Dünyada olduğu gibi Türkiye’de bebeklikte yürüteç kullanımı yaygın. Pek çok anne ve baba yürütecin bebekleri için iyi olduğunu düşünür. Ancak yürüteç farklı sağlık sorunlarına neden olur. Özellikle bebeklerin gelişim dönemlerinde çeşitli sağlık sorunları yaratır.
Güvenli olduğu düşünülen yürütecin bebeğin hızlı yürümesini sağlayacağına inanılır. Ayrıca üzerindeki çeşitli oyuncaklar ile bebeklerin ilgisini çeker. Yürüteç, bebeklerin hareket imkanını artırarak ilgisini farklı alanlara çeker ve huzursuzlanmasını engeller. Anne babalar ise yürüteci çoğunlukla bebekleri kucaklarında taşımak yerine oyalandıkları gerekçesiyle tercih eder. Bu gibi nedenlerle yürüteç kullanımı eskisi kadar yaygındır. Peki yürüteç ne kadar sağlıklı?
Yürütecin uzun zamandan beri kullanılması zararsız olduğu anlamına gelmez. Yürütece koyulan bebeğin/çocuğun tehlikeli nesnelere ulaşıp kendine zarar vermesi ve merdivenlerden düşmesi en büyük risklerdir. Yapılan bilimsel çalışmalar, yürüteci ilk iki yaşta görülen en sık yaralanma nedenleri arasında gösteriyor. Bu yaralanmalar nadir de olsa beyin kanaması ve ölümle sonuçlanabiliyor.
Bebeklerin kas iskelet sisteminin gelişimi belirli bir sıraya göre ilerler. Bu sıra şöyledir: Bebekler önce başlarını dik tutar, daha sonra destekli oturur, desteksiz oturur, emekler, tay tay durur ve yürür.
Desteksiz oturamayan bir bebekten yürümesi beklenemez. Gelişimin bir parçası olarak 4 ve 5’inci aylarda bebekler oturmak yerine ayakta durmak ister. Bu, ebeveynler tarafından yürümenin bir başlangıcı olarak kabul edilir ve yürüteç alınır. Ancak bu aylarda yürütecin kullanılmaya başlanması bebeğin omurga gelişimine zarar verebilir. Henüz bu aylarda bebeklerin sırt ve karın kasları gelişmemiş olduğu için omurga, yer çekimine karşı duramaz ve yanlara eğilir. Bu da zamanla bebeklerde omurga sorunları yaşanmasına neden olur. Bu nedenle bebeklerin sürünme, yuvarlanma, emekleme ve ayağa kalkma ile kaslarını geliştirip ondan sonra yürümesi beklenmelidir. Amerikan Pediatri Akademisi, yürüteçlerin daha çabuk yürümesini sağlamadığını, aksine bebeklerin motor ve mental gelişimini geciktirdiğini belirtmiştir. Bu nedenlerle yürüteç kullanılması eski inanışın tersine sağlık açısından uygun değildir.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Bebeklerde yürüteç kullanımı genelde yürüme aşamalarını hızlandırmak amacıyla tercih ediliyor. Peki, bu ne kadar doğru bir yaklaşım? Bebeklerde yürüteç kullanımı yürümeye yardımcı olur mu? Bunlar son derece önemli ve mutlaka cevaplanması gereken sorular. Gelin birlikte bebeklerde yürüteç kullanımının zarar ve faydalarına göz atalım.
Hayır! Birçoğumuz bebekliğimizde yürüteç kullanmış olsak da yürütecin bebekler için faydalı olmadığı artık biliniyor. Peki, yıllarca kullanılan bebek yürüteci neden sağlıklı değil?
Öncelikle gelin birlikte yürütecin kullanım nedenlerine bakalım.
Bebekler İçin Evde Alınacak Güvenlik Önlemleri yazımıza da göz atabilirsiniz.
Bebeklerde yürüteç kullanımının ardındaki en etkili neden ise tabii ki geçmişten gelen alışkanlıklar ve bilgi eksikliği.
Yürüteç genellikle ay arasında kullanılır. Ancak bu tehlikeli bir tercihtir. Bebekler aylıkken henüz tam olarak üst bedenlerini stabil tutmayı öğrenememiştir, kas gelişimleri yeterli değildir ve henüz kalçaları kendi ağırlıklarını taşıyacak durumda değildir. Bu nedenle, yürüteç kullanımı bebeklerde kalça sorunlarına, omurilik eğriliğine ve fiziksel gelişim yavaşlığına neden olabilir.
Hayır. Bebekler yürümeyi kendi başlarına, desteksiz olarak öğrenmelidir. Yürüteç gibi destekler bebeklerin yürüme yolculuğunda kaslarının gelişmesini engeller ve kalça-sırt sorunlarına neden olabilir.
Hayır. Bazı destekli, dengeli bebek yürüteçleri olsa da yürüteçler bebekler yürümeyi öğrenirken onları koruyamaz. Aksine araştırmalar yürüteçlerin daha büyük kazalara neden olduklarını göstermektedir.
Yürüteç kullanımının bebeklere olan etkisi son zamanlarda çok sık araştırılmaktadır. Bazı uzmanlar bunun yararlı olduğunu söylerken bazı uzmanlar ise kullanılmasını onaylamamaktadır. Fakat burada anne ve babaların yürüteçlerin hangi dönemde kullanılması gerektiğini bilmesi gerekmektedir.
Bebeklerde Yürüteç Kullanımı Yararlı mı Yoksa Zararlı mı?
Bebeklerin gelişim süreçleri genellikle birbirinden farklılık göstermektedir. Fakat genel olarak bakıldığında bebekler 6 aydan sonra emeklemekte, 1 yaşından sonra ise yürümeye başlamaktadır. Fakat bebeklerin ilk adımlarını atabilmeleri için karın üstü zaman geçirme, kendini yukarı çekme ve dönmeyi öğrenme gibi bazı şeyleri öğrenmeleri gerekmektedir.
Bu anlamda bebeklerde yürüteç kullanmanın zararlı olup olmadığı anne ve babalar tarafından çok sık araştırılmaktadır. Bu durum bazı uzmanlara göre sakıncalıdır. Genel olarak kişiler yürütecin yürümeyi kolaylaştıracağına inanmaktadır. Fakat yanlış bir dönemde kullanılan yürüteç bebeklerde yürümeyi geciktirme ve bazı motor bozukluklara neden olabilmektedir. Ayrıca yürüteç kullanan bebeklerin evlerde bazı kazalar geçirmeleri de olası bir durumdur. Bu sebeple pek çok uzman tarafından yürüteç kullanımı önerilmemektedir.
Bebeklerde Yürüteç Hangi Ayda ve Kaç Aylıkken Kullanılmalıdır?
Bebeklerde kullanılan yürütecin bebeklere zarara vermemeleri için bazı noktalara dikkat edilmesi gerekir. Özellikle bebeklerin kullanacağı yürüteçlerin ne zaman kullanılacağı konusunda anne ve babaların gerekli bilgileri edinmesi gerekmektedir. Günümüzde yürüteç kullanımı oldukça fazladır. Fakat uzmanlara göre yürütece binmenin bazı dönemleri bulunmaktadır. Bu döneler dışında yürütece bindirmek bebekler için olumsuz etkiler yaratabilir.
Açıklanan Tüketici Raporlarına göre yürüteçler 4 ile 16 aylık bebekler tarafından kullanılması için tasarlanmış ürünlerdir. Bununla birlikte yürümeyi öğrenmiş bebeklerin yürüteç kullanmaması gerekmektedir. Bu sebeple 4 aylıktan itibaren bebekler yürüteç kullanabilmektedir. Ancak bu durum bebekten bebeğe değişkenlik göstermektedir. Çünkü her bebeğin gelişim süreci birbirinden farklıdır. Bu sebeple anne ve babaların bebeklerinin yürütece hazır olup olmadığını iyi gözlemlemesi gerekmektedir.
Bebek Yürüteci Kullanmak İçin Gerekli Olan Fiziksel Gereksinimler Nelerdir?
Yürütecin amacı henüz yürüyemeyen bebeklerin hareket kabiliyetinin arttırılmasıdır. Fakat bebeklerin yürüteç için hazır olup olmadığı da çok önemlidir. Genel olarak 4 aylıktan itibaren kullanılan yürüteçler bazı bebeklerde daha geç olabilmektedir. Bu sebeple bebeklerin yürütece binmeleri için gerekeli olan gereksinimlerinin bilinmesi oldukça önemlidir.
Bir bebeğin yürüteç kullanabilmesi için başını sabit bir şekilde tutması gerekmektedir. Başını dik tutamayan bebeklerin yürütece binmesi önerilmemektedir. Bunun yanı sıra bebeklerin yürütece bindikleri zaman ayaklarının yere tam olarak basması da oldukça önemli bir konudur. Bu sayede bebekler ayaklarını hareket ettirerek ayaklarını nasıl iteceğini öğrenmektedir.
Bebeklerde Yürüteç Kullanmanın Zararları Nelerdir?
Bazı bebeklerde yürütecin kullanımı doğru olmayabilir. Özellikle bazı becerilerini edinmesini engelleyebilir ve yürümesi gecikebilmektedir. Bu sebeple bu konu hakkında gerekli bilgilerin bir uzman doktordan alınması gerekmektedir. Yürütecin bebeklerde oluşturabileceği zararları şunlar olabilmektedir:
- Bebeklerin yerde vakit geçirmesini engellemektedir. Bu nedenle de yürümeye yardımcı beceriler geç kazanılabilir.
- Yürüteç vücudu destekleyerek bebeklerin ayakta durmasını sağlamaktadır. Bu nedenle bebekler denge durmayı daha geç öğrenebilmektedir.
- Hızlı hareket etmeleri nedeniyle çarpma ve düşme gibi kazalar oluşabilir.
- Yürüteç bebeklerin kendi ayaklarını ve bacaklarını görmesini engellemektedir. Belden aşağıyı göremeyen Bebeklerde yürümeler geç görülmektedir.