” in the second syllable and its consequences for the Altaic the-
ory
b) Edition of Tsakhar text, with contributions by M. M. Haltod (compare
VI. West Germany No. 3)
13
Chapter 1. The Beginnings
14
1.4. Fourth Working Meeting of the PIAC, Cambridge 1961
July 1
During the closing session Friday, the letters of thanks from the honorary presidents
elected at last year’s conference, Prof. Deny and P. A. Mostaert C. I. C. M., were read
aloud, before the research projects suggested during the last days were presented in an
abridged and precise manner. The subjects are as follows:
1. Translation of Old Manchu archive files; the suggestion was brought forward by
Prof. Sinor who is considering a translation of the Japanese research.
2. Collection of accounts from Greek and Latin sources on Central Asian peoples.
This work shall be conducted under guidance of Prof. Sinor in Cambridge and
includes Finnish support.
3. Publication of index lists and unedited word lists in relevant journals. Prof.
Poppe and Prof. Pritsak were charged with drafting a resolution to this effect.
A working program for the upcoming meeting in Cambridge was not yet compiled.
Prof. Sinor is entrusted with selecting the topics to be discussed next year and to and
to announce them in due course.
15
Chapter 1. The Beginnings
16
Chapter 2
References
17
Chapter 2. References
1969 12th Meeting (Berlin, German Democratic Republic): Sprache, Geschichte und
Kultur der altaischen Völker, Protokollband der XII. Tagung der Permanent
International Altaistic Conference. Herausgegeben von Georg Hazai und Peter
Zieme. Schriften zur Geschichte und Kultur des Alten Orients 5, (Berlin,
Akademie Verlag, 1974), 668 pp., 55 plates.
[563, 577, 559, 1238, 659, 1239, 745, 472, 6, 55, 82, 95, 114, 133, 149, 153, 159, 174,
195, 206, 222, 229, 296, 300, 338, 356, 437, 446, 448, 462, 471, 476, 492, 553, 564,
604, 664, 668, 677, 682, 713, 730, 733, 744, 748, 750, 761, 768, 823, 827, 835, 839,
856, 876, 878, 911, 917, 922, 930, 935, 1010, 1054, 1090, 1091, 1101, 1105, 1147,
1152, 1169, 1231, 1261, 1292, 1303, 1321, 1337, 1338, 1355, 1367, 1369, 1392, 1445,
1457, 1560, 1571, 1574]
1970 13th Meeting (Strasbourg, France): (1970A) Traditions religieuses et
para-religieuses des peuples altaïques. Bibliothèque des Centres d’études
supérieures spécialisés, (Paris, Presses Universitaires de France, 1972), 179 pp.
[853, 89, 154, 236, 302, 631, 683, 824, 851, 879, 959, 1051, 1067, 1322, 1339, 1393,
1451, 1575]
Other communications (1970B) presented at the 13th Meeting appeared in vol.
III of Turcica.
[854, 110, 196, 1545, 1110, 323, 354, 508, 311, 312, 1293, 134, 142, 549, 1481, 1304,
958, 805]
1971 14th Meeting (Szeged, Hungary): Researches in Altaic Languages. Papers read at
the 14th Meeting of the Permanent International Altaistic Conference, held in
Szeged, August 22-28, 1971. Edited by Louis Ligeti. Bibliotheca Orientalis
Hungarica XX. (Budapest, Akadémiai Kiadó, 1975), 338 pp. ISBN 963-05-0124-4.
[115, 137, 150, 207, 309, 451, 477, 554, 585, 590, 714, 797, 808, 821, 825, 826, 838,
880, 881, 931, 934, 936, 971, 1106, 1148, 1181, 1221, 1240, 1306, 1356, 1387, 1417,
1446, 1482, 1546, 1576]
1972 15th Meeting (Strebersdorf, Austria): Most papers (1972A) appeared in vol.
XVII (1973) of the Central Asiatic Journal, pp. 85-303.
[116, 151, 208, 270, 406, 438, 632, 731, 822, 847, 918, 1097, 1128, 1182, 1194, 1547,
1577, 751]
Additional papers (1972B) appeared in No. 1, vol. XVIII (1974) of the same
journal.
[155, 798, 673, 972]
1973 16th Meeting (Ankara, Turkey): XVI. Milletlerarası Altaistik Kongresi
(21-26.X.1973 Ankara) Bildirileri. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 51,
(Ankara l979), 255 pp.
[100, 130, 156, 209, 271, 327, 428, 414, 440, 439, 473, 533, 645, 684, 697, 696, 727,
749, 840, 1019, 1140, 1153]
1974 17th Meeting (Bad Honnef, Federal Republic of Germany): Altaica Collecta.
Berichte und Vorträge der XVII. Permanent International Altaistic Conference 3.–8.
Juni 1974 in Bonn/Bad Honnef. Edited by Walther Heissig. (Wiesbaden, Otto
Harrassowitz, 1976), 368 pp. ISBN 3-447-01748-1.
The Proceedings for the Annual Meeting in 1974 revive the tradition of
Arbeitsberichte, very much as in the first years of the PIAC:
[848, 364, 463, 464, 567, 565, 1005, 550, 1065, 669, 1394, 1518, 30, 441, 665, 557,
882, 916, 272]
The scientific papers follow: [3, 31, 158, 210, 273, 698, 743, 799, 802, 1064, 1098,
1190, 1241, 1323, 1395, 1519, 1524]
18
2.1. Proceedings by Year
1975 18th Meeting (Bloomington, Indiana, USA): Aspects of Altaic Civilization II.
Proceedings of the XVIII PIAC, Bloomington, June 29-July 5, 1975. Edited by Larry
V. Clark and Paul Alexander Draghi. Indiana University Uralic and Altaic Series
vol. 134 (1978), 212 pp. Reprinted by Curzon Press, London.
[211, 217, 304, 335, 598, 620, 633, 685, 793, 1092, 1154, 1195, 1242, 1263, 1396]
1976 19th Meeting (Helsinki, Finland): Altaica. Proceedings of the 19th Annual
Meeting of the Permanent International Altaistic Conference Held in Helsinki 7–11
June 1976. Edited by Juha Janhunen. Published as vol. 158 (1977) of the
Mémoires de la Société Finno-Ougrienne, 259 pp. ISBN 951-9019-18-9.
[10, 32, 78, 93, 117, 138, 247, 310, 442, 449, 478, 260, 599, 634, 647, 686, 722, 746,
883, 890, 919, 923, 937, 1011, 1055, 1068, 1183, 1361, 1397, 1548]
1977 20th Meeting (Leiden, Holland): Proceedings of the 20th Meeting of the
Permanent International Altaistic Conference at Leiden 1977. Ed. by A.H. Nauta.
Published as Central Asiatic Journal, Vol. XXIII (1979), No. 3–4.
[374, 421, 570, 794, 908, 983, 1129, 1155, 1179, 1208, 1230, 1398, 1521]
1978 21st Meeting (Manchester, England): No Proceedings have been published.
1979 22nd Meeting (Ghent, Belgium): No Proceedings have been published.
1980 23rd Meeting (Strebersdorf, Austria): (1980A) Proceedings of the 23rd Meeting of
the Permanent International Conference, Vienna, 27 July – 1 August 1980. Edited
by K. Jahn and I. Laude-Cirtautas. Published as vol. XXV, Nos. 1–2 (1981) of the
Central Asiatic Journal.
[218, 278, 474, 605, 635, 1069, 1243, 1273, 283, 1357, 1368, 1399, 653, 800, 858,
1066]
With addenda (1980B) in vol. 26, 1982: [147, 1469, 913, 1549]
(1980C) vol. 27, 1983: [699, 980]
1981 24th Meeting (Jerusalem, Israel): Studies in the History and Culture of Central
Eurasia. Edited by Marcel Erdal. Published as vol. 16, No. 3 (1982) of Asian and
African Studies, Journal of the Israel Oriental Society.
[423, 849, 1244, 1400, 395, 1477, 219, 1149, 1542, 422]
1982 25th Meeting (Uppsala, Sweden): Altaistic Studies. Papers Presented at the 25th
Meeting of the Permanent International Altaistic Conference at Uppsala June
7–11, 1982. Edited by Gunnar Jarring and Steffan Rosén. Published as vol. 12 in
the series Konferenser of the Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets
Akademien (Stockholm, Almqvist & Wiksell, 1982).
[111, 201, 230, 274, 279, 443, 562, 626, 648, 850, 859, 884, 951, 1245, 1274, 1324,
1401, 1483, 1522, 1587]
1983 26th Meeting (Chicago, Illinois, USA): No Proceedings have been published.
1984 27th Meeting (Walberberg, Federal Republic of Germany): Religious and Lay
Symbolism in the Altaic World and Other Papers. Edited by Klaus Sagaster in
collaboration with Helmut Eimer. Asiatische Forschungen, vol. 105, (Wiesbaden:
Harrassowitz, 1989), 450 pp. ISBN 3-447-02775-4.
[1130, 33, 65, 88, 99, 145, 280, 275, 333, 319, 401, 444, 568, 579, 670, 742, 803, 806,
828, 832, 862, 877, 885, 952, 984, 1070, 1108, 1144, 1156, 1185, 1189, 1275, 1309,
1311, 284, 1402, 1453, 1484, 1550, 1578]
1985 28th Meeting (Venice, Italy): Proceedings of the XXVIIIth Permanent
International Altaistic Conference, Venice 8–14 July 1985. Edited by Giovanni
Stary. (Wiesbaden: Harrassowitz, 1989), 252 pp. ISBN 3-477-02917-X.
[66, 94, 146, 276, 281, 1081, 320, 479, 606, 886, 893, 985, 1022, 636, 1202, 1276,
1403, 1468, 1523]
19
Chapter 2. References
1986 29th Meeting (Tashkent, USSR): No Proceedings have been published, but there
are a collection of Russian abstracts and a collection of Turkish papers. The
Russian abstracts are found in Историко-культурные контакты народов
алтайской языковой общности, часть 1я (1986A) и 2я (1986B). Тезисы
докладов 29 сессии постоянной международной алтаистической
конференции, Ред. Солнцев, В.М. и др. Институт Востоковедения АН
СССР 1986.
часть 1я (1986A): [69, 29, 37, 76, 15, 96, 234, 92, 1464, 1473, 1492, 514, 527, 540,
340, 396, 355, 608, 674, 691, 734, 784, 780, 781, 1120, 906, 909, 914, 920, 950, 965,
973, 1072, 1079, 1096, 1124, 1170, 1206, 1258, 290, 1146, 627, 368, 14, 28, 39, 38,
77, 1479, 382, 1590, 1555, 692, 693, 766, 777, 809, 834, 855, 891, 953, 999, 1232,
1294, 1299, 1419, 450, 256, 266, 286, 254, 326, 1255, 400, 1113, 829, 1151, 1472, 18]
часть 2я (1986B): [7, 8, 11, 42, 61, 16, 90, 132, 106, 118, 139, 169, 170, 227, 225,
226, 232, 1494, 475, 480, 488, 493, 495, 499, 516, 329, 337, 357, 369, 389, 404, 430,
1561, 624, 611, 612, 609, 663, 681, 762, 771, 785, 774, 836, 837, 926, 924, 947, 962,
963, 979, 1006, 1008, 1012, 1025, 1056, 1052, 1050, 1088, 1264, 1272, 1316, 1362,
1420, 1448, 1452, 1456, 265, 268, 244, 303, 1138, 1217, 1216, 1298, 1300, 1173,
1174, 109, 747]
The Turkish papers are found in (1986C) Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten
1986 (Ankara 1988): [1438, 752, 1210, 411, 409, 416, 415, 534, 535, 753, 754, 1211,
1209, 1359, 1358, 1440, 1441, 1551, 1552]
Four of these papers were translated into Russian and apppeared in (1986D)
Sovyetskaya Tyurkologiya: [1212, 410, 1439, 755]
1987 30th Meeting (Bloomington, Indiana, USA): Aspects of Altaic Civilization III.
Proceedings of the Thirtieth Meeting of the Permanent International Altaistic
Conference, Indiana University, Bloomington, Indiana, June 19–25. Edited by
Denis Sinor. Indiana University Uralic and Altaic Series vol. 145, (Bloomington,
Indiana 1990). ISBN 0-933070-25-X.
[1246, 349, 321, 509, 586, 628, 637, 690, 843, 863, 894, 938, 954, 986, 1023, 1157,
1363, 1442, 1470, 1485]
1988 31st Meeting (Weimar, German Democratic Republic): No Proceedings have
been published.
1989 32nd Meeting (Oslo, Norway): Altaica Osloensia. Proceedings from the 32nd
Meeting of the Permanent International Altaistic Conference, Oslo, June 12–16,
1989. Edited by Bernt Brendemoen. (Universitetsvorlaget AS, 1990). ISBN
82-00-07760-8.
[4, 34, 122, 148, 178, 220, 291, 324, 336, 322, 363, 424, 497, 510, 547, 629, 649, 656,
737, 887, 895, 987, 1175, 1186, 1213, 1247, 1270, 1277, 1325, 1340, 1360, 1404,
1449, 1486, 1553, 1579]
1990 33rd Meeting (Budapest, Hungary): Altaic Religious Beliefs and Practices.
Proceedings of the 33rd Meeting of the Permanent International Altaistic
Conference, Budapest June 24–29, 1990. Edited by Géza Bethlenfalvy, Ágnes
Birtalan, Alice Sárközi, Judit Vinkovics. (Research Group for Altaic Studies,
Hungarian Academy of Sciences / Department of Inner Asian Studies, Eötvös
Loránd University, Budapest, 1992).
[19, 44, 107, 123, 162, 163, 221, 255, 258, 292, 344, 365, 371, 397, 541, 412, 447,
481, 515, 536, 948, 285, 614, 651, 657, 678, 710, 716, 736, 756, 786, 864, 888, 896,
915, 932, 982, 988, 1013, 1026, 1053, 1076, 1141, 1145, 1248, 1262, 1278, 1295,
1326, 1341, 1371, 1383, 1386, 1405, 1443, 1458, 1487, 1498, 1517]
20
2.1. Proceedings by Year
1991 34th Meeting (Berlin, Germany): Acta Berolinensia. The Concept of Sovereignty
in the Altaic World. Permanent International Altaistic Conference 34th Meeting,
Berlin 21–26 July, 1991. Edited by Barbara Kellner-Heinkele. (Wiesbaden:
Harrassowitz Verlag, 1993). 332 pp. ISBN 3-447-03418-1.
[124, 127, 131, 179, 199, 200, 224, 245, 366, 402, 425, 571, 581, 630, 711, 732, 782,
865, 897, 956, 974, 989, 1102, 1142, 1158, 1184, 1188, 1249, 1346, 1347, 1379, 1406,
1425, 1488, 1499]
1992 35th Meeting (Taipei, Republic of China): Proceedings of the 35th Permanent
International Conference. Edited by Chieh-hsien Chen. (National Taiwan
University, 1993). 581 pp. ISBN 957-8528-09-4.
[164, 20, 45, 180, 248, 277, 282, 293, 297, 343, 370, 466, 517, 555, 546, 572, 587,
621, 676, 694, 695, 724, 770, 772, 788, 796, 841, 844, 857, 866, 898, 942, 990, 1027,
1048, 1077, 1099, 1159, 1222, 1223, 1250, 1279, 1418, 1489, 1500, 1515, 1114, 1573,
818, 810, 787]
1993 36th Meeting (Almaty, Kazakhstan): No Proceedings have been published.
1994 37th Meeting (Chantilly, France): Actes de la 37e P.I.A.C. Conférence
internationale permanente des études altaïques. Chantilly 20-24 juin 1994. Edited
by Marie-Dominique Even. Cahier 27, 1996 of Etudes Mongoles et Sibériennes.
415 pp.ISSN 0766-5075.
[842, 223, 1407, 1251, 582, 135, 1176, 249, 646, 216, 717, 125, 867, 1566, 638, 1082,
136, 1224, 1226, 1100, 1007, 1534, 181, 1160, 1218, 526, 83, 551, 1501, 1455, 1454]
1995 38th Meeting (Kawasaki, Japan): Proceedings of the 38th Permanent International
Conference (PIAC). Edited by Giovanni Stary. (Wiesbaden: Harrassowitz Verlag,
1996). 425 pp. ISBN 3-447-03801-2.
[991, 46, 105, 165, 182, 294, 177, 429, 453, 518, 573, 607, 615, 639, 650, 700, 728,
868, 899, 992, 1028, 1111, 1133, 1161, 1225, 1227, 1228, 1252, 1265, 1280, 1380,
1490, 1580]
1996 39th Meeting (Szeged, Hungary): Historical and Linguistic Interaction between
Inner-Asia and Europe. Proceedings of the 39th Permanent International
Conference (PIAC). Edited by Árpád Berta. Studia uralo-altaica 39 (Szeged,
1997). 471 pp. ISBN 9630481-881-1.
[21, 47, 86, 119, 126, 295, 345, 367, 373, 375, 399, 417, 521, 588, 622, 726, 729, 738,
757, 833, 869, 900, 976, 993, 1014, 1071, 1107, 1109, 1115, 1134, 1256, 1271, 1281,
1342, 1408, 1444, 1459, 1462, 1502, 1527, 1581, 1586, 1588]
1997 40th Meeting (Provo, Utah, USA): Altaic Affinities. Proceedings of the 40th
Meeting of the Permanent International Altaistic Conference (PIAC). Edited by
David B. Honey & David C. Wright. Indiana University Uralic and Altaic Series,
vol. 168. (Bloomington, Indiana, 2001). 290pp. ISBN 0-93307049-7.
[1253, 426, 1528, 901, 583, 994, 552, 870, 640, 183, 712, 596, 1495, 613, 1516, 1266,
1268, 1112, 1135, 418, 1093, 679, 860, 376]
1998 41st Meeting (Majvik, Finland): Writing in the Altaic World. Papers Presented at
the 41st Meeting of the Permanent International Altaistic Conference (PIAC). Held
at Majvik Castle, Kyrkslätt, Finland on July 5 to 10, 1998. Ed. by Juha Janhunen
and Volker Rybatzki. (Helsinki, 1999). Finnish Oriental Society, Studia
Orientalia, Vol. 87.
[102, 233, 330, 381, 419, 420, 455, 522, 548, 589, 593, 671, 758, 811, 871, 995, 1002,
1029, 1116, 1162, 1178, 1282, 1381, 1409, 1503, 1520, 1529, 1567, 1582]
1999 42nd Meeting (Prague, Czech Republic): No Proceedings have been published.
21
Chapter 2. References
2000 43rd Meeting (Lanaken, Belgium): Life and Afterlife & Apocalyptic Concepts in
the Altaic World. Proceedings of the 43rd Annual Meeting of the Permanent
International Altaistic Conference (PIAC), Château Pietersheim, Belgium,
September, 3 – 8, 2000. Edited by Michael Knüppel and Alois van Tongeloo.
(Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2011). 163 pp. ISBN: 978-3-447-06591-7.
(Tunguso-Sibirica, 31).
[1382, 456, 921, 1038, 1283, 1327, 1332, 1410, 1496, 1504, 1583]
2001 44th Meeting (Walberberg, Germany): The Role of Women in the Altaic World.
Permanent International Altaistic Conference, 44th Meeting, Walberberg,
26-31 August 2001. Edited by Veronika Veit. Asiatische Forschungen, vol. 152.
(Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2007). 335 pp. ISBN 978-3-447-05537-6.
[48, 57, 166, 184, 288, 358, 372, 940, 484, 500, 511, 569, 718, 666, 701, 783, 789,
872, 902, 955, 964, 996, 1030, 1078, 1095, 1117, 1163, 1196, 1200, 1254, 1267, 1284,
1343, 1348, 1411, 1505, 1530]
2002 45th Meeting (Budapest, Hungary): Altaica Budapestinensia MMII. Proceedings
of the 45th Permanent International Altaistic Conference, Budapest, Hungary, June
23-28, 2002. Edited by Alice Sárközi and Attila Rákos. Research Group for Altaic
Studies, Hungarian Academy of Sciences, Department of Inner Asian Studies,
Eötvös Loránd University. (Budapest, 2003). ISBN 963 508 388 2.
[22, 67, 103, 108, 120, 167, 185, 212, 250, 325, 390, 542, 427, 454, 457, 523, 667,
689, 709, 778, 790, 792, 852, 873, 967, 1042, 1118, 1205, 1269, 1285, 1310, 1312,
1319, 1328, 1384, 1412, 1460, 1478, 1491, 1497, 1506, 1568, 1585]
2003 46th Meeting (Ankara, Turkey): 46. Uluslar arası sürekli Altayistik Konferansı
bildirileri, 22–27 Haziran 2003 (PIAC). Altay dünyasında gündelik hayat. Türk
Dil Kurumu Yayınları: 880. (Ankara, 2007). 471 pp.
2004 47th Meeting (Cambridge, UK): No Proceedings have been published.
[23, 25, 1429, 1430, 24, 49, 68, 172, 186, 213, 289, 1514, 346, 350, 359, 413, 537,
544, 597, 600, 601, 252, 719, 725, 759, 763, 769, 767, 892, 903, 945, 981, 997, 1015,
1004, 1020, 1031, 1057, 1143, 1168, 1286, 1257, 1317, 1318, 1320, 1329, 1333, 1531]
2005 48th Meeting (Moscow, Russia): Kinship in the Altaic World. Proceedings of the
48th Permanent International Altaistic Conference, Moscow 10–15 July, 2005.
Edited by Elena V. Boikova and Rostislav B. Rybakov. Asiatische Forschungen,
vol. 150. (Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2006). X + 353 pp. ISBN
3-447-05416-6, ISSN: 0571-320X.
[40, 50, 58, 62, 73, 121, 171, 187, 246, 332, 391, 458, 489, 512, 519, 529, 602, 702,
739, 764, 775, 812, 1016, 1032, 1045, 1058, 1080, 1164, 1219, 1177, 1260, 1287,
1301, 1315, 1413, 1431, 1532, 1569]
2006 49th Meeting (Berlin, Germany): Man and Nature in the Altaic World.
Proceedings of the 49th Permanent International Altaistic Conference, Berlin, July
30–Aug. 4, 2006. Edited by Barbara Kellner-Heinkele, Elena V. Boykova, Brigitte
Heuer. (Berlin: Klaus Schwarz Verlag, 2012) 492 pp. ISBN: 9783879974085
(Studien zu Sprache, Geschichte und Kultur der Türkvölker, 12).
[41, 51, 59, 80, 168, 173, 188, 214, 235, 313, 538, 351, 360, 392, 459, 506, 530, 558,
618, 623, 680, 740, 760, 817, 830, 874, 904, 998, 1033, 1039, 1059, 1086, 1165, 1172,
1171, 1288, 1330, 1334, 1344, 1349, 1351, 1364, 1373, 1414, 1432, 1436, 1507, 1570]
2007 50th Meeting (Kazan, Tatarstan, Russian Federation, 2007): Kazan and the
Altaic World. Formal Proceedings of this Meeting were not published, but the
published collection of abstracts contains a number of full-length papers:
Kazan and the Altaic World. 50th Permanent International Altaistic Conference
22
2.1. Proceedings by Year
(PIAC) Kazan, July 1-6, 2007. Articles and Texts / Editor: Z. Nigmatov. — Kazan:
Idel-Press, 2007. 264 pp. ISBN 978-5-85247-171-0.
[9, 85, 26, 17, 27, 35, 36, 1166, 43, 54, 56, 74, 75, 13, 79, 81, 98, 112, 87, 97, 140, 161,
141, 160, 197, 198, 228, 231, 239, 801, 331, 334, 339, 341, 342, 348, 352, 384, 393,
1415, 452, 539, 482, 483, 485, 486, 487, 490, 494, 496, 501, 507, 513, 524, 531, 257,
578, 594, 603, 543, 617, 616, 610, 215, 1471, 905, 672, 675, 688, 703, 262, 261, 263,
264, 267, 720, 721, 287, 723, 298, 735, 765, 776, 795, 1374, 813, 819, 1331, 1365,
584, 889, 927, 928, 929, 925, 907, 1018, 1352, 939, 941, 946, 957, 960, 961, 969, 975,
978, 314, 1003, 1009, 1017, 1024, 1034, 1044, 1083, 1089, 1060, 1123, 1125, 1122,
1150, 1335, 1203, 1126, 1139, 1220, 1137, 1259, 1289, 1297, 1426, 1302, 591, 1313,
1372, 1385, 1388, 1421, 1424, 1437, 1447, 1461, 1465, 1466, 1467, 1476, 1474, 1508,
1493, 251, 431, 660, 661, 662, 1554, 1558, 1559, 1562, 1563, 1564, 1565, 1591]
2008 51st Meeting (Bucharest, Romania, 2008): Roads and Travelers in the Altaic
World. No Proceedings have been published.
2009 52nd Meeting (Huhhot, Inner Mongolia, P.R. China): 52nd Annual Meeting of
the PIAC, July 26–31, 2009, Huhhot, China Myth and Mystery in the Altaic
World — Proceedings — [Huhhot] Inner Mongolia University, The Altaic
Society of China [2009]. 216 S.
[977, 1198, 1229, 259, 1589, 432, 1544, 1378, 560, 405, 968, 1314, 12, 625, 1427,
1422, 592, 1350, 1537, 52, 791, 814, 502, 1207, 619, 377, 704, 189, 1423, 353, 1046,
1180, 498, 574, 831, 1021, 943, 315, 1214, 1509, 1435, 1061, 460, 1187, 556, 1305,
1035, 1353, 1366, 1433, 84, 1450, 1201, 658, 491, 561, 1119, 595, 1428, 525, 72, 394,
240, 407, 1204, 1000, 63, 385, 1084, 545, 1572, 1375, 966, 1535, 1197]
2010 53rd Meeting (St. Petersburg, Russian Federation): Unknown Treasures of the
Altaic World in Libraries, Archives and Museums. 53rd Annual Meeting of the
Permanent International Altaistic Conference, Institute of Oriental Manuscripts,
RAS, St. Petersburg, July 25–30, 2010. Edited by Tatiana Pang,
Simone-Christiane Raschmann, Gerd Winkelhane. (Berlin: Klaus Schwarz
Verlag, 2013). 414 pp. ISBN: 978-3-87997-409-2 (Studien zur Sprache,
Geschichte und Kultur der Türkvölker, 13).
[706, 1037, 190, 386, 503, 779, 861, 944, 970, 1036, 1040, 1047, 1062, 1087, 1094,
1131, 1336, 1345, 1416, 1510, 1536, 1584, 347, 361, 378, 253, 705, 652, 1290, 1434,
1538, 53, 101, 316, 520, 687, 1085, 1167, 1136, 1199, 1215, 1376]
2011 54th Meeting (Bloomington, Indiana, USA): Anniversaries, Feasts and
Celebrations in the Altaic World. Proceedings of the 54th Annual Meeting of the
Permanent International Altaistic Conference (PIAC). Bloomington, Indiana USA,
July 10–15, 2011. Edited by Alicia Campi. Published by The Mongolia Society.
Bloomington, Indiana 2015. 6 unpag. + 237 pp. ISBN: 978-0-910980-47-0.
[104, 191, 241, 269, 387, 379, 408, 504, 532, 575, 707, 815, 1063, 1296, 1511, 1526,
1533]
2012 55th Meeting (Cluj-Napoca, Romania): Hierarchy and Status in the Altaic World
No Proceedings have been published.
2013 56th Meeting (Kocaeli, Turkey): Expressions of Gender in the Altaic World
[Proceedings in preparation]. [60, 91, 715, 143, 192, 242, 317, 362, 380, 461, 816,
505, 528, 708, 773, 804, 1043, 1121, 1291, 1307, 1354, 1377, 1512, 1543]
2014 57th Meeting (Vladivostok, Russia): No Proceedings have been published.
2015 58th Meeting (Dunajská Streda, Slovakia): [Proceedings in preparation.]
[5, 64, 144, 243, 318, 388, 383, 576, 741, 1001, 1049, 175, 1308, 1463, 1513, 1539]
2016 59th Meeting (Ardahan, Turkey): [Proceedings in preparation.]
23
Chapter 2. References
Annual Themes
The majority of annual meetings features a theme which helps steer the participants
towards a common topic. The theme is communicated usually half a year ahead of the
meeting. Themes are listed in loose alphabetical order of their most important keyword.
The number indicates the year of that meting and points to section 2.1 beginning on
page 17.
• Altaic Affinities 1997
• Altaica 1976, 1989, 2002
• Altay dünyasında gündelik hayat (Everyday life in the Altaic World) 2003
• Anniversaries, Feasts and Celebrations in the Altaic World 2011
• Aspects of Altaic Civilization 1962, 1975, 1987
• Feudalism in the Altaic World 1967
• Expressions of Gender in the Altaic World 2013
• Hierarchy and Status in the Altaic World 2012
• Altaic Studies: History of the Art and its Future Perspectives 2015
• Historical and Linguistic Interaction between Inner-Asia and Europe 1996
• Studies in the History and Culture of Central Eurasia 1981
• The Horse in ancient Altaic Civilization 1964
• Altaic Studies in Interdisciplinary Research—Challenges in Archaeology, Linguis-
tics, Ethnography, Anthropology and History 2014
• Die Jagd bei den altaischen Völkern 1965
• Kazan and the Altaic World 2007
• Kinship in the Altaic World 2005
• Krieg und Frieden in der altaischen Welt 1972
• Researches in Altaic Languages 1971
• Life and Afterlife & Apocalyptic Concepts in the Altaic World 2000
• Man and Nature in the Altaic World 2006
• Le monde altaïque et ses contacts avec l’Ouest 1994
• Myth and Mystery in the Altaic World 2009
• Die nomadische und städtische Kultur Mittelasiens 1980
• Traditions religieuses et para-religieuses des peuples altaïques 1970
• Religious and Lay Symbolism in the Altaic World 1984
• Altaic Religious Beliefs and Practices 1990
• Roads and Travelers in the Altaic World 2008
• The Role of Women in the Altaic World 2001
• The Concept of Sovereignty in the Altaic World 1991
• Sprache, Geschichte und Kultur der altaischen Völker 1969
• Statehood in the Altaic World 2016
• Ancient Mongol and Turkish Titles 1966
• Unknown Treasures of the Altaic World in Libraries, Archives and Museums 2010
• Writing in the Altaic World 1998
24
2.2. Articles and Abstracts
25
Chapter 2. References
[22] Akalin, Şükrü Halûk. On Some Feminine Relationship Terms in the Teleut
Dialect. In: (2002), pp. 3–7.
[23] Akalin, Şükrü Halûk. 46. Uluslararası Sürekli Altayistik Konferansı ve Türk
Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın’ın Açış Konuşması. İn:
(2003), pp. 1–2.
[24] Akalin, Şükrü Halûk. Adana Ağzının Gündelik Hayatla İlgili Söz Varlığı. İn:
(2003), pp. 13–19.
[25] Akalin, Şükrü Halûk. Welcoming Speech by Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın,
President of the 46th Permanent International Altaistic Conference and the
President of the Turkish Language Institution. In: (2003), pp. 3–4.
[26] Akalin, Şükrü Halûk. A New Database of Turkish Vocabulary. In: (2007),
pp. 5–6.
[27] Akif, Erdoğru M. A Manuscript Written in Arabic on the History of Tatar:
Tarikh-i Selatin-i Tatar. In: (2007), pp. 8–9.
[28] Акимов, М. И. О генезисе и структуре тюркоязычных дастанов. В:
(1986), A:80—81.
[29] Акимушкин, О. Ф. Моголы и киргизы в первой половине XVI века. В:
(1986), A:7—9.
[30] Aksan, Doğan. Arbeitsbericht Ankara. In: (1974), p. 44.
[31] Aksan, Doğan. Die Ausdruckskraft der türkischen Sprache im Spiegel der
anatolischen Mundarten. In: (1974), S. 83–92.
[32] Aksan, Doğan. Zur Frage der semantischen Kriterien in der uralaltaischen
Sprachwissenschaft — neue Anwendungsmethoden. In: (1976), S. 17–27.
[33] Aksan, Doğan. Über die Hauptlinien der türkischen Semantik. In: (1984),
S. 1–6.
[34] Aksan, Doğan. Neuere Funde zur Lexikologie des Köktürkischen. In: (1989),
S. 9–14.
[35] Aleeva, Anisa. The Orient and Turk World in Tatar Travel Books. In: (2007),
pp. 9–10.
[36] Aleeva, G. U. Socio-Political Lexis in Altaic Languages. In: (2007), pp. 10–11.
[37] Александров, А. В. Процессы урбанизации в бохайское и
чжурчженьское время /в южной части Дальнего Востока СССР/. В:
(1986), A:9—11.
[38] Алексеев, Э. Е. О музыкальной стороне эпоса тюркоязычных народов.
В: (1986), A:83—84.
[39] Алексеев, Н. А. Якутская мифология и проблемы освещения духовной
культуры народов Сибири. В: (1986), A:81—82.
[40] Aliyeva, Anisya Kh. Evolution of the Travel Notes Genre (“Seyahatname”) in
Tatar Literature. In: (2005), pp. 1–5.
[41] Aliyeva, Anisya Kh. Language and Style of the 18th Century Tatar
Seyahatname. In: (2006), pp. 1–4.
26
2.2. Articles and Abstracts
27
Chapter 2. References
28
2.2. Articles and Abstracts
29
Chapter 2. References
30
2.2. Articles and Abstracts
31
Chapter 2. References
32
2.2. Articles and Abstracts
33
Chapter 2. References
34
2.2. Articles and Abstracts
[208] Boyle, John Andrew. The summer and winter camping grounds of the
Kereit. In: (1972), A:108–110.
[209] Boyle, John Andrew. The Il-Khans of Persia and the princes of Europe. In:
(1973), pp. 61–75.
[210] Boyle, John Andrew. Nyrayrgen or the People of the Sun. In: (1974),
pp. 131–136.
[211] Boyle, John Andrew. The Old Man in the Trunk: The Greek Origin of a
Theme in the Oghuz nāma. In: (1975), pp. 11–15.
[212] Bozkurt, İsmail. The Current State of Crimean Karaites. In: (2002), pp. 69–73.
[213] Bozkurt, İsmail. Kırımçakların bugünkü durumu. İn: (2003), pp. 65–69.
[214] Bozkurt, İsmail. Traces of Shamanism in the Beliefs of Turkish Cypriots. In:
(2006), pp. 52–56.
[215] Bozkurt, İsmail and Bozkurt, Rahme. An Etymological Study of Cyprus
Turkish Dialect (With a Point of View of Kazan Tatar Language and Divanü
Lugat-it-Türk). In: (2007), p. 93.
[216] Braam, Hansje and Vandamme, Marc. Types, polynoms and collocations: A
method for detecting complex expressions in Turkic Text Corpora. In: (1994),
pp. 129–143.
[217] Bregel, Yuri. The Tawārīkh-i Khorazmshāhīya by Thanā’ī: The
Historiography of Khiva and the Uzbek Literary Language. In: (1975),
pp. 17–32.
[218] Bregel, Yuri. Nomadic and sedentary elements among the Turkmens. In:
(1980), A:5–37.
[219] Bregel, Yuri. Tribal Tradition and Dynastic History: The Early Rulers of the
Qongrats According to Munis. In: (1981), pp. 357–398.
[220] Brendemoen, Bernt. Laz Influence on Black Sea Turkish Dialects? In: (1989),
pp. 49–63. (ill. p. 64).
[221] Brendemoen, Bernt. Some Remarks on the Vowel Harmony in a Religious
Dialect Text from Trabzon. In: (1990), pp. 41–57.
[222] Brentjes, Burchard. Zur Westtrift ost- und zentralasiatischer Motive in
skythischer Zeit. In: (1969), S. 153–159. (18 Abb. auf Tafel 1–8).
[223] Brentjes, Burchard. Die alte Kunst der altaischen Völker. In: (1994), S. 29–34.
[224] Brown, Bess. Sovereignty in Central Asia. In: (1991), pp. 51–55.
[225] Будаев, Ц. Б. Об общеалтайском слое лексики в бурятском языке. В:
(1986), B:26—27.
[226] Бураев, И. Д. Результаты контактирования языков алтайской общности
в Циркумбайкальском регионе. В: (1986), B:27—29.
[227] Будагова, З. И. К истории азербайджанско-турецких языковых
контактов. В: (1986), B:25—26.
[228] Букулова, М. Турецкая языковая картина мира на материале
соматической фразеологии. В: (2007), с. 39—40.
35
Chapter 2. References
36
2.2. Articles and Abstracts
[249] Celnarová, Xénia. Die Evolution der Literatur der türkischen Volksdichter
unter dem Einfluß des Sufismus. In: (1994), S. 87–96.
[250] Celnarová, Xénia. The Migration of Turks and “New Homeland” — Turkish
Literature on Germany and in Germany. In: (2002), pp. 74–78.
[251] Celnarová, Xénia. Tatar Intellectuals and the Turkish National Revival. In:
(2007), pp. 227–228.
[252] Çengel, Hülya Kasapoğlu. Kırgızistan’da Resmî Dil. İn: (2003), pp. 219–230.
[253] Çengel, Hülya Kasapoğlu. Legal Documents in Armeno-Kipchak and Töre
Bitigi (Code of Law). In: (2010), pp. 226–235.
[254] Церенов, В. З. Эпическая традиция торгутских джангарчи. В: (1986),
A:119—120.
[255] Chabros, Krystyna. An East Mongolian Ritual for Children. In: (1990),
pp. 59–63.
[256] Халидов, А. Б. Два творческих портрета: Исхак ал-Фараби и Махмуд
ал-Кашгари. В: (1986), A:114—116.
[257] Халиль, Ибрахим Уста. К Новому подходу в Тюркском мире: Не общий
язык, а смешение языков. В: (2007), с. 80—82.
[258] Chan, Hok-lam. The Demise of Yüan Rule in Mongolian and Chinese
Legends. In: (1990), pp. 65–82.
[259] Chan, Hok-lam. Exorcising the Dragon: A Legend of the Building of the
Mongolian Upper Capital (Shangdu). In: (2009), pp. 13–17.
[260] Харисов, А. И. Категория определенности и неопределенности в
урало-алтайских языках. В: (1976), с. 101—104.
[261] Харисов, Ф. Ф. Двуязычие в условиях новой языковой ситуации. В:
(2007), с. 104—106.
[262] Харисов, Ф. Ф. Языки народов российской федерации — национальное
достояние государства. В: (2007), с. 102—103.
[263] Харисова, Ч. М. Категория числа в Татарском языке. В: (2007),
с. 107—108.
[264] Харрасова, Г. И. Возрождение и сохранение народных традиций,
обрядов среди студенческой молодежи в условиях интегративного
роста. В: (2007), с. 109—110.
[265] Хасанов, Б. Преемственность лексики в рукописных словарях к
сочинениям Алишера Навои. В: (1986), B:121.
[266] Хасанов, С. Генезис чисел и их символика в поэме Навои «Саб’а-йи
Саййар». В: (1986), A:116—117.
[267] Хасанова, Ф. Х. Репрезентация лингвокультурного концепта «туй» в
татарской языковой картине мира. В: (2007), с. 110—112.
[268] Хелимский, Е. А. О двух фонетических законах в алтайских языках. В:
(1986), B:121—124.
[269] Chen, Arthur. Conditional Constructions in the Manchu Language: An
Analysis of Prototypes. In: (2011), pp. 37–55.
37
Chapter 2. References
[270] Ch’en, Chieh-hsien. Introduction to the Manchu text version of the Ch’ing
emperors’ ch’i-chü-chu (notes on the emperors’ daily activities). In: (1972),
A:111–127.
[271] Ch’en, Chieh-hsien. The Manchu name system: How its tradition and
development expresses the concept of the state. In: (1973), pp. 77–85.
[272] Ch’en, Chieh-hsien. Arbeitsbericht Taipei. In: (1974), pp. 71–74.
[273] Ch’en, Chieh-hsien. The Decline of the Manchu Language in China during
the Ch’ing Period (1644–1911). In: (1974), pp. 137–154.
[274] Ch’en, Chieh-hsien. Manchu Agriculture During the Period of Nurhaci and
Hong Taiji. In: (1982), pp. 23–28.
[275] Ch’en, Chieh-hsien. Religious and Lay Symbolism of Imperial Manchu
Practices in Observing the New Year. In: (1984), pp. 71–76.
[276] Ch’en, Chieh-hsien. The Manchu Emperor K’ang-hsi and Father Ripa. In:
(1985), pp. 33–47.
[277] Ch’en, Chieh-hsien. Analysis of the Reasons of Manchu Emperor Hong
Taiji’s Restriction of Shamanism. In: (1992), pp. 33–40.
[278] Chen, Ching-lung. Trading activities of the Turkic peoples in China. In:
(1980), A:38–53.
[279] Chen, Ching-lung. A Study of Turkic Weapons. In: (1982), pp. 29–35.
[280] Chen, Ching-lung. Chinese Symbolism Among the Huns. In: (1984),
pp. 62–70.
[281] Chen, Ching-lung. Concepts regarding Numbers, Colors, and the Cardinal
Points among the Turkic Peoples. In: (1985), pp. 49–56.
[282] Ch’en, Kuo-tung. The Wanggiyan Clan of the Imperial Household
Department. In: (1992), pp. 41–51.
[283] Ch’i, T’ang. Agrarianism and Urbanism, and their Relationship to the
Hsiung-nu Empire. In: (1980), A:110–120.
[284] Ch’i, T’ang. The Religious and Lay Symbolism of the T’u-chüeh as Recorded
in Chinese History. In: (1984), pp. 386–398.
[285] Хисамитдинова, Ф. Г. Субстратная топонимия бассейна реки Агидель.
В: (1990), с. 161—173.
[286] Хисамов, Н. Ш. Особенности современного этапа исследований
средневековых тюркских литературных памятников. В: (1986),
A:117—118.
[287] Хисматуллина, Л. Г. Семантические особенности синонимов в
Татарском и Английском языках. В: (2007), с. 115—116.
[288] Chmielowska, Danuta. The Image of Woman in Turkish Literature in the
Second Half of the 20th Century. In: (2001), pp. 39–45.
[289] Chmielowska, Danuta. Woman in the Contemporary Turkish Family. In:
(2003), pp. 71–75.
[290] Хохлов, А. Н. О характере заимствования маньчжурами достижений
китайской культуры до заовевания ими Китая. В: (1986), A:68—70.
38
2.2. Articles and Abstracts
[291] Choi, Han-Woo. The names of Türk and T’ou-kiue. In: (1989), pp. 65–74.
[292] Choi, Han-Woo. On the Turkic Shamanic Word Bögü. In: (1990), pp. 83–87.
[293] Choi, Han-Woo. Some Notes on Mao-tun (Qarator) and Qara Bodon. In:
(1992), pp. 53–58.
[294] Choi, Han-Woo. Notes on Some Altaic Animal Names in Ancient Korean. In:
(1995), pp. 115–120.
[295] Choi, Han-Woo. Notes on Some Altaic Shamanistic Terms. In: (1996),
pp. 57–63.
[296] Хорлоо, П. Халхаский народный эпос и его особенности. В: (1969),
с. 165—168.
[297] Chuang, Chi-fa. A Study of the Ch’ing Dynasty Manchu Translation of the
Tah Tsang Ching. In: (1992), pp. 59–71.
[298] Хуснутдинов, Д. Х. Языковая картина мира как одно из центральных
понятий современной лингвистики. В: (2007), с. 118—119.
[299] Цинциус, В. И. К этимологии слова »ребенок« в тунгусо-маньчжурских
языков. В: (1968), с. 279—289.
[300] Цинциус, В. И. Алтайские термины родства и проблема их
этимологии. В: (1969), с. 169—174.
[301] Cirtautas, Ilse. Die Lieblingspferdefarben der Türken. In: (1964), S. 157–160.
[302] Cirtautas, Ilse. On Pre-Islamic Rites among Uzbeks. In: (1970), A:41–47.
[303] Чиспияков, Э. Ф. К вопросу о классификации языков южной части
Западной и Восточной Сибири. В: (1986), B:125—127.
[304] Clark, Larry V. The Theme of Revenge in the Secret History of the Mongols.
In: (1975), pp. 33–57.
[305] Clauson, Gerard. The Diffusion of Writing in the Altaic World. In: (1962),
pp. 139–144.
[306] Clauson, Gerard. Turkish and Mongolian Horses and Use of Horses, an
Etymological Study. In: (1964), pp. 161–166.
[307] Clauson, Gerard. Some Old Turkish Words Connected with Hunting. In:
(1965), pp. 9–17.
[308] Clauson, Gerard. The origin of the Turkish “runic” alphabet. In: (1968),
pp. 51–76.
[309] Clauson, Gerard. The Foreign Elements in Early Turkish. In: (1971),
pp. 43–49.
[310] Collinder, Björn. Pro hypothesi Uralo-Altaica. In: (1976), S. 67–73.
[311] Constantin, Gh. I. Akhmet Akhaj, der Doppelgänger des Odschas
Nasreddin bei den Krim-Tataren. In: (1970), B:80–99.
[312] Cordun, Val. Les saints thaumaturges d’Ada Kaleh. In: (1970), B :100–116.
[313] Corff, Oliver. The Known World and Beyond: Concepts of the Animal
Kingdom as Presented in the Pentaglot. In: (2006), pp. 67–74.
39
Chapter 2. References
40
2.2. Articles and Abstracts
41
Chapter 2. References
42
2.2. Articles and Abstracts
[376] Dugarov, Bair S. The First Information about the Buryat-Mongolian Epic in
the West (Based on the Materials of the Scholar and Traveler Jeremiah
Curtin). In: (1997), pp. 285–290.
[377] Dugarov, Bair S. The Concept of Bukha-Noyon In Buryats’
Folklore-mythological Tradition. In: (2009), p. 100.
[378] Dugarov, Bair S. “Namtar” by Milaraiba in Buryatia. In: (2010), pp. 219–225.
[379] Dugarov, Bair S. The Motif of Feasting and the Cult of Drink in the Buriat
“Geseriad” (Based on an Interpretation of Khormusta’s Image). In: (2011),
pp. 63–73.
[380] Dugarov, Bair S. and Dugarova, Esuna. The Image of Alan-goa the
Foremother of Genghis Khan. In: (2013), pp. —. publication in preparation.
[381] Dugarov, Bayir. Geser Boɣda-yin Sang: A little-known Buryat-Mongolian
sutra. In: (1998), pp. 49–61. (incl. 6 pp. of ill.)
[382] Дугаров, Д. С. Происхождение кругового хороводного танца у
некоторых народов Сибири /к проблеме культурноисторических
контактов и взаимосвязей/. В: (1986), A:87—88.
[383] Durhan, Nazgul Enteri. Kyrgyz musical instruments in the light of musical
instruments of the Turkic world. In: (2015), p. 67.
[384] D’yakova, Olga Vasilievna. Archaeological Data on the Origin of
Tungus-Manchu. In: (2007), pp. 54–55.
[385] D’yakova, Olga Vasilievna. Tungus-Manchus Community and the Time of
Its Emerging. In: (2009), p. 195.
[386] D’yakova, Olga Vasilievna. The Tungus-Manchus: an Ethnic History and
Ethnic Genesis in Archaeological and Ethnographic Retrospectives. In:
(2010), pp. 27–35.
[387] D’yakova, Olga Vasilievna. Holidays of Jurchen (proto Tungus Manchus). In:
(2011), pp. 57–61.
[388] D’yakova, Olga Vasilievna. Altai tradition in the Pohai-Korean art. In: (2015),
p. 60.
[389] Дыбо, Анна В. Об алтайских названиях пядей. В: (1986), B:51—54.
[390] Dybo, Anna. Turco-Tocharica and Turco-Sakica Renewed. In: (2002),
pp. 87–97.
[391] Dybo, Anna V. Indoeuropeans and Altaians through the Linguistic
Reconstruction. In: (2005), pp. 87–102.
[392] Дыбо, Анна В. and Норманская, Юлия В. К древнейшим
самодийско-тунгусским лексическим связям (названия животных). In:
(2006), pp. 99–115.
[393] Dybo, Anna V. The Phonetic Features of Bulgar Languages From the Data of
Loan-Words. In: (2007), pp. 55–56.
[394] Dybo, Anna V. Proto-Turkic mythologic terms: myth and reality. In: (2009),
p. 177.
[395] Dyer, Svetlana Rimsky-Korsakoff. The Soviet Dungans: Chinese Muslims in
the Soviet Union. In: (1981), pp. 337–344.
43
Chapter 2. References
44
2.2. Articles and Abstracts
[418] Ercilasun, Ahmet Bican. The Father-Son Struggle in Turkish Epics. In:
(1997), pp. 254–257.
[419] Ercilasun, Ahmet Bican. The acceptance of the Latin alphabet in the
Turkish World. In: (1998), pp. 63–69.
[420] Ercilasun, Bilge. The beginning of Runic studies in Turkey. In: (1998),
pp. 71–77.
[421] Erdal, Marcel. The chronological Classification of Old Turkish texts. In:
(1977), pp. 151–175.
[422] Erdal, Marcel. Early Turkish Names for the Muslim God, and the Title
Çelebi. In: (1981), pp. 407–416.
[423] Erdal, Marcel. Introduction. In: (1981), pp. 275–279.
[424] Erdal, Marcel. An Altaic particle gU ? ~! In: (1989), pp. 125–139.
[425] Erdal, Marcel. Die türkisch-mongolischen Titel elχan und elči. In: (1991),
S. 81–99.
[426] Érdy, Miklós. Partial Horse Burials and Grave Structures of the Xiongnu
Throughout Central Asia. In: (1997), pp. 26–65.
[427] Érdy, Miklós. Examination of Eight Archaeological Links Between the
Xiongnu and the Huns. In: (2002), pp. 106–125.
[428] Eren, Hasan. Türk dilinin étimologique sözlüğünden yapraklar. İn: (1973),
pp. 95–101.
[429] Ermakova, Lyudmila M. Naming and Seeing Things in Early Japanese
Poetry. In: (1995), pp. 135–141.
[430] Есенова, Т. С. О некоторых интонационных параллелях в алтайских
языках. В: (1986), B:56—57.
[431] Есенова, Т. С. Русский язык в Монголии. В: (2007), с. 228—229.
[432] Esenova, Tamara. Concept “Work” in Mongol, Kalmyk and Russian
linguocultures. In: (2009), pp. 22–23.
[433] Esin, Emel. The Horse in Turkic Art. In: (1964), pp. 167–227.
[434] Esin, Emel. The Hunter Prince in Turkish Iconography. In: (1965), pp. 18–76.
[435] Esin, Emel. Bedük Börk. In: (1966), S. 71–138.
[436] Esin, Emel. The Turkish Bakši and the painter Muhammad Siyāh Kalam. In:
(1968), pp. 81–114.
[437] Esin, Emel. L’arme zoomorphe du guerrier turc (Étude iconographique). In:
(1969), p. 193–217. (49 Abb. auf Tafel 9–26).
[438] Esin, Emel. Ṭabarī’s report on the warfare with the Türgiš and the testimony
of eighth century Central Asian art. In: (1972), A:130–149.
[439] Esin, Emel. English Summary. In: (1973), pp. 135–140.
[440] Esin, Emel. « Sıgunlar Begi» (Kök-Türk Kagan damgası hakkında). In: (1973),
p. 113–134.
[441] Esin, Emel. Arbeitsbericht Istanbul. In: (1974), pp. 45–48.
45
Chapter 2. References
[442] Esin, Emel. Sacrificial themes in the arts of Altaic and Uralic peoples, in the
light of Turkish tomb inscriptions. In: (1976), pp. 75–86.
[443] Esin, Emel. On the Relationship between the Iconography in Muslim Uyġur
Manuscripts and Buddhist Uyġur Eschatology. In: (1982), pp. 37–52.
[444] Esin, Emel. The Cosmic Man in Turkish Texts and Iconography. In: (1984),
pp. 113–124.
[445] Esztergár, Marianne. Words Pertaining to Housing and Dwelling in the
Altaic Languages. In: (1962), pp. 33–43.
[446] Eyvazov, A. G. Sıfatın türkolojideki tetkikinin tarihine dair. İn: (1969),
pp. 219–225.
[447] Farkas, Ottó. On the Footwear of the Altai Torguts. In: (1990), pp. 135–139.
[448] Фазылов, Э. И. Староузбекский язык (Ранний период). В: (1969),
с. 227—232.
[449] Фазылов, Э. И. «Таржимāн аc̣-c̣ic̣āx̣ » — уникальный словарь тюркской
лексикографии. В: (1976), с. 87—91.
[450] Фазылов, Э. И. Тюркская текстология: итоги и перспективы. В: (1986),
A:112—114.
[451] Fazylov, E. J. Turkic Languages in the Works of Oriental Philologists
(11th-18th cc.) In: (1971), pp. 51–58.
[452] Фазылзянов, Р. Р. Китайский традиционный театр. В: (2007), с. 57—59.
[453] Fedotov, Alexander. On Shamanistic Trends in “The Secret History of the
Mongols”. In: (1995), pp. 143–151.
[454] Fehér, J. Two Main Sorts of Nihilism Distinguished by Rol-pa’i rdo-rje
Relying on rJe Tsong-kha-pa. In: (2002), pp. 126–137.
[455] Finch, Roger. Korean Hankul and the h̠P’ags-pa script. In: (1998), pp. 79–100.
[456] Finch, Roger. Distribution of the ‘Shaman’s drum’ or single-headed frame
drum. In: (2000), pp. 17–43.
[457] Finch, Roger. The Dual Number in Turco-Chuvash. In: (2002), pp. 138–157.
[458] Finch, Roger. The Suffix /-ko/ in Japanese. In: (2005), pp. 103–137.
[459] Finch, Roger. Folk Taxonomy of Japanese Birds. In: (2006), pp. 116–139.
[460] Finch, Roger. The Polyphemus Figure (Depegöz) in The Book of Dede Korkut.
In: (2009), pp. 124–125.
[461] Finch, Roger. Gender Distinctions in Nouns and Pronouns of the Altaic
Languages. In: (2013), pp. —. publication in preparation.
[462] Фиш, Р. Несколько мыслей о поэзии Назыма Хикмета. В: (1969),
с. 233—240.
[463] Flemming, Barbara. Arbeitsbericht Hamburg. In: (1974), pp. 17–18.
[464] Franke, Herbert. Arbeitsbericht München. In: (1974), p. 19.
[465] Fuchs, Walter. Einige Beobachtungen zu Volkstrachten der Türken und
Mongolen im 18. Jahrhundert (Resümee). In: (1962), S. 167–169.
46
2.2. Articles and Abstracts
[466] Fung, Ming-chu. The Sino-British Negotiations on Tibet and the Political
Situation in Tibet in Modern China — From the Gurkha War to the
Washington Conference. In: (1992), pp. 97–126.
[467] Gabain, Annemarie von. Notes on Dress and Ornament — the Uiɣur
Kingdom of Khocho. In: (1962), pp. 171–174.
[468] Gabain, Annemarie von. Notes on the Dwellings of the Altaic Peoples. The
Uiɣur Kingdom of Khocho (850–1250). In: (1962), pp. 45–46.
[469] Gabain, Annemarie von. Pferd und Reiter im Mittelalterlichen Zentralasien.
In: (1964), S. 228–243.
[470] Gabain, Annemarie von. Historisches aus den Turfan-Handschriften. In:
(1968), S. 115–124.
[471] Gabain, Annemarie von. Die Qočo-Uiguren und die nationalen
Minderheiten. In: (1969), S. 241–249. (6 Abb. auf Tafel 27–30).
[472] Gabain, Annemarie von. Persönliche Erinnerungen an W. Bang-Kaup. In:
(1969), S. 51–55.
[473] Gabain, Annemarie von. Die staatliche Verfassung des uigurischen
Königreichs von Koço, 9.-13. Jh. n. Chr. In: (1973), S. 153–159. (ill.
pp. 161–164).
[474] Gabain, Annemarie von. Ohnmacht und Macht der Kazakin, eine
subjektiv-literarische Studie. In: (1980), A:54–65.
[475] Габескирия, Ш. В. К происхождению слова tarxan в алтайских языках.
В: (1986), B:33—34.
[476] Гаджиева, Н. З. Два источника происхождения условного периода в
тюркских языках. В: (1969), с. 251—256.
[477] Gadžieva, N. Z. The Role of Altaic Languages in the Reconstruction of the
Turkic Syntactic Archetype. In: (1971), pp. 59–65.
[478] Гаджиева, Н. З. Соотношение внешних и внутренних факторов в
изменениях структуры тюркских языков при их контактировании с
неродственными языками. В: (1976), с. 93—99.
[479] Gadžieva, N. Z. Die Methodik der Rekonstruktion des Turkarchetyps. In:
(1985), S. 115–121.
[480] Гаджиева, Н. З. Проблема языкового типа (на материале тюркских
языков). В: (1986), B:34—35.
[481] Gadžieva, N. Z. Zu den Prinzipien der Zusammenstellung von historischen
Grammatiken türkischer Sprachen. In: (1990), S. 141–145.
[482] Гафиятова, Э. В. Исследование Английских и Татарских дендронимов в
сопоставительном аспекте. В: (2007), с. 60—61.
[483] Гайнутдинова, А. Ф. О субстантивации имён действия В татарском
языке. В: (2007), с. 61—63.
[484] Gálik, Marián. The Twenty-Fourth Nasreddin? Two Women in Wang
Meng’s Xinjiang Stories. In: (2001), pp. 77–82.
[485] Галимарданова, Р. Н. Активные методы экологического воспитания В
процессе изучения татарского языка и литературы. В: (2007), с. 63—64.
47
Chapter 2. References
48
2.2. Articles and Abstracts
49
Chapter 2. References
50
2.2. Articles and Abstracts
[547] Halén, Harry. Altan Khan and the Mongolian Geser Khan Epic. In: (1989),
pp. 159–164.
[548] Halén, Harry. Baron Mannerheim’s hunt for ancient Central Asian
manuscripts. In: (1998), pp. 109–16.
[549] Hamayon, Roberte N. Pourquoi un Mongol doit-il être nommé. In: (1970),
B :143–152.
[550] Hamayon, Roberte N. Arbeitsbericht Paris. In: (1974), pp. 33–38.
[551] Hamayon, Roberte N. Chamanisme, bouddhisme, héroïsme épique : quel
support d’identité pour les Bouriates post-soviétiques ? In: (1994), p. 327–356.
[552] Hamblin, William J. Central Asians in Medieval Africa. In: (1997),
pp. 106–119.
[553] Hamp, Eric P. Greek τέλι, Albanian tel. In: (1969), p. 263.
[554] Hamp, Eric P. The Altaic Non-obstruents. In: (1971), pp. 67–70.
[555] Han, Sherman (韩小敏). Poems by Akdun on His Journeys to Mongolia and
Xinjiang. In: (1992), pp. 133–141.
[556] Han, Sherman (韩小敏). Poetical Justice vs. Political Justice: Emperor
Kangxi’s Policies toward the Mongols. In: (2009), p. 127.
[557] Hangin, J. G. Arbeitsbericht Bloomington. In: (1974), pp. 59–65.
[558] Hargan, Louis M. The Use of Rhubarb among the Mongols. In: (2006),
pp. 152–172.
[559] Hartke, W. Grußansprache auf dem Empfang des Präsidenten der
Deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin zu Ehren der Teilnehmer
der XII. PIAC (1. 9. 1969). In: (1969), S. 17.
[560] Hasbaatar. Vowel Inflectional Phenomenon in the Altaic Languages. In:
(2009), p. 37.
[561] Hasbagana, Wuyunna. On Some Changes in the Mongolian Vowel System.
In: (2009), pp. 151–153.
[562] Haussig, Hans-Wilhelm. Das Weiterleben des skythischen Weltbildes bei
den altaischen Völkern. In: (1982), S. 53–62.
[563] Hazai, György. Eröffnungsrede (29. 8. 1969). In: (1969), S. 15.
[564] Hazai, György. Zu einer Stelle der Tonyukuk-Inschrift. In: (1969), S. 265–270.
[565] Hazai, György. Arbeitsbericht DDR. In: (1974), pp. 26–31.
[566] Hazai, György und Zieme, Peter. Zu einigen Fragen der Bearbeitung
türkischer Sprachdenkmäler. In: (1968), S. 125–140.
[567] Heissig, Walther. Arbeitsbericht Bonn. In: (1974), pp. 20–25.
[568] Heissig, Walther. Von der Realität zum Mythos: Der Daumen im
mongolischen Epos. In: (1984), S. 125–129.
[569] Heissig, Walther. Zum Motiv der Hexenverbrennung in der Mongolischen
Volksdichtung. In: (2001), S. 97–98.
[570] Hesche, W., Hildebrandt, W.-D. und Thermann, A. Das Moɣolî in
Badachschan (Afghanistan). In: (1977), S. 176–236.
51
Chapter 2. References
52
2.2. Articles and Abstracts
53
Chapter 2. References
[614] Ishizuka, Harumichi. Altaistic Devices for Reading Chinese Texts. In: (1990),
pp. 175–177. (six ill. without pagination).
[615] Ishizuka, Harumichi. Japanese and Korean Devices for Reading Chinese
Texts. In: (1995), pp. 187–194.
[616] Isil, Altun. A Field Research on the Oral Culture of Tatars who live in
Kocaeli-Turkey. In: (2007), p. 91.
[617] Iskhakova, G. About the Namings of Horse Colours in the Altaic Languages.
In: (2007), pp. 89–91.
[618] İslam, Ayşenur Külahlıoğlu. Tradition, Man, and Nature at the Inception of
the Modern Turkish Story. In: (2006), pp. 173–178.
[619] İslam, Ayşenur Külahlıoğlu. From Anatolia to the Inner Mongolia: A
Romantic and Mysterious Voyage. In: (2009), pp. 98–99.
[620] Isono, Fujiko. A Few Reflections on the Anda Relationship. In: (1975),
pp. 81–87.
[621] Ivanics, Mária. Die Beglaubigungsmittel der krimtatatarischen Urkunden.
In: (1992), S. 175–182.
[622] Ivanics, Mária. Das neugefundene Altan Debter? In: (1996), S. 127–137.
[623] Ivanics, Mária. Der Sippenbaum im Buch der Dschingis-Legende. In: (2006),
S. 179–189.
[624] Иванов, Вяч. Вс. Об отношении алтайских языков к
восточно–ностратическим. В: (1986), B:59—60.
[625] Ivleva, Regina. Mystery in Contemporary Mongolian Prose. In: (2009),
pp. 55–57.
[626] İz, Fahir. Atatürk and Turkish Language Reform. In: (1982), pp. 63–72.
[627] Яхонтов, С. Е. Языки северных соседей китайцев в 1 тыс. до н. э. В:
(1986), A:73—75.
[628] Jacobson, Esther. Burial Ritual, Gender and Status in early Nomadic Society
of South Siberia Northern Mongolia. In: (1987), pp. 58–69.
[629] Jacobson, Esther. On the Question of Shamanism Among the Early Nomads
of Eurasia (First Millennium BC). In: (1989), pp. 165–179.
[630] Jafarov, Yusif R. Huns and Byzantines: Supreme Power and the State. In:
(1991), pp. 115–118.
[631] Jagchid, Sechin. Buddhism in Mongolia after the collapse of the Yüan
Dynasty. In: (1970), A:49–58.
[632] Jagchid, Sechin. A Mongol text letter from a Tibetan leader to the Manchu
ministers. In: (1972), A:150–163.
[633] Jagchid, Sechin. Traditional Mongolian Attitudes and Values As Seen in the
Secret History of the Mongols and the Altan Tobči. In: (1975), pp. 89–114.
[634] Jagchid, Sechin. An interpretation of “Mongol Bandits” (Meng-fei). In:
(1976), pp. 113–121.
[635] Jagchid, Sechin. The Kitans and their cities. In: (1980), A:70–88.
54
2.2. Articles and Abstracts
[636] Jagchid, Sechin. Chung-tu, the Central Capital of Yüan Dynasty. In: (1985),
pp. 177–194.
[637] Jagchid, Sechin. Social and Cultural Change in Modern Inner Mongolia. In:
(1987), pp. 70–78.
[638] Jagchid, Sechin. Mongolia and the West. In: (1994), pp. 183–197.
[639] Jagchid, Sechin. The Factors for Inner Mongolian Disturbance. In: (1995),
pp. 195–208.
[640] Jagchid, Sechin. Indo-Mongolian Historical Relations. In: (1997),
pp. 138–149.
[641] Jagchid, Sechin and Bawden, Charles. Some Notes on the Horse-Policy of
the Yüan Dynasty. In: (1964), pp. 246–268.
[642] Jagchid, Sechin and Bawden, Charles. Notes on Hunting of Some Nomadic
Peoples of Central Asia. In: (1965), pp. 90–102.
[643] Jagchid, Sechin and Bawden, Charles. Notes on the ranks and titles of the
Mongol Nobility during Manchu Times. In: (1966), pp. 139–154.
[644] Jahn, Karl. Study on Supplementary Persian Sources for the Mongol History
of Iran. In: (1962), pp. 197–204.
[645] Jahn, Karl. Timur und Ibn Haldûn. In: (1973), S. 169–174.
[646] Janabel, Jiger. Qazaq Khanate: From a united to a divided polity. In: (1994),
pp. 97–128.
[647] Janhunen, Juha. Samoyed-Altaic contacts — present state of research. In:
(1976), pp. 123–129.
[648] Janhunen, Juha. The Tungus Peoples and the Conquest of Siberia. In: (1982),
pp. 73–77.
[649] Janhunen, Juha. On Breaking in Mongolic. In: (1989), pp. 181–191.
[650] Janhunen, Juha. Prolegomena to a Comparative Analysis of Mongolic and
Tungusic. In: (1995), pp. 209–218.
[651] Jankowski, Henryk. On Crimean Tatar Toponymy. In: (1990), pp. 179–182.
four maps without pagination.
[652] Jankowski, Henryk. Karaim mejumas in Eupatoria. In: (2010), pp. 245–262.
[653] Jarring, G. The new romanized alphabet for Uighur and Kazakh and some
observations in the Uighur dialect of Kashgar. In: (1980), A:230–245.
[654] Johansen, Ulla. The Cradle and Hearth as Sources for the Cultural History of
Altaic Peoples. In: (1962), pp. 205–218.
[655] Johansen, Ulla. Der Reitsattel bei den Altaischen Völkern. In: (1964),
S. 269–285.
[656] Johanson, Lars. Subjektlose Sätze im Türkischen. In: (1989), S. 193–218.
[657] Johanson, Lars. Zur Isochronie im Türkischen. In: (1990), S. 183–188.
[658] Jorigt, G. On Vowel Alternation in Root Words in Mongolic. In: (2009),
pp. 140–141.
[659] Junker, G. F. J. 20 Jahre Altaistik in der DDR. In: (1969), S. 25–33.
55
Chapter 2. References
56
2.2. Articles and Abstracts
57
Chapter 2. References