Fatih Sultan Süleyman Hayatı

Kanuni Sultan Süleyman Dönemi (1520 – 1566) – Osmanlı Devleti 10. Padişahı, 75. İslam halifesidir. Kanuni Sultan Süleyman kimdir? Kısaca Hayatı, Kanuni Sultan Süleyman nasıl öldü eşi Hürrem ve çocukları kimdir? Kanuni Sultan Süleyman neler yaptı, kimlerle savaştı? Sultan Süleyman kaç yaşında tahta çıktı? Sultan Süleyman’dan sonra kim tahta çıktı?

Kanuni Sultan Süleyman Kimdir?

I. Süleyman‎, Sultan Süleyman-ı Evvel; 6 Kasım 1494, Trabzon – 7 Eylül 1566, Zigetvar

Osmanlı İmparatorluğu’nun onuncu padişahı ve 89. İslam halifesi ve aynı zamanda Batıda Muhteşem Süleyman, Doğuda ise adaletli yönetimine atfen Kanunî Sultan Süleyman olarak da tanınan I. Süleyman,  1520’den 1566’daki ölümüne kadar, yaklaşık 46 yıl boyunca padişahlık yapmıştır.

13 kez sefere çıkan I. Süleyman, saltanatının toplam 10 yıl 1 ayını seferlerde geçirmiştir. Süleyman böylece imparatorluğun hem en uzun süre görev yapan hem en çok sefere çıkan ve de en uzun süre sefer yapan Osmanlı Sultanı olmuştur.

Kanuni Sultan Süleyman; Osmanlı Devleti’nin 10. sultanı ve İslam halifelerinin yetmiş beşincisi. Babası Yavuz Sultan Selim Han, annesi Aişe Hafsa Sultan olup, Kanuni lakabıyla meşhur oldu. Avrupalılar Büyük Türk ve Muhteşem Süleyman lakaplarını verdiler.

Muhteşem Süleyman Hayatı Kısaca

10. Osmanlı Padişahı Kanunî Sultan Süleyman (I. Süleyman) 6 Kasım 1494 tarihinde Trabzon’da doğdu.

Halife – İki Kutsal Caminin Hizmetkârı

I. Süleyman 1520 yılında, babası I. Selim’in ölümünün ardından tahta çıktı. Batıda Belgrad, Rodos, Boğdan ve Macaristan’ın büyük kısmını imparatorluk topraklarına kattı.

1529 yılında Viyana’yı kuşatsa da çeşitli sebeplerden ötürü bu kuşatma başarısızlıkla sonuçlandı. Doğuda, Safevîlerle yapılan savaşlar sonrasında Orta Doğu’nun büyük kısmını ele geçirdi.

Afrika’da imparatorluğun sınırları Cezayir’e kadar uzanırken; Osmanlı Donanması ise Akdeniz’den Kızıldeniz’e kadar olan sularda hakimiyet kurmuştu.

I. Selim’den 6.557.000 km2 olarak devraldığı Osmanlı İmparatorluğu’nu, padişahlığı döneminde 14.893.000 km2’ye ulaştırmıştır.

Zigetvar Kuşatması’nın sonlanmasından bir gün önce, 7 Eylül 1566 tarihinde 71 yaşındayken hayatını kaybetti ve yerine oğlu II. Selim geçti.

Hüküm süresi ; 30 Eylül 1520 – 7 Eylül 1566 yılları arasıdır. Kanunî Sultan Süleyman’dan önce gelen padişah I. Selim, sonra gelen padişah ise oğlu II. Selim‘dir.

Sultan Süleyman’ın eşleri sırasıyla; Hürrem Sultan, Mahidevran Sultan, Gülfem Hatun, Fülane Hatun

Hürrem Sultan, Sancak beyliği veya 1520’deki tahta çıkışının ardından haremine girdiği tahmin edilen cariyelerindendir. Hürrem Sultan, 1521’de Mehmed’ı, 1522’de Mihrimah’ı, 1522 veya 1523’de Abdullah’ı, 1524’de Selim’ı, 1525’de Bayezid’ı, 1531’de Cihangir’ı dünyaya getirdi. 15 Nisan 1558’de vefat etti.

Toplam 11 çocuğu vardır, çocuklarının isimleri; Şehzade Mahmud, Şehzade Mustafa, Şehzade Murad, Şehzade Mehmed, Mihrimah Sultan, Şehzade Abdullah, Raziye Sultan, Şehzade Ahmed, II. Selim, Şehzade Bayezid, Şehzade Cihangir

Kanuni Sultan Süleyman Dönemi

Yavuz Sultan Selim’in tek oğludur. Annesi Hafsa Sultan Kırım Hanı Mengli Giray’ın kızıdır. Kanuni Süleyman, Trabzon’da, babası orada sancakbeyi iken doğdu, Zigetvar Seferi sırasında 71 yaşında öldü. 46 yıl tahtta kaldı ki, bu Osmanlı padişahlarının en uzun saltanat süresidir.

Kanunî Sultan Süleyman, 1520’de babası Yavuz Sultan Selim’in beklenmeyen ölümü üzerine 25 yaşında tahta çıktı. Saltanatı hemen hemen hep savaşlarla geçti. 29 ağustos 1521’de Macaristan’ın en önemli kalesi, kilit noktası olan Belgrat’ı aldı. 1522’de Rodos adasını ele geçirerek buradaki Rodos şövalyeleri devletine son verdi. Almanya İmparatoru Şarlken’in eline esir düşen Fransa Kralı I. François (Fransua) nın yardım istemesi üzerine, Şarlken’e karşı savaş açtı. Mohaç’ta 2 saat içinde Macar ordusunu yok etti. Macaristan’ı haritadan sildi. Bec’i (Viyana’yı) kuşattıysa da bastıran kış üzerine 16 ekim 1529’da kuşatmayı kaldırdı.

1532’de Almanlar’dan Graz şehrini aldı. 1534’de çıktığı Irak seferinde Hamedan’ı, dünyanın en ünlü şehirlerinden biri olan Bağdat’ı aldı. Irak’ta Safevîler’in egemenliğine son verdi. Doğu Anadolu’da İran’ın elinde bulunan son toprakları Erzurum’la Van’ı ele geçirerek Türkiye’nin bugünkü doğu sınırlarını çizmiş oldu.

1536’da Korfu, Bordan (Moldavya) seferlerinden sonra düzenlediği Budin seferinde Macaristan’ın yönetim şeklini değiştirdi, bir eyalet olarak İstanbul’a bağladı. Estergon seferiyle, Macaristan’ı Almanya’nın istilasından kurtardı. 1547’de Almanya – İspanya ile yapılan barışta V. Karl (Şarlken) en ağır şartları kabul zorunda kaldı. Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’daki egemenliği en yüksek noktasına çıkmıştı.

Kanuni Süleyman 1553’te üçüncü defa İran üzerine yürüdü. Karabağ’ı, Nahcıvan’ı aldı. İki yıla yakın süren bu seferden dönerken, 35 yıl içinde Osmanlı İmparatorluğu’nu iki kat genişletmiş bulunuyordu.

Estergon Zaferi

Kanunî’nin en büyük zaferlerinden biri Estergon Seferi’dir. Bir yıl süren bu seferde, Viyana ile Budin arasındaki en önemli kale olan, Türk akıncılarının bundan böyle başlıca merkezlerinden biri haline gelen Estergon, Almanlar’dan geri alındı.

Bali Paşa’nın 24 kasım 1542’de kazandığı bu büyük zafer, Macaristan’ı Alman imparatoru’ nun istilâsından kurtarmıştı. Yalnız, Almanlar’ın giriştiği o taarruzun cezasını vermek gerekiyordu. Kanunî’nin bu seferi (1543) maksadı sağladığı gibi, Macaristan’ı Osmanlı Imparatorluğu’na daha sıkı bağlarla bağladı. Bu sıralarda, 1543 yazında, Barbaros da batıdan V. Karl’a (Şarlken)e ağır darbeler vurdu, Nice’i aldı, Roma’ya 15 km. yaklaştı, Fransa’yı himayesine aldı.

19 haziran 1547’de Almanya – İspanya ile barış yapıldı; V. Karl, en ağır şartları kabul zorunda kaldı; Osmanlı devletine yıllık haraç vermeyi bile taahhüt etti. Avrupa’da Osmanlı İmparatorluğu’nun nüfuzu şahikasına çıktı, Habsburglar’ın itibarı azaldı. Lehistan, Rusya, Fransa, bazan ingiltere ile Venedik, Osmanlı devletinin nüfuzuna girdiler. Venedik, Rusya ve Lehistan Osmanlılar’a yıllık vergi veriyor, Fransa, Osmanlı devletinden büyük para, silah yardımı görüyordu.

Vefatı

Kanunî Süleyman son çıktığı Zigetvar seferinde 7 Eylül 1566 tarihinde 71 yaşındayken gut hastalığı sebebiyle vefat etti. Veziriâzam (başbakan) Sokullu Mehmet Paşa, padişahın sağ kalan tek oğlu şehzade Selim (II. Selim) Belgrat’a gelinceye kadar Kanunî’nin

Kanunî, Osmanlı tarihinin en büyük hükümdarlarından biridir, imparatorluğu dünyanın en büyük ülkesi durumuna getirmiştir. Avrupalılar ona «Muhteşem» derler. Türkler de, hakseverliği, yaptığı kanunlardan ötürü «Kanunî» adını vermişlerdir. Kanunî Süleyman Fatih’ten sonra Osmanlılar’ın en büyük devlet, siyaset adamı, Yavuz’ dan sonra da Osmanlılar’ın yetiştirdiği en büyük asker olarak kabul edilir.

Kanunî «Muhibbî» takma adıyla şiir de yazardı.

“Halk içinde mûteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi” beyti pek tanınmıştır.

Kanuni’nin Mezarı / Türbesi Nerede?

28 Kasım 1566 yılında 71 yaşında vefat eden Kanuni Sultan Süleyman’ın mezarı ve türbesi Süleymaniye Camii’nde bulunmaktadır.

Kanuni Sultan Süleyman Dönemindeki Faaliyetler

Kanuni Sultan Süleyman ne yaptı?

Yavuz Sultan Selim Döneminde Osmanlı Devleti’nin doğu sorunları neredeyse çözülmüştü, bu yüzden Kanuni tahta çıkar çıkmaz batıya yöneldi.

Kanuni Sultan Süleyman Dönemi Özellikleri (1520 – 1566)

]Sultan Süleyman Osmanlı hanedanı içinde en uzun süre tahtta kalan padişahtır.

• Baba Zünnun ve Kalender çelebi isyanları Sadrazam İbrahim Paşa tarafından bastırılmıştır.
• 1521’de belgratı alarak 1526 da Mohaç Savaşıyla Macaristanın büyük bir kısmı alınmıştır.
• Bunun üzerine Avusturyalılar memnun olmamışlar.Osmanlı Venediği kuşatmış ama ele geçirememişlerdir.1533 İstanbul Antlaşması imzalanmıştır.

Antlaşamaya göre:

1. Avusturya Arşüdükası Osmanlı Sadrazamına eşit sayılacaktır.(bu madde ile Avusturya Osmanlının üstün oldugunu kabul etmiştir.)
2. Avusturya savaş tazminatı verecek idi.

• 1535 de fransaya geçici kapütülasyonlar verildi.
• 1565 İran ile Amasya Antlaşması imzalandı.(bu antlaşma Osmanlı ile iran arasındaki ilk antlaşmadır.)
• 1522 Rodos adası fethedildi.
• 1538 Barbaros Hayrettin Paşa ile PREVEZE DENİZ SAVAŞI kazanılmış Akdeniz türk gölü haline gelmiştir.
• 1534 cezayir,1551 Trablusgarp fethedildi.
• Barbaros Hayrettin Paşa ve Kitab-ı Bahriye adılı kitabıyla PİRİ REİS Osmanlı deniz hizmetinde görev yapmışlardır.

İlgili Diğer Konular

Nukteler.com Facebook’ta

Kanuni Sultan Süleyman 6 Kasım 1494 yılında babasının şehzadelik yaptığı Trabzon’da dünyaya geldi. Annesi Hafsa Sultan, babası ise Yavuz Selim’dir. Henüz sultan olmayan Yavuz Selim, Kuran-ı Kerim’de Hz. Süleyman’ın bahsi geçen sayfaya denk geldiği için oğlunun adını Süleyman koyduğu belirtilmektedir. Bununla birlikte Süleyman isminin Selim isminin küçültülmüş hali olduğu düşüncesiyle koyduğu da rivayet edilmektedir.

İlk eğitimlerini Trabzon’da alan Kanuni Sultan Süleyman, Trabzon Kadısı Ömer Efendi’nin oğlu Yahya Efendi (Beşiktaşlı Yahya Efendi) ile arkadaş olurlar. Kanuni sultan Süleyman ve Yahya Efendi Trabzon'da bir Rum kuyumcudan kuyumculuk dersleri alırlar. Eğitimi devam ederken sancağa çıkma yaşı gelen Süleyman çalkantılı bir sürecin ardından Kefe’ye sancak beyi olarak atanır. Süleyman, annesi, lalası ve hocalarıyla birlikte Trabzon’dan gemiye binerek Kefe’ye gittiler. Burada 3 yıl kaldıktan sonra 1512 yılında babasının tahta geçmesiyle birlikte asıl şehzade olarak Kefe’den Manisa sancakbeyliğine atandı. 

ŞEHZADE SÜLEYMAN’IN TAHTA GEÇİŞİ

1512 yılında babasının tahta geçmesinin ardından Manisa’ya atanan ve burada kendisini geliştirmeye devam eden Şehzade Süleyman, 1520 yılında babası Sultan Selim’in vefat etmesinin ardından tahtın yegane varis olarak tahta geçti. Sultan Süleyman tahta geçer geçmez tebaasını korumaya yönelik adımlar attı ve hizmetlerde bulunda. Haksızlıkları tespit ederek adaletli bir yönetim şeklini benimsediğini hem devlet ricaline hem de halkına gösteren Sultan, bundan sonraki atacağı adımlarda da devletin ve halkının istikbalini düşünerek attı. 

Fatih Sultan Mehmet kimdir? Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethi...

Babası Sultan Selim’in Kahire’den İstanbul’a getirttiği Abbasi Halifesi Mütevekkil Alellah’ı tekrar Mısır’a göndererek İslam’ın tek halifesinin kendisi olduğunu, tüm Müslüman aleminin tek sultanı olduğu fikrini yaygınlaştırdı. Sultanlığının ve halifeliğinin gücünü manen kanıtlamasının ardından madden kanıtlama sırası geldi. Bunun için de dedesi Fatih Sultan Mehmet’in kuşattığı halde dönemin şartları gereği geri çekilmek zorunda kaldığı Belgrat Seferine çıktı (1521). Kanuni Sultan Süleyman birbiri arkasına başarılı seferlerinin yanında Anadolu’da çıkan isyanlarla da uğraşmak zorunda idi.

ANADOLU’DA ÇIKAN İSYANLAR

Osmanlı I. Murat itibariyle Avrupa’da başarılar elde etmeye başladı. Hem Doğu’da hem de Batı’da başarılı seferler elde ederken bazı isyanlar baş göstermeye başladı. İsyanlar genellikle Osmanlı Devleti’nin kısa sürede elde ettiği başarıları kıskanan küçük beylikler ve Osmanlı’nın uğraşmak zorunda olduğu savaşları fırsat bilerek toprak koparabileceğini düşünen fırsatçılardan dolayı çıkmaktaydı. Kanuni Sultan Süleyman’ın tahta geçtikten 2 ay sonra Memlük devletini yeniden kurma düşüncesiyle Melük Emiri Canbirdi Gazali isyan etse de isyan kısa sürede bastırıldı.

Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamı Piri Mehmet Para yaşlılığı dolayısıyla görevi bırakmak durumunda kaldı. Piri Mehmet Paşa’nın yerin 2. Vezir olan Ahmet Paşa’nın geçmesi beklenirken Sultan Süleyman’ın arkadaşı olan İbrahim Paşa sadrazam olunca Ahmet Paşa Mısır’a vali olarak gönderilir. Duruma içerlenen Ahmet Paşa Mısır’a gidince isyan çıkardı. Ancak isyan kısa sürede bastırıldıktan sonra Ahmet Paşa öldürüldü. Bu isyanlarla birlikte Adana ve çevresinde isyanlar çıkmaya devam etti. Genellikle bölge yöneticileri tarafından bastırılan isyanlar küçük çaplı olsa da Sultan’ı endişelendirmekte idi. 

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN’IN SAVAŞLARI

Ülke topraklarını hızla genişleten Kanuni Sultan Süleyman hem Doğu’da hem de Batı’da savaşlarını sürdürmekteydi. Tahta geçmesinin ardından çok kısa bir süre sonra sefer hazırlıklarına başlayan Sultan Süleyman, zamanında dedesi Fatih Sultan Mehmet’in alamadığı Belgrat’ı kuşatarak aldı. Ardından 1522’de Akdeniz’in önemli merkezlerinden biri olan ve Hristiyanlar için oldukça önemli olan Rodos Adasını kuşattı. 

Mimar Sinan'ın ustalık eseri Selimiye Camii tarihi ve belli başlı özellikleri...

Dünya savaş tarihinin en önemli savaşlarından biri olan Mohaç Meydan Savaşı 1526 yılında Osmanlı’nın kesin zafer kazanmasıyla neticelendi. Dünyanın en büyük haçlı birliklerinden biri olan orduyu 2 saat gibi kısa bir sürede yok eden Osmanlılar önlerine hiçbir engel çıkmadan Budin’e devam etti. Başarılı seferlerine devam ederken adaletli yönetiminden de vazgeçmeyen sultan, haksızlık ve rüşvet aldığı belirtilen 25 kadıyı görevden aldı. 

Kanunu Sultan Süleyman 1529 yılında Viyana’ya kadar ulaşan Kanuni Sultan Süleyman 17 günlük kuşatmayı Ferdinand’ın şehirde olmaması üzerine kaldırdığı aktarılmaktadır. 1529 I. Viyana Kuşatmasının ardından Almanya Seferini yaptı. Uzun yıllar Avrupa’da seferlerde olan Kanuni Sultan Süleyman, Doğu’ya yönelerek 1538 Irakeyn Seferini gerçekleştirdi. Anadolu ve Avrupa arasında gidip gelen Sultan, Osmanlı topraklarını 6 milyon 557 kilometrekareden 14 milyon 983 kilometrekareye yükseltir. 

KANUNU SULTAN SÜLEYMAN VE FRANSUVA ARASINDAKİ MEKTUPLAŞMA

Fransa Kralı Fransuvai İspanya Kralı Şarklen’e esir olarak düşmesi ve sürekli olarak Şarklen’in hakaretlerine uğraması sonucu Kanuni’den yardım ister. Annesine Kanuni’den yardım istemesini söyler. Bunun üzerine Fransuva’nın annesi Luiz dö Savua Kanuni’ye şu mektubu yazar: ‘Almanya ve İspanya Kralı Şarlken, oğlum Fransuva'yı Pavia muharebesinde esir edip hapsetti. Şimdiye kadar oğlumun kurtulmasını onun insaniyetine bırakmıştım. Halbuki, beklediğimiz insaniyeti göstermediği gibi oğluma birtakım hakaretler dahi etmektedir. Şimdi ise âlemin tasdik ettiği azamet ve şanınız ile oğlumu düşmanımızın kahredici pençesinden kurtarmak lütfunu buyurmanızı zât-ı şâhânenizden bilhassa niyaz ederim.’

Fransuva’nın Kanuni Sultan Süleyman’a yazdığı yardım mektubu ise şöyledir:

‘Dünyanın ma'mûr köşelerinden birçok ülke ve şehirlerin hâkim ve padişahı ve bütün mazlumların dâdgâhı olan sultân-ı muazzam ve hâkân-ı mufahham hazretlerine arzım budur ki, Avusturya Kralı Ferdinand üzerine hücum ettiğinizde biz dahi himmet ve inayetinizle hapisten kurtulup Almanya Kralı Şarlken’in üzerine hücum edip öcümüzü alırız. Siz ki, şehinşâh-ı celîlü'ş-şansınız, onun hakkından gelmek için bize yardım buyrulduğu takdirde bundan böyle size ebediyen minnettarlık duyacağıma emin olabilirsiniz.’

Topkapı Sarayı'nın tarihi ve bilinmeyenleri

Kanuni Sultan Süleyman’a artarda gelen yardım mektuplarının ardından Kanuni’nin tarihe geçen cevabı:

Ben ki sultanlar sultanı, hakanlar burhanı, yeryüzündeki hükümdarlara taç bahşeden, Allah’ın yeryüzündeki gölgesi, Akdeniz’in, Karadeniz’in, Rumeli’nin, Anadolu’nun, Karaman’ın, Rum’un, Zülkadriyye Vilayeti’nin, Diyarbekir’in, Kürdistan’ın, Azerbaycan’ın, Acem’in, Şam’ın, Halep’in, Mısır’ın, Mekke’nin, Medine’nin, Kudüs’ün, bütün Arap diyarının, Yemen’in ve dahi nice memleketlerin ki babalarım ve dedelerimin Allah burhanlarını nurlandırsın- kahredici kuvvetleriyle fethettikleri ve benim dahi ateş saçan ve zafer yazan kılıcım ile feth eylediğim nice diyarın sultanı ve padişahı Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Şah Han’ım, sen ki Françe vilayetinin kralı Françesko’sun.

Padişahların sığınağı olan dergâhıma yarar adamın Frangipan ile mektup gönderip ve bazı ağız haberi dahi ısmarlayıp memleketinizi düşman istila edip şu an hapiste olduğunuzu bildirip kurtulmanız hususunda bu taraftan yardım istemişsiniz. Her ne ki demiş iseniz benim bütün âlemin mercii olan tahtımın basamağına arz olunup tafsilatıyla malumum oldu. İmdi padişahlar yenilmek ve hapsolunmak şaşılacak şey değildir. Gönlünüzü hoş tutup mahzun olmayasınız. Öyle olsa bizim babalarımız ve dedelerimiz -Allah kabirlerini nurlandırsın- daima düşmanı defetmek ve memleketler fethetmek için seferden uzak olmayıp biz dahi onların yolundan gidip her zamanda memleketler ve zorlu ve sağlam kaleler fethedip gece ve gündüz atımız eyerlenmiş ve kılıcımız kuşanılmıştır. Hak Sübhânehû ve Teâlâ hayırlar müyesser eyleyip iradesi ne ise vücuda gele. Baki ahval ve haberler ne ise mezkûr adamınızdan sorulup malumunuz ola. Şöyle bileler.

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN’IN ÖLÜMÜ

Ömrünü savaş ve fetihlerle geçiren Kanuni Sultan Süleyman, 1 Mayıs 1566 yılında Zigetvar’a gitmek için İstanbul’da ayrıldı. İstanbul’dan ayrılmadan önce son kez Eyüp Sultan Hazretlerinin kabrini ziyaret ederek dualar edip yola çıktığı aktarılır. Mayıs’ta yola çıkan Osmanlı ordusu Zigetvar önlerine gelip kuşatmayı başlatmalarının ardından Kanuni Sultan Süleyman 6 Eylül’ü 7 Eylül'e bağlayan gecede 72 yaşında vefat etti. Sultan’ın ölüm haberi ordunun motivasyonunu kaybetmemesi için ordudan gizlendi ve nihayet Zigetvar Kalesi de fethedildi. 

KAYNAK: HABER7

Kanuni Sultan Süleyman efsanevi kişilikleri yaratan tüm özelliklere sahipti. Yetenekli bir asker ve stratejist olduğu gibi, el işlerinde mahir bir kuyum ustası idi. İleri görüşlü bir lider olduğu kadar, sanata ve mimariye ilgi duyan bir entelektüeldi.

Hayatını Fatih Sultan Mehmet’in hayalini süsleyen Cihan İmparatorluğu’nu meydana getirmek için harcadı ve 624 yıllık Osmanlı tarihine adını altın harflerle yazdırdı. Doğu’da Kanuni Sultan Süleyman, Batı’da ise Muhteşem Süleyman, olarak anıldı.

Ancak bu en büyük ve bahtı açık Osmanlı padişahının son günleri aile kavgalarının gölgesinde geçti. Bu kısa biyografi yazısı, Sultan Süleyman’ın hayatına ve başarılarına kuşbakışı göz atabileceğiniz bir makaledir.

Kanuni Sultan Süleyman Dönemi

Kanuni Sultan Süleyman, 46 yıllık hükümdarlık dönemine büyük fetihler ve tarihi eserler sığdırdı. Bazen de bir cihan padişahı da olsa, kaderin cilvesi olan acı olaylar yaşadı. Dilerseniz şimdi Kanuni Sultan Süleyman kısaca kimdir sorusuna cevap verelim ve Osmanlı’nın en büyük padişahının hayatına ve eserlerine birlikte göz atalım.

1. Yavuz Sultan Selim

Süleyman, Yavuz Sultan Selim’in tek oğlu olduğu için şanslıydı; kardeş kavgalarından uzak kaldı. Dönemin padişahı II.Bayezid’in yetişkin üç oğlundan biri olan Şehzade Selim’in (Yavuz) sancakbeyliği yaptığı Trabzon’da, 6 Kasım 1494’te dünyaya geldi.

Gelenekler uyarınca, kendisi de 1509’da, daha 14 yaşındayken Kırım Sancakbeyliği’ne atandı. Ancak babası Şehzade Selim 1512’de babasına isyan etti, onu tahttan indirdi ve uzun süre boyunca iki kardeşiyle mücadele etmek zorunda kaldı.

Yavuz Sultan Selim’in kısa süreli iç isyanları bastırmak için başkentte bulunamadığı dönemde, taht naipliği görevini Şehzade Süleyman üstlendi. 1513’te babasının kesin olarak tahta çıkmasıyla birlikte, veliaht şehzadelerin yönetimine verilen Manisa Sancakbeyliği’ne gönderildi.

2. Sultan Süleyman’ın Tahta Çıkması

Babası ölünce, 30 Eylül 1520’de, daha 26 yaşını doldurmamışken tahta çıktı. Sınırlı sayıda fetihle yetinen dedesinden (II. Bayezid) ve yalnızca Doğu’ya seferler düzenleyen babasından sonra, Sultan Süleyman’ın hayallerini, büyük dedesi Fatih Sultan Mehmet’in, Avrupa’yı fethetme idealleri süslemeye başladı. O da dedesi gibi Roma İmparatorluğu ile boy ölçüşebilecek bir imparatorluk kurmak istiyordu.

Saltanatının ilk yıllarında selefi Fatih Sultan Mehmet’in başarısız olduğu alanları telafi etmeye çalıştı. Fatih 1456’da Belgrad önlerinde başarısızlığa uğramıştı: Kanuni’nin ilk hedefi Belgrad oldu. 1521 yılının Mayıs ayında düzenlediği seferin sonunda kenti fethederek, Macaristan’ın kapılarını araladı.

1480’de Fatih’e direnen Rodos’u 1522’de kuşattı ve Saint-Jean Şövalyeleri’ne boyun eğdirdi. Bu zaferler bir tür uyarı niteliğindeydi: Batı’nın ileri mevzileri artık  Sultan Süleyman’ın eline geçmişti.

3. Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan

Genç Padişahın sınırlı yakın çevresi içinde en önde gelen kişi Hürrem Sultan’dı. Galiçyalı bir rahibin kızı olan Hürrem’in asıl adı Aleksandra Lissovska’ydı. Bir Tatar akınında esir düşmüş ve saraya satılmıştı.

Hürrem Sultan, Batılı kaynaklarda, Rus anlamındaki Rousse sözcüklerinden türemiş Rossa ya da Roxelana olarak geçer. Hürrem Sultan padişaha erkek çocuk veren ilk kadın olamadı ve ilk çocuğun annesi Mahidevran Sultan ile büyük bir mücadeleye girmesi gerekti. Ancak yine de Kanuni’nin hayatı boyunca en sevdiği kadın olarak kaldı.

4. Sadrazam Pargalı İbrahim Paşa

Kanuni’nin yakın çevresindeki ikinci sima, Epir’de Venedik egemenliği altındaki Parga’da doğmuş olan bir Rum’du; Osmanlı sarayında İbrahim adıyla anılıyordu. Kanuni ile yaşıttı ve onun sırdaşıydı. 1523 yılının Haziran ayında, hasodabaşılık görevini sürdürürken doğrudan Sadrazamlık mevkiine atandı.

5. Beyoğlu Semti ve Andrea Gritti

Venedik Dükası Andrea Gritti’nin, Galatalı bir kadından doğmuş gayrimeşru oğlu Andrea Gritti de, padişaha yakın simalardan Pera’nın Yüksek yamaçlarından birinde oturuyor ve babasından ötürü “Bey Oğlu” olarak tanınıyordu. Bugünkü Beyoğlu Semti adını ondan almıştır. Gritti, İbrahim Paşa’nın yakın dostuydu ve padişah, paşayla birlikte ona uzun akşam ziyaretlerinde bulunurdu.

6. Valide Hafsa Sultan

Yakın çevresinin içinde, bu genç ve ateşli fatihleri (hiçbiri otuzunda bile değildi) sakinleştiren Hafsa Sultan da vardı. Hafsa Sultan, Kanuni’nin annesiydi ve bir yandan Harem’deki kavgaları yatıştırırken, bir yandan da Süleyman’a öğütler veriyordu. Kanuni 1524’te kız kardeşi Hatice Sultan’ı, Pargalı İbrahim Paşa ile evlendirdi ve paşanın sarayının bulunduğu Sultanahmet Meydanı‘nda (Hipodrom) günlerce süren bir düğün yapıldı.

7. Mohaç Meydan Savaşı

1458’de Fatih Sultan Mehmet’in Sırbistan’ı fethedip Balkanların içlerine kat etmesinden sonra, Macaristan Hristiyanlığın koruyucusu rolüne soyunmuştu. Ancak II. Lajos’un şövalyeleri, 1526 yılının Ağustos ayında Mohaç Ovası’nda, alaybozan tüfekleri ile donanmış Yeniçerilere karşı ancak iki saat direnebildiler.

Macaristan’ın doğusu Erdel adıyla Osmanlı İmparatorluğu’na bağımlı bir prenslik haline geldi ve batısı V.Karl’ın (Şarlken) kardeşi, Avusturya Arşidükü Ferdinand’a bağlandı.

8. Şarlken ve Sultan Süleyman

Bu gelişmelerden sonra Roma İmparatorluğu’nun mirasına sahip çıkma mücadelesi, iki imparatorluk, yani Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasında iyiden iyiye kızıştı.

Kanuni Sultan Süleyman, bu mücadeleyi 1529’da Viyana kapılarına kadar taşıdı, ama kenti alamadı. 1532, 1541 ve 1543 yıllarında üç sefer daha düzenledi. V. Karl yani Şarlken ise, Akdeniz’e yönelerek Tunus’u işgal etti ve Cezayir’i kuşattı.

9. Kanuni Sultan Süleyman’ın Çocukları

Hürrem Sultan, Kanuni’ye önce bir erkek Mehmed (1521), ve sonra bir kız Mihrimah (1522) ve daha sonra 3 erkek çocuk daha verdi: Selim (1524), Bayezid (1525) ve Cihangir (1533).

Mısır ve Anadolu isyanlarını bastıran İbrahim Paşa, adeta Osmanlı devletinin kilit taşıydı. Hafsa Sultan 1533 yılında öldü; birkaç ay sonra, Şehzade Mustafa (Mahidevran’dan olma ilk oğlu) Manisa Sancakbeyliği’ne atandı ve annesi ile birlikte bu kente gitti.

Hürrem, artık sarayın tek sultanıydı. Kanuni’yi ikna ederek bütün saray kadınlarının barındığı Beyazıt’taki Eski Saray’dan, Topkapı Sarayı’na taşındı. Hürrem Sultan’ın giderek güç kazanması üzerine, İbrahim Paşa, Mahidevran Sultan ve Şehzade Mustafa’yı destekledi.

Sadrazam İbrahim Paşa, 1533’ün sonbaharında, İran seferinin öncü kuvvetlerinin başında yola çıktı; 1534’ün ilk aylarında Kanuni de onun ardından gitti. İki yıl süren bu seferde Tebriz ve Bağdat ele geçirildi. 1536’nın ocak ayında ordu seferden döner dönmez, Hürrem Sultan, İbrahim Paşa’yı padişaha karşı komplo düzenlemekle suçladı. Paşa, bir gece saraya davet edildi ve boğduruldu.

Sarayın tek hâkimi haline gelen Hürrem, oğullarından birini tahta çıkarmak istiyordu. En büyük oğlu 1543’te ölünce Kanuni, Şehzade Camii’ni onun adına Mimar Sinan’a yaptırdı.

Tahta çıkması düşünülen Şehzade Mehmed’in zamansız ölümü üzerine, Hürrem Sultan, zayıf karakterli bir insan olan ve “sarhoş” lakabı ile anılan oğlu Selim’i tahta hazırlamaya başladı.

Kızı Mihrimah Sultan’ı da, eski içoğlanı Boşnak Rüstem Paşa ile evlendirdi. Kanuni artık yaşlanıyordu, Rüstem Paşa, 1544’te sadrazam olduktan sonra sarayı, Hürrem, Mihrimah ve Rüstem Paşa’dan meydana gelen üçlü çekip çevirmeye başladı. Bütün amaçları, Şehzade Mustafa’yı saf dışı bırakmaktı.

10. Şehzade Mustafa’nın İdamı

Rüstem Paşa, padişahı, oğlunun kendisine karşı fesat çevirdiğine inandırmak görevini üstlenmişti. Nihayet, 1553’ün yaz aylarında, İran’a düzenlenen üçüncü seferde, Mustafa, padişahın bulunduğu çadırında, padişahın maiyetindeki dilsizlere boğduruldu.

Bu cinayet yeniçerileri öylesine öfkelendirdi ki, Kanuni, Rüstem Paşa’yı sadrazamlık görevinden azletmek zorunda kaldı. Bir ay kadar sonra, Hürrem Sultan’ın en küçük oğlu olan ve orduyla birlikte Halep’e giden Cihangir, üvey kardeşinin üzüntüsüne dayanamayarak hastalandı ve öldü.

Hürrem Sultan, 1555 yılında Sadrazam Kara Ahmed Paşa’yı da idam ettirip, Rüstem Paşa’nın tekrar sadrazamlığa getirilmesini sağladı. Bunun akabinde ise kendisi vefat etti. Kanuni Sultan Süleyman, yapımı henüz tamamlanmamış olan Süleymaniye Camii’nin arkasında, Hürrem Sultan için muhteşem çiniler ile süslü bir türbe yaptırdı.

Şarlken’in tahtı bırakmasından ve 1555’te İran ile imzalanan barış antlaşmasından sonra, Kanuni bir daha sefere çıkmadı. Yaşlılık günleri, Hürrem’den doğmuş ve hayatta kalmış iki oğlu, Selim ile Bayezid atasındaki ölümcül kavgalara tanıklık ederek geçti.

1559’da Konya Ovası’ndaki çarpışmanın ardından Bayezid yenildi ve İran’a sığındı. Bu kadar uzak diyarlara kaçmak da onu ölümden kurtarmaya yetmedi. 1562’de Kazvin’de, İran Şahı ile yapılan bir anlaşmanın sonunda oğullarıyla birlikte boğduruldu. Artık Selim (Sarı) tahtın tek varisiydi.

11. Sultan Süleyman’ın Ölümü

Osmanlıların Akdeniz’deki yayılması, Malta önlerinde durduruldu. 1537’deki Korfu Antlaşması da başarısızlığa uğradı. Kanuni’nin uzun saltanatı boyunca yaşanan yenilgiler bundan ibaret kaldı. 1566’da padişah, Avusturya’ya yeni bir sefer düzenlemeye karar verdi.

Artık yaşlı ve hastaydı, ulaşmak istediği hedef de aslında çok önemli değildi; ancak belki de savaşta ölmek istemişti. Ata binecek durumda olmadığı için, Zigetvar’a kadar arabayla götürüldü. 5 Ağustos’ta kuşatma başladı ve Kanuni Sultan Süleyman, 7 Eylül’de kentin düşmesinden birkaç gün önce öldü.

Ordu Belgrad’a gelinceye ve Selim tahta geçinceye kadar ölümü gizli tutuldu. Mustafa’nın annesi Mahidevran Sultan ise, oğlunun ölümünden sonra Bursa’da zorunlu ikamete tabi tutuldu ve 1581 yılına kadar yaşadı.

12. Sultan Süleyman Kaç Yıl Yaşadı?

Kanuni Sultan Süleyman, 1494 ile 1566 yılları arasında yaşadı ve 72 yaşında iken öldü. Sultan Süleyman 26 yaşında iken, 1520 yılında Padişah olmuş ve 46 yıl Padişah olarak hüküm sürmüştür.

Sultan Süleyman Yazısı Kaynak Kitap

Bu yazıda, Prof. Stefanos Yerasimos’un, Tarih Vakfı Yurt Yayınları’ndan 2000 yılında yayımlanan İstanbul İmparatorluklar Başkenti isimli eserinden bazı alıntılar vardır. (Sf. 258 ve 259). Bu kitap, şehrin bin yıllara dayanan köklü tarihini sevdirecek ve benimsetecek bir başyapıttır ve kesinlikle tavsiye edilir.

Kanuni Sultan Süleyman Kısaca Kimdir by Serhat Engül