Fed Faiz Düşürürse Ne Olur
Fed Faiz Artırırsa Bitcoin Ne Olur, Düşer Mi?
Fed faiz kararı öncesi bekleyiş sürerken açıklanacak olan kararın kripto para piyasasını nasıl etkileyeceği konusunda birçok teori ortaya atıldı. Boğa sezonuna göz kırpan Bitcoin’in güncel fiyatı Fed faiz artırırsa düşüşe geçer mi, sorusuna analistlerin farklı yorumları mevcut. Öte yandan Fed’in 2022’nin ortalarında aldığı sert faiz adımlarıyla birlikte Bitcoin yüzde 70’ten fazla oranda bir düşüş yaşadı.Faiz Artırımı Nedir?
Faiz artırımı, Merkez Bankasının mevcut faiz oranlarını yükselterek para politikasını sıklaştırmasını ifade eder. Faiz oranlarının yükselmesi, ekonomik aktiviteyi frenlemeyi amaçlar ve enflasyonu denetlemek için kullanılır.
Faiz artırımı, bireysel ve işletmelerin kredi maliyetlerini yükselteceği için, harcamalarını azaltmasına ve yatırımlarını sınırlamasına sebep olabilir. Bu da ekonomik büyümenin yavaşlamasına neden olabilir. Aynı zamanda, faiz artırımının döviz kurları üzerinde de etkileri olabilir ve döviz piyasasında volatiliteyi arttırabilir.
Fed faiz artırımı kararları, ekonomik görünüm, enflasyon beklentileri ve piyasa beklentileri gibi faktörlere göre yapılır ve ekonomik belirsizliği artırabilir. Fed’in faiz kararları, piyasa beklentilerine göre yapıldığında yatırım fırsatlarını ve piyasalardaki fiyat hareketlerini etkileyebilir.Fed Faiz Artırırsa/Düşürürse Bitcoin Ne Olur?
Kripto ekosistemi özellikle 2022 yılının ikinci yarısından itibaren ayı piyasasını sert bir biçimde yaşadı. Ayı piyasasının izleri henüz varlığını sürdürürken 2023 itibarıyla ufak da olsa ibreyi yukarıya çeviren Bitcoin ise boğa piyasasına göz kırparak yeniden umutlandırdı. Amerikan Merkez Bankası ise 1 Şubat Çarşamba Türkiye saatiyle 22.00’de yılın ilk faiz kararını açıklayacak. Bilindiği üzere Fed faiz oranı başta kripto para piyasası olmak üzere altın ve dolar fiyatlarını da etkiliyor. Dolayısıyla boğa sezonuna geçiş yapabilmenin bir ayağı da aslında Fed’e bağlı.
Fed’in 2022’nin ikinci yarısı itibarıyla peş peşe aldığı sert faiz adımlarıyla ve diğer piyasa koşulları ile birlikte Bitcoin yüzde 70’ten fazla oranda bir düşüş yaşadı. Buradan şu sonuç çıkarılabilir; Fed’in faiz artırımı Bitcoin’e negatif yönlü hareket verebilir.
Bununla birlikte Fed faiz oranlarını düşürürse ve parasal genişlemeye giderse tam tersi senaryolar da gerçekleşebilir.Bitcoin Yükselişi Devam Eder Mi?
Başta Bitcoin olmak üzere kripto paraların ABD teknoloji hisseleriyle korelasyonunun yüksek bir şekilde devam ettiği görülüyor. Bu güçlü ilişkiyle birlikte teknoloji sektöründeki yukarı hareket kripto paraları desteklerken bazı yorumcular, Fed’in faizleri bir süre daha yüksek tutabileceği anlatısına dayanarak toparlanma hareketinin sürdürülebilir olmayabileceği konusunda uyarılarda bulunmaya devam ediyor. Diğer yandan daha iyimser yaklaşanlar, Bitcoin’deki mevcut ivmenin 25.000 dolar alanına doğru devam edebileceği görüşünde birleşiyor.
FED faiz kararları ne anlama geliyor? FED faiz arttırdığında, düşürdüğünde altın ve dolar ne durumda olur?
ABD Merkez Bankası FED Ocak ayı faiz kararının açıklanmasının ardından Şubat ayı FED faiz kararı bekleniyor. Peki, FED faiz kararları ne anlama geliyor? FED faiz arttırdığında, düşürdüğünde altın ve dolar ne durumda olur?
FED FAİZ KARARLARI NE ANLAMA GELİYOR?
ABD Merkez Bankası yani FED (Federal Reserve) faiz artırırsa enflasyonun azalması ve ülkedeki dövizin artması ise yerel para biriminin diğer para birimleri karşısında değer kazanmasına yardımcı olur. ABD doları özellikle gelişmekte olan ülkelerin para birimleri karşısında değer kazanır. Kısaca FED''in güçlü faiz artışına devam etmesi halinde, güvenli liman etkisiyle doların dünyada güçlenmesi ve altın fiyatlarının gerilemesi ve baskılaması bekleniyor.
FED FAİZLERİ DÜŞÜRÜRSE ALTIN VE DOLAR NE OLUR?
FED faizi düşerse dolar, kısa ve orta vadede değer kaybeder. Altın fiyatı uluslararası piyasalarda dolar cinsinden fiyatlandığı için dolar düştükçe ons altın fiyatı değer kazanacaktır. Güvenli liman özelliği bulunan altın ilk sıralarda yer alan yatırım araçları içerisinde yer almaktadır. Bu nedenle FED''in faiz indirmesi ya da faiz indirimi sinyali vermesi altın fiyatlarını pozitif etkileyecektir.
FED TOPLANTISI NE ZAMAN?
2023''ün ilk FED toplantısı 31 Ocak-1 Şubat tarihlerinde gerçekleşecek. Faiz kararının 1 Şubat Çarşamba akşamı saat 21.30''da açıklanması bekleniyor.
İlgili Haberler
FED faiz arttırdığında, düşürdüğünde altın ve dolar ne olur? FED faiz kararı sonucuna göre altın ve dolar...
ABD Merkez Bankası mayıs ayı faiz kararının açıklanmasına sayılı zaman kala yatırımcılar ve ekonomi piyasaları FED faiz kararını beklemeye başladı. FED, aralık ayında gerçekleştirilen son toplantıda 50 baz puanlık faiz artırımına gitti. Amerikan Merkez Bankası enflasyon rakamlarında beklenilen düşüşle birlikte faiz artırım hızında yavaşlamaya gideceğini duyurmuş ve ilk hamlesini aralık ayı içerisinde yapmıştı. İşte faiz arttırdığında ya da azaldığında altın ve dolardaki yansımaları…
FED MART AYI FAİZ KARARI
ABD Merkez Bankası (FED), politika faizini 25 baz puan artırarak yüzde 4,75-5.00 aralığına yükseltti. Bu son faiz artışıyla birlikte Fed, politika faizini 2007'den bu yana en yüksek aralığa çıkarmış oldu. Bu kararla son 16 yılın zirvesine çıkılmasına rağmen 25 puanlık artış piyasa beklentilerini karşıladı. Öte yandan Fed'in yılsonuna kadar 100 baz puanlık faiz indirimine de gidebileceği beklentiler arasında bulunuyor.
FED FAİZLERİ ARTIRIRSA ALTIN VE DOLAR NE OLUR?
ABD Merkez Bankası yani FED (Federal Reserve) faiz artırırsa enflasyonun azalması ve ülkedeki dövizin artması ise yerel para biriminin diğer para birimleri karşısında değer kazanmasına yardımcı olur. ABD doları özellikle gelişmekte olan ülkelerin para birimleri karşısında değer kazanır. Kısaca FED'in güçlü faiz artışına devam etmesi halinde, güvenli liman etkisiyle doların dünyada güçlenmesi ve altın fiyatlarının gerilemesi ve baskılaması bekleniyor.
FED FAİZLERİ DÜŞÜRÜRSE ALTIN VE DOLAR NE OLUR?
FED faizi düşerse dolar, kısa ve orta vadede değer kaybeder. Altın fiyatı uluslararası piyasalarda dolar cinsinden fiyatlandığı için dolar düştükçe ons altın fiyatı değer kazanacaktır. Güvenli liman özelliği bulunan altın ilk sıralarda yer alan yatırım araçları içerisinde yer almaktadır. Bu nedenle FED'in faiz indirmesi ya da faiz indirimi sinyali vermesi altın fiyatlarını pozitif etkileyecektir.
Merkez Bankası faizi sabit tutarsa, düşürürse altın, dolar, kur ne olur? FED toplantısı bu ay var mı? FED faiz kararı ne zaman açıklanacak? FED toplantı tarihi 2023!
Kaynak, Getty Images
Geçen yılın son çeyreğinde politika faizinin 5 puan düşürülmesini takiben enflasyon 60 puan artarken ortalama kredi faizleri 10 puana yakın yükseldi. TL’nin Dolar karşısında kaybı ise yüzde 90’a yaklaştı. Olumsuz karne bu kadar netken Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Perşembe günkü kararında politika faizini 100 baz puanlık indirimle yüzde 13'e düşürdü.
Global enflasyona karşı sene başından beri en az 75 merkez bankası faiz artışına giderken, TCMB’nin adı dünyada en negatif reel faiz veren merkez bankası olarak geçiyor.
Peki Türkiye'de politika faizi neden düşürülüyor?
Geçtiğimiz aylarda Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati “enflasyonla büyümenin” bir siyasi tercih olduğunu dile getirdi.
Şöyle bir mantık izleniyor: Ekonominin büyüyebilmesi için borçlanma faizlerinin azalması lazım. O halde Merkez Bankası politika faizini düşürürse kredi faizleri iner, daha rahat borçlanma, daha çok harcama, daha çok yatırım, daha çok istihdam olarak geri döner.
Peki bu vesileyle artan talep enflasyonist baskıları artırırsa ne olacak? Onu da daha fazla büyüme karşılığı ödenecek bir bedel olarak kabul eder yola devam ederiz.
“Enflasyonla büyüme” modeli bunu ima ediyor.
Ancak ekonomik dinamikler böyle işlemiyor.
Enflasyon beklentileri düşmeden politika faizini düşürmek, piyasa faizini düşürmüyor. Çünkü piyasa faizleri belirlenirken politika faizine ilave olarak enflasyonist beklentiler, ileriye yönelik riskler de fiyatlara giriyor. O yüzden politika faizi düşse de orta ve uzun vadede artan enflasyonist beklentiler ve risk primi nedeni ile piyasa faizlerinin arttığını görüyoruz.
Dünkü karardan hemen sonra risk priminin artışa geçmesi uzun vadeli faizlerin daha da yükseleceğine işaret ediyor.
Bir noktayı atlamayalım. Politika faizi düştükçe kredi faizleri artsa da mevcut kredi faizi seviyeleri enflasyonun hayli altında. Bu nedenle reel olarak genişlemeci bir politika var.
Ancak ileriye yönelik enflasyon beklentisi ve risklerin bu kadar yükseldiği bir ortamda bankalar kredi arzını kısıyorlar. Dolayısı ile dünkü karar bir süredir altını çizdiğim “daraltıcı genişleme”ye yeni bir örnek oluşturuyor. Yani kağıt üzerinde genişlemek amacı ile atılan adım orta vadede ekonomi üzerinde daraltıcı bir etki yaratıyor.
İlk yarıda nasıl büyüdük?
Eğer enflasyonist ortamda faiz indirmek daha daraltıcı bir etki yapıyorsa senenin ilk yarısında nasıl büyüdük?
Son iki çeyrekte büyümenin bileşenlerine baktığımız zaman bunun önemli bir bölümünün ihracat kaynaklı olduğunu görüyoruz.
İhraç ettiğimiz ürünlerin gelir hassasiyeti yüksek, fiyat hassasiyeti ise düşük. Bu şu anlama geliyor; 2022 ilk yarısında ihracatımızın güçlü gelmesinin esas sebebi “düşük faiz, zayıf kur” politikamızdan ziyade, pandemi sonrası normalleşen Avrupa büyümesinin güçlü gelmesi idi.
Bu neden önemli? Çünkü yılın ikinci yarısında faizleri daha çok düşürsek de Rusya savaşı sonrası ciddi bir resesyonla karşı karşıya olan Avrupa’ya yapacağımız ihracatı canlandırabilme imkanımız düşük. Onun yerine faiz indirimlerinin içeride yarattığı dengesizlikler ve bu dengesizliklerin getirdiği maliyetler ile boğuşma ihtimali yüksek.
Giderek rayından çıkan bir enflasyon yoksulluk olarak geri gelip büyüme hedeflerini de vuruyor. TCMB ise uzun vadede enflasyonun yarattığı daraltıcı etkileri kısa vadede faiz indirimleri ile baskılamaya çalışıyor.
Enflasyonla büyüme tercihinin maliyetleri
Düşük faiz politikalarındaki ısrar, bize yakın tarihimizde gördüğümüz en yüksek dolarizasyon oranı, kur krizi, heba olan milyarlarca dolarlık döviz rezervi, bankaların bozulan varlık kalitesi, şimdilik bütçeye maliyeti 60 milyar TL civarında hesaplanan ve maliyeti daha da artması beklenen KKM (Kur Korumalı Mevduat) enstrümanı, azalan yatırım iştahı, potansiyel büyümede yavaşlama, her gün artan fiyatlar, eriyen maaşlar, gelir dağılımında ciddi bir bozulma olarak geri döndü.
Enflasyon herkesi ama en çok sabit gelir gruplarını vuruyor. Enflasyonla büyüdüğümüz dönemde pasta büyüse de emeğin pastadan aldığı payın azaldığını, insanların büyümeyi hissedememekten şikayet ettiklerini ve yoksulluğun giderek yaygınlaştığını görüyoruz.
İşte bu nedenle iktisat yazınında “enflasyonla büyüme” şeklinde bir modelin karşılığı yok.
Önce enflasyonun ağır maliyetini kabul etmemiz, enflasyonun düşürülmesi gerektiği konusunda anlaşmamız lazım.
Enflasyonu düşürmenin bedeli
Enflasyonun maliyetlerini terazinin bir kefesine koyalım, diğer kefeye ise enflasyonu düşürmenin getireceği maliyeti.
İkinci kefedeki maliyet daha az. Üstelik doğru tercihlerle daha da azaltılabilir.
Peki nedir enflasyonu düşürmenin maliyeti?
Yakın geçişte şahit olduğumuz üzere, faiz düşürmek nasıl ki enflasyonu azdırdıysa, enflasyonu düşürmek için de bunun tam tersini yapmak yani faizleri artırmak gerekiyor.
Faiz artırmak borçlanma maliyetlerini artırır, ekonomiyi soğutur. Ancak doğru politikalar faiz artışını asgariye indirir. Örneğin Merkez Bankası'nın bağımsız, şeffaf ve güvenilir bir şekilde enflasyonu düşürme niyetinde samimi olduğuna piyasaları inandırması, bu maliyetleri önemli ölçüde azaltacaktır.
Türkiye’de yüksek enflasyonun talebi erittiği bir sürece giriyoruz.
Başıboş kalan enflasyonun kendi kendini söndürme çabası, talebi boğarak olur. En ağır, en acımasız ve gelir dağılımını en çok bozan maliyet budur. Karşılığında getirisi de yoktur.
Onun yerine yapılması gereken, gerekirse faiz artışı sinyali ile mevcut süreci tersine çevirmek yani “genişletici sıkılaşma”ya geçmektir. Doğru sinyallerle enflasyon beklentileri aşağı çekildiğinde politika faizi artsa da piyasa faizleri düşmeye başlayacaktır. Ancak bunun gerçekleşebilmesi için önce Merkez Bankası'nın sözünde samimi olduğuna piyasaları inandırması gerekir ki o da ilk aşamada gelecek faiz artışıdır.
Bu maliyetten korkup mücadeleyi ertelemek ya da yan yollara sapmak sadece daha yükselen maliyet ve daha yüksek enflasyon olarak geri döner, bunu şu anda yaşıyoruz.
Eğer kötü huylu bir ur varsa cerrahi müdahale gerekir. Ameliyat sonrası komplikasyonlardan korkup başka tedavilerle vakit kaybetmek er ya da geç kaçınılmaz olan ameliyatın risklerini artırır. Cerrah ameliyatı yapar ama sonrasındaki sancı ve komplikasyonları hafifletmek için ayrı bir ekip uğraşır.
Bedel nasıl hafifler?
Faiz artışı ilk başta ekonomiyi yavaşlatabilir, bu da işsizliği artırabilir.
O noktada devreye girecek olan maliye politikası dar gelirli kesimin üzerinden bu yükü alma kapasitesine sahiptir.
İşsizlik fonunun amacına uygun kullanılması, transfer ödemelerinin doğru yere gitmesi, yapısal işsizliği ortadan kaldıracak eğitim programları ile potansiyel üretim kapasitesinin artırılması, dolaylı vergilerin azaltılması, bir taraftan enflasyon düşerken bir taraftan gelir dağılımını iyileştirerek sıkı para politikasının yaratacağı komplikasyonları hafifletecektir.
Keza 2002-2006 dönemde başarılı bir dezenflasyon programı ile hem faiz artırıp enflasyonu düşürdüğümüzü, hem de ortalama yüzde 8’e yakın büyüdüğümüzü unutmayalım.