Evlenmeyi planlayan her çalışanı ve işverenlerini yakından ilgilendiren evlilik izni, sayılı İş Kanunu ile güvence altına alınmış haklardan biridir. Evlilik izni ile çalışanlar, yasal olarak nikahı takiben ücretli izne ayrılabilirler. Ancak çalışanlar ve işverenler için bu hak, beraberinde birçok soru işareti doğurur. Sizin için “Evlilik izni nedir?”, “ evlilik izni kaç gün?” ve “Evlilik izni koşulları nelerdir?” gibi aklınıza takılan soruların cevaplarını derledik.
Düğün izni gibi farklı adlarla da anılan evlilik izni, bir çalışanın evlenmesi durumunda kullanabileceği yasal mazeret iznidir. Ayrıca yasa, düğün iznini “ücretli izin” kategorisine almıştır. Yani işveren tarafından izin nedeniyle maaş kesintisi yapılamaz.
Ücretli izinler hakkında detaylı bilgi alabilmek için “Ücretli izin nedir?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
sayılı İş Kanunu, evlilik izninin minimum 3 gün olduğunu belirtir. Ancak çalışan ile işveren arasında iş sözleşmesi imzalanmışsa bu durum değişiklik gösterebilir. Örneğin iş sözleşmesinde evlilik için 5 günlük izin belirlendiğini varsayalım. Bu durumda çalışan 5 günlük iznini nikahı takiben kullanabilir.
3 gün ise yasal olarak belirlenmiş asgari süredir. Bu nedenle de iş sözleşmesi ile belirlenen süre, yasal süre olan 3 günün üzerinde olabilir ama altında olamaz.
Evlilik izni ile ilgili yılında yeni bir yasal düzenleme yapılmadı. Bu nedenle de yasal asgari süre olan 3 günlük izin hala güncel. Ancak işveren ve çalışanların uzlaşarak bu süreyi uzatmasında herhangi bir engel yoktur.
Günümüzde birçok şirket, iş sözleşmesinde “Düğün İzni” başlığı altında evlilikle ilgili izin sürelerini belirler. Genellikle de bu süre 5 gündür. Bu nedenle de birçok çalışan, kanunlar ile belirlenen düğün izninin 5 gün olduğunu zanneder. Ancak yasal olarak böyle bir durum söz konusu değildir.
Kısacası iş sözleşmesi ile belirlenmediği takdirde işveren olarak 3 günden fazla izin verme yükümlülüğünüz yok. Ancak bu durumun genel olarak çok tercih edilmediğini bilmeniz gerekir. Yani işverenler, genellikle çalışanlarının bu mutlu döneminde makul bir süre belirlemeyi tercih ederler. Bu süre ise genel olarak 5 gün civarında olur.
İş Kanunu’nda düğün izninin ne zaman kullanılacağı açıkça ifade edilmemiştir. Yani “Evliliği takip eden ilk gün” veya “Evlilikten sonraki ilk pazartesi” gibi iznin başlayacağı tarihle ilgili açık bir ifadeden söz etmek mümkün değildir. Bu nedenle de işveren olarak çalışanlarınızla uzlaşıp nikah izni için bir tarih belirlemeniz gerekir. Genellikle çalışanlar, hafta sonu ve diğer resmi tatillerle düğün iznini birleştirmeye çalışır. Birçok şirket ise buna izin verir ve böylece çalışanların balayı izni için yılllık ücretli izinlerini kullanmasına gerek kalmaz. Çünkü neredeyse minimum 9 gün gibi bir süre tatil yapabilirler.
Evlilik izni almak isteyen çalışanlar, nikah tarihini belirledikten sonra; işveren, işveren temsilcisi veya insan kaynakları departmanı ile iletişime geçmelidir. Bu süreçte çalışanlar, nikahtan sonraki bir tarih aralığı için izin isteyebilir.
İşçi veya memur kadrosunda yer alan çalışanlar ilk olarak izin almak için şifahen (sözlü) bildirim yaparlar. Bazı kurumlar için bu yeterlidir. Bazı kurumlar ise şifahen yapılan bilgilendirmeye ek olarak dilekçe hazırlanmasını talep eder. Çok sayıda çalışana sahip olan işverenlerin ise şifahen ve dilekçe ile başvuru kabul etmesi önemlidir. Aksi takdirde karışıklık nedeniyle işler aksayabilir.
Son olarak kural gereği evlilik izni, izni gerektiren olay bittikten sonra işverene talepte bulunarak kullanılamaz.
Düğün izni için hazırlanan dilekçe, geleneksel dilekçe formatındadır. Üst kısma dilekçenin verileceği birim veya makamın adı yazılır. Devamı ise şöyledir:
“../../…. tarihinde evlenecek olmam nedeniyle, sayılı İş Kanununun ek madde 2 düzenlemesi uyarınca .. gün izin kullanmak istiyorum.”
İzin isteyen kişi devlet memuru ise “ sayılı İş Kanunun ek madde 2 düzenlemesi” ifadesi, “ sayılı Devlet Memurları Kanununun maddesi” olarak değiştirilmelidir.
Maruzat bildirilen kısımdan sonra izni isteyen kişinin adı, soyadı, adresi ve imzası gibi bilgilerinin yazılması gerekir.
Çalışanlar internet aramasıyla bu tip evraka ulaşabilir. Ancak işveren olarak formatı belirlemeniz ve çalışanların kullanabileceği hazır bir talep formu oluşturmanız yararlı olur. Çünkü bazı durumlarda yanlış ifadeler kullanılabilir ve çalışanların talepleri yanlış anlaşılabilir.
Evlilik izninin başlayacağı zaman, İş Kanunu’na göre değil; çalışan ve işverenin uzlaşımına bağlı olarak belirlenir. Evlilik izninin diğer koşulları ise şöyle sıralanır:
Düğün izni ile ilgili bilinmesi gereken diğer hususlar ise şöyle sıralanır:
Evlilik veya diğer bir deyişle düğün izni, yasa ile çalışana tanınmış bir haktır. Bu nedenle de kullandırılmaması durumunda çalışan, haklı fesih sürecini başlatabilir. Yani çalışan istifa edip kıdem tazminatı dahil olmak üzere tüm haklarını alarak işten ayrılabilir.
Yıllık izinler ile mazeret izinleri genellikle karıştırılır. Yıllık iznin kullanılabilmesi için çalışanın en az 1 yıldır iş yerinde çalışması gerekir. Ancak evlilik izni, mazeret izni kategorisinde yer alır. Yani çalışana çalıştığı süre dikkate alınmaksızın düğün için izin verilmesi gerekir.
Çalışan kadın ise evlilikten sonra kıdem tazminatı hakkından yararlanarak işten ayrılabilir. Bunun için belirlenen süre sınırı ise 1 yıldır. Gerekçe olarak sadece evlilik belgelerini sunmaları yeterlidir. Ancak erkekler için böyle bir durum söz konusu değildir.
Çalışan, sadece evlendiği veya evlilik ile ilgili yasal bir hakkını kullandığı için işten çıkarılırsa işe iade davası açabilir. Ancak böyle durumlarda mutlaka çalışanların, avukatlardan yardım alması önerilir. Aksi takdirde çeşitli hukuki sorunlar yaşanabilir ve çalışanlar haklarını kaybedebilir.
Evlilik planı yapan veya yeni evlenen çalışanlarınızın bu süreçte düğün iznine ek olarak çeşitli ihtiyaçları ortaya çıkabilir. İşveren olarak siz de çalışanlarınızın bu ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için destek olabilirsiniz. Böylece, çalışanlarınızın hem motivasyonlarını hem de şirketinize olan bağlılıklarını artırarak etkili bir kurum kültürü oluşturulmasını sağlayabilirsiniz.
Özellikle dijitalleşme ile harcama yöntemlerinin değişmesi işverenleri; hediye, ödüllendirme veya destek için hediye kartı gibi yenilikçi bir çözüme yönlendirir. Bu çözüm ile evlilik hediyeleri için de tercih edebileceğiniz hediye kartı ile çalışanlarınızın ihtiyaçlarına göre harcama imkanı sunabilirsiniz. Böylece, hem evlilik hediyesi hem de esnek yan haklar tanıdığınız çalışanlarınızın iş motivasyon ve bağlılıkları artırabilirsiniz.
Türkiye’nin ilk kurumsal hediye ve sosyal yardım kartı olan MultiGift Hediye Kartı bu süreçte hem çalışanlarınız hem de şirketiniz için birçok avantajı beraberinde getiriyor. MultiGift Hediye Kartı tercih ederek başta %45'e varan vergi tasarrufu ile şirketinize mali avantaj sağlayabilirsiniz. Vergi avantajına ek olarak çalışanlarınıza ve şirketinize kazandırabileceğiniz diğer avantajlar şu şekildedir:
MultiGift’in çalışanlarınıza sunduğu avantajlar;
MultiGift’in şirketinize sunduğu avantajlar;
MultiGift hediye kartının tüm avantajlarından çalışan sayınız ve sektörünüz farketmeksizin faydalanabilirsiniz. Şirket ve çalışan ihtiyaçlarına göre özelleştirebileceğiniz MultiGift Hediye Kartı ile tanışmak ve avantajlarından faydalanmak için başvurunuzu hemen yapın!
Evlilik izni, İş Kanunu çerçevesinde tıpkı pek çok diğer özel izin türünde olduğu gibi ayrıca ele alınmış olan bir izin türüdür.
Bildiğiniz üzere İş Kanunu ücretli izin, ücretsiz izin ve yıllık izin gibi farklı izin çeşitlerini çalışanlara sunarken aynı zamanda cenaze izni ya da doğum izni gibi özel durumlar ve zaman dilimleri çerçevesinde de izinler düzenlemiştir.
Özellikle özel sektörde evlilik izni, evlenmeyi planlayan ya da yeni evli çiftler için en çok merak edilen konuların başında yer alıyor.
Bu yazımızda sayılı İş Kanununda evlilik izni yönetmeliği ve gerekliliklerini inceleyeceğiz.
Fakat genel olarak iş hukuku ile ilgili temel kavramlara ulaşmak istiyorsanız iş hukukubaşlıklı yazımızı incelemenizi rica ederiz.
Evlilik izni, düğün izni ya da diğer adıyla evlilik mazeret izni, normal şartlar altında işçinin evlenmesi durumunda ücretinden kesinti yapılmadan 3 gün kullanılan mazeret izni türüdür.
Bu izin iş hukukunda hukuk kapsamında İş Kanununun 2. ek maddesinde düzenlenmiştir.
Mazeret izni ile ilgili ayrıntılar içi Mazeret İzni Nedir Ve Nasıl Kullanılır? başlıklı yazımız incelenmelidir.
Burada vurgulanması gereken en önemli nokta, kanunen belirtilen bu sürelerin asgari süreler olduğudur ve iş sözleşmesi çerçevesinde artırılabilir niteliktedir.
İzin yapmak isteyen çalışan iş sözleşmesinde belirlenen sürelere uygun şekilde bir form doldurabilir ve o süreler dahilinde düğün izni talep edebilir.
Öncelikle belirtmekte fayda vardır ki bu iznin nikah öncesinde ya da nikah sonrasında kullanılması gerektiğine dair de herhangi bir kural getirilmemiştir.
Başka bir deyişle Evlilik izni hangi gün başlar? sorusunun cevabı yine işçi ve işverenin inisiyatifine bağlıdır demek mümkün.
Bu izin türü işçi evlendikten hemen sonra kullanılabildiği gibi evlendikten sonra işçinin tercih ettiği bir süre diliminde de kullanılabilir.
Tekrar vurgulamak isteriz ki bu izne hak kazanabilmek için bir takım şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Her ne kadar resmi düğün hakkı kullanmak için evlendikten hemen sonra izne çıkmayı gerektirmese de bu izni işverenden alabilmek için belli başlı evraklar talep edilmektedir.
Bu evrak ve şartların başında nikah töreni için günün alınmış olması ve nikah tarihinin belirtilmiş olması gerekir.
Evlilik izni kullanımı sırasında nikah davetiyesinde belirtilen gün veya düğün tarihi dikkate alınır ve izin süresi akabinde başlatılabilir.
Diğer madde başlıklarından kısa ifade edildiği üzere iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile daha uzun bir süre öngörülmemiş ise iş hukukuna giren işlerde 3 gündür.
Devlet memurlarında ise 7 gün olarak belirlenmiştir.
Bu izin süresi izni süresi kanunen çalışma günlerinden sayılmaktadır. 2. ek maddede belirtilmiş olan özel durum izinlerinin tamamı iş günlerden sayılmaktadır.
Yasal olarak verilen bu 3 günlük izin, yıllık izinden bağımsız olarak düzenlenen ve ücretli olan bir izindir.
Bu nedenle de bu izin yıllık izin ve hafta tatili sürelerinden düşmez. Bu gibi bir durum ile karşılaşan çalışanlar haksız kesilen ücretleri için yahut eksik kullandırılan izinleri için işverenlikten tazminat talep edebilir.
Yine aynı şekilde balayı süresini de kısmen ifade edebilen süreler boyunca işçiye çalışmış gibi ücretleri ödenmeye devam eder. Evlilik izni süresinde ödemesini alamadığı kanısına varan çalışan da dava açma yoluna başvurabilir.
Tabii belirtmekte fayda vardır ki İş Kanunu çerçevesinde işçi ve işveren arasında herhangi bir uyuşmazlığın meydana gelmesi durumunda uzman bir avukat ya da hukuk danışmanı yardımı ile yargı yoluna başvurmak her zaman daha büyük bir avantaj ve kolaylık sağlayacaktır.
Evlilik izninin birden fazla kez kullanılıp kullanılamayacağı sorusudur. Bu konu ile ilgili de kanunumuzda herhangi bir kısıtlama olmadığı gibi çalışan, yaptığı her evlilik için evlilik izni hakkını kullanabilmektedir.
Her ne kadar İş Kanunumuz çerçevesinde genel hükümler ile belirtilmiş olsa da kamu sektöründe de paralel düzenlemeler bulunmaktadır.
Doğal olarak bir memur evlilik izni ile ilgili en fazla ne zaman başlayacağını merak eder. Memur evlilik izni kaç gün? sorusunun cevabı olan uygulamalar, bazı durumlarda farklılık gösterebilmektedir.
Bu husus da aslen işverenin inisiyatifine ve işçinin talebine bağlı değişebilmektedir desek yanlış olmaz.
Düğün izni memur açısından sayılı Devlet Memurları Kanununun Mazeret İzni başlığı altındaki maddesinde kaleme alınmıştır.
Tıpkı yazımızın başında bahsetmiş olduğumuz ek 2. maddede olduğu gibi bu maddede de ölüm, doğum ve nikah izinleri birlikte ele alınmış ve şöyle ifade edilmiştir:
Memura eşinin doğum yapması halinde isteği üzerine on gün babalık izni, kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin anne, baba veya kardeşinin ölümü halinde isteği üzerine yedi gün izin verilecektir.
Tabii ki bu noktada da düğün izni hakkı doğabilmesi için nikahın ve evliliğin gerçekleşmiş olması şartı aranmaktadır. Memur evliliğini gerçekleştirdikten sonra belirtilen süreler içerisinde bir düğün izni dilekçesi hazırlayarak talebi ile işverenine başvurabilir.
Önemli olan bu iznini içinde bulunduğu takvim yılı içerisinde kullanıyor olmasıdır. Az evvel bahsetmiş olduğumuz sebep yüzünden, yani işçinin evlendikten sonra 10 gün içinde iznini kullanmadığından ötürü izin vermeyen bir işverene karşı evlilik izni davası açma hakkı ortaya çıkabilir.
Evlilik izni; halk arasında düğün izni gibi farklı adlarla da anılır. Bir çalışanın evlenmesi durumunda kullanabileceği yasal mazeret iznidir. Ayrıca kanun, düğün iznini “ücretli izin” kategorisine almıştır. Yani işveren tarafından izin nedeniyle maaş kesintisi yapılamaz. İşçi ve devlet memurları için evlilik izni gün sayısı farklıdır. Memurlar için evlilik izni 7 gün, işçiler için ise 3 gündür. Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu kapsamında;
Evlilik izni, evlenen işçiye veya memura evlilik nedeniyle tanınan bir mazeret izni türüdür. Evlilik iznini talep edecek olan işçi veya memurun öncelikle nikah tarihi alması gerekmektedir. Nikah tarihini gösterir belgenin işverene ibrazı gerekir. İznin kullanılması için nikah tarihi veya düğün tarihi esas alınabilecektir.
Halk arasında daha çok düğün izni olarak bilinen evlilik izninin yasal zeminini iki farklı kanundan aldığını söylemek mümkündür. Bu izinler işçiler ve memurlar için farklı kanunlarda yer almaktadır. Bu kanunları şu şekilde sayabiliriz:
Evlilik izni, kanunda mazeret izinleri arasında sayılmış ücretli izinlerden olup işçiye veya memura evlenmesi durumunda belirli bir süreyle tanınan izindir. Kurum amirinden veya işverenden evlilik izni (düğün izni) talep edebilmek için nikah günü almış olmak gerekmektedir. Bu izin süresince kişi sanki çalışıyormuş gibi ücretini almaya devam eder.
Türkiye’de işten alınan evli olma izninin koşulları, kanunla belirlenmiştir. Ancak genellikle, aşağıdaki hususi koşulların yerine getirilmesi gerekir:
Evlilik izni ya da halk arasında bilinen adıyla düğün izni, işçiler ve memurlar için düzenlenmiş önemli haklardan biridir. Sosyal devlet olmanın bir gereği olarak evlilik zamanı çalışanların izin yapmaları gerekmektedir.
Evlilik izni süresi, kişinin devlet memuru ya da işçi statüsünde çalışıyor çalışıyor olmasına göre farklılıklar göstermektedir. Aynı şekilde evlilik izni süresi de devlet memurları ve işçiler için her birine özgü kanunlarda ve farklı sürelerde öngörülerek düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre;
Yukarıdan da görüleceği üzere evlilik izni (düğün izni) süresi ilgili kişinin çalışma statüsüne göre değişmektedir.
Mazeret izni olarak kabul edilen evlilik (düğün) izni nikah yapılmadan önce kullanılamaz. Yani evlilik (düğün) izni nikahla birlikte başlamaktadır. Nikah için gün alınmış olması, evlilik (düğün) izni talep etmek için gerekli ve yeterli iken nikah için gün alınmasından önce evlilik izni kullanabilmek mümkün değildir. Evlilik izninin kullanılma zamanına ilişkin olarak iki süreden bahsetmek mümkündür. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
Evlilik izni, nikah ile birlikte başlamakta olup aynı zamanda bu izinler için yapılacak süre hesabında normal gün hesabı yapılmaktadır. Dolayısıyla evlilik halinde verilecek olan evlilik izni süresinin bir kısmının ya da tamamının hafta sonu, bayram tatili, yılbaşı tatili gibi tatil günlerine denk gelmesi durumunda evlilik izni süresi tatil sonrasına sarkmayacak ve süreler tatil süresince işlemeye devam edecektir.
İşçi ile işverenin anlaşmaları, toplu iş sözleşmesi ya da iş sözleşmelerine konulacak bir hükümle evlilik izni süresinin kısaltılması mümkün değilken evlilik izni süresini uzatmak mümkündür.
Evlilik izni kullanılacakken nikah töreni için gün alınması gerekmektedir. Nikah töreni için gün alınması evlilik izni süresini kendiliğinden başlatmaz. Kurum amirinden ya da işverenden evlilik izni talep edecek kişinin nikah için gün almış olması hem gerekli hem de yeterlidir.
Evlilik izninin istenildiği zaman kullanılıp kullanılamayacağına yönelik İş Kanunu bir düzenleme getirmemiştir. Bu konuda doktrinde iş yeri düzeni bozulmayacaksa evlilik izninin uzun bir vadeye sarkmamak koşulu ile daha sonra da kullanılabileceği kabul edilmektedir.
Nikah günü almış olan işçi ya da memur bu işlemden sonra işvereninden veya çalıştığı kurumun amirinden bir dilekçe ile nikah tarihini de belirtmek sureti ile evlilik izni isteyebilir. Bahse konu evlilik izni talep dilekçesi işveren yazılı olarak sunulduktan sonra verildiğine dair tebliğ/alındı belgesi mutlaka alınıp saklanmalıdır. Bu yapılamıyorsa noterden bir ihtarname çekilmesi ispat bakımından önemli olacaktır. Evlilik izni dilekçesinde bulunması zorunlu olan hususlar şunlardır:
Evlilik izni için hazırlanan dilekçe, geleneksel dilekçe formatındadır. Üst kısma dilekçenin verileceği birim veya makamın adı yazılır. Devamı ise şöyledir:
İlgili Kurum ve Şirket İsmi
“../../…. tarihinde evlenecek olmam nedeniyle, sayılı İş Kanununun ek madde 2 düzenlemesi uyarınca .. gün izin kullanmak istiyorum.”
İzin isteyen kişi devlet memuru ise “ sayılı İş Kanunun ek madde 2 düzenlemesi” ifadesi, “ sayılı Devlet Memurları Kanununun maddesi” olarak değiştirilmelidir.
Maruzat bildirilen kısımdan sonra izni isteyen kişinin adı, soyadı, adresi ve imzası gibi bilgilerinin yazılması gerekir.
Evlilik izni, ücretli bir mazeret izni niteliğinde olduğundan evlilik izni süresince çalışılamayan günler içinde ücrete hak kazanılır. Evlilik izni kullanıldığı durumlarda işverenin ya da kurum amirinin maaş ya da ücretten bir kesinti yapması söz konusu olmayacaktır.
Gerek Sayılı İş Kanununda gerekse de Sayılı Devlet Memurları Kanununda yeniden evlenilmesi halinde tekrardan evlilik izni talep edilemeyeceğine dair bir kısıtlama yoktur. Çalışanlar yaptıkları her evlilik için bu izni talep etme hakkına sahiptir. İşverenlerin bu hakkın daha önce kullanıldığı gerekçesiyle bu hakkı kullandırmama hakları yoktur.
Evlilik izni işçiye kanun ile verilmiş bir hak olduğundan işveren tarafından bu hakkın kullandırılmaması kanuna aykırılık teşkil edecek olup aynı zamanda bu durum işçi açısından Sayılı İş Kanununda yer alan haklı fesih sebebi olabilecektir. İşçi bu durumda derhal iş sözleşmesini sonlandırarak ve kendisine ödenmeyen işçilik alacaklarına dayalı işçilik alacağı davası açarak talepte bulunabilecektir.