Fatih Kardeşini Öldürdü Mü

Sual: Fatih’in, saltanat endişesi ve rakibi bulunmadığı halde, “Hangi evladıma saltanat müyesser ola, karındaşlarını nizâm-ı âlem içün katlede” diye bir kanunname çıkardığı söyleniyor. Böyle bir şeyin aslı var mıdır?
CEVAP
Bu iftira, tarih kitaplarına kadar geçmiştir. Aslı yoktur. Suç işlememiş bir çocuğa, sen büyüyünce padişahlığa göz dikeceksin, seni öldüreceğiz demek asla caiz olmaz. Hristiyanların her çocuk günahkâr doğar demesine benziyor. Yani her çocuk potansiyel suçlu olarak doğuyor. Son asırlarda yazılan tarihlere itibar etmemek gerekir. Çünkü Demirel özetle şöyle demişti:
(Artık Osmanlıyı suçlamamızın manası kalmamıştır. Rejim oturmuştur. Rejim oturana kadar Osmanlıyı kötülemek gerekiyordu. Ama şimdi buna ihtiyaç kalmadı.) [09.10.1999]

Dinimizde şöyle bir kaide var. Mevcut bir kimse halife seçilse, sonra bir başkası halife olmak istese, fitneye sebep olacağı için, o kimsenin öldürülmesi caiz olur.

Osmanlı halifeleri, aynen Hazret-i Ebu Bekrin Hazret-i Ömer’i tayin ettiği gibi tayinle gelmişlerdir. İkinci bir kişi halifelik iddiasında bulunursa elbette onunla çarpışılır. Ama halifelikte gözü yoksa onu öldürmek, beşikte çocuk ise, sen büyüyünce halifelik iddiasında bulunacaksın diyerek o çocuğu öldürmek ne kadar yanlıştır. Bunu Osmanlı yapmaz ve yapmamıştır. Hatta hiçbir müslüman ordu, hiçbir zaman savaşlarda bile çocuklara, sivil halka, kiliselere, din adamlarına dokunmamıştır. Fatih Sultan Mehmet hakkında söylenenler gerçek dışıdır. Fatih hakkında Peygamber efendimiz buyuruyor ki:
(İstanbul fethedilecektir. Bunların kumandanı ne güzel emir, askerleri ne güzel askerdir.) [İ. Ahmed, Hakim, İ. Süyuti]

Suçsuz insan öldürülmez. Peygamber efendimiz, Hazret-i Ali’ye (Seni ibni Mülcem öldürecektir) buyurmuştur. Hazret-i Ali, katilini bildiği halde, ona bir şey yapmamıştır. Aynı şekil de Hazret-i Ömer de katili olan Yahudi Ebu Lülü Firuz’u bildiği halde, ona önceden bir şey yapmamıştır, Suç işlenmeden ceza verilmez buyurmuşlardır. Suç işlemeden cezayı veren kâfirlerdir. Şu anda bile çoluk çocuğu öldürüyorlar. Firavun da yeni doğan erkek çocukları öldürtmüştü.

Yalan söyleyen tarih utansın
Sual: (Yalan söyleyen tarih utansın) deniyor. Bu konuda kitaplar yazılıyor. Tarih canlı bir şey değil ki utansın? Güvenilen tarihçilerin bir kısmı, şehzadelerin daha isyan etmeden, hattâ beşikteyken öldürüldüğünü kabul ederken, buna yanlış diyenler de oluyor. Bunlar neye dayanarak böyle söylüyorlar? Kaynak gösterdikleri tarih kitaplarını yazanlar, muteber kimseler değil mi?
CEVAP
(Yalan söyleyen tarih utansın) demek, (Yalan söyleyen tarihçiler utansın) demektir. (Soba yanıyor), (Tembel sınıf), (Çalışkan ülke) ifadeleri de böyledir. Yalan söyleyen niye utansın ki? Yani yalancı, utanmadan her türlü yalanı yazabilir.

S. Ebediyye kitabında deniyor ki: (Mecelle’yi hazırlamakla, İslâmiyet'e büyük hizmet eden ve en doğru 12 cilt Osmanlı tarihini yazmış olan Ahmed Cevdet Paşa’nın, “rahmetüllahi aleyh”, Abbâsî tarihçilerine aldanarak, Eshab-ı kiram hakkında yanlış şeyler nakletmesi hayret vericidir.)

Beşikteki şehzadelerin öldürülmesini anlatan tarihler de böyledir. Suçsuz, mâsum bebekleri, (İleride belki suç işler) diye, hangi Müslüman öldürebilir? Böyle bir kanunu, hangi şeyhülislam, hangi halife kabul eder? Osmanlıyı bu kadar zâlim göstermek ne kadar çirkindir. Hadis-i şerifle övülen Fatih Sultan Mehmed Han’ın, dine aykırı bir kanun çıkarmasını hangi iman sahibi tasvip eder?

Şimdiki tarihçiler, Cevdet Paşa gibi, muteber olsalar bile, aldığı kaynaklar yanlış olunca, netice de böyle yanlış oluyor.

Tarihçi Cezmi Yurtsever, (Fatih'in kardeş katli fetvası)nın sahte olduğunu bildirmektedir.

Osmanlı sultanlarının, şeyhülislamların fetvalarıyla hareket ettikleri meşhurdur. Kanuni Sultan Süleyman’ın, şeyhülislamın verdiği fetvalarla gömülmesini vasiyet etmesi bunun bir örneğidir.

Sahte olduğu söylenen kanun şöyledir:
(Evladımdan her kimseye saltanat müyesser ola karındaşların nizam-ı âlem için katletmek münasiptir. Ekser ulema dahi tecviz etmiştir. Onunla âmil olalar.)

Bu kanunda bile, (Bebekler öldürülür) denmiyor. Nizam-ı âlem için, beşikteki bebek veya suçsuz, kenarda duran bir kardeş, niye öldürülür ki? Buna hangi şeyhülislam fetva verir ve hangi Müslüman bunu yapar?

Eğer (Nizam-ı âlem) ifadesi içinde, (Sultana isyan edildiği takdirde öldürülür) mânâsı varsa, o zaman dinimize aykırı olmaz.

Topluluk hâlinde yaşayan arılar bile kendilerine bir başkan seçer. Eğer ikinci bir başkan çıkarsa onu öldürürler. Çünkü nizam-ı âlem bunu gerektirmektedir.

Şu atasözleri de iki başlı olmanın zararını bildirmektedir:
Bir gemide iki kaptan olmaz.
Bir gemiyi iki kaptan batırır.
Bir tahta iki padişah sığışmaz.
Dokuz derviş bir kilimde uyur da, iki padişah bir iklime sığmaz.

İki başkan olmadığı gibi, iki ilah da olmaz. Bir âyet-i kerime meali:
(Allah’tan başka, yerde ve gökte de ilah olsaydı, her ikisinin [yerin, göğün] de nizamı bozulurdu.) [Enbiya 22]

Dinimizde, seçilmiş meşru bir halife varken, başka biri, (Ben halife olacağım) diyerek devlete isyan ederse, onunla savaşılıp öldürülür. Bu, her devlette böyledir. Devlete isyan edenlere, her kanun en ağır cezayı vermektedir. Bir hadis-i şerif:
(Bir emîr [devlet başkanı] üzerinde ittifak ettiğiniz hâlde, biri çıkar da, birliği bölmek ve tefrika çıkarmak isterse, onu hemen katledin!) [Taberânî]

Böyle bir isyan olmadan, ileride isyan edebilir diye, suçsuz hiç kimse öldürülmez. Yalancı tarihçilerin dediği gibi, Osmanlı sultanları beşikteyken bütün kardeşlerini öldürselerdi, bazı padişahların kardeşleri, kendilerinden sonra padişah olabilir miydi? Birkaç örnek verelim:
İkinci Osman Han’ın kardeşi dördüncü Murad Han,
Sultan Dördüncü Mehmed Han’ın kardeşi ikinci Süleyman Han,
Birinci Mahmud Han’ın kardeşi üçüncü Osman Han,
Dördüncü Mustafa Han’ın kardeşi ikinci Mahmud Han,
Beşinci Murad Han’ın kardeşi ikinci Abdülhamid Han,
İkinci Abdülhamid Han’ın kardeşi Mehmed Reşad Han,
Mehmed Reşad Han’ın kardeşi Vahideddin Han, kardeşlerinden sonra padişah olmuşlardır.

Osmanlı, asırlar boyunca İslamiyet’i doğru olarak yaşamış ve yaymıştır. Bunun için, dine karşı olanlar her fırsatta Osmanlı’yı hedef alıyorlar. Bu bakımdan, ecdadımız hakkındaki asılsız söylentilere, kendini ilim adamı sanan yalancı tarihçilere itibar etmemelidir.

İçindekiler

Derin Tarih dergisinin 2014 yılı ilk sayısında Osmanlılar'da kardeş katli uygulaması tüm detaylarıyla ele alındı. Konunun uzmanı pek çok isimden de görüş alınan kapak konusunda kardeş katlinin neden yapıldığından, hangi ülkelerde uygulandığına, istisnaî durumlara kadar konu tüm boyutlarıyla incelendi. Hatta kardeşlerini katleden Osmanlı padişahlarının kayıtlara geçen pişmanlıkları bile. I. Ahmed'den sonra hanedanın en yaşlı üyesinin tahta geçme geleneğinin başlamasıyla sona eren kardeş katliyle ilgili her şey Derin Tarih dergisinin Ocak ayı sayısında...

Konuyla ilgili ana makaleyi Abdülkadir Özcan kaleme aldı. Onun bu makalesinden kardeş katli uygulamasının Osmanlı öncesi devletlerde de var olduğunu öğreniyoruz. Eski İran, Roma İmparatorluğu ve hatta Arap İslam devletlerinde hanedan içi öldürmelerin hep olduğunu anlatıyor Özcan. Makalesinde Özcan, Osmanlıda ise hanedan içinde ilk katl hadisesi olarak rivayete göre Osman Gazi'nin sık sık kendisine müdahale eden ve iktidarını kısıtlayan amcası Dündar Bey'i öldürmesini gösteriyor. Sonrasında I. Murad'ın ise devletin selameti için Ahilerin ittifakıyla hükümdar olmuş, Bizans imparatorunun oğlu Andronikos ile birlik olup isyan eden oğlu Savcı Bey ile saltanat davasına kalkışan iki kardeşi İbrahim ve Halil beyleri öldürmek zorunda kaldığını anlatıyor. Sonrasında ise Yıldırım Bayezid saltanatı sonrası yaşanan taht kavgalarına değiniyor.

Abdülkadir Özcan'ın makalesinde esas olarak 14'üncü yüzyılda I. Murad döneminde başlayan kardeş katlinin 17'nci yüzyılın ortalarına kadar devam ettiğini anlatıyor. Bu konunun yazılı bir kanun maddesi haline gelmesi ise Fatih Sultan Mehmet dönemine rastlıyor. Büyük dedesi Yıldırım Bayezid'den sonra yaşanan taht kavgasının ülkeyi çok karıştırdığını gözönüne alınca önce küçük kardeşini boğdurdu, sonra bu usulü Kanunname'ye koydururak kendisinden sonraki padişahlara bıraktı. Özcan, Fatih'in saltanat veraseti meselesine açıklık getirmediğini, bir maddeyle bütün oğullarını saltanatın eşit varisi kıldığını ve diğerlerinin katlini münasip gördüğünü yazıyor. Bu arada Özcan'ın makalesinde Fatih'in oğlu Cem'in doğumuna sevinmediğini hatta gayet öfkeli bir şekilde beşiğine tekme vurup mealen mevcut Bayezid ve Mustafa adlı iki şehzadenin saltanat için yeterli olduğunu söylemek istediğini de öğreniyoruz.

Peki kardeşi katli uygulamasının sebepleri neler? Özcan'a göre bunun üç sebebi var: Birincisi geleneksel 'ülüş' sisteminin getirdiği kötü sonuçlar. Türk-Moğol geleneğinde devlet hanedanının ortak malı olup topraklar hükümdar öldüğünde oğullarına paylaştırılırdı. Bu sistemin İslam öncesi ve sonrası kurulmuş Türk devletinde uygulandığını anımsatan Abdülkadir Özcan, bu durumun devletlerin ömürlerini kısalttığını söylüyor. Tarihte irili ufaklı 100'den fazla Türk devletinin kurulup yıkılmasının bir nedeni de bu uygulama!

İkinci sebebin şehzadelerin dış güçler, özellikle Bizans imparatorları tarafından desteklenmesi ve meşru hükümdarı sürekli tehdit etmeleri olduğunu anlatan Abdülkadir Özcan, hatta bazı şehzadelerin Bizans tarafından rehin alındığını bile söylüyor. Kardeş katlinin son sebebi ise başı şehzadelerin herhangi bir dış gücün tahriki olmadan isyan etmeleri. Özcan "Bu yüzden II. Murad kardeşleri Mahmud ve Yusuf adlı şehzadelerin gözlerine mil çektirerek saltanat iddiasında bulunmalarını önlemek istemiştir" diyor. Özcan son olarak özellikle Fetret Dönemi'nde Yıldırım'ın oğulları arasındaki taht savaşları sırasında binlerce kişinin ölmesinin Fatih'i bu hazin çareye başvurmaya sevk ettiğini; böylece ölüm ve öldürmelerin hanedanın iç meselesi haline getirildiğini söylüyor. Sonuç olarak Osmanlı'nın 'ülüş sistemi'nden ayrılarak hakimiyetin bölünmezlik ilkesini benimsediğini anlatıyor.

Abdülkadir Özcan, makalesinde bir başka konuya daha değiniyor. İsyana kalkışan hanedan üyelerinin katlinde tartışma olmadığını, tartışmanın çocuk hatta bebek yaştakilerin katlinde yapıldığını söylüyor. "Bu uygulamaya İslam hukukundan dayanak bulmak mümkün müdür?" diye soran Özcan, yanıtın tabii ki "Mümkün değil' olduğunu dolayısıyla meseleye Şer'i değil Örfi hukuk açısından bakmak gerektiğini anlatıyor: "Zira Osmanlı İmparatorluğu'nda özellikle devlet yönetiminde ve kamuda Örfi hukuk geçerlidir. Şer'i hukukun bilerek boş bıraktığı alanlarda devlet başkanı yasa çıkarabilir ve uygulayabilirdi.(...) Peki kardeş katli uygulaması hukukun neresindedir? İsyan etmiş her şehzadenin katlini devlet başkanına ait ta'zir suçuna dahil etmek mümkündür."

Dosya için çeşitli yazarlardan görüşler de alındı. Aralarında çok ilginç bilgiler veren isimler bulunuyor. Örneğin İstanbul Şehir Üniversitesi'nden Gökhan Börekçi, I. Ahmed ile ilgili son yıllarda yapılan çalışmayı gündeme getirdi. Börekçi, I. Ahmed'in saltanatı boyunca neden kardeş katli geleneğini tatbik etmediğine dair önemli bulguların mevcut olduğunu belirterek bunları altı maddede ele alıyor. Selçuk Üniversitesi'nden emekli öğretim üyesi Mikail Bayram ise kardeş katli geleneğini Selçuklular döneminden ele alıyor. Hatta Selçuklularda 18 hanedan üyesinden sadece üçünün eceliyle öldüğüne dikkat çekiyor! Ankara Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden Ahmet Mumcu da yazısında Orta Asya geleneğinin Osmanlı'da devam ettiğini, ülüş sisteminin onlarda da olduğunu hatta Osmanlı padişahlarının çocuklarını sancaklara vali olarak atamasının kökeninde tahta çıkan Kağan'ın diğer kardeşlerini devletin çeşitli noktalarına yönetici olarak göndermesi olduğunu anlatıyor. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nden Mustafa Kara ise bu konuya tarihteki ilginç bir karakteri örnek veriyor. O isim Fatih Sultan Mehmet'in torunu, Yavuz Sultan Selim'in kardeşi ve Kanuni Sultan Süleyman'ın amcası olan Şehzade Korkut. Kardeşinin saltanatını tanıyan ve sonra isyan eden bu şehzadenin öyküsü bu konuyu açıklayan bir başka örnek...