F43.2: Uyum bozuklukları
F43: Şiddetli stres ve uyum bozukluklarına tepkiler.
Bir yaşam olayına bağlı olarak gelişen, depresif ya da kaygı belirtilerinin ön planda olduğu olumsuz ruhsal durumlardır. Bu yaşam olayları, herkes için olmasa da stres yaratma potansiyeli olan olaylardır. Örneğin, emeklilik, boşanma, iflas, işten atılma, aldatılma gibi.
Uyum Bozuklukları Stresin sebep olduğu psikiyatrik bir rahatsızlık olan uyum bozukluğu, herhangi bir stres etkenine tepki olarak 3 ay içinde gelişen duygusal ve davranışsal tepkiler olarak tarif edilir.
F43.1: Travma Sonrası Stres Bozukluğu.
Çünkü uyum bozukluğu tedavi edilmezse, major depresyona sebep olabilmektedir. Yanı sıra, stres veya anksiyete ile başa çıkabilmek için alkol ya da maddeye yönelirseniz de madde kötüye kullanımı problemleri yaşayabilirsiniz. Uyum bozukluğu olan insanların çoğu tamamen iyileşmektedir.
Uyum bozukluklarının bazı belirtileri:
Kişinin hayatında stresli bir olay, uzun ve aşırı derecede olumsuz etkiye sahip ise bu kişide yaygın anksiyete (kaygı bozukluğu) bozukluğu, adaptasyon problemleri ve umursamaz ya da pervasızca davranışlar şeklinde karakterize olan uyum bozukluğundan söz edilebilir.
Uyum bozukluğu bazen “tepkisel depresyon” olarak da adlandırılmaktadır. Kişilerin strese olan tepkisi beklenenden daha şiddetlidir ve kişinin sosyal, mesleki veya akademik hayatında önemli bozulmalara neden olabilir.
Aşırı tepkinin nedeni tek bir olayla (evlilik, boşanma, iş kaybı vb) ya da iş hayatındaki problemler ile evlilikteki sıkıntıların çakışması gibi birden fazla olayın gerçekleşmesi ile bağlantılı olabilir. Çocuklar, ebeveynlerin devamlı kavgasına şahit olması ya da yeni okulundaki arkadaşları ile ilişkilerindeki sorunlar nedeniyle de belli bir stres eşiğini aşarak uyum bozuklukları yaşayabilirler. Ciddi uyum bozukluğu yaşayan kişiler, askerliğe sevk öncesinde veya askerlik süresi içerisinde askeri hastanelerin vereceği rapor ile “askerliğe elverişli değildir” çürük raporu alarak askerlik yükümlülüklerini sona erdirebilirler.
Belirti veya şikayetler, uyum bozukluğunun tipine bağlı olmasının yanında kişiden kişiye değişen bir yapıdadır. Kişiler, çeşitli travma veya olaylar nedeniyle her zamankinden daha fazla stres yaşadıklarında hayatlarında duygusal ve davranışlar değişiklikler meydan gelir. Kişilerin kendileri ve hayat hakkında düşüncesi üzerinde ve bu düşüncelerin eyleme veya davranışa dönüşmesinde uyum bozukluklarının ciddi bir kontrol gücü vardır. Uyum bozukluğunun kişiler üzerindeki etkileri şunlardır:
Uyum bozukluğunun belirtileri stresli bir olayın gelişmesini takiben 3 ay içersinde başlar ve stres kaynağı olayın ortadan kalmasını takiben 6 ay içersinde son bulur. Bazen işsizlik gibi stres kaynakları varlığında kalıcı veya kronik uyum bozuklukları 6 aydan fazla sürebilir.
Uyum bozuklukları temelinde hayattaki bir takım ciddi değişimler veya kişileri yoğun stres altına sokan olaylar vardır. Genetik nedenler, kişilerin yaşadıkları deneyimler ve zorlayıcı yaşam olayları kişilerde çeşitli duygusal ve davranışsal belirtilerin nedeni olmaktadır. Aşağıdaki nedenlere bağlı olarak kişilerde uyum bozukluğu ortaya çıkma olasılığı artmaktadır:
Kişilerin hayatındaki deneyimler stres ile başa çıkma şekilleri üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Örneğin, aşağıdaki durumlar ile birlikte kişilerde bir uyum bozukluğu gelişebilir:
Uyum bozuklukları yaşayan kişiler, hastanelerin psikiyatri ya da klinik psikoloji bölümünden randevu alarak psikiyatrist veya klinik psikolog ile görüşmesi gerekir.
Genellikle stres yaratan faktörler geçicidir ve zaman içinde kişiler bu faktörler ile başa çıkmayı öğrenirler. Yaşanılan stres hafiflediği zaman, uyum bozukluğuna bağlı belirtiler de düzelir. Ancak bazen stres hayatın değişmeyen bir parçası olarak kalır. Bazen de yeniden stres yaratan olaylar ortaya çıkar ve aynı duygusal mücadeleler tekrar tekrar verilir
Verilen mücadeleye devam etmekte gün geçtikçe zorlanan kişilerin profesyonel bir destek alması gerekli olabilir. Çocukların uyumu ve davranışları hakkında endişeleri olan ailelerin çocuklarının doktoru ile görüşmesi daha iyi sonuçlar verecektir.
Uyum bozukluğu yaşayan bir kişinin kendine veya başka birine zarar verme riski var ise: