Fare Kapanı Oyuncuları

Savaşta da normal hayatta da kadınların kaderi hep aynıdır. Kadının bu kanıksanmış kaderinin değişmesi gerektiğine vurgu yapıyor Fare Kapanı Oyunu&#;

oyunda Pınar Arık Ateş ile Yonca Ender Sekmen rol alıyor. Birgül Yeşiloğlu Güler ile derleyip yönettiği &#;Fare Kapanı&#; oyunu hakkında bir röportaj yaptık. Kadın sorunlarının fiziksel tiyatro yöntemi ile anlatıldığı oyun oldukça başarılıydı. Savaşta tutsak edilen iki kadın sürekli askerlerin tecavuzuna maruz kalırlar. Bedenlerimizi tutsak etseler bile ruhumuz özgürdür diyerek tutuklu bulundukları yerde kendi aralarında bir tiyatro oyunu yazıp oynarlar. Yalnız bu tiyatro oyunun metni yoktur. Her sahneyi kendi kafalarında oluşturup parça parça oynamaya çalışırlar. Ne yazık ki iki kadının savaştan kaçmak için alternatif olarak yaptıkları tiyatro oyununda da aynı kaderi yaşarlar. Böylece oyun içinde oyun yöntemi ile kadının kaderinin hep aynı olduğunu görürüz. Tutsaklığın beden üzerinden yapılmasına karşın ruhun özgürlüğü üzerine vurgu yapan oyunda iki farklı tiyatro oyunundaki kadın karekterler aynı oyun üzerinde birleştiriliyor. Böyle kadınların birleştirici gücünün ne kadar etkili olduğunu görüyoruz.

Bizlerde Sizler

İçin oyunun konusu ve sahneleme tekniklerini yaratıcılarına sorduk.

Röportaj: Sabit Doğan

ANKARA - Burcu Çalık

Devlet Tiyatroları (DT), Agatha Christie'nin aynı adlı romanından uyarlanmış oyunu Fare Kapanı'nı, ilk kez sahneye taşıyor.

Soğuk bir kış günü, Londra'da işlenmiş cinayet sonrası, bir dağ motelinde mahsur kalan insanların gittikçe ilginçleşen, gizemli öykülerinin anlatıldığı Fare Kapanı, 13 Kasım Salı günü Şinasi Sahnesi'nde prömiyer yapacak.

Oyunun yönetmeliğini, bir dönemin Ferhunde Hanımlar, Bizim Evin Halleri gibi televizyon dizilerindeki rolleriyle izleyicilerin gönlünde taht kuran, eski DT Ankara Müdürü, usta oyuncu İpek Çeken üstlendi.

Çeken, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Agatha Christie'nin Fare Kapanı isimli eserinin 'de Kraliyet ailesi için yazılmış bir radyo oyunu olan Üç Kör Fare'den uyarlandığını anlattı.

Fare Kapanı'nın çevirisinin Savaş Özdural'a ait olduğunu belirten Çeken, bu oyunun daha önce İstanbul'da özel bir tiyatroda uzun yıllar önce oynadığını kaydetti.

"Devlet Tiyatrolarında daha önce hiç oynamamış bir oyun"

Yönetmen İpek Çeken, "Fare Kapanı, Devlet Tiyatrolarında daha önce hiç oynamamış bir oyun. Bu zamana kadar yönetmenlik yapmak çok istemedim, haddimi çok fazla aşmamak için. Ben biraz titiz ve ince eleyip sık dokuyan bir kadınımdır. Bu romanı ve oyunun asıl metnini okuduğumda Agatha Christie'nin zekasına, diline hayran oldum." şeklinde konuştu.

'li yılların dili ve tavrının da kendisini çok etkilediğini vurgulayan Çeken, "Arkadaşlarımı çok fazla eleştirmek istemem ama gerek özel gerek Devlet Tiyatrosundaki oyunlarda döneme, zamana, yere, dile pek önem verilmiyor, son yıldır." değerlendirmesinde bulundu.

Bu noktada DT'ye 30 yıl emek vermiş biri olarak mütevazı olamayacağını vurgulayan Çeken, şunları kaydetti:

"İlk rejim için böyle bir dönem oyunu, dönemi, evin yaşadığını gösterebilecek bir oyun olsun istedim. Agatha Christie'nin yaşamını incelediğimizde de hayatının bazı önemli detaylarını yakaladık. Evliliklerini, nasıl bir kadın olduğunu, hangi renklerden hoşlandığını Örneğin Müge çiceği Agatha Christie'nin en sevdiği çiçekmiş, yeşile hayran. Dekorumuzu, kostümlerimizi biz de o döneme ve renklere sadık kalarak yaptık."

"Müthiş bir sonla karşılaşacaklar"

Fare Kapanı'nın konusuna ilişkin bilgileri de paylaşan Çeken, oyunun geçmişte Monkswell Malikanesi olan ve sonrasında butik motel haline getirilen malikanede geçtiğini dile getirdi.

Londra'da işlenen korkunç bir kadın cinayetinin ardı ardına gelişen şaşırtıcı olaylarla bu malikaneye uzandığını aktaran Çeken, "Bir polis memuru bu malikaneye katili, nedenini, kimlerin öldürüp kimlerin öldüremeyeceğini soruşturmak için geliyor. Sonrasını ve sonunu söyleyemem" ifadelerini kullandı.

Oyuna gelen seyircilerin o dönemi, dekoru, kostümü, sanatçıların oyunculuklarını ve Türkçeyi nasıl kullandıklarına şahit olacağının altını çizen Çeken, şöyle konuştu:

"İzleyiciler Fare Kapanı'nda içinde komedi unsurları hatta vodvil havası olan bir tiyatroyu uzunca bir zamandan sonra görecekler. Hem de bu ince espriler arasında müthiş bir cinayet ve müthiş bir sonla karşılaşacaklar, heyecanlanacaklar. Arkadaşlarımla birlikte o kadar ince ve detaylı çalıştık ki izleyicilerin oyun esnasında bazı detayları kaçırdıklarını düşünüp, birkaç kere izlemeye geleceklerini düşünüyorum."

"Herkesi canı gönülden davet ediyorum"

Çeken, DT'de 7 yılı aşkın süre Ankara Müdürlüğü yaptığı dönemde oyunlardaki seyirci sayılarında yüzde , yüzde artış yaşandığını da anlatarak, çok öğretici ve DT'nin misyonuna yakışır oyunların sahnelendiğini dile getirdi.

DT'nin öğretici misyonunu asla unutmaması gerektiğini vurgulayan Çeken, oyunla ilgili temennisini şu sözlerle ifade etti:

"Fare Kapanı için istiyorum ki iddialı olsun, bu oyuna gerçekten uzunca süre yer bulanamasın. Hani önceleri oyuna bilet bulunamaz ama gidilip seyredildikçe boşa düşer oyun, böyle olmasın istiyorum. Herkesi canı gönülden oyunumuza davet ediyorum, izlemelerini rica ediyorum. İzleyemeyenlere de biz mutlaka turnelerle ulaşacağız."

İki perdeden oluşan Fare Kapanı'nın dekor tasarımını Tayfun Çebi, kostüm tasarımını Sevgi Türkay, ışık tasarımını da Osman Uzgören üstleniyor.

Oyunda Pınar Gün Topçu, Alpay Ulusoy, Şevki Çepa, Şebnem Gürsoy, Nezih Işıtan, Gaye Alacacı, Levent Şenbay ve Durukan Ordu rol alıyor.

&#;Fare Kapanı&#; yani &#;The Mousetrap&#; dünyanın bildiği en önemli polisiye tiyatro oyunudur. Her şeyden önce dünyanın en çok ve en uzun oynanan tiyatro oyunu olarak önemli bir rekora imza atmıştır. Londra&#;da St. Martin&#;s Theatre&#;da tam 65 yıl boyunca 27 binden fazla seyirciye oynamış ve oynamaya devam etmektedir&#;

Yazı: Ayşe Erbulak

İlk kitabım Çok Şekerli Ölüm çıktığında bilgisine, kültürüne ve tabii ki oyunculuğuna hayran olduğum Ali Poyrazoğlu&#;na yollamıştım okusun diye. Kısa sürede okuduktan sonra bana şöyle bir yorumda bulundu: &#;Derhal polisiye oyun piyesi yazmalısın.&#;

Bu onur, beni mest ve motive etmiş olsa da üzerinden 6 yıl geçtiği halde hâlâ bir polisiye oyun yazamadığım için üzgünüm ama hemen belirtmeliyim ki en büyük ideallerimden biri, polisiye tiyatro oyunu yazabilmek. Çünkü benim bir yanım tiyatrocu. Dünyanın en pahalı iki âşığına sahibim: Oyunculuk ve yazarlık. Tabii günün birinde oyun yazmak ve o oyunda oynayabilmek şahane bir hedef olarak kafamda duruyor.

Kime sorsan en çok polisiye okumayı seviyor ülkemizde. Hatta kitap olarak da en çok polisiye okumayı seviyor. Polisiye okuru gibi polisiye seyircisi de çok zekidir. Heyecan ister, çok ince ayrıntılar ister, kandırılmaktansa hiç hoşlanmaz.

Polisiyesever, kitabı okurken her şeyi kafasında hayal eder. Oysa tiyatro sahnesinde hayalleri can bulur. Polisiye, tiyatro sahnesinde de defalarca can bulmuş, canlı canlı seyirciyle buluşmuştur.

Yazarı, Polisiyenin Kraliçesi Agatha Christie

Fare Kapanı yani The Mousetrap, dünyanın bildiği en önemli polisiye tiyatro oyunudur. Her şeyden önce dünyanın en çok ve en uzun oynanan tiyatro oyunu olarak önemli bir rekora imza atmıştır. Londra&#;da St. Martin&#;s Theatre&#;da tam 65 yıl boyunca 27 binden fazla seyirciye oynamış ve oynamaya devam etmektedir.

Polisiye bir tiyatro oyunu, kırılması güç bir rekora imza atmışsa insan ister istemez yazarı kim diye merak ediyor ve hiç sürpriz olmayacak bir isimle karşılaşıyor; Agatha Christie.

Fare Kapanı, ilk önce 20 dakikalık bir radyo skeci olarak yazılmış. yılında kitap olup sahnelenmeye başlamış. Ülkemizde de çeşitli tiyatrolarda sahnelenen oyunun konusu kısaca şöyle: &#;Bir kar fırtınası sırasında İngiltere&#;de bir dağ otelinde mahsur kalan 7 kişinin aralarındaki katili bulmak için verdikleri mücadele.&#;

Benim, bu oyunun Çevre Tiyatrosu&#;nda sergilendiği halini seyretme fırsatım olmuştu ama o zaman yaşım küçük olduğu için tam olarak hatırlamıyorum. Tek anımsadığım, gerçek hayatta da hiç sevmediğim bir oyuncunun ilk perdenin sonunda camdan gelen biri tarafından öldürülmesiydi. Sevindiğimi hatırlıyorum&#;

Türk tiyatroseverlerle de buluşmuştu

sezonunda Ak&#;la Kara Tiyatrosu&#;nda seyirciyle buluştu. Burak Karaman ve Elif Erdal&#;ın yönetmen koltuğunda oturduğu oyunda Bedia Ener, Gazanfer Ündüz, Özgür Özdural, Ruhi Sarı, Merve Anlağan, Can Şıkyıldız, Deniz Şen rolleri paylaştılar.

Fare Kapanı, Ak&#;la Kara Tiyatrosu&#;nun oynadığı tek polisiye oyun değildi. sezonunda Sir Arthur Conan Doyle&#;un ölümsüz eseri Sherlock Holmes&#;ün yönetmen koltuğunda yine Elif Erdal ve Burak Karaman oturmuş. Sahneyi Kerem Kobanbay, Beril Senvarol, Fatih Gülnar, Emre Törün, Tugay Erverdi, Arzu Akın, Gülnur Badakal, Hakan Çeliker, Adem Türker ve Mert Şişmanlar paylaşmış.

Bohemyada Skandal ve Dans Eden Adamlar öyküleriyle yapılan oyun, &#;de dünya prömiyerini gerçekleştirmiş.

İlk perdede çılgın dedektifimizin müşterisi Bohemya Kralı&#;dır. Irena Adler adlı bir kadının şantajından kurtulmak ister. Sherlock Holmes ve Irena Adler&#;in zekâları çarpışırken adeta bir satranç karşılaşmasına tanık oluruz.

İkinci perdedeyse 3 yıl sonraya gideriz. Bu kez müşteri Irena Adler&#;in eşi Godfrey Norton&#;dır ve Holmes ile görüştükten hemen sonra öldürülür. Katilin kim olduğunu bulmak dedektifimize düşer. Hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığını sadece dedektif görebilmektedir.

Dünyanın en çok tanıdığı dedektif Sherlock Holmes birçok ülkede, defalarca ve farklı tiyatrolar tarafından sahnelenmiştir. Bunların başlıcaları;

İngiltere/Lyceum Theatre, ABD/Greenville&#;s Centre Stage, ABD/Charleston Stage, ABD/First Stage

Yerli oyun konusunda içeriğimiz maalesef zengin değil

Çok bilinen yabancı tiyatro oyunlarının ardından biraz da yerli polisiye eserlere bakmak gerekirse Dokuz Canlı&#;dan söz etmeli. İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları&#;nın Basın ve Halkla İlişkiler Bürosu&#;nun amirliğini yapan Tayfun Türkili yazmış. Birçok belediye ve üniversite tiyatrolarında can bulan Dokuz Canlı, sezonunda Toprak Sahne Tiyatrosu&#;nda oynandı.

Çok hafif komedi öğeleriyle bezenen oyunun konusu kısaca şöyle:

Sevgilisiyle evlenmek için karısını öldürmeye karar veren adamın başarısızlığından bıkan sevgilisi sonunda bir tetikçi tutar. Sonunda o da işi beceremeyince işler iyice karışır.

Yerli polisiye oyunu konusunda maalesef çok zengin bir geçmişimiz yok. İşte tam bu noktada polisiye oyun yazma isteğim bastırılamaz bir şekilde artıyor.

Türk tiyatrolarına baktığımızda polisiye oyunları en çok Ak&#;la Kara Tiyatrosu sahneye koymuş. Türkiye&#;nin en iyi polisiye roman ustalarından Ahmet Ümit&#;in oyunlaştırılan tek kitabı Aşk Köpekliktir&#;ini, sezonunda Savaş Özdural rejisiyle oynamışlar. Başrolleri Fatih Gülnar, Füsun Kostak, Özgür Özdural, Pelin Turancı, Arda Meriçliler paylaşmış.

Çok sevgili B okurları, eğer hem polisiye hem tiyatroyla ilgiliyseniz ve bu yazı size keyif verdiyse ben devamını yazmaya hazırım&#;

Bu yazı, B Dergi&#;nin sayısında yayımlanmıştır&#;

Londra St. Martin Tiyatrosu’nda yılını kutlayan, tiyatro tarihinin en uzun süre sahnede kalmayı başarmış oyunu olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na giren Agatha Christie klasiği ‘Fare Kapanı’, Tiyatro Akla Kara’da polisiye-gerilim tutkunlarıyla buluşuyor.

Polisiye roman deyince aklımıza gelen ilk isim Agatha Christie’dir herhalde. Edebiyata meraklı kitapseverlerin hayatlarında en az bir kitabını okudukları İngiliz yazar, ’da bu dünyaya veda etse de, yazdığı polisiye-gerilim tarzı romanları ve etkileyici karakterleriyle unutulmazlar arasında yerini aldı. Asıl adı Agatha Mary Clarissa Christie olan yazarın eleştirmenlerce bir klasik olarak değerlendirdiği “On Küçük Zenci” kadar popüler bir başka romanı “Fare Kapanı”, kitaptan çok tiyatro uyarlamasıyla dünya sahnelerinde adını duyurdu. ’de BBC için yazılan eser, yılında tiyatroya uyarlandı. “The Mousetrap (Fare Kapanı)” adıyla sahnelere taşınan romanın ilk tiyatro uyarlamasında Richard Attenborough oynamıştı. Oyun, ’den beri her akşam Londra’daki Covent Garden yakınlarında bulunan St. Martin adındaki küçük bir tiyatroda oynanıyor. yılını kutlayan “Fare Kapanı”, tiyatro tarihinin en uzun süre sahnede kalmayı başarmış oyunu olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi ve“rekortmen oyun” unvanını almış oldu.

Yazıldığı günden beri on binlerce kez izleyiciyle buluşan Fare Kapanı, ekim ayından beri Kadıköy’ün yeni sahnesi Tiyatro Akla Kara’da oynanıyor. Burak Karaman ile Elif Erdal’ın yönettiği oyunun, oyuncu kadrosu da ilgi çekici. Her bir rolün başrol kıvamında oynandığı Fare Kapanı’nda Ruhi Sarı, Bedia Ener Öztep, Gazanfer Ündüz, Merve Anlağan, Can Şıkyıldız, Özgür Özdural, Sibel Akdeniz ve Deniz Şen’i izliyoruz sahnede.

MONKSWELL KÖŞKÜ’NDE BİR KIŞ GÜNÜ…

Agatha Christie’nin gerçek bir olaydan esinlenerek yazdığı Fare Kapanı, yolların kar nedeniyle kapandığı soğuk bir kış günü Monkswell Malikânesi’nde geçiyor. Tiyatro Akla Kara’nın sahneye taşıdığı oyun, Yüksel Aymaz’ın ışık tasarımıyla daha ilk sahnede, gerilimin içine sokuyor izleyeni. Dışarıda kar, ıssız bir malikâne ve arkada oyunun kilit noktalarından “Üç Kör Fare” şarkısının ürkütücü piyano versiyonu…

Oyunda önce, Monkswell Malikânesi’nin yeni evli genç sahipleri Mollie ve Gilles Davis’le tanışıyoruz. Bu Victoria döneminden kalan köşkü, pansiyona çeviren genç çift, ilk kez misafir ağırlayacaklardır ve çok heyecanlıdırlar. Her biri farklı karakterde olan ve ilk kez Monkswell Malikanesi’nde kalan Bayan Boyle, Binbaşı Metcalf, Christopher Ren, Paravicini ve Casewell, karla kaplı yollar nedeniyle sıkıntılı saatler yaşarken polis memuru Trotter’in gelmesiyle işler iyice karışır. Trotter, kasabada işlenen bir cinayeti soruşturmaktadır ve artık Malikâne’nin sahipleri de dâhil orada kalan herkes şüphelidir.

SIRRI SAKLAMAYA VAR MISINIZ?

Usta ve genç oyuncuların, izleyenlerle birlikte çözmeye çalıştığı bir bulmacaya dönüşen oyun, sürpriz bir sonla bitiyor. “The Mousetrap” adıyla 60 yıl sahnede kalmayı başaran oyunun ömrünün bu kadar uzun olmasının nedeni ise, seyircilerin Fare Kapanı’ndaki sırrı bunca yıl saklamaları… Ancak geçtiğimiz günlerde bu sır Wikipedia’nın İngilizce sayfasında açıklandı. Bu bilginin kaldırılması için romanın hayranları Wikipedia’ye dilekçeler yazdılar. Agatha Christie’nin torunu da olanlardan üzüntü duyarak bu konu hakkında şunları söyledi: “Büyükannem her zaman kitaplarının veya tiyatro eserlerinin çalınmasından endişe duyardı. Bu reklamın, insanların tiyatroya gidip, oyunu izleme zevkini ellerinden alabilecek olması çok acı.”

Eğer siz de Fare Kapanı’nı zevkle izlemek ve uzun yıllar Türkiye’deki sahnelerde oynadığına şahit olmak istiyorsanız, sırrı saklamayı unutmayın. İyi seyirler!

Fare Kapanı, Ocak ayı boyunca her hafta Çarşamba ve Perşembe günleri saat ’da Tiyatro Akla Kara’da izlenebilir. Akla Kara, Bahariye Caddesi Akyıldız Pasajı’nda. Gişe Tel: 43 59

Semra ÇELEBİ