Erkek Çoçuklarda Boy Uzatan Yiyecekler

''Ergenlik döneminde boyumu uzatmak için ne tüketmem gerekiyor?'' sorusunu sizin için cevapladık.

Genler, bir çocuğun boyunu belirlemede en önemli faktörlerden biridir. Bununla birlikte, çocukların en yüksek boylarına ulaşmalarını engelleyen bazı koşullar bulunmaktadır. Yetersiz beslenme ve sağlık sorunları bu faktörler arasında yer almaktadır. Çocukların büyümesi düzenli olarak izlenmelidir. Çocukların boyunun artması öngörülebilir bir eğriyi takip eder. 

Yeterli beslenme, çocukların gelişiminde ve boy uzamasında önemli bir role sahiptir. Bu nedenle de çocukların boy uzama kapasitelerine ulaşmaları için düzenli olarak protein, karbonhidrat, yağ içeren ve vitamin ve mineral açısından zengin besinleri tüketmeleri gerekmektedir. Aşağıda boy uzatmak için tüketilmesi gereken besinler listelenmiştir.

• Havuç
• Kuruyemiş
• Süt
• Balık 
• Tavuk eti
• Muz
• Yulaf ezmesi
• Yumurta
• Fasulye
• Yeşil yapraklı gıdalar
• Tatlı patates
• Kırmızı meyveler
• Kinoa
• Lahana

1. Havuç

Reklamsız Kullan

Havuç boy uzatan yiyecekler arasında bulunur. A vitamini ve C vitamini açısından zengin bir besin olan havuç, kemiklerin güçlü ve sağlıklı olmasında önemli bir role sahiptir. Bir adet orta boy havuç 16 kaloridir. 

2. Kuruyemiş

Fıstık, badem, fındık ve kabak çekirdeği gibi kuruyemişlerde boy uzamasını destekleyen, vücut dokularını onarmaya yardımcı olan ve yeni dokuların oluşumunu sağlayan amino asitler ve sağlıklı yağlar bulunur. Günde 1 avuç kuruyemiş tüketmek boy uzamasını destekler. 

E vitamini çocukların gelişimi için önemli bir vitamindir. E vitamini eksikliği çocuklarda bodur büyümeye sebep olabilmektedir. E vitamini eksikliği, vitamin depolarının sınırlı olması ve çocukların büyüme hızının yüksek olması sebebiyle çocuklarda yetişkinlere göre daha yaygın olarak görülmektedir. Badem E vitamini açısından yüksek bir besindir. gram bademde kalori bulunmaktadır. 

3. Süt

Reklamsız Kullan

Süt, vücudun ihtiyaç duyduğu birçok besin maddesi açısından zengindir. İyi bir protein kaynağı olan inek sütünün ml’inde yaklaşık 7,7 gram protein bulunur. Proteinler vücudun yapı taşlarını oluşturur. İnek sütü ve süt ürünleri de kalsiyum ve D vitamini açısından zengindir. Kemik büyümesi ve iskelet gelişimi için yeterli kalsiyum alımı gereklidir.

D vitamini, kalsiyum emilimi ve vücutta kalsiyumun düzgün çalışması için gereklidir. Büyüme geriliği ve optimal olmayan zirve, çocukluk veya ergenlik boyunca yetersiz kalsiyum alımından kaynaklanabilir.

Yoğurt, büyüme için önemli olan protein de dahil olmak üzere çeşitli temel besinlerin iyi bir kaynağıdır. Bağırsak sağlığına yardımcı olabilecek bir tür yararlı bakteri olan probiyotikler, bazı çeşitlerde bulunur. Araştırmalara göre probiyotikler, bağışıklık fonksiyonunu güçlendirmenin ve iltihabı azaltmanın yanı sıra çocukların daha hızlı gelişmesine yardımcı olabilir. Yoğurt ayrıca kemik sağlığı için önemli olan iyi bir kalsiyum, magnezyum, fosfor ve potasyum kaynağıdır.

4. Balık

Balık, omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir besindir. Bu özelliği ile boy gelişimi için önemlidir. gram somon balığı gram omega-3'ün yanı sıra fosfor, selenyum, demir, kalsiyum ve önemli vitaminler içerir.

Somon, omega-3 yağ asitleri ile yüklüdür. Omega-3 yağ asitleri, büyüme ve gelişme için büyük öneme sahip bir tür kalp-sağlıklı yağdır. Bazı araştırmalarda aynı zamanda omega-3 yağ asitlerinin kemik sağlığı da dahil olmak üzere büyümeyi en üst düzeye çıkarmak için kemik döngüsünü destekleyebileceği gösterilmiştir.

Somon balığı ayrıca protein, selenyum, B vitaminleri ve potasyum bakımından yüksektir. gram somon balığı kalori içerir.

5. Tavuk Eti

Tavuk eti özellikle boy uzamasında önemli olan suda çözünen bir vitamin olan B12 vitamini bakımından zengindir. Tavuk etiaynı zamanda kemik oluşumunu ve büyümesini düzenleyen bir amino asit olan taurin içseafoodplus.info eti, iyi bir protein kaynağıdır. 85 gramında ortalama 20 gram protein vardır. Aynı zamanda iyi bir niasin, fosfor,  selenyum ve B6 vitamini kaynağıdır. gram tavuk göğsünde kaloriye sahiptir. 

6. Muz

Reklamsız Kullan

Muz en iyi potasyum minerali kaynaklarından biridir. Potasyum, kemiklerin güçlenmesinde ve boy uzamasında önemli rol oynamaktadır. Bu faydalar için her gün 1 adet muz tüketilmesi önerilir. 1 adet orta boy muz kaloridir. 

7. Yulaf Ezmesi

Tam tahıllar B vitaminleri, kalsiyum, selenyum,  magnezyum, demir ve çinko açısından zengin ve az miktarda kalsiyum içeren besinlerdir. Özellikle B vitaminleri kemik oluşumunda ve hücrelerin büyümesinde rol oynar. 

Çinko ve demir ise vücut için temel besinlerdir. Bunlar kemik gücü için optimal kemik matrisini veya yapısını oluşturur. Yapılan araştırmalar, magnezyumun kemik yoğunluğunu iyileştirebileceğini ve yeterli miktarda tüketildiğinde kalsiyumu işleme yeteneği engelleyebileceğini belirtmektedir. 

Yüksek miktarda protein içeren bir besin olan yulaf,  kas kütlesini artırmaya ve yağ miktarını azaltmaya yardımcı olur. Bu nedenle de kahvaltıda yulaf ezmesi ya da yulaf içeren ürünlerin tüketilmesi önerilir. 

gram yulafta kalori bulunmaktadır.

8. Yumurta

Reklamsız Kullan

Yumurta, büyüme ve çocuk gelişimi açısından önemli besin kaynağıdır. Yumurta, fosfor ve protein dahil olmak üzere çeşitli vitamin ve mineraller açısından zengindir. Ortalama büyüklükteki bir yumurtada gram protein bulunur.

Bir araştırmada, günde bir yumurta tüketiminin bir çocuğun diyetine erken eklendiğinde çocukların boy uzamasına yardımcı olduğu belirtilmiştir. Yumurta sarısı kolesterol açısından yüksektir, ancak araştırmalar, yumurta tüketiminin toplam veya “kötü” LDL-kolesterol değerleri üzerinde herhangi bir etkiye sahip olmadığını veya çok az etkiye sahip olduğunu göstermiştir.  

Bir adet orta boy yumurta 72 kalori içermektedir. 

9. Fasulye

Besleyici özelliklere sahip olan fasulye, iyi bir protein kaynağıdır. Protein, çocuklarda büyümeyi düzenleyen önemli bir hormon olan insülin ile benzer büyüme faktörü 1 (IGF-1) düzeylerini yükselttiği belirtilmiştir.

Fasulye aynı zamanda vücutta sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin eksikliği ile ilişkili bir durum olan kansızlığa karşı korumaya yardımcı olabilecek demir ve B vitaminleri açısından zengindir. 

Demir sadece doku büyümesi için gerekli olduğu gibi demir eksikliği anemisi de çocuklarda gecikmiş büyümeye yol açabilir. Fasulye ayrıca magnezyum, manganez, lif, bakır ve çinko gibi diğer bazı besinler açısından da yüksektir.

Fasulyenin gramında kalori bulunur. 

Yeşil Yapraklı Gıdalar

Ispanak, lahana, roka ve lahana gibi yapraklı yeşillikler çeşitli vitamin ve mineraller açısından yüksek besinlerdir. Yapraklı yeşillikler genellikle yüksek miktarda C vitamini, magnezyum, kalsiyum, demir ve potasyum içermektedir. Bunlar aynı zamanda kemik yoğunluğunu artırarak büyümeyi ve boy uzamasını destekleyici bir madde olan K vitamini bakımından da zengindir. kadın katılımcının olduğu bir araştırmada, düzenli olarak yeşillik tüketmenin daha düşük kemik kütlesi kaybetme riski ile ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır. 

Tatlı Patates

Tatlı patates yüksek miktarda A vitamini içerir. A vitamini kemik sağlığını iyileştirerek daha boy uzamasını destekler. Aynı zamanda sindirime ve midede sağlıklı bakterilerin büyümesine yardımcı olabilecek çözünür ve çözünmez lif içeriğine sahiptir. Sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotasını korumak, büyüme ve gelişme için ihtiyaç duyulan vitamin ve mineralleri almayı sağlayarak daha fazla besin emilimine katkı sağlayabilir. Tatlı patatesler ayrıca  B6 vitamini, C vitamini, manganez ve potasyum bakımından da zengindir. gram tatlı patates 86 kalori içermektedir. 

Kırmızı Meyveler

Reklamsız Kullan

Meyveler, sağlıklı büyüme ve gelişimi için önemli olan vitamin, mineral ve lif açısından yüksektir. Kuru üzüm, incir, kuru erik ve kuru kayısı gibi kuru meyveler iyi bir kalsiyum kaynağıdır. değerlerinin daha fazla kemik yoğunluğu ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Yaban mersini, böğürtlen, çilek ve ahududu gibi kırmızı meyveler ise fitokimyasallar ve vitaminlerdeki içerikleri sayesinde osteopeni oluşumunun önlenmesinde rol oynar. Bu mikro besinler, antioksidan ve anti-inflamatuar işlevlere sahiptir. 

Kinoa

Kinoa, iyi bir protein olarak kabul edilen bitki bazlı arasında yer almaktadır. Kinoa aynı zamanda vücut için gerekli olan dokuz temel amino asidi içermektedir. Kinoa ayrıca, kemik mineral yoğunluğunu yükseltebilen kemik dokusunun gerekli bir bileşeni olan iyi bir magnezyum kaynağıdır. Kinoa diğer minerallere ek olarak manganez, folat ve fosfor içermektedir. Bunlar kemik sağlığı için önemli minerallerdir. 

Lahana

Lahana yüksek miktarda lif, potasyum ve protein içerir. Bu besin maddelerinin tümü kemik gelişimi üzerinde önemli etkiye sahiptir. Ayrıca C vitamini açısından da yüksek bir besin olan lahana, bağışıklık sistemi ve bağırsaklar için de faydalıdıseafoodplus.infosahip olduğu bu özellikler sayesinde boy uzatan yiyeceklerden biridir. 

Boy Uzatan İçecekler Nelerdir?

Boy uzatan içeceklerin listesi aşağıda verilmiştir. 

• Melisa çayı
• Süt
• Portakal suyu
• Hindistan cevizi suyu
• Domates suyu
• Yeşillik içeren smoothieler

Çocukların Boyu Kaç Yaşına Kadar Uzar?

Boy uzaması kızlarda 18, erkeklerde ise 19 kemik yaşına ulaşıldığında tamamlanmaktadır.  Kemik yaşı, takvim yaşı olarak isimlendirilen ve kişinin doğum tarihine göre hesaplanan yaştan farklı şekilde bulunmaktadır. Bu nedenle de aynı boya sahip iki erkek çocuğunun kemik yaşları birbirinden farklı olabilmektedir. Kişinin kemik yaşı, sol el ve bileğin röntgeninin çekilmesi ve değerlendirilmesi ile hesaplanmaktadır. 

Kız ve erkek çocuklarının ilk yaşlarında boy uzamasında ciddi bir cinsiyet farklılığı izlenmese de ergenlik döneminde erkeklerde ortalama 2 yıl geç gerçekleştiği ve kızların büyümesinin hızlanması erkeklere göre 2 yıl önce meydana geldiği için büyüme hızı (yaş büyüdükçe) ergenlik dönemine gelene kadar azalma göstermektedir. 

Kısa boy tanımı toplumdan topluma değişir. Bir kişinin boyu, içinde yaşadığı toplumun standartlarına göre en alttaki yüzde 3’lük dilimde yer alıyorsa, o kişi kısa boylu olarak tanımlanır. Bu tanımı anlamak için basitçe kişiden oluşan bir toplum düşünelim ve bu kişileri uzundan kısaya boy sırasına dizelim. Uzun taraftaki ilk üç kişi uzunları, aradaki 94 kişi normalleri ve kısa taraftaki son üç kişi ise bu kişilik toplumun kısalarını oluşturur.

Kısalık normal mi, hastalığa mı bağlı?

Çocukluk çağı için en önemli değişken büyüme hızıdır. Büyüme hızı belli bir süredeki, örneğin 6 aylık veya 1 yıllık zaman dilimindeki uzama miktarıdır. Ergenlik öncesi dönemde çocuklar yılda ortalama cm büyür. Eğer bir çocuğun büyüme hızı yaşıtlarına göre geri ise büyüme geriliği vardır. Kısa boylu bir çocuk genel olarak sağlıklıysa ve normal hızda büyüyor ise bu durum normal kısalık olarak adlandırılır. Ailevi ve yapısal kısalıklar bu grupta yer alır. Büyüme geriliği ile birlikte olan kısalıklarda ise altta yatan bir neden her zaman vardır ve patolojik kısalık olarak adlandırılır. Büyüme hızı üzerinden ayırım aylık bir izlem gerektirir ve bu izlem süresi altta yatan ciddi bir sorunun tespiti açısından zaman kaybına yol açabilir. Ancak çocuğun her muayenede boy ölçümü yapılır ve bir büyüme eğrisi üzerinde izlenirse, eğride aşağı kaymanın gözlenmesiyle büyüme geriliği erkenden fark edilebilir. Çocuğun boyu normal olsa bile büyüme geriliği varsa hastalık araştırmak gerekir. Çocuğun eski büyüme eğrisi bilinmiyor ve kısalık ilk kez tespit ediliyorsa, normal ve hastalıklı kısalık ayrımında yararlı bir diğer ölçüt, kısalığın derecesidir. Çocuğun boy uzunluğu toplum standartlarına göre yüzde 1’lik dilimin de altında ise ciddi boy kısalığı vardır. Ciddi boy kısalığı hastalıklara bağlı oluşur, normal olarak değerlendirilmez.
 

Ciddi boy kısalığının nedenleri neler?

Boy kısalığı ve büyüme geriliği nedenleri;

• Beslenme yetersizliği
• Kronik hastalıklar
• Raşitizm ve diğer kemik hastalıkları
• Gebelik haftasına göre küçük (SGA) doğum
• Genetik bozukluklar
• Endokrin hastalıkları içerir.

En sık endokrin nedenler, tiroit ve büyüme hormonlarının yetersizliğidir. Çocuklarda büyüme geriliği ve boy kısalığının tüm dünyada en sık nedeni beslenme yetersizliğidir. Malnütrisyon olarak da adlandırılan bu durum, gelişmekte olan ülkelerde daha çok gıda alımının yetersizliğinden kaynaklanır. Nutrisyonel kısalığın tedavisinde yeterli ve dengeli gıda alımının sağlanmasının yanı sıra yüksek enerji veren beslenme ürünlerinin kullanılmasına ihtiyaç duyulabilir. Gelişmiş ülkelerde ise beslenme yetersizliği daha çok, besin emilimini bozan veya enerji sarfiyatını arttıran kronik hastalıklardan kaynaklanır. Örneğin, ince bağırsaklardan besin emilimini bozarak büyüme geriliği yapan Çölyak hastalığında kısa boy kimi zaman ilk ve tek bulgu olarak karşımıza çıkabilir. Çölyak hastalığı olan çocuklarda glütensiz diyet uygulanarak bağırsak hasarının onarılması normal büyümeyi sağlar.
 

Boy uzamasında etkili yiyecekler ve spor aktiviteleri neler?

Çocuğu erişkinden ayıran en önemli özellik büyümesidir. Büyümeyi etkileyen en önemli faktörler genetik yapı, beslenme, hormonlar ve hastalıklardır. Erişkin boy uzunluğu yüzde 80 genetik yapı tarafından belirlenir. Çocuk genlerini anne ve babasından aldığı için boyu anne baba boyu ile uyumluluk gösterir. Çocuklar anne baba boy ortalamasının cm aşağısı ile yukarısı arasında bir boya ulaşabilirler. Bunun anlamı, kız veya erkek kardeşlerin genetik yapısı birbirine çok yakın olduğu halde boyları arasında cm’ye varan farklılıkların mümkün olmasıdır. Bu farklılığı da beslenme ve spor gibi çevresel faktörler yaratır.
 

En önemli çevresel faktör beslenme

Bebeklik dönemi başta olmak üzere her yaşta büyümeyi etkileyen en önemli çevresel faktör beslenmedir. Çocuğun normal büyümesi için yeterli miktarlarda protein, yağ, karbonhidrat, sıvı, vitamin, mineral ve eser elementleri dengeli bir şekilde alması gerekir. Beslenme bu gereksinimleri karşılamak için yapılır. Hayatın ilk altı ayında sadece anne sütü ile beslenme bebeğin ihtiyacını mükemmel olarak karşılar ve en iyi büyümeyi sağlar. Hazır mamalara erken başlanması şişmanlık için risk yaratırken, usulüne uygun hazırlanmadan, örneğin aşırı sulandırmalarla verilen mamalar yetersiz beslenmeye yol açabilir.
 

Spor aktiviteleri de kemik uzamasına yardımcı olur

Boy uzatan yiyecek veya bitkisel ürün gibi tanımlamalar genel olarak doğru değildir. Bir kez daha vurgulamak gerekir ki çocuğa sunulan öğünler yeterince kalori ve protein içeriyorsa normal büyüme sağlanır. Çocukların et, balık ve diğer hayvansal ürünleri tüketmesi iyi büyüme için gereklidir. Kimi zaman diyet yeterince kalori ve protein içerdiği halde demir ve çinko gibi minerallerin veya diğer eser element ve vitaminlerin alımında yetersizlik olabilir. Böyle durumlarda mineral ve vitamin takviyeleri büyümeyi hızlandırabilir. İyi beslenen çocuklarda spor aktiviteleri de ayrıca kemik uzamasını uyararak büyümeyi teşvik eder. Zıplamanın temel aktivite olduğu ip atlama, basketbol, voleybol gibi sporların çocuklarda büyüme uyarıcı etkileri daha fazladır.
 

Çocuklarda boy kısalığının tedavisi nasıl yapılır?

Liv Hospital Çocuk Endokrinolojisi Kliniği’nde boy kısalığı olan çocukta altta yatan nedeni belirlemek ve tedavi etmek esastır. Endokrin hastalıklara bağlı kısalıklarda eksik olan hormonun yerine konması gerekir. Hipotiroidi saptanan çocuklara tiroit hormonu verilir. Büyüme hormonu eksikliği olan çocuklarda ise büyüme hormonu tedavisi normal büyümeyi ve çocuğun kendi potansiyeline uygun erişkin boya ulaşmasını sağlar.
 

Turner sendromu ve SGA

Öte yandan, boy kısalığı yapan bir grup hastalıkta nedene yönelik tedavi uygulanamamaktadır. Bu tür hastalığa sahip çocuklara herhangi bir müdahalede bulunulmadığında erişkin boyları kısa kalır. Bu durumun en sık karşılaşılan iki örneği bir kromozom bozukluğu olan Turner sendromu ile küçük doğan ve kısa kalan SGA’lı çocuklardır. Bu çocuklarda büyüme hormonu eksikliği olmadığı halde büyüme hormonu tedavisinin başarılı sonuçlar verdiği uluslararası alanda yapılan uzun dönemli pek çok çalışmada gösterilmiştir. Bu nedenle, ABD İlaç ve Gıda İdaresi (FDA) ve Avrupa Birliği İlaç Ajansı (EMA), Turner sendromu ve SGA olan çocuklarda büyüme hormonu tedavisini onaylamıştır.

Türkiye’de ruhsatlı büyüme hormonu ilaçlarının bu hastalıklara yönelik kullanım onayı vardır. Ancak ülkemizde büyüme hormonu eksikliği dışındaki hastalıklara bağlı boy kısalıklarının tedavisine yönelik büyüme hormonu tedavisinin geri ödemesinde güçlükler yaşanmakta ve bu nedenle hastalar mağdur olmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, Turner sendromu ve SGA gibi FDA ve EMA onaylı endikasyonlarda büyüme hormonu tedavisinin karşılanması bu tür ciddi kısalığı olan çocukların tedavi edilebilmesi bakımından önem taşır. Gelişmiş ülkelerde yaşayan çocuklara sunulan tedavi imkanı ülkemiz çocuklarına da sağlanmalıdır.