Fatura Keserken Döviz Kuru Alış Mı Satış Mı

Kur ve kur farkı nedir?

En yalın anlatımıyla iki farklı ülkenin parası arasındaki değişim oranına, bir başka deyişle yani yabancının milli para cinsinden fiyatına &#;kur&#; denir. Bu iki para birimi arasında değiştirilmesi sırasında, yani alış-veriş yapılırken oluşan farka da &#;kur farkı&#; deniyor. 

Kur farkı faturası nedir?

Bilindiği gibi ülkemizde sabit kur değil, dalgalı kur sistemi uygulanıyor. Bu sebepten satışın yapıldığı tarihteki kur ile tahsilatın gerçekleştirdiği tarihteki kur değeri farklı olabiliyor. Bu durumda döviz tutarı aynı olsa bile TL tutarları farklı olabiliyor. Özellikle işletmelerin geçici vergi dönemlerinde kur farkından kaynaklı sorunlar sıklıkla yaşanıyor.

Yabancı para cinslerinden borç ve alacaklarını değerlendirirken işletmeler, geçici vergi dönemlerinde meydana gelen kur farkları için fatura düzenlemeyip, tahsilat sırasında fatura düzenliyorlar. 

Vergi Usul Kanunu&#;nun ’inci maddesine göre kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılması şarta bağlanmış durumda. Bununla birlikte, Türk lirası karşılığı gösterilmesi koşuluyla yabancı para birimine göre de düzenlenmesi mümkün. 

Bu hükme göre Türk şirketlerinin mal veya hizmet satışıyla doğan alacaklar için Türk Lirası karşılığı gösterilmesi şartıyla döviz cinsinden fatura düzenleyebiliyor. Bununla birlikte şayet yurt dışındaki bir alıcıya dövizli fatura düzenlenmişse bu durumda faturaya Türk Lirası karşılığı eklemek zorunlu değil. 

Yabancı para cinsinden düzenlenen faturalardaki döviz tutarları, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kurundan Türk Lirası&#;na çevirilerek yurt içi alıcı ve satıcı tarafından defterlerine kaydediliyor.

Düzenlenmiş olan bu faturaların  tutarlarının tahsil günü geldiğinde, fatura tarihi ile tahsilat tarihi arasında bir kur farkı oluşması durumunda; iki taraftan hangisinin lehine bir kur farkı oluşmuşsa, bu farktan kaynaklanan tutar fatura edilir. Bu faturaya da kur farkı faturası denir. 

Kur farkından kaynaklı olarak, alacaklı tarafın eline geçen ekstra miktara ise kur farkı geliri; bu farkı eksiye doğru gelişmiş ise kur farkı gideri olarak düşünülebilir.

Kur farkı faturası, işte bu noktada iki tarafın da adil biçimde anlaşmalarını sonuçlandırmaları açısından önem taşır.

Kullanan 10 kişiden 9&#;unun tavsiye ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı&#;nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de internet erişimi olan her yerden ön muhasebenizi takip edin!

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Kur farkı faturası nasıl düzenlenir?

Genel itibarıyla kur farkı faturasının, diğer faturalardan bir farkı bulunmamaktadır. Kur farkı düzenlenirken dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle sıralayabiliriz:

• Kur farkı faturası Türk Lirası cinsinden düzenlenmelidir
• KDV hesaplaması kur fakına göre yapılır ve yazılır
• Açıklama kısmına &#;Kur farkı faturası&#; ibaresi işlenir
• Karşı taraf e-fatura mükellefi ise fatura e-fatura olarak düzenlenir

Kur farkı faturası nasıl hesaplanır?

Kur farkı faturası kesilirken, kur farkının miktarı kadar KDV&#;si de eksi olarak hesaplanır. Örnek bir hesaplamayla daha somut anlatabileceğimize inanıyoruz.

Örneğin fatura miktarını Amerikan Doları ve kur da 5,00 TL üzerinden baz alınmış olsun. Tahsilat günü geldiğinde kur 5,26 olarak gerçekleşmiş ve ödeme de buna göre yapılsın. Bu durumda, fatura tutarı x 5=TL olarak gerçekleşmişken, ödemenin hesabı &#;5,26= TL olacaktır. Hal böyle olunca, tahsilatı yapan taraf kur farkından kaynaklı olarak TL kur geliri elde etmiş olacaktır. Bu sebepten satıcı = TL şeklinde fatura düzenleyecektir. 

Kullanan 10 kişiden 9’unun önerdiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı ile e fatura ve e arşiv faturalarınızı dilediğiniz yerden kolaylıkla kesebilir, gelir-gider takibi ve stok takibinizi gerçekleştirebilirsiniz. Oturduğunuz yerden 15 dakika gibi çok kısa bir sürede ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçebilir Yıllık e fatura kontör hediyesinden yararlanabilirsiniz.

Kullanan 10 kişiden 9&#;unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı&#;nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;

Döviz Cinsinden Düzenlenen Faturalarda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Döviz Cinsinden Düzenlenen Faturalarda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Gelişen dünya ekonomisiyle birlikte, ticarette değişen şartlara ayak uydurmak zorunda kaldı. Yurt içinde yapılan ticaretin gerek yurt dışı bağlantılı olması gerekse satıcının kur riskinden kaynaklanan olumsuz etkileri ortadan kaldırabilmesi için, yurt içi müşterilere de artık sıklıkla dövizli faturalar düzenlenmeye başlandı.

Döviz cinsinden fatura düzenlenmesi konusunda vergi mevzuatımız ne demekte ve dövizli fatura düzenlenmesi konusunda, işletmelerin nelere dikkat etmesi gerekmekte, yazımızda bu konuları değerlendireceğiz. İşletmelerin cezai bir işlemle karşı karşıya kalmamaları için uymaları gereken kurallar bulunmaktadır.

 Döviz Cinsinden Fatura Düzenlenmesi,

Vergi Usul Kanununda yapılan tarife göre;

Fatura; satılan mal veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı tutarı göstermek üzere malı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari bir belgedir.

Yine aynı kanunda kayıtların hangi dilde tutulması gerektiği konusunda da düzenleme yapılmıştır.

Vergi mevzuatımızda genel kural kayıtların ve belgelerin Türkçe ve Türk Lirası cinsinden düzenlenmesi olmakla birlikte, belgeler Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir. Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz.

Mevcut yasal düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere; düzenlenecek dövizli fatura yurtdışındaki bir müşteriye düzenlenmiş ise faturada Türk Lirası karşılığının gösterilmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak fatura yurtiçindeki bir müşteriye düzenlenmiş ise faturada tutarın Türk Lirası karşılığının gösterilmesi zorunludur.

Döviz Cinsinden Düzenlenmiş Faturalarda Değerleme,

Döviz cinsinden fatura düzenlenirken, döviz kuru taraflar arasında serbestçe belirlenebilir. Bu durumda esas alınacak kur taraflar arasında belirlenen döviz kurudur. Eğer taraflar arasında döviz kuru belirlenmemiş ise esas alınacak kur Merkez Bankası tarafından açıklanan döviz alış kurudur. Döviz kuru fatura üzerine yazılmış ise bu kur esas alınarak fatura tutarı belirlenmekte ve kayıtlara alınmaktadır. Döviz kuru fatura üzerine yazılmamış ise geçerli olan Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak fatura tutarı belirlenmekte ve kayıtlara alınmaktadır.

Fatura bedelinin tahsil edilmesi işleminin sonradan gerçekleşmesi durumunda; dönem sonlarında döviz cinsinden tutulmakta olan cari hesapların değerlemesi gerekmektedir. Bu durumda yabancı para cinsinden düzenlenen faturaların hangi kur ile değerleneceği hususu önem arz etmektedir.

Yasal düzenleme uyarınca, kur değerlemelerinde Maliye Bakanlığı’nın geçici vergi dönemleri ve hesap dönemi sonlarında açıklamış olduğu döviz kurları esas alınmalıdır.

Düzenlenen dövizli faturalardan kaynaklanan cari hesap alacakları ister yurtiçi müşterilerden olsun, isterse yurtdışı müşterilerden, geçici vergi dönemlerinde ve hesap dönemi sonunda kur değerlemesinin yapılması gerekir.

Değerleme Sonucu Oluşan Kur Farkları,

Yapılacak değerleme sonucunda kur farkı oluşması halinde, kur farkı için fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği ve düzenlenecek bu faturada KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı konusu da kayıtların doğru yapılması açısında önem arz etmektedir.

Yurtiçi müşterilere düzenlenen dövizli faturanın bedeli ister döviz cinsinden, isterse Türk Lirası cinsinden ödensin ödeme tarihi ile fatura düzenleme tarihi arasındaki kur değişiminden kaynaklanan kur farkının faturaya konu edilmesi gerekir.

Konuya ilişkin Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliğinde yapılan açıklama uyarınca;

Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkları KDV matrahına dahildir. Buna göre, matraha dahil olacak kur farklarının hesabında, mal ve hizmet bedeline isabet eden kur farklarının dikkate alınması gerekir.

Teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanması gerekir.

Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.

Yılsonlarında ve geçici vergi dönemlerinde, hesap dönemi sonunda yapılan kur değerlemesi sonucunda ortaya çıkan kur farkları için fatura düzenlenmesi ve KDV hesaplanması gerekmez.

Döviz Cinsinden Düzenlenen Faturada Türk Lirası Karşılığı Gösterilmez ise,

Yurt içindeki müşteriler adına yabancı para biriminde düzenlenen faturalarda, yabancı para birimi tutarı ve Türk para birimi tutarı yer almak zorundadır. Yabancı para biriminde düzenlenen faturada, Türk para birimi tutarı karşılığının bulunmaması usule ve şekle ilişkin bir usulsüzlük olup, bu fiil dolayısıyla mükellef adına Vergi Usul Kanunu uyarınca ikinci derece usulsüzlük cezası kesilmesi gerekmektedir.

Herhangi bir usulsüzlük cezası ile karşılaşmamak için yurt içindeki müşteriler adına döviz cinsinden düzenlenen faturalarda mutlaka Türk Lirası karşılığının da belirtilmesi gerekmektedir.

Tüm okuyucularıma sağlıklı günler dilerim.

Yazı: Züleyha Karaoğlu Ünlü, İdea Teknoloji Çözümleri

Yurt içi ve yurt dışı için farklı döviz cinsleri ile fatura düzenlemeyle ilgili olarak 1 Eylül ’den itibaren geçerli olan kur bilgisi zorunluluk kapsamıyla ilgili bilgileri bu yazıda bulabilirsiniz.

Firmalar ticari hayatın sürekliliğinde, kendi aralarında yapmış olduğu ticari anlaşmalar dahilinde ya da kendi ticari faaliyetlerinde, faturalara konu olacak mal ve hizmetler için farklı döviz cinsleri ile fatura düzenleyebilir.

Türk Lirası dışında farklı bir para birimiyle oluşturulacak olan faturalar için, sayılı Vergi Usul Kanununun "Türkçe Tutma ve Türk Parası Kullanma Zorunluluğu" başlıklı inci maddesinin 2.a bendi doğrultusunda;

• Faturalar Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir.
• Firmaların yurt içi ve yurt dışındaki müşterileri adına farklı döviz cinsleri ile fatura düzenlemeleri mümkündür.
• Yurt dışındaki müşteriler için dövizli faturalarda Türk Lirası cinsinden karşılığının gösterilme şartı aranmaz.

Döviz Kuru bilgisinin kullanımı

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından tarihinde yapılmış olan duyuru kapsamında, yurt içindeki müşteriler için, Türk Lirası dışında başka bir para birimi (Yabancı para) ile düzenlenen e-Arşiv ve e-Faturalar için “Döviz Kuru” bilgisinin belirtilmesi zorunlu kılındı. Ek olarak zorunlu kılınan “Döviz Kuru” alanının e-Fatura ve e-Arşiv Faturalarda virgülden sonra maksimum 6 karakter olarak kullanımı sınırlandırıldı.

Yapılan bu duyuru doğrultusunda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından onaylı olarak hizmet veren Özel Entegratörlerin, gerekli sistemsel değişiklikleri sağlamaları konusunda başkanlık gerekli zorunlulukları paylaştı ve faturadaki ilgili şematron güncellemeleri yapıldı.

İlgili Genel Tebliğ ve e-Fatura/e-Arşiv Fatura Uygulama Kılavuzuna göre 1 Eylül tarihi itibarıyla söz konusu değişiklikler uygulamaya alındı. Böylelikle e-fatura üzerinde yer alan mal veya hizmet bedellerinin Türk Lirası dışında başka bir para birimi (Yabancı para) ile gösterilmesi halinde düzenlenen e-Arşiv ve e-Faturalar için “Döviz Kuru” bilgisinin belirtilmesi zorunludur.

1 Eylül ’den sonra döviz kuru bilgisi olmayan e-fatura veya e-arşiv faturalar şematron kontrolünden geçemeyeceğinden düzenlenemeyecektir. Ticari faaliyetlerini aksamaması için firmaların dövizli faturalarında bu zorunluluğu yerine getirmeleri önem taşıyor.

İhracat faturaları için kur bilgisi kullanımı zorunluluğu

Yurt dışındaki müşteriler için düzenlenecek, ihracata ilişkin dövizli faturalarda Türk Lirası cinsinden karşılığının gösterilme şartı aranmadığı için kur bilgisi gösterimi zorunluluğu bulunmamaktadır.